De geschiedenis van Gouda is rijk en divers, en de Goudsche Cricket- en Footballclub Olympia (GC&FC Olympia) maakt daar onlosmakelijk deel van uit. Om een goed beeld te schetsen, is het belangrijk om eerst een breder perspectief te bieden op de historische context van Gouda zelf, waarna we dieper ingaan op de club.
Gouda: Een Historisch Overzicht
Gouda, met een geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen, heeft door de eeuwen heen vele veranderingen doorgemaakt. G. de Stolwijkse Vaart werd gegraven ten behoeve van de Geoctroyeerde Vervening van de Krimpenerwaard. In de 18e eeuw was er een sterke teruggang van de pijpenindustrie. In het jaar 1800 werd de herstelling en restauratie van het orgel van de St.-Janskerk voltooid.
In de Franse tijd, begin 19e eeuw, werd Gouda direct betrokken bij de politieke en militaire ontwikkelingen in Europa. Op 25 augustus moest de verjaardag van de Koning van Holland, Lodewijk Napoleon, officieel worden gevierd. Koning Lodewijk verbood op 2 oktober de uitvoer van paarden en ander vee naar Duitsland. In de St.-Janskerk werden een in Lodewijk XVI-stijl gebouwde preekstoel en een doophek geplaatst.
Nadat Lodewijk Napoleon was afgetreden als Koning van Holland werd ons land bij Frankrijk ingelijfd op 9 juli. De Franse overheersing had grote gevolgen voor Gouda. Alle leraren moesten voortaan bidden voor de Franse keizer. De maire moest op 25 oktober negen omliggende gemeenten aanschrijven, dat ze ervoor moesten zorgen dat er de volgende morgen 195 paarden voor het keizerlijk posthuis te Gouda werden afgeleverd. Op 29 oktober passeerde keizer Napoleon Gouda. Gouda moest voor dat leger de normale lichting en twee jongere lichtingen leveren voor de tocht naar Rusland. In die periode had Gouda een inwonertal van 11.379, het laagste sinds eeuwen. De stad kreeg straatnaamborden in de Franse en de Nederlandse taal.
Na de nederlaag van Napoleon kwam er een einde aan de Franse overheersing. Op 1 december heerstte overal vreugde. De Fransen trokken weg na Napoleons nederlaag. Van het torencarillon klonk in plaats van de Marseillaise het Wilhelmus. Gedurende de laatste veldtocht passeerden 70 à 80 duizend man geallieerde troepen Gouda.
Lees ook: Duik in de historie van Brabo Hockey te Antwerpen.
Na de Napoleontische oorlogen was er grote armoede, vooral in de jaren 1820-1830. Er was een grote teruggang van de pijpenindustrie. Als oorzaak werd aangevoerd de mode van sigarenroken.
In de decennia daarna ontwikkelde Gouda zich verder. De stadsmuren werden gesloopt en de stad breidde zich uit langs de singels. De uitgever G.B. van Goor vestigde zich aan de Kleiweg in Gouda. Volgens dr. Büchner bezochten van de 1591 schoolgaande kinderen er 1231 de armenschool.
De Opkomst van GC&FC Olympia
De Goudsche Cricket- en Footballclub “Olympia” werd op 1 juni 1886 opgericht als cricketclub. De club werd opgericht door zo’n 20 scholieren van het gymnasium en HBS onder leiding van Barthold Jan IJssel de Schepper. Ze mochten sporten op het schietterrein in Gouda, waar dagelijks soldaten over marcheerden. Het is pionieren waarbij de eerste jaren vooral cricket wordt gespeeld. Competitievoetbal spelen komt pas in 1904. Een jaar later neemt Olympia het initiatief om de Goudse Voetbalbond op te richten en verschijnt voor het eerst het clubblad De Olympiaan.
In 1911 legde de gemeente Gouda aan de Graaf Florisweg het eerste echte voetbalveld aan met een houten clubhuis, tribune en was- en kleedgelegenheid. Een luxe voor die tijd. Olympia verhuisde daar naartoe en het ledenaantal groeide. In 1921 fuseerde Olympia met Tot Ons Plezier. De naam Olympia bleef, de clubkleuren werden het rood-zwart van T.O.P. In 1931 werd het sportterrein verkocht om een ambachtsschool te bouwen. Olympia verhuisde naar de Bodegraafsestraatweg en werd buurman van GSV, dat voetbalde op wat we nu veld 3 noemen. De tribune verhuisde mee en werd pas in de 90-er jaren vervangen.
Cricket en Voetbal in Nederland: Een Korte Schets
Midden 19e eeuw wordt in Engeland op veel scholen gevoetbald. In 1863 wordt door oud Cambridge studenten de Football Association opgericht. In Nederland zijn het vooral de cricketers die voetbal omarmen. Voetbal is in die tijd een elitesport met hoog opgeleide leden uit gegoede milieus. In 1879 wordt HFC, de eerste voetbalclub van Nederland opgericht. In 1889 ziet de Nederlandsche Voetbal en Athletiek Bond het licht, de voorloper van de KNVB. Voetbal wordt populair als veel mensen niet meer in het weekend hoeven te werken. In 1931 zijn er al meer voetbalverenigingen dan gemeenten. Het is een nationale sport geworden met leden uit alle lagen van de bevolking.
Lees ook: IJshockey in Nijmegen: Een terugblik
De Eerste Jaren van Olympia
De eerste jaren van Olympia waren vooral gericht op cricket. De club speelde op het schietterrein in Gouda, een locatie die niet ideaal was vanwege de dagelijkse militaire oefeningen en de regelmatige overstromingen van de Hollandse IJssel. Desondanks wist de club zich te ontwikkelen en een basis te leggen voor de toekomst.
In 1904 begon Olympia met competitievoetbal, wat een belangrijke stap was in de ontwikkeling van de club. Een jaar later nam Olympia het initiatief om de Goudse Voetbalbond op te richten, wat de groei van het voetbal in de regio stimuleerde. Ook verscheen in deze periode het clubblad De Olympiaan, wat de betrokkenheid van de leden vergrootte en de clubgeest versterkte.
De Verhuizing en Fusie
In 1911 legde de gemeente Gouda aan de Graaf Florisweg het eerste echte voetbalveld aan met een houten clubhuis, tribune en was- en kleedgelegenheid. Deze verhuizing was een grote verbetering voor de club en zorgde voor een toename van het ledenaantal.
In 1921 fuseerde Olympia met Tot Ons Plezier (T.O.P.). De naam Olympia bleef behouden, maar de clubkleuren werden het rood-zwart van T.O.P., wat nog steeds de kleuren van de club zijn.
Veranderingen in de 20e Eeuw
In 1931 werd het sportterrein aan de Graaf Florisweg verkocht om een ambachtsschool te bouwen. Olympia verhuisde naar de Bodegraafsestraatweg en werd buurman van GSV. De tribune verhuisde mee en werd pas in de jaren 90 vervangen.
Lees ook: Verdiep je in de hockeygeschiedenis
In het jubileumjaar 1936 werd de revue ‘Hup Olympia’ uitgevoerd in de Goudse schouwburg. Erevoorzitter A. Piersma zei bij het 60-jarig jubileum in 1946: “Jongens moeten opgeleid worden tot faire sportlui. Ons eerste doel is het opkweeken van een groep jonge spelers, die straks de kleuren van onze oude vereeniging in het hoogste elftal moeten verdedigen.”
Recente ontwikkelingen
Op donderdag 9 juni 2011 werd in de Centrale Bibliotheek aan de Spieringstraat deel 5 van de serie “Met Goudanet aan tafel” opgenomen. Aanleiding was het 125 jarig bestaan van de oudste voetbal (en cricket) club van de stad Gouda, Olympia. Zo zat er een brede vertegenwoordiging van Olympia aan tafel, die de laatste vijftig jaar van de geschiedenis van Olympia van nabij hadden meegemaakt en er boeiend en met humor over wisten te vertellen. Over de opkomst in de jaren zestig, van een marginale derdeklasser naar de eerste klas onder leiding van trainer Wim van der Gijp, met als “mascotte” zoon René.
Senioren Onderlinge
De Senioren Onderlinge is een interne competitie. Er worden elk jaar ca. 12 partijen gespeeld. De gezelligheid is belangrijker dan de cricketresultaten.
Veertigjarig Jubileum van de Onderlinge
Tjebbe A. sprak over de goede eigenschappen, stimuleert zelfbeheersing, en staalt de spieren. De spelers die we ontmoeten op het cricketveld is een vriend voor het leven.
tags: #geschiedenis #cricketclub #Gouda