Handbal is een dynamische en competitieve balsport die wereldwijd wordt gespeeld. Deze teamsport combineert elementen van voetbal en basketbal en vereist zowel fysieke kracht als strategisch inzicht. Dit artikel biedt een overzicht van de basisregels, de structuur van handbalverenigingen, en specifieke informatie over verenigingen zoals TOGB Handbal en Geel-Zwart.
Wat is Handbal?
Handbal is een zaalsport die gespeeld wordt door twee teams van elk zeven spelers (zes veldspelers en een doelverdediger). Het doel van het spel is om de bal in het doel van de tegenstander te werpen. De sport vereist snelle reflexen, teamwork en strategisch inzicht.
Wereldwijd is handbal niet overal even populair. Dit komt voornamelijk doordat handbal vooral een zaalsport is, waardoor de beschikbaarheid van sporthallen een belangrijke factor is. Bovendien is handbal een relatief jonge sport die, in tegenstelling tot oudere sporten zoals voetbal, niet over een lange periode een positie heeft kunnen veroveren.
Basisregels van Handbal
Het handbalreglement is complex en bevat vele ‘als …, dan’ relaties. Hieronder worden de belangrijkste regels uitgelegd:
- Team Samenstelling: Een team kan uit maximaal 14 spelers bestaan, waarvan er zeven op het veld staan (zes veldspelers en één doelverdediger). De overige zeven spelers zijn wisselspelers. Een vliegende wissel is mogelijk via de wissellijn.
- Speelduur: Een handbalwedstrijd bestaat gewoonlijk uit twee speelhelften van 30 minuten. Bij de jeugd worden soms kortere speeltijden gehanteerd. Bij wedstrijden waar een winnaar vereist is, volgen er bij een gelijkspel twee verlengingen van elk 5 minuten. Als er dan nog geen winnaar is, worden er 7-meterworpen genomen.
- Speelveld: Het speelveld meet 40 x 20 meter en is begrensd door zijlijnen en achterlijnen. De middenlijn loopt door het midden van het veld. Het doelgebied, een halve cirkel met een straal van 6 meter, mag alleen door de doelverdediger worden betreden. De gestippelde vrijeworplijn ligt 9 meter voor het doel, en de 7-meterlijn bevindt zich tussen de doelcirkel en de vrijeworplijn. De wissellijn bevindt zich aan de zijlijn, 4,5 meter aan beide zijden van de middenlijn.
- De Handbal: De handbal is gemaakt van kunststof of leer. De grootte van de bal varieert afhankelijk van geslacht en leeftijd. Heren gebruiken een bal met een omvang die iets kleiner is dan een voetbal, maar hetzelfde gewicht heeft. Hars wordt vaak gebruikt om de grip te verbeteren.
- Balbezit: Spelers mogen de bal maximaal drie seconden vasthouden en maximaal drie stappen zetten met de bal in de hand.
- Balcontact: De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, opgevangen, gestopt en geslagen. Contact met onderbenen en voeten is niet toegestaan.
- Fouls en Sancties: Het hinderen van een speler door vastgrijpen, omklemmen, stoten of vasthouden wordt bestraft met een vrije worp. Een gele kaart is een waarschuwing. Een tweede overtreding resulteert in een 2-minuten uitsluiting, waarbij het team met een speler minder verder moet spelen. Een derde uitsluiting leidt tot een rode kaart, wat betekent dat de speler niet meer mag deelnemen aan de wedstrijd en niet vervangen mag worden.
- Beginworp: De beginworp wordt uitgevoerd in het midden van het speelveld na het beginsignaal van de scheidsrechter. De speler moet met één voet de middenlijn aanraken, terwijl de andere voet op de eigen helft staat.
- Vrije Worp: Een vrije worp wordt toegekend na een overtreding. De worp wordt uitgevoerd op de plek waar de overtreding plaatsvond. Overtredingen binnen 9 meter van het doel worden uitgevoerd vanaf de vrijeworplijn.
- Inworp: Als de bal buiten het speelveld komt, wordt een inworp toegekend aan de tegenpartij van de speler die de bal het laatst aanraakte.
- Uitworp: De doelverdediger voert de uitworp uit wanneer de bal over de doellijn gaat en het laatst is aangeraakt door een speler van de aanvallende ploeg, de doelverdediger zelf, of wanneer de bal in het doelgebied blijft liggen. De keeper mag maximaal 4 meter voor het doel staan.
- 7-meter Worp: Een 7-meter worp wordt toegekend als een duidelijke doelkans wordt verhinderd door een fout of het betreden van het doelgebied. De speler moet achter de 7-meter lijn staan en mag deze niet aanraken of overschrijden tijdens het werpen.
Rolstoelhandbal
Rolstoelhandbal wordt gespeeld met aangepaste regels om rekening te houden met de beperkingen van de spelers. Belangrijke regels zijn:
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
- 3x pushen binnen 3 seconden, dan binnen 3 sec vervolgen met dribbelen.
- Dribbelen mag tot schouderhoogte, de bal mag niet voor je uit opgooien om snelheid te maken.
- Als je de bal vastpakt, moet je binnen 3 seconden overspelen of op doel gooien.
- Na laatste wielcontact start de 3-secondenregel om over te spelen of op doel te gooien.
- Teams spelen 6:6, waarvan 1 keeper. (Het Nationaal rolstoel team speelt officieel 4 tegen 4 rolstoelhandbal sinds 2025).
- Je mag de bal niet met je rolstoel verdedigen.
- Je mag nooit inrijden op een ander!
Handbalverenigingen in Nederland
Handbal is in Nederland georganiseerd in verschillende verenigingen. Twee voorbeelden van zulke verenigingen zijn TOGB Handbal en Geel-Zwart. Deze verenigingen bieden de mogelijkheid om in competitieverband te spelen en bevorderen de handbalsport in hun lokale gemeenschappen.
TOGB Handbal
TOGB Handbal is een handbalvereniging die deelneemt aan de competitie van het Nederlands Handbal Verbond (NHV). Het handbalseizoen loopt van augustus tot juli en bestaat uit een zaalcompetitie (oktober-maart) en een veldcompetitie (september-oktober en april-juni).
- Lidmaatschap: Het lidmaatschap geldt voor één seizoen en wordt stilzwijgend verlengd. Opzegging is alleen schriftelijk mogelijk.
- Contributie: De contributie wordt jaarlijks automatisch afgeschreven. Bij tussentijds lid worden, ontvangt men een betalingsverzoek.
- Trainingen: Trainingen vinden plaats op basis van een rooster, zowel op het veld als in de zaal. In de sporthal zijn schone sportschoenen zonder zwarte zool verplicht.
- Benodigdheden: Leden dienen zelf een handbal aan te schaffen.
- Aanwezigheid: Van leden wordt verwacht dat ze de trainingen bijwonen. Afwezigheid dient gemeld te worden.
- Wedstrijden: Thuiswedstrijden worden gespeeld op het veld bij het clubgebouw of in de sporthal. Wedstrijddagen zijn zaterdag en zondag.
- Tenue: Leden schaffen zelf een tenue aan, bestaande uit een shirt en broekje. Vanaf de C-jeugd is een rugnummer verplicht.
- Vervoer: Bij uitwedstrijden wordt een beroep gedaan op ouders voor het vervoer.
- Vrijwilligers: De vereniging draait op vrijwilligers die taken verrichten zoals coachen, trainen, fluiten en bardiensten.
TOGB Handbal biedt proeftrainingen aan voor geïnteresseerden. Op basis van leeftijd wordt men ingedeeld in een categorie.
Handbalvereniging Geel-Zwart
Handbalvereniging Geel-Zwart is een andere actieve handbalvereniging. Recentelijk heeft de vereniging maatregelen genomen in verband met de coronacrisis:
- Training Hervatting: Na de meivakantie zijn de trainingen op het buitenveld hervat voor de F tot en met B-jeugd. De A-jeugd traint in de zaal zodra dit weer is toegestaan.
- Protocol: Er is een protocol opgesteld aan de hand van de RIVM regels en die van NOCNSF.
- Verplichte Eigen Bal: Iedere jeugdspeler is verplicht een eigen bal mee te nemen naar de trainingen.
- Geen Publiek: Er is geen publiek welkom op het terrein tijdens de trainingen.
- Evenementen: Het jubileumweekend is verplaatst naar juni 2021. Het jeugdkamp, C/B/A uitje en de eierenactie zijn geannuleerd voor dit seizoen.
Geel-Zwart deelt nieuws via verschillende kanalen en benadrukt het belang van gezondheid en plezier in de sport.
Lees ook: Oliveo Handbal Heren 1: Alles wat je moet weten
Jeugdhandbal
Voor de jeugd gelden specifieke spelregels en aanpassingen om het spel aantrekkelijker en toegankelijker te maken. De focus ligt op het leren van de basisvaardigheden en het ontwikkelen van teamgeest.
Spelregels voor de Jeugd
De spelregels voor jeugdhandbal zijn aangepast om rekening te houden met hun fysieke en mentale ontwikkeling. Zo zijn de speeltijden korter en de regels minder complex.
Beach Handball
Naast zaalhandbal is er ook beach handball, een variant die op het strand wordt gespeeld. Deze vorm van handbal heeft eigen regels en is vaak sneller en spectaculairder.
Lees ook: Hemelvaart Handbal: Programma en Meer