Honk- en softbal lijken op het eerste gezicht eenvoudige sporten qua spelregels. Veel situaties komen regelmatig voor en worden beschouwd als standaard. Echter, er zijn ook situaties die vragen oproepen, en er bestaan veel veronderstellingen over de regels. Een voorbeeld hiervan is de gedachte dat een geslagen bal die de thuisplaat raakt automatisch een foutbal is.
De beste manier om de spelregels te kennen, is door ze te lezen. De regels zijn te vinden op www.knbsb.nl of via een zoekmachine. De spelregelboekjes kunnen echter dik en soms onduidelijk zijn. Een andere bron is www.umpirebible.com, maar deze is in het Amerikaans-Engels en kan afwijken van de Nederlandse regels.
Afstanden, Knuppels, Ballen en Afwijkende Regels
Bepalingen over afstanden, knuppels, ballen en afwijkende regels zijn deels te vinden in de spelregels en deels in het reglement van wedstrijden. Deze zijn te vinden op www.knbsb.nl en in de documentatiekast in het clubhuis. Regelkaarten zullen in het nieuwe seizoen ook in de thuisdugouts worden opgehangen.
- Buitenveldhek: Staat op 98-122 meter. Als het hek op minimaal 75 meter staat en de bal erover gaat, is het een homerun. Voor heren is dit 76,20 meter en voor dames 67,06 meter.
De Slagzone: Een Bron van Discussie
De slagzone is een van de meest omstreden onderwerpen tijdens een wedstrijd. Er zijn verschillende interpretaties:
- Zoals beschreven in de spelregels: De officiële definitie.
- Zoals beoordeeld door de slagman: De persoonlijke perceptie van de slagman.
- Zoals beoordeeld door de pitcher en/of de veldpartij: Hun subjectieve kijk op de zone.
- De enig echte slagzone: die van de umpire: De uiteindelijke beslissing ligt bij de scheidsrechter.
Een consequente slagzone is cruciaal om discussies te voorkomen. Het is belangrijker dat de umpire consistent is in zijn beoordeling dan dat hij de spelregels exact volgt. Een stabiele slagzone maakt het voor pitchers mogelijk om de 'randjes op te zoeken' en voor slagmensen om ballen goed te beoordelen.
Lees ook: Alternatieven voor Uitverkochte KNVB Tickets
Sommige spelers, coaches en umpires hebben de neiging om de slagzone omlaag te brengen. Een bal is een slag als enig deel van de bal door enig deel van de slagzone gaat tijdens de worp, ongeacht of de slagman een swing maakt. De hoogte van de slagzone wordt bepaald door de natuurlijke houding van de slagman tijdens de pitch.
Goed Geslagen Bal versus Fout Geslagen Bal
Een foutbal maakt het spel dood, tenzij deze wordt gevangen. De foutlijn is eigenlijk een 'goedlijn', en de honken behoren tot het goede gebied. De thuisplaat, het eerste en het derde honk behoren in hun geheel tot het goede gebied. De 'goedlijn' loopt langs de buitenkant van deze honken (met uitzondering van het dubbelhonk bij softbal).
Of een bal goed of fout is, wordt beoordeeld naar de positie van de bal op het moment dat deze wordt gespeeld, niet de positie van de speler. Bijvoorbeeld, als een linksvelder een ver geslagen bal probeert te vangen nabij de foutlijn en de bal zich op het moment van spelen loodrecht boven foutgebied bevindt, is het een foutbal.
- Een geslagen bal die, terwijl de slagman in het slagperk staat, de slagman of de knuppel voor de tweede keer raakt, is een foutbal.
- Een slagman-honkloper die opzettelijk een geslagen bal in fout gebied probeert van richting te veranderen, is uit.
- Een bal die voor het eerste of derde honk op fout gebied landt en doorrolt, wordt pas als foutbal afgeroepen als deze tot stilstand is gekomen op fout gebied of is aangeraakt door een velder of een voorwerp in het niet-bespeelbare gebied.
- Een goede slag wordt niet geroepen.
Slag en Wijd
De slagzone is essentieel bij het bepalen van slag en wijd. Als de slagman naar de bal slaat en mist, is het een slag. De spelregels geven echter geen definitie van 'slaan', waardoor de umpire dit moet beoordelen. Dit kan lastig zijn voor de plaatumpire, omdat hij niet goed kan beoordelen hoever de slagman de knuppel naar voren heeft bewogen. In dat geval kan de honkscheidsrechter worden geraadpleegd.
Het verschil tussen een fouttip en een foutslag is dat bij een fouttip de bal niet 'dood' is en het spel doorgaat. Bij een foutslag is het spel 'dood' en mogen honklopers niet opschuiven. Alleen bij slag drie in de 'count' is de slagman uit vanwege de gevangen bal.
Lees ook: Straf Technische Fouten in Rugby: Wat je moet weten
Bij een slag roept de umpire: "Strike!!". De 'count' wordt altijd in de volgorde wijd-slag afgeroepen, bijvoorbeeld "two balls, one strike". De umpire geeft het aantal wijd aan met de vingers van zijn linkerhand en het aantal slag met de vingers van zijn rechterhand.
Vangbal
Een vangbal is het vangen van een bal in vlucht door de veldpartij. Een bal in vlucht is een bal die, geslagen, geworpen of gegooid, zonder iets of iemand te raken, door de lucht vliegt. Als de bal eerst een speler van de slagpartij, een toeschouwer, een coach, een hek of een boomtak heeft geraakt, kan het geen vangbal meer worden. Als een andere velder de bal probeert te vangen en deze stuit weg maar blijft 'in vlucht' en wordt vervolgens gevangen, is het wel een vangbal. In dit geval mogen honklopers gaan lopen na de eerste aanraking van de bal door een veldspeler.
Vangen moet gebeuren met de blote hand en/of met de handschoen. Het gebruiken van enig deel van het tenue is verboden. De bal moet stevig worden vastgehouden om controle over de bal aan te tonen. Zonder controle is er geen sprake van een vangbal, tenzij de bal, voordat hij de grond of een ander voorwerp raakt, alsnog wordt gevangen.
Een velder mag over een hek leunen of erop klimmen om een bal te vangen. Als hij op de rand van een dugout staat, mag hij zelfs door zijn teamgenoten worden gesteund om niet te vallen. Als een speler door te leunen de bal vangt, maar vervolgens over het hek, in de dugout of in de tribune valt en nog steeds de bal controleert, is het een vangbal.
Het is ook een vang als een velder de bal in zijn handschoen heeft en deze vanuit de handschoen met een flip, zonder met de gooihand aangeraakt te hebben, aan een andere velder doorspeelt.
Lees ook: Aanvallende Fouten in Basketbal: Wat je moet weten
Homerun
De term homerun betekent dat de umpire 4 honken toekent. De umpire geeft dit aan door met zijn rechterwijsvinger een cirkel (tegen de wijzers van de klok in) boven zijn hoofd te maken. In het honkbal kan dat alleen als de geslagen bal direct over het buitenveldhek vliegt. Het is ook een homerun als de bal via een velder over het hek gaat, mits dat op goed gebeid gebeurt. Als de bal op fout gebied over het hek gaat, is het een 2-honkslag. Als een bal boven het hek de foutpaal raakt en terugstuitert, is het ook een homerun. Als een bal echter terugstuitert van het hek, een velder raakt en daardoor over het hek gaat, is het geen homerun. In dit geval is de bal dood en is het een 2-honkslag.
(Slagman-) Honkloper is Uit
Er zijn vele manieren voor een speler om 'uit' te gaan.
- Gedwongen situatie: De (slagman-)honkloper moet opschuiven naar het volgende honk omdat het honk waarop hij recht heeft door een opvolgende (slagman-)honkloper moet worden bezet. Deze gedwongen situatie kan tijdens het spel vervallen. Met een honkloper op het eerste honk gaat de slagman-honkloper uit voordat hij het eerste honk heeft bereikt. Tevens is sprake van een gedwongen loop als de slagman(-honkloper), na een goede slag het eerste honk moet proberen te bereiken. Bij geraakt werper of vier wijd mag hij uiteraard het eerste honk bezetten zonder uit gemaakt te kunnen worden. Honklopers die daardoor worden gedwongen op te schuiven kunnen dit doen zonder 'uit' gemaakt te kunnen worden.
- Afwijken van het honkpad: Hij meer dan 1 meter afwijkt van zijn honkpad om tikken te ontwijken, behalve als hij daardoor vermijdt dat hij een velder hindert die een geslagen bal tracht te spelen. Een honkloper mag tijdens het honklopen ieder traject kiezen dat hem goeddunkt. Daarbij mag hij dus meer dan 1 meter afwijken van de rechte lijn tussen de honken. Er staat immers dat hij die meter moet afwijken om tikken te ontwijken. Met honkpad wordt bedoeld de rechte lijn tussen de honkloper en het honk waarheen hij op weg is. Het wordt bepaald op het moment dat de tikactie plaatsvindt. Als de honkloper uitwijkt om ervoor te zorgen dat een velder een geslagen bal kan spelen, dan mag hij meer dan 1 meter uitwijken. Hij na het raken van het eerste honk zijn honkpad verlaat omdat hij kennelijk zijn poging een volgend honk te bereiken opgeeft. Deze situatie kan plaatsvinden tussen alle honken.
- Belemmering: Hij opzettelijk een velder hindert die een geslagen of aangegooide bal tracht te spelen. De velder heeft altijd âvoorrangâ op de honkloper.
- Getikt worden: Hij wordt getikt terwijl hij niet in contact is met een honk. Dit geldt alleen als de bal niet âdoodâ is en niet bij het eerste honk als de loper doorschiet en hij onmiddellijk naar dat honk terugkeert. Dat terugkeren mag ook vanuit âgoedâ gebied. Het is een fabeltje dat je terug moet lopen vanaf âfoutâ gebied. Het gaat er slechts om dat de honkloper geen enkele poging doet het 2e honk te bereiken. Een loslatend honk is geen reden een speler op tikken uit te geven. Dus een speler die in zijn sliding een honk meeneemt, kan niet uitgetikt worden.
- Tag Up: Hijzelf, of het honk waar hij vandaan kwam, wordt getikt voordat hij dat honk opnieuw heeft aangeraakt (âtag upâ) na een vangbal. Dit is een appèlsituatie, de umpire geeft de âuitâ dus alleen als een appel wordt gespeeld. Dit geldt niet bij een fouttip. De honkloper mag, bij de eerste aanraking van de te vangen bal door een velder, het honk loslaten.
- Niet bereiken van het honk: Hijzelf, of het honk waarnaar hij onderweg is wordt getikt voordat hij dat honk heeft bereikt.
- Geraakt door een geslagen bal: Hij wordt geraakt door een goed geslagen bal en zich op goed gebied bevindt. De bal mag geen enkele binnenvelder, de pitcher uitgezonderd, zijn gepasseerd. Is het een binnenhoogbal dan zijn zowel de slagman als de honkloper uit.
- Hindering: Hij tracht thuis te komen tijdens een situatie waarbij de slagman hindert.
- Verkeerde volgorde lopen: Hij de velders in de war brengt door onnodig de honken in omgekeerde volgorde te gaan lopen.
- Thuisplaat missen: Hij de thuisplaat mist en geen poging doet daarheen terug te keren. Hierbij moet een velder, met de bal in bezit, een appèl spelen. De eerste call van de umpire is in dit geval altijd âsafeâ, ook al heeft hij waargenomen dat de plaat gemist is. De reden hiervoor is dat hij anders de veldpartij zou bevoordelen. De veldpartij moet zelf het honklopen in de gaten houden.
- Honk niet aangeraakt: Hij bij het honklopen een honk niet heeft aangeraakt.
Binnenhoog/Infield Fly/Intentionally Dropped Ball
Deze regel geeft vaak aanleiding tot discussie, vooral omdat de bedoeling erachter niet altijd wordt begrepen. Het is niet verstandig om bij minder dan twee uit en een hoge bal van het honk te gaan. Bij een vangbal moet immers terug worden gegaan naar het honk om niet uitgebrand te worden.
Stel dat er lopers op het eerste en tweede honk staan en er is geen of één uit. De slagman slaat de bal hoog de lucht in (fly ball of pop fly) en kan door een binnenvelder worden gevangen. Als deze binnenvelder de bal opzettelijk laat vallen, is er sprake van gedwongen lopen. Om dit te voorkomen, is de infield fly rule in het leven geroepen.