Voetbal is meer dan alleen een spel; het is een spiegel van de samenleving, een reflectie van culturele identiteit en een arena voor politieke spanningen. De voetbalgeschiedenis van Hongarije en Bosnië-Herzegovina is doordrenkt van deze elementen, van de rivaliteit tussen clubs in Mostar tot de internationale confrontaties op het veld.
De verdeelde stad Mostar en zijn voetbalrivaliteit
In de voorrondes van het Europese voetbal kom je bijzondere stadions tegen. Het Stadion pod Bijelim Brijegom (het Stadion onder de Witte Heuvel) van Zrinjski Mostar is er zo één. Het heeft aan één kant een gigantische tribune met twee ringen, die uitzicht bieden over de heuvels van Herzegovina. Aan de overkant is er nog een kleine tribune met een rij of vijf, achter de doelen is er niets. Het is een stadion met een bijzondere geschiedenis, namelijk de inzet van de rivaliteit tussen twee clubs. Vandaag de dag speelt Zrinjski Mostar er uitsluitend, maar dat was ooit wel anders.
De stad Mostar, gelegen in Bosnië-Herzegovina, is diep verdeeld door de Neretva-rivier. Deze tweedeling is niet alleen geografisch, maar ook etnisch en politiek. Het westen van Mostar staat onder invloed van de Kroatische gemeenschap, terwijl het oosten traditioneel wordt geassocieerd met de Bosniakken. Deze verdeeldheid heeft een directe impact op de lokale voetbalscene, met name op de rivaliteit tussen HŠK Zrinjski Mostar en FK Velež Mostar.
Velez is traditioneel de club van de Bosniakken in de stad, de Kroaten hadden al een club. Je raadt het al: dat was Zrinjski. De naam is een verwijzing naar een oude Kroatische dynastie, en ook de geblokte vlag van Kroatië is dominant aanwezig in het clublogo. Aan het begin van de oorlog speelde Velez Mostar nog zijn wedstrijden aan de westkant van de rivier. Door het vele geweld was dat al gauw niet meer mogelijk, maar werden er binnen de eigen gemeenschappen mondjesmaat wel wedstrijden gespeeld. Zo kwam Zrinjski in het grote stadion terecht - dat lag immers midden in het eigen deel van de stad.
De rivaliteit tussen Zrinjski en Velež is meer dan alleen een sportieve strijd; het is een weerspiegeling van de etnische spanningen die het land teisteren. Het Stadion pod Bijelim Brijegom, gelegen in het westen van Mostar, is een symbool geworden van deze verdeeldheid. Voor de oorlog was dit het stadion van Velež, maar na de oorlog werd het officieel toegewezen aan Zrinjski, waardoor de rivaliteit verder werd aangewakkerd.
Lees ook: EK 2021 Boedapest
Toen in 1995 de oorlog voorbij was, besloot het Kroatisch bestuur van West-Mostar dat Velez onmogelijk terug kon keren. Het Stadion pod Bijelim Brijegom werd officieel van Zrinjski Mostar, dat het ook maar gelijk tot Stadion HSK Zrinjski doopte. Je kon ze bij Velez Mostar niet kwaaier krijgen. Het bouwde een eigen stadion in Oost-Mostar, maar tot op de dag van vandaag ageren ze tegen de huidige situatie. Ze menen aanspraak te maken op het grootste stadion van de stad dat hen zo lang toebehoorde. Toch lijkt de kans dat het ooit nog verandert klein. Hoewel de oorlog al sinds 1995 voorbij is, zijn de etnische spanningen in Bosnië-Herzegovina nog altijd sterk aanwezig.
HŠK Zrinjski Mostar: Een club met een bewogen geschiedenis
HŠK Zrinjski Mostar werd opgericht in 1905 en is daarmee de oudste voetbalclub in Bosnië-Herzegovina. De club heeft een sterke Kroatische identiteit, wat tot uiting komt in de naam (Hrvatski športski klub, wat "Kroatische sportclub" betekent) en het clublogo. De club is vernoemd naar de Kroatisch-Hongaarse familie Zrinski, die worden gezien als nationale helden in zowel Kroatië als Hongarije.
De geschiedenis van Zrinjski is nauw verweven met de politieke ontwikkelingen in de regio. Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte de club deel uit van de voetbalcompetitie van de Onafhankelijke Staat Kroatië, een fascistische staat die bestond uit het huidige Kroatië en Bosnië-Herzegovina. Na de oorlog werd Zrinjski, samen met alle andere clubs uit die competitie, verbannen door Joegoslavië.
In 1992, na de onafhankelijkheid van Bosnië-Herzegovina, werd Zrinjski heropgericht. Midden in de oorlog, in 1994, begon Zrinjski met andere clubs uit Herceg-Bosne een competitie. Herceg-Bosne was een semionafhankelijke Kroatische Republiek in Bosnië en Herzegovina. Het land was nog altijd enorm verdeeld en kende daarom drie verschillende competities. Eentje voor clubs met een Kroatische achtergrond, eentje voor clubs met een Bosnische achtergrond en eentje voor clubs met een Servische achtergrond. Vele pogingen werden gedaan om er één competitie van te maken. In 2000 fuseerden de Bosnisch-Kroatische en Bosnische competitie uiteindelijk met elkaar. Dit was het begin van de Premijer Liga, de hoogste voetbalcompetitie van Bosnië & Herzegovina zoals we die vandaag de dag kennen. Nadat de UEFA de druk opvoerde kwamen in 2003 ook de Bosnisch-Servische clubs bij deze competitie.
Sinds 2003 heeft Zrinjski een opmars gemaakt en is het uitgegroeid tot een van de topclubs van Bosnië-Herzegovina. De club heeft inmiddels acht landstitels gewonnen, waarmee het recordkampioen is van het land. In het seizoen 2021-2022 behaalde Zrinjski een puntenrecord met 84 punten, liefst 27 punten meer dan de nummer twee.
Lees ook: Waterpolo Historie
Luka Modrić bij Zrinjski Mostar
Een opmerkelijk feit in de geschiedenis van Zrinjski is de periode dat Luka Modrić, de waarschijnlijk beste Kroaat aller tijden, voor de club speelde. In het seizoen 2003-2004 werd Modrić gehuurd van Dinamo Zagreb. De toen 18-jarige Modrić maakte indruk en werd verkozen tot Speler van het Jaar in de Bosnische Premijer Liga.
Europees voetbal: HŠK Zrinjski Mostar schrijft geschiedenis
In het seizoen 2023-2024 schreef HŠK Zrinjski Mostar geschiedenis door zich als eerste Bosnische ploeg ooit te kwalificeren voor de groepsfase van een Europees toernooi, de UEFA Europa Conference League. Dit was een belangrijke mijlpaal voor de club en het Bosnische voetbal in het algemeen.
De weg naar de groepsfase was echter niet zonder obstakels. Zrinjski begon in de eerste voorronde van de Champions League, waarin het FC Urartu uit Armenië versloeg na strafschoppen. In de tweede voorronde werd Zrinjski echter uitgeschakeld door Slovan Bratislava, waardoor de club doorstroomde naar de Europa League. In de derde voorronde van de Europa League versloeg Zrinjski het IJslandse Breiðablik Kópavogur, maar in de play-offronde was LASK uit Oostenrijk te sterk. Uiteindelijk kwam Zrinjski terecht in de groepsfase van de Conference League.
Confrontaties tussen Hongarije en Bosnië-Herzegovina
Hoewel de focus van dit artikel ligt op de clubgeschiedenis van Zrinjski Mostar en de rivaliteit in Mostar, is het ook interessant om te kijken naar de confrontaties tussen de nationale teams van Hongarije en Bosnië-Herzegovina.
In de recente Nations League-wedstrijd op 10 september 2024 speelde Hongarije thuis tegen Bosnië en Herzegovina. De wedstrijd eindigde in een 0-0 gelijkspel, wat een teleurstellend resultaat was voor de Hongaren, die als favoriet aan de wedstrijd begonnen. In een andere wedstrijd leed Bosnië een zware 7-0 nederlaag tegen Duitsland, wat de zwakte van het team benadrukte.
Lees ook: Hongarije geschokt door blessure Varga
Hongarije tegen Nederland: Een blik op de Nations League
Naast de wedstrijden tussen Hongarije en Bosnië-Herzegovina, is het ook relevant om te kijken naar de prestaties van Hongarije in de Nations League tegen andere teams, zoals Nederland.
In de aanloop naar de wedstrijd Nederland-Hongarije in de Nations League stond Hongarije voor een uitdagende taak. Met slechts 1 punt uit 2 wedstrijden en een negatief doelsaldo, moesten de Hongaren alles uit de kast halen om een goed resultaat te behalen. Nederland daarentegen stond tweede in de groep met 4 punten en wilde de druk op koploper Duitsland hoog houden.
De wedstrijd Nederland-Hongarije op 16 november 2024 werd gekenmerkt door een medisch noodgeval op de Hongaarse bank, waarbij assistent-bondscoach Adam Szalai onwel werd. De wedstrijd werd tijdelijk stilgelegd, wat een stempel drukte op de sfeer in de Johan Cruijff Arena. Uiteindelijk won Nederland de wedstrijd met 4-0, waarmee het zich verzekerde van een plaats in de kwartfinales van de Nations League.
Historische overwinningen en nederlagen
Het is belangrijk om de context van de recente wedstrijden te plaatsen in een breder historisch perspectief. Bosnië leed zaterdagavond de grootste nederlaag in de historie van de nationale ploeg en incasseerde in de zeven interlands onder Barbarez in totaal twintig doelpunten. Alleen in het uitduel met Hongarije in september hield doelman Nikola Vasilj zijn doel schoon (0-0). En dus was de toon in Bosnische media bikkelhard. 'Een ongekende schande.'
Dat Bosnië zijn grootste nederlaag in de geschiedenis leed, leidde na afloop op de persconferentie dan ook tot kritische vragen. Zo werd Barbarez, pas sinds april in dienst als bondscoach, voorgelegd of hij opstapt na zijn zesde nederlaag in zeven interlands. 'Serieus? Dat je deze vraag durft te stellen… Ik zou geen sportman zijn als ik over dat soort onzin zou nadenken', counterde de bondscoach van Bosnië, dat sinds vorig jaar zomer alleen twee keer van Liechtenstein won en in de EK-kwalificatie ook twee keer onderuit ging tegen Luxemburg.
Een journalist noemde de Bosnische selectie op de persconferentie daarom een stelletje amateurs. Ook daar was Barbarez vanzelfsprekend niet van gediend. 'Daarom staan we waar we nu staan, omdat we zo denken. Natuurlijk komt deze nederlaag hard aan, maar we gingen echt niet het veld in om maar te doen alsof', counterde de boze oud-spits van Hamburger SV, die zelf debuteerde als international toen Bosnië zijn tot zaterdagavond grootste nederlaag leed: die in 1998 tegen Argentinië (5-0), met een hattrick van Gabriel Batistuta.
Bosnië debuteerde tien jaar geleden nog op het WK, maar is nu ver verwijderd van dat niveau. Een nieuwe generatie internationals moet het gaan laten zien, nu Miralem Pjanic al is gestopt en Edin Dzeko (38) op leeftijd raakt. 'We hebben vanaf het begin gecommuniceerd dat het lastig zou worden', nam Barbarez het op voor zijn ploeg. 'Er stonden zeven à acht spelers in de basis die 23 jaar of jonger zijn. Dit overkomt iedereen een keer in zijn carrière, maar het leven gaat door. Wij zijn een jonge ploeg, Duitsland is een van de beste teams ter wereld.'
Toekomstperspectief
Ondanks de uitdagingen en tegenslagen, blijft het voetbal in Hongarije en Bosnië-Herzegovina een belangrijke rol spelen in de nationale identiteit en de sociale cohesie. De successen van clubs als HŠK Zrinjski Mostar en de prestaties van de nationale teams zorgen voor trots en inspiratie. Met de juiste investeringen en een focus op talentontwikkeling, kunnen beide landen in de toekomst wellicht nog grotere successen behalen op het internationale voetbaltoneel.
tags: #hongarije #bosnie #voetbal #geschiedenis