Korfbal, een teamsport die in Nederland is ontstaan, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot het begin van de 20e eeuw. Hoewel de focus van de verstrekte informatie niet uitsluitend op Utrecht ligt, kan de algemene geschiedenis van het korfbal in Nederland worden gebruikt om de context te schetsen waarin korfbal in de regio Utrecht zich heeft ontwikkeld. Dit artikel zal de oorsprong van het korfbal in Nederland onderzoeken en vervolgens kijken naar specifieke korfbalverenigingen in de regio Utrecht, met name OVVO in Maarssen, om een beeld te schetsen van de ontwikkeling van korfbal in deze regio.
De Oorsprong van Korfbal
Korfbal werd in 1902 bedacht door Nico Broekhuysen, een onderwijzer uit Amsterdam. Broekhuysen raakte geïnspireerd door een Zweeds spel genaamd "ringball" tijdens een cursus openluchtspelen in Nääs, Zweden. Ringball was een vroege vorm van basketbal, gespeeld met ringen in plaats van baskets. Broekhuysen paste het spel aan en introduceerde het in Nederland.
Terug in Amsterdam werkte Broekhuysen zijn ideeën uit in samenwerking met C. Vrij, directeur van de Nieuwe Schoolvereeniging. De ijzeren ringen werden vervangen door manden of korven, vandaar de naam "korfbal". In september 1902 speelden leerlingen van de Nieuwe Schoolvereeniging het eerste korfbalspel op een braakliggend terrein tegenover hun school. De spelregels werden snel opgesteld en korfbal werd gepromoot als een veilige en veelzijdige sport voor de jeugd.
De Vroege Jaren van Korfbal in Nederland
Korfbal werd snel populair in Nederland, mede dankzij Broekhuysen's lezingen en cursussen voor korfballeiders in het hele land. Het spel was gemakkelijk aan te leren en zorgde voor een veelzijdige ontwikkeling van het lichaam door rennen, gooien, vangen en schieten. Het gemengde karakter van het spel, waarbij zowel mannen als vrouwen in hetzelfde team speelden, maakte het ideaal als schoolsport.
In Amsterdam ontstonden al snel korfbalclubs met scholieren van verschillende scholen. Op 2 juni 1903 werd de Nederlandsche Korfbalbond (N.K.B.) opgericht in Amsterdam, met Broekhuysen als voorzitter. De oprichting van een landelijke bond zo kort na de eerste korfbalwedstrijd was optimistisch, maar het bood wel de mogelijkheid om propaganda, spelregels en wedstrijden centraal te regelen.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
Korfbal trok in die tijd veel aandacht en kritiek, vooral vanwege het gemengde karakter van de sport. Sommigen vonden het ongepast dat mannen en vrouwen samen sport beoefenden. Jasper Warnar, voorzitter van de N.V.B. (Nederlandsche Voetbalbond), zag geen gevaar voor voetbal, omdat hij stelde dat korfbal werd beoefend in kringen die anders toch niet zouden voetballen. Hij beschouwde voetbal als een "mannelijker" spel dat meer kracht, vlugheid en behendigheid vereiste.
De Ontwikkeling van Korfbal in de 20e Eeuw
In de loop van de 20e eeuw bleef korfbal zich ontwikkelen en groeien in Nederland. Er ontstonden regionale en plaatselijke bonden die competities organiseerden en het korfbal ter plekke verder ontwikkelden. De N.K.B. sloot contracten af met deze bonden, waarbij zij de landelijke bond als leidend lichaam erkenden.
In 1920 werd de Christelijke Korfbalbond in Nederland (C.K.B.) opgericht, omdat sommige christelijke verenigingen bezwaar maakten tegen het spelen van wedstrijden op zondag. De N.K.B. was niet gelukkig met deze gang van zaken, maar beide bonden sloten een overeenkomst met betrekking tot spelregels, schorsingen en royementen.
Na de Duitse inval werden er pogingen ondernomen om een fusie tussen de N.K.B. en de C.K.B. tot stand te brengen. De C.K.B. weigerde echter betrokken te raken bij het korfballen op zondag en hief zichzelf in 1942 op. In 1973 werden de twee korfbalbonden (CKB en NKB) samengevoegd tot Koninklijk Nederlands KorfbalVerbond (KNKV).
Korfbal in Utrecht: OVVO als voorbeeld
Om de ontwikkeling van korfbal in de regio Utrecht te illustreren, kunnen we kijken naar de geschiedenis van de korfbalvereniging OVVO (Op Volharding Volgt Overwinning) in Maarssen. OVVO werd in 1934 opgericht in de toen nog zelfstandige gemeente Tienhoven. De club had een christelijke inslag en was opgericht omdat veel dorpelingen wel wilden korfballen, maar niet op zondag.
Lees ook: De memorabele bekerfinale van 2016
OVVO kwam uit voor de Christelijke Korfbal Bond (CKB). De oprichter van OVVO was de heer T. van de Vliet. Door de onrustige politieke klimaat van die jaren heeft OVVO enkele malen aan de rand van de afgrond gezeten. Door oorlogen was er in de jaren ’40 een groot heren-tekort. Het waren zware jaren tot de heer Piet Wardekker jr. opstond. Hij had een verleden bij DVS Utrecht en stortte zich vol op de redding van OVVO. Hij motiveerde de leden en trok nieuwe leden aan.
Na de oorlogsjaren verhuisde OVVO van Tienhoven naar Maarssen-dorp, waar men onderdak vond in het weiland van boer Van Dijk. In 1959 promoveerde OVVO naar de hoofdklasse van de CKB.
Na de fusie van de CKB en NKB in 1973 groeide OVVO gestaag. Begin jaren ’80 speelde OVVO in de top van de overgangsklasse, het hoogste niveau na de hoofdklasse. De club verhuisde naar de Stationsweg in Maarssen-dorp en speelde de thuiswedstrijden in de zaal in Breukelen en later in Bisonspoor Maarssen.
In 2000 kreeg OVVO een eigen sporthal op Sportpark Daalseweide. In 2004 werden er twee kunstgrasvelden gerealiseerd en koos het bestuur voor een betaalde verenigingsmanager. In 2007 promoveerde OVVO voor het eerst naar de Hoofdklasse zaalkorfbal. In 2009 promoveerde OVVO zelfs naar de Korfbal League (KL), het hoogste niveau in Nederland.
OVVO heeft enkele jaren op het hoogste niveau gespeeld, zowel in de zaal als op het veld. De club heeft ook talenten voortgebracht die het Nederlands seniorenteam hebben gehaald, zoals Marjolijn Kroon en Anouk Haars.
Lees ook: Complete Gids Volleybal Utrecht
tags: #gkv #utrecht #korfbal #geschiedenis