De geschiedenis van hockey in Hilversum is rijk en divers, gekenmerkt door passie, toewijding en een sterke clubcultuur. Van de vroege pioniersjaren tot de fusie van Be Fair en Kameleon, heeft hockey een belangrijke rol gespeeld in de lokale sportgemeenschap. Dit artikel duikt in de fascinerende geschiedenis van het hockey in Hilversum, met speciale aandacht voor de bijzondere vereniging Be Fair en de context van de Olympische Spelen van 1928.
De Olympische Spelen van 1928: Een Stimulans voor Hockey in Nederland
De Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam waren een keerpunt voor Nederland. Het evenement bracht niet alleen internationale erkenning, maar zorgde ook voor een modernisering van het land. Voor het eerst proefden gewone Nederlanders Coca-Cola, zagen ze mensen van diverse afkomsten en stonden ze in de file. Deze Spelen waren een katalysator voor verandering, waardoor Nederland zich meer openstelde voor de wereld.
Amsterdam had talloze olympische primeurs. Op de grote schaal van de marathontoren bij het stadion werd tijdens de opening voor het eerst het olympisch vuur ontstoken. Dat gebeurde niet door een beroemdheid maar door een eenvoudige beambte van het gemeentelijk gasbedrijf. Voor het eerst ook opende Griekenland het landendéfile bij de openingsceremonie, wat later ook steeds het geval zou zijn. In Amsterdam werd de afstand van de marathonloop definitief vastgesteld op 42 km en 195 m. Een iets minder aardige primeur was dat voor het eerst sinds 1904 de Spelen niet werden geopend door het staatshoofd, maar door prins Hendrik. Koningin Wilhelmina was ontstemd over de heren van het olympisch comité omdat zij haar niet hadden geraadpleegd over de openingsdatum van de Spelen.
Een van de meest opvallende successen was de zilveren medaille die het Nederlandse hockeyteam won. Deze prestatie zorgde voor een enorme boost in de populariteit van de sport. Steeds meer mensen, waaronder veel kinderen, wilden hockeyen, wat in 1932 leidde tot de organisatie van jeugdhockey.
De Spelen waren niet zonder controverse. Van christelijke zijde waren er bezwaren tegen 'zondagsontheiliging' en 'toeneming der onzedelijkheid'. Desondanks bracht een oproep van het NOC anderhalf miljoen gulden op, waardoor de organisatie toch doorgang kon vinden. Een deel van de ruiterwedstrijden werd in en rond Hilversum gehouden, wat de betrokkenheid van de stad bij dit internationale evenement onderstreepte.
Lees ook: Overzicht Olympisch basketbalgoud
De Vroege Jaren van Hockey in Nederland
De oorsprong van hockey ligt in oude beschavingen. Meer dan 5000 jaar geleden speelden rijke Perzen een spel dat veel lijkt op polo. De Romeinen speelden ook al een soort hockey alleen gebruikten zij in plaats van een bal een schedel. Ook de Egypthenaren speelden een vergelijkbaar spel; hocksha, dit lijkt een beetje op grenshockey. Het hockeyspel met bal en stok is via het Romeinse rijk uiteindelijk in Engeland terechtgekomen.
Pim Mulier introduceerde hockey in Nederland nadat hij in 1891 een wedstrijd in Engeland had gezien. In 1895 werd er al om het kampioenschap van Nederland gespeeld, en in 1898 werd de Nederlandse Hockey en Bandy Bond (NHBB) opgericht. Nederland had in het begin een aantal eigen regels. De stick had twee platte kanten en de bal was gemaakt van gevochten touw en canvas. De bal was groter en veel lichter dan nu.
Be Fair: Een Hilversumse Hockeyclub met Karakter
Be Fair, opgericht als R.K. S.V. Be-Fair (Rooms-Katholieke Sport Vereniging), was een prominente hockeyclub in Hilversum. Opgericht vanuit een katholieke achtergrond, stond de club open voor iedereen, ongeacht hun religie. De club kende een hechte gemeenschap, waar sportiviteit en gezelligheid hand in hand gingen.
Annette Kappelle-ten Herkel, erelid van Be Fair, beschrijft de club als een warme familie: "Ik kom mijn hele leven al op Be Fair." De club was meer dan alleen een plek om te hockeyen; het was een ontmoetingsplaats waar vriendschappen ontstonden en tradities werden gekoesterd.
Een Club van Middenstanders en Ondernemers
Be Fair was een club waar veel middenstanders en ondernemers lid van waren. Dit zorgde voor een sterke lokale verbinding en een betrokken achterban. De club had een eigen identiteit, net als de andere hockeyclubs in Hilversum. Hockeyclub Hilversum stond bekend als de club van artsen, advocaten en notarissen, terwijl Be Fair een breder publiek aansprak.
Lees ook: Waterpolosucces: Nederland pakt brons in Parijs.
Clubheld Willem Vrolijks
Een van de meest geliefde figuren bij Be Fair was Willem Vrolijks, de groundsman. Hij was altijd op de club te vinden en zorgde voor de perfecte grasmat. "Meneer Vrolijks was beroemd om de gezelligheid aan de bar, de hardgekookte eieren op de maandagavond en de lekkere maaltijden die zijn vrouw Wil op tafel zette," aldus Kappelle. Zijn toewijding en gastvrijheid maakten hem tot een icoon van de club.
Vrolijks stond ook bekend om zijn zorg voor het hoofdveld. Tijdens wedstrijden mochten kinderen het veld op in de rust, maar hij waakte er streng over dat ze niet in de cirkel kwamen. "Niet in de cirkel!" schalde het dan door de luidsprekers.
De Fusie met Kameleon en het Ontstaan van 't Spandersbosch
In de jaren negentig liep het ledenaantal bij Be Fair terug, net als bij andere clubs in de omgeving. De clubliefde nam af, en jongere leden kozen ervoor om bij andere clubs te spelen. Om de toekomst van de club te waarborgen, werden gesprekken gevoerd met andere verenigingen.
Na een mislukte poging tot fusie met Hilversum, kwam Be Fair in contact met Kameleon, een andere hockeyclub in Hilversum. De gesprekken verliepen voorspoedig, en al snel werd besloten om samen verder te gaan. In 1994 fuseerden Be Fair en Kameleon tot 't Spandersbosch.
Hoewel de fusie een nieuwe naam en kleuren met zich meebracht, bleef de clubgeest van Be Fair voortleven. "Natuurlijk veranderde in 1994 veel. Nieuwe naam, andere samenstelling, andere kleuren. Maar de hockeyclub bleef gewoon de hockeyclub," aldus Kappelle.
Lees ook: Meer dan alleen goud: Het verhaal van de hockeyers
Afscheid van het Geel-Bruine Tenue
Een van de voordelen van de fusie was het afscheid van het geel-bruine tenue van Be Fair. "Dat vindt toch niemand mooi?" merkt Kappelle op. Het nieuwe tenue van 't Spandersbosch symboliseerde een frisse start en eenheid.
De Eeuwige Ledenadministratie
Zelfs na de fusie bleef Kappelle actief bij de club. Al ruim dertig jaar doet ze de ledenadministratie. Haar toewijding en betrokkenheid tonen de sterke band die ze met de club heeft.
In 2022 vierde de club het honderdjarig bestaan. Kappelle was daar ongetwijfeld bij, als een van de vele oud-leden die de rijke historie van Be Fair en 't Spandersbosch koesteren.
tags: #goud #hockey #Hilversum #geschiedenis