Handbal is een dynamische en uitdagende sport die door kinderen van alle leeftijden kan worden beoefend. Om het spelplezier en de ontwikkeling van jonge handballers te bevorderen, hanteert het Nederlands Handbal Verbond (NHV) specifieke jeugd handbal regels die zijn afgestemd op de verschillende leeftijdscategorieën. Deze regels zorgen ervoor dat kinderen op hun eigen niveau en tempo kunnen leren en groeien. Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste regels en speelwijzen voor de jeugd, van de F-jeugd tot de D-jeugd.
Leeftijdscategorieën in het Jeugdhandbal
Binnen het jeugdhandbal wordt een onderscheid gemaakt in verschillende teams op basis van leeftijd:
- H-jeugd: 5-6 jaar
- F-jeugd: 7-8 jaar
- E-jeugd: 9-10 jaar
- D-jeugd: 11-12 jaar
- C-jeugd: 13-14 jaar
- B-jeugd: 15-16 jaar
- A-jeugd: 17-18 jaar
In de categorieën H, F, E en D kunnen jongens en meisjes samen spelen. Bovendien spelen ze op kleinere velden en in kleinere teams, waardoor kinderen vaker aan de bal komen en meer dribbelen, schieten, samenspelen en op doel gooien.
F-Jeugd (7-8 jaar)
Bij de F-jeugd, ook wel "mini's" genoemd, ligt de focus op spelplezier en het ontwikkelen van basisvaardigheden. De belangrijkste kenmerken van het spel bij de F-jeugd zijn:
- Veld: Er wordt gespeeld op een klein veld.
- Doel: Er wordt gebruik gemaakt van kleine doelen (minidoelen).
- Bal: Er wordt gespeeld met een zachte bal, maat 0.
- Team: Teams bestaan uit 5 spelers.
- Spelregels: De speelwijze is kort samengevat: op de eigen speelhelft verdedigen (allemaal storen), de keeper mag mee in de aanval en alle spelertjes mogen tijdens de wedstrijd op doel staan.
Tijdens een toernooi speelt de F-jeugd een aantal wedstrijden en kunnen ze hun vaardigheden laten zien op het spellencircuit. De spellen en oefeningen maken het toernooi extra leuk en zorgen ervoor dat de kinderen zich ontwikkelen tot goede handballers. Een extra spannend wedstrijdelement is dat na elke aanval de vraag rijst: ‘Wie is er nú als eerste terug in het doel?’.
Lees ook: Informatie over het Volleybal Jeugd Toernooi in Vaassen
De rol van de spelleider is belangrijk om dit nieuwe handballen mogelijk te maken. Jan van der Meijs heeft White Demons-placemats gemaakt waar de basisregels van het handballen op uitgelegd staan. Er is een voorzijde F en H placemat en een achterzijde F en H placemat.
E-Jeugd (9-10 jaar)
Vanaf de E-jeugd wordt het spel complexer en wordt er meer aandacht besteed aan tactische elementen. De belangrijkste kenmerken van het spel bij de E-jeugd zijn:
- Veld: Er wordt gespeeld op een groot veld.
- Doel: Het doel wordt iets kleiner gemaakt met een doelverkleiner.
- Bal: Er wordt gespeeld met een harde bal, maat 0.
- Spelregels: Bij de E-jeugd leer je vooral hoe je vrij kunt lopen en hoe je de bal kunt veroveren. Je speelt met je hele team op je eigen helft, 1 op 1. Dat betekent dat je allemaal een tegenstander uitzoekt om de bal van te veroveren. Om dit te kunnen doen moet je natuurlijk wel in de buurt van een aanvaller staan en ook de bal zien.
Met ingang van augustus 2015 is de speelwijze voor de E-jeugd aangepast. Er wordt met kleinere teams gespeeld: een team telt 6 in plaats van 7 spelers, en dus zonder de moeilijke spelpositie van cirkelspeler. En net als bij de F-jeugd volgen na elke wedstrijd shoot-outs.
D-Jeugd (11-12 jaar)
Bij de D-jeugd wordt het spel nog verder ontwikkeld en wordt er meer aandacht besteed aan teamtactiek en individuele vaardigheden. De belangrijkste kenmerken van het spel bij de D-jeugd zijn:
- Veld: Er wordt gespeeld op een groot veld.
- Doel: Er wordt gespeeld met een groot doel.
- Bal: Er wordt gespeeld met een harde bal, maat 1.
- Spelregels: Bij de D-jeugd mag je over het hele veld de bal proberen te veroveren. De coach mag je wel een opstelling mee geven, maar altijd gericht op het veroveren van de bal.
Met ingang van augustus 2016 is de nieuwe speelwijze van de D-jeugd door het NHV geïntroduceerd. Op de nieuwe manier wordt offensief gespeeld. Het doel van verdedigen is: de bal veroveren.
Lees ook: Nieuwe KNVB Jeugd Indeling
Algemene Principes en Spelvisie
Het NHV hecht veel waarde aan een positieve en stimulerende omgeving voor jonge handballers. Enkele belangrijke principes zijn:
- Plezier en Groei: De jeugd moet met plezier spelen en zich op hun eigen tempo kunnen ontwikkelen.
- Balverovering: Het onderscheppen van de bal is het voornaamste doel binnen het jeugdhandbal. Bij een 1 op 1 dekking houdt de speler zowel zijn aanvaller als de bal in de gaten. Het doel is om de bal te veroveren terwijl je ervoor zorgt dat je tussen de aanvaller en jouw keeper blijft bewegen. Het veroveren van de bal kan alleen gebeuren als jouw aanvaller kan worden aangespeeld door zijn teamgenoten.
- Contactverdedigen: In de spelregels staat dat je met gebogen armen de aanvaller mag begeleiden. Contactverdedigen is echter iets anders dan klemmen. Dit zien we terug in het volwassen handbal en wordt ingezet als tactische handeling om het spel stil te leggen.
- Tijdstraf: Het geven van de tijdstraf wordt in het volwassen spel gebruikt om te voorkomen dat er heftige overtredingen worden begaan. Deze vorm van straffen geeft de andere partij tactisch voordeel in de wedstrijd. Binnen het jeugdhandbal staat spelplezier en een veilige sportomgeving centraal. Kinderen moeten de mogelijkheid hebben om fouten te maken, zonder dat hier een tactisch voordeel uit gehaald kan worden.
- Spelvisie Workshops: Om de spelvisie verder toe te lichten en onduidelijkheden te voorkomen, verzorgt het NHV bijeenkomsten door het hele land. Tijdens zo’n bijeenkomst wordt de spelvisie verder toegelicht aan iedereen die betrokken is bij het jeugdhandbal. De middag bestaat uit een informatief deel en een praktijk deel.
Rol van Coaches, Trainers en Ouders
Het NHV vindt het belangrijk dat de omgeving zo goed mogelijk op de hoogte is van alle spelregels en informatie om zo het plezier en de ontwikkeling van de kinderen te realiseren. Er zijn daarom diverse documenten ontwikkeld zoals spelregels en infographics met informatie over de spelers/speelsters, de teambegeleiders en de ouders. Voor coaches en trainers is de spelvisie ontwikkeld.
Als een team overwegend sterker is, dan kan men er bijvoorbeeld voor kiezen om bij het sterkere team de speler die heeft afgerond even aan de kant te halen. Hierdoor ontstaat er een overtal situatie in de dekking waardoor de minder vaardige ploeg altijd een speler vrij heeft staan.
Afgelastingen vanwege Weersomstandigheden
Het is goed om op de hoogte te zijn van het NHV-beleid inzake afgelastingen van wedstrijden vanwege weersomstandigheden. Waarschuwingen voor extreem weer (code oranje/rood) afgegeven door het KNMI en/of een eventueel weeralarm afgegeven door de Rijksdienst voor het wegverkeer (RDW) worden vaak op provincieniveau afgegeven. Code geel is geen reden om niet af te reizen. Bij extreme weersomstandigheden beoordelen de verenigingen zelf of zij het verantwoord achten af te reizen naar een uitwedstrijd. Het reizen van/naar wedstrijden is en blijft te allen tijden de eigen verantwoordelijkheid van de vereniging en is op eigen risico. Het Bondsbestuur beoordeelt achteraf in hoeverre een door de vereniging genomen beslissing om niet af te reizen terecht was.
Praktische Tips en Ondersteuning
- Reservershirts: Reservershirts kun je opvragen bij Carla de Groot.
- Vragen: Bij vragen over de jeugdspeelwijze kan men contact opnemen met het NHV.
- Spelvisie Workshop: De Spelvisie Workshop is opgenomen aan de servicelijst van het Nationaal Sportakkoord II. Dit betekend dat de kosten voor de Spelvisie Workshop niet door de vereniging worden betaald.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd