Sporten vormen een belangrijk onderdeel van onze cultuur en hebben vaak een rijke historie van tradities en regels. Of het nu gaat om een teamsport of een individuele sport, regels zijn essentieel. Er zijn spelregels, maar ook gedragsregels en regels op het gebied van doping. Spelregels zijn natuurlijk erg belangrijk voor het spelen van een sport, maar zonder gedragsregels komt de veiligheid van een sport in gevaar. Iedereen moet zich welkom en veilig kunnen voelen op het veld, in de zaal of waar de sport dan ook gespeeld wordt. Zonder regels kunnen de meeste sporten niet bestaan. Dit artikel duikt diep in de regels van het hockey en belicht verschillende aspecten van deze populaire sport.
Het Belang van Regels in de Sport
Regels zorgen niet alleen voor een eerlijke en gestructureerde competitie, maar ook voor de veiligheid van de deelnemers. Ze bepalen hoe het spel wordt gespeeld en bieden een duidelijk kader voor zowel de atleten als de toeschouwers.
Algemene Hockeyregels
Net als voetbal is hockey een spel waarbij twee teams van elk elf spelers tegen elkaar spelen. In tegenstelling tot voetbal mag er onbeperkt worden gewisseld. Alle spelers hebben een stick, waarmee alleen met de platte kant wordt gespeeld. Dus niet met de voet of met andere delen van het lichaam. Je wint een wedstrijd door meer doelpunten te maken dan je tegenstanders. Een goal is pas geldig als de aanvallende partij de bal binnen de cirkel, het doelgebied vergelijkbaar is met het strafschopgebied bij voetbal, heeft geraakt.
Spelduur en Scheidsrechters
Een wedstrijd duurt op het hoogste niveau (Hoofdklasse en internationale toernooien) vier keer vijftien minuten. Op alle niveaus daaronder - van jong tot oud - duurt een wedstrijd 4 x 17,5 minuut. Op dat topniveau wordt de tijd stopgezet als het spel stilligt. De wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters. Elke scheidsrechter is verantwoordelijk voor een helft van het veld.
Het Speelveld
Het veld is 91,40 meter lang en 55 meter breed. Ieder speelhelft heeft een 23-meterlijn en de cirkel rond beide doelgebieden heeft een straal van 14,63 meter. De doelen hebben een breedte van 3,66 meter en zijn 2,14 meter hoog.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Team Samenstelling en Wissels
Volwassen hockeyteams spelen 11 tegen 11. Alle spelers hebben een eigen stick. Alleen met de platte kant daarvan mogen ze de bal spelen. Bij hockey mag je onbeperkt doorwisselen tijdens de wedstrijd. De speler die in het veld komt, mag pas het veld inlopen als de andere speler uit het veld is.
Wedstrijdverloop
Een reguliere hockeywedstrijd bestaat uit 70 minuten. Er zijn 4 delen van 17,5 minuut: kwarten. Na het eerste en het derde kwart is een pauze van 2 minuten. In de rust, na het tweede kwart, volgt een pauze van 5 minuten. Er is geen blessuretijd.
Spelregels en Overtredingen
Elke speler mag de bal omhoog spelen met een push of scoop, zolang het geen gevaarlijk spel is of leidt tot gevaarlijk spel. Speel je de bal omhoog in de richting van een tegenstander binnen 5 meter? Dan geldt dat als gevaarlijk. Je mag de bal in het veld niet opzettelijk omhoog slaan met een flats of slag. De scheidsrechter beoordeelt of dit het geval is. Een flats is technisch gezien een slag, daarom mag een hoge flats alleen op doel gespeeld worden. Shoot en afhouden zijn veelvoorkomende overtredingen. Bij shoot komt de bal tegen de voet, been of ander lichaamsdeel van een speler. Je mag de bal niet afschermen met je lichaam of met je stick.
Voordeelregel
Voorkomt een overtreding een doelpunt? De scheidsrechter kan er ook voor kiezen om door te laten spelen, als dit voordeel oplevert.
Strafcorner
Een strafcorner is een straf voor het verdedigende team en een grote kans om te scoren voor de aanvallende ploeg. Het aanvallende team speelt de bal van het strafcornerstreepje op de achterlijn. Eerst moet de bal buiten de cirkel worden gebracht. Daarna mogen ze scoren. Het eerste schot, wanneer geslagen of geflatst, mag niet hoger dan de plank in het doel eindigen.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Strafbal
Een strafbal lijkt op een penalty in een voetbalwedstrijd. Vanaf de stip mag de nemer 1 keer op doel pushen.
Strafkaarten
Tijdens hockeywedstrijden kan de scheidsrechter overtredingen bestraffen met een strafkaart. Een speler die een groene kaart krijgt, moet 2 speelminuten afkoelen buiten het veld. Het team van deze speler speelt die 2 minuten met een speler minder verder. Bij een gele kaart moet een speler het veld ook verlaten. Bij iets zwaardere overtredingen moet de speler het veld voor 5 minuten verlaten en bij zwaardere overtredingen voor 10 minuten. Een rode kaart is voor een speler die een ernstige overtreding maakt. De speler moet dan definitief het veld verlaten.
Shoot-outs
Shoot-outs zijn 1-op-1 duels tussen een speler en een keeper. Ze worden alleen genomen als er na een gelijkspel een winnaar moet worden bepaald. Vanaf de 23-meterlijn rent de aanvaller richting het doel. Deze probeert binnen 8 seconden te scoren.
Videoscheidsrechter
Tijdens wedstrijden van het Nederlands elftal en bij sommige wedstrijden van de Hoofdklasse is er een videoscheidsrechter. Deze doet alleen mee als er een vraag wordt gesteld. Beide teams mogen een zogenaamde video-referral aanvragen voor alle situaties in het 23-metergebied die leiden tot een strafcorner, strafbal of een doelpunt. Krijgt het team gelijk? Dan mag het team later nog een video-referral aanvragen.
Specifieke Regels en Situaties
De regels rondom de scoop zijn de afgelopen jaren veel veranderd met als doel om het hockeyspel te versnellen. Het is een belangrijke vaardigheid om een linie over te slaan of het spel te versnellen, maar het kan ook snel tot gevaarlijke situaties leiden. Een bal is gevaarlijk als iemand een terechte ontwijkende beweging maakt of moet maken. Een goede vuistregel: als iemand voor de landing op het lichaam wordt geraakt, is er altijd een overtreding begaan. Let op: het is alleen gevaarlijk spel als het gevaarlijk is voor een speler van het andere team! Tijdens de vlucht kan een scoop gevaarlijk worden door een onderschepping in de lucht. Bij een onderschepping probeert iemand de bal boven schouderhoogte te raken en de bal uit de lucht te hengelen. De plaats waar de scoop neerkomt is de landingsplek. Dit wordt beoordeeld op het moment dat de scoop op zijn hoogste punt is. Spelers van het andere team moeten 5 meter afstand houden van de ontvanger tot hij de bal aanraakt. Wordt te snel aangevallen, dan is dat een overtreding van die aanvaller. De KNHB vindt dat scheidsrechters deze actie al gauw als opzettelijk moeten beschouwen. Dus: strafcorner in 23m gebied en strafbal in de cirkel. Vanaf 1 augustus 2025: voorheen moest afstand gehouden worden tot de aannemer de bal onder controle had (op de grond). Nu is dat nog slechts tot de eerste aanraking. Er is één uitzondering: de bal mag onderschept worden binnen 5 meter, maar buiten speelafstand, van de originele ontvanger. De spelstraffen zijn gekoppeld aan de plaats op het veld waar de overtreding plaatsvindt. Dit bepaalt of de scheidsrechter een vrije slag, strafcorner of strafbal moet geven.
Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.
Regels voor Jongere Spelers: 8-tal Hockey
Het 8-tal hockey is net als bij het 3-tal en 6-tal hockey bedoeld om kinderen het hockeyspel te leren. Het is dus spelen en leren. Voor elftal hockey zijn de meeste kinderen in deze leeftijdsgroep nog niet klaar. Bij spelen en leren past dat je het spel even mag stil leggen. Dit doe je op verzoek van de coach van een van beide teams. De coach kan dan de spelers extra aanwijzingen te geven, zodat het spel beter kan verlopen. Maar je kan ook als spelleider zelf het spel even stilleggen om de kinderen uit te leggen waarom er gefloten wordt. Er zijn twee spelbegeleiders.
Nadere Uitleg voor Clubscheidsrechters
In deze briefing bespreken we een paar spelregels en geven we aan hoe clubscheidsrechters deze moeten hanteren. Door het toepassen van deze nadere uitleg, krijgen spelers, begeleiders, publiek, maar ook je collega-scheidsrechters voorspelbare aanpak. Indien een teambegeleider een gele kaart krijgt dient hij net als voorheen achter de omheining plaats te nemen en mag hij gedurende zijn straftijd van 10 minuten niet coachen. Echter vanaf dit seizoen speelt het betreffende team gedurende de tijdstraf van de teambegeleider met 1 speler minder in het veld. Na het geven van de gele kaart aan de teambegeleider wijst de aanvoerder een speler aan die op dat moment het veld verlaat. De interchange regel geldt gewoon en dus mag die speler gewisseld worden tijdens de straftijd zolang het team maar met een man minder speelt. Indien een teambegeleider een rode kaart krijgt betekent dit dat hij voor het restant van de wedstrijd niet meer op de bank mag plaatsnemen en mag coachen.
Spelhervatting en Afstand
• Een spelhervatting (vrije slag, inslag, uitslag, lange hoekslag en beginslag) mag met een "self-pass” worden genomen.• De regel stelt dat een vrije slag genomen wordt ‘nabij’ de plaats van de overtreding.• Voorkomen is beter dan genezen. Indien je van te voren ziet dat een spelhervatting niet gecontroleerd of op de verkeerde plaats wordt genomen heb je als scheidsrechter de mogelijkheid om dit te herstellen voordat de bal is genomen.• De bal mag vanuit deze spelhervatting niet direct de cirkel in worden gespeeld. Ook na een self-pass mag de bal door dezelfde speler de cirkel in worden gebracht, maar dan moet de bal eerst minimaal 5 meter hebben afgelegd (willekeurig in welke richting), voordat hij de cirkel in gespeeld mag worden.• Indien een aanvallende vrije slag is toegekend voor een overtreding binnen het 23-metergebied moet de vrije slag ook binnen het 23-metergebied worden genomen.• Een spelhervatting mag direct genomen worden; de nemer hoeft niet te wachten tot zijn tegenstander voldoende afstand heeft genomen. De tegenstander die niet op afstand staat ten tijde van het nemen van de vrije slag mag de nemer niet gaan hinderen of de bal gaan spelen. Ook het meelopen met de nemer kan een overtreding zijn, als hij daarmee de mogelijkheden van de nemer verkleint.
Vliegende Keep
• De vliegende keep is een veldspeler met een shirt van afwijkende kleur, die als keeper mag optreden als hij in zijn cirkel is.• Het wisselen van ‘soort keeper’ mag op momenten dat spelerswissels zijn toegestaan. Dit mag dus niet bij een strafcorner maar wel bij een strafbal. Als een keeper bij een strafcorner tegen, niet verder kan of mag spelen, moet hij worden vervangen. Als er op dat moment met een vliegende keep wordt gespeeld, mag deze uitsluitend door een andere vliegende keep worden vervangen.• Wanneer een vliegende keep de 23-meterlijn passeert met zijn helm op, wordt hij bestraft met een vrije slag.• Een standaardkeeper die gewisseld wordt, kan vervangen worden door een vliegende keep of door een andere standaardkeeper. Hiervoor wordt geen omkleedtijd gegeven. Dus als een team er voor kiest om zonder reserve standaardkeeper te spelen, hebben zij bij een keeperwissel slechts één optie: de vliegende keep.
Sliding en Stickgebruik
• Een sliding waarbij de tegenstander onderuit wordt gehaald, wordt bestraft als een opzettelijke overtreding. Dus met naast de strenge spelstraf ook een gele kaart (10 minuten!) voor de dader.• Het stoppen of spelen van de bal met de stick boven de schouder is m.u.v. het verdedigen van een doelpoging niet toegestaan en moet worden afgefloten.
Strafcorner Regels
• Indien een verdediger bij het verdedigen van een strafcorner te vroeg uitloopt moet hij vervolgens achter de middenlijn plaatsnemen. Indien de doelverdediger of de vliegende keep te vroeg uitloopt wordt een verdediger achter de middenlijn gestuurd. De verdedigende partij bepaalt zelf direct welke verdediger dit moet zijn.• Indien een aanvaller te vroeg de cirkel inloopt moet hij ook achter de middenlijn plaatsnemen.• Een verdediger mag tijdens de strafcorner een masker dragen. Met dit masker op mag hij zijn verdedigende actie afmaken maar niet actief meedoen aan een aanval buiten zijn 23-metergebied. Als na de strafcorner het spel wordt hervat met een uitslag of verdedigende vrije slag moet hij eerst zijn masker afzetten alvorens de spelhervatting te mogen nemen.• Het is gebleken dat het strikt en direct optreden tegen groepsprotesten erger voorkomt. Indien 3 of meer spelers komen klagen bij de scheidsrechter is het bestraffen van de aanvoerder met een groene kaart zeer effectief.
Gedrag van Teambegeleiders
• Het merendeel van de teambegeleiders gedraagt zich prima en onthoudt zich van commentaar op de arbitrage. De uitzonderingen en zeker de reacties die niet puur emotioneel zijn moeten met overtuiging worden aangepakt. Een teambegeleider die bewust de arbitrage beledigt of die maar blijft doormekkeren of theatraal non-verbaal zijn ongenoegen uit, moet worden bestraft. Een coach die het veld in loopt om verhaal te halen, krijgt zonder waarschuwing geel.
Aanvullende Richtlijnen voor Scheidsrechters
• Goed arbitraal teamverband straalt uit richting de spelers.• De scheidsrechter wordt beoordeeld op de juistheid van zijn beslissingen.• Iedereen heeft wel eens een minder gelukkige beslissing genomen in een wedstrijd.• Het is goed om een team via de aanvoerder aan te spreken op zijn gedrag.• Een aanvoerder kan een groene of een gele kaart krijgen in zijn functie als aanvoerder.• Het komt te vaak voor dat het gedrag van de spelersbank en met name dat van de coach de gestelde normen overschrijdt.
Specifieke Spelregels Uitgelegd
• Een sliding mag, maar wanneer men hierbij de tegenstander raakt, of het spelen onmogelijk maakt, is het een overtreding.• Bij een vrije slag dient de bal eerst een meter te rollen alvorens deze door een medespeler wordt geraakt.• De lange corner wordt genomen bij het streepje op de zijlijn, op vijf meter van de achterlijn.• De strafcorner mag genomen worden op het (tweede) streepje op de achterlijn, maar ook tussen dit streepje en de cirkelrand.• Stickafhouden is een beweging waarbij de balbezitter de bal met zijn stick afschermt voor de tegenstander.• Voor het hengelen wordt een gele kaart gegeven wanneer de bal geraakt wordt.• Bij een strafbal moet de speler die de bal neemt met beide voeten achter de bal staan.
Belang van Voorbereiding voor Scheidsrechters
Het lezen van de briefing en het spelreglement is een essentieel onderdeel van de seizoensvoorbereiding voor een scheidsrechter.