De UEFA Europa League is een prominent voetbaltoernooi in Europa, dat voor veel voetballiefhebbers een vaste waarde is geworden. Het wordt beschouwd als het "tweede" Europese toernooi, omdat de UEFA Champions League meer prestige geniet en de best presterende clubs aantrekt. Met de introductie van de UEFA Conference League in 2021 is er nog een extra niveau onder de Europa League ontstaan. In dit artikel wordt de geschiedenis van de UEFA Europa League, zoals we die nu kennen, onderzocht en de oorsprong ervan achterhaald.
De Jaarbeursstedenbeker: Een Voorloper
De Jaarbeursstedenbeker, een toernooi dat waarschijnlijk niet bij iedereen bekend is, vormt een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de UEFA Europa League. Het idee achter dit toernooi was om voetbalteams uit Europese steden die regelmatig handelsbeurzen organiseerden, tegen elkaar te laten spelen. Dit initiatief vond plaats kort na de oprichting van de Europacup I (later de UEFA Champions League).
Het eerste toernooi van de Jaarbeursstedenbeker begon in 1955 en werd over een periode van drie seizoenen afgewerkt. Vervolgens werd het eenmaal over twee seizoenen gespeeld, voordat het uiteindelijk een jaarlijks toernooi werd dat in de herfst-lente periode plaatsvond. Aanvankelijk namen zowel stadselftallen als clubteams deel aan de toernooien, maar er mocht slechts één club per stad meedoen. Deze laatste regelgeving leidde tot de ontwikkeling van een nieuwe competitie die in 1971 de Jaarbeursstedenbeker zou vervangen.
De UEFA Cup: Een Nieuwe Competitie Onder UEFA-Vlag
De belangrijkste reden voor de vervanging van de Jaarbeursstedenbeker was de wens van de UEFA om het toernooi zelf te organiseren. Daarom werd het toernooi omgedoopt tot de UEFA Cup. Deelname aan de UEFA Cup was gebaseerd op de eindrangschikking in de nationale competities. Tot 1975 bleef echter de regel van kracht dat er per stad slechts één team mocht worden afgevaardigd.
Het toernooi werd georganiseerd naast de Europacup I voor landskampioenen en de Europacup II voor bekerwinnaars.
Lees ook: EK voetbal: een historisch overzicht
Herstructurering en Naamsverandering: De Geboorte van de UEFA Europa League
In 2009 onderging de UEFA Cup een aanzienlijke verandering. Het toernooi werd geherstructureerd en kreeg de nieuwe naam UEFA Europa League. Het doel van deze herstructurering was drieledig: de waarde van het toernooi vergroten, de competitie aantrekkelijker maken en meer clubs de kans geven om deel te nemen.
Een van de belangrijkste veranderingen was de toevoeging van een groepsfase, die voorheen niet bestond in de UEFA Cup. Hierdoor bleven clubs die zich hadden gekwalificeerd langer in het toernooi, in tegenstelling tot een snelle uitschakeling in de knock-outfase. Door deze aanpassing ging het toernooi meer lijken op de Champions League. Hoewel het niet hetzelfde prestige heeft, omdat de topteams doorgaans deelnemen aan de Champions League, biedt de Europa League een platform voor subtoppers en aantrekkelijke clubs die in eigen land te maken hebben met sterke concurrentie.
De UEFA Champions League: Het Flagship van het Europese Clubvoetbal
De UEFA Champions League is het belangrijkste internationale voetbaltoernooi voor clubs in Europa. De competitie wordt georganiseerd door de UEFA. De naam Champions League bestaat sinds 1992. Daarvoor stond het toernooi bekend als Europacup I (ook wel UEFA Beker voor landskampioenen).
De Europacup I (de originele naam luidt 'Coupe des Clubs Champions Européens') was het belangrijkste Europese clubtoernooi waaraan elk seizoen de landskampioenen van alle bij de UEFA aangesloten landen deelnamen. Alleen in de beginjaren waren er enkele uitzonderingen. De winnende beker, die nog steeds wordt uitgereikt aan de winnaar van de Champions League, wordt ook wel de "cup met de grote oren" genoemd.
In het toernooi vaardigde elk land één team uit, met daaraan eventueel toegevoegd de winnaar van het seizoen ervoor. De teams speelden een competitie volgens het knock-outsysteem, waarbij per ronde twee wedstrijden werden gespeeld: één thuis- en één uitwedstrijd. De finale, in mei op een vooraf bepaalde neutrale locatie, bestond echter uit slechts één wedstrijd. In 1991 werd die formule gewijzigd. Er waren eerst twee normale knock-outronden waarna er van de beste acht ploegen twee poules werden opgemaakt die een hele competitie speelden. De winnaars van beide poules speelden de finale.
Lees ook: Servië op weg naar het WK
Het toernooi werd voor het eerst georganiseerd in het seizoen 1955/56. Real Madrid werd de winnaar van de eerste vijf edities en is met de zesde zege in 1966 recordhouder. Nederlandse clubs wonnen het toernooi in totaal 6 keer: Feyenoord in 1970, AFC Ajax in 1971, 1972, 1973 en 1995, en PSV in 1988. In 1963 bereikte Feyenoord als eerste Nederlandse club de halve finale, in 1969 was Ajax de eerste Nederlandse club die de finale bereikte. De beste prestatie van een Belgische club was de verloren finale van Club Brugge in 1978.
De Ontwikkeling van de Champions League
De Champions League ging in 1992 van start als voortzetting van de Europacup I. In dat jaar werd de groepsfase geïntroduceerd. Ieder land aangesloten bij de UEFA, met uitzondering van Liechtenstein, mocht zijn kampioen afvaardigen. De Liechtensteinse voetbalbond organiseert alleen een bekertoernooi en geen competitie; alle Liechtensteinse voetbalclubs spelen in de Zwitserse piramide.
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kwamen er tal van nieuwe landen bij. Daarom werd een kwalificatieronde ingevoerd voor de kampioenen van de 9 slechtst presterende landen in Europa. Na de voorronde begon het hoofdtoernooi met 32 teams. Ronde 1 en 2 werkten volgens het knock-outsysteem. De acht clubs die deze twee ronden hadden overleefd, werden onderverdeeld in twee groepen. In deze tweede editie van de Champions League waren nog meer landen vertegenwoordigd. Albanië, Moldavië, Georgië, Wales, Kroatië en Wit-Rusland werden voor het eerst vertegenwoordigd. De tien winnaars werden bij 22 andere kampioenen gevoegd die vervolgens het hoofdtoernooi speelden. Na twee knock-outronden werden de acht winnaars weer in twee groepen verdeeld. Nieuw was dat nu niet alleen de winnaars van de groep verdergingen, maar ook de clubs die als tweede in de groep eindigden. Alleen kampioenen kwalificeerden zich.
Opvallend was dat nu nog maar 16 kampioenen deelnamen aan het hoofdtoernooi van de Champions League in plaats van 32 bij de vorige opzet. Bovendien mochten alleen de kampioenen van de 24 succesvolste landen deelnemen aan de Champions League. Na de kwalificatieronde (16 clubs streden om de resterende 8 plaatsen in het hoofdtoernooi waar de 8 hoogst gewaardeerde clubs al rechtstreeks voor waren geplaatst) werd direct de groepsfase gespeeld. Niet alleen kampioenen kwalificeerden zich, ook clubs uit landen uit de top 8 die 2de eindigden in de vaderlandse competitie namen deel.
Na twee voorronden werden 24 ploegen toegelaten tot het hoofdtoernooi. Om het commercieel potentieel van de Champions League volledig uit te buiten, werd gekozen om meer teams uit de grote landen te laten deelnemen. De groepsfase bestond nu uit 32 teams. Ook werden uit grote landen meer teams toegelaten. Na de knock-outfases van de voorronden ging het hoofdtoernooi met 32 teams van start. Deze waren volgens sterkte onderverdeeld in 8 groepen van 4. De 2e ronde was ook een groepsronde, maar deze keer maar 4 groepen van 4 teams. Ook hier stootten de 2 beste teams van iedere poule door.
Lees ook: Meer over debatwedstrijden
De Champions League 2015/16 werd de eerste editie van het toernooi waaraan vijf deelnemers uit hetzelfde land deelnamen. FC Barcelona, Real Madrid en Atlético Madrid plaatsten zich door in het voorgaande seizoen eerste, tweede en derde te worden in de Spaanse competitie. Sevilla FC was als winnaar van de Europa League 2014/15 ook direct geplaatst.
Kwalificatie voor de Champions League
Om het commercieel potentieel van de Champions League volledig uit te buiten, wordt er gekozen om meer teams uit de grote landen te laten deelnemen in het hoofdtoernooi. Als de winnaar van de vorige editie van de UEFA Champions League zich via de nationale competitie voor de groepsfase van de Champions League plaatst, dan neemt de kampioen van associatie 11 de plek van de Champions Leaguewinnaar in. Als de winnaar van de vorige editie van de UEFA Europa League zich via de nationale competitie voor de groepsfase van de Champions League plaatst, dan neemt de nummer drie van associatie 5 de plek van de Europa Leaguewinnaar in.
Als de winnaar van de vorige editie van de UEFA Champions League of Europa League zich via de nationale competitie voor de kwalificatierondes van de Champions League of de Europa League plaatst, dan meent de team van de hoogst geplaatste associatie de plek van de Champions League- of Europa Leaguewinnaar in. Elke associatie mag maximaal vijf teams in de Champions League hebben. Als de winnaar van de Champions League en de Europa League afkomstig zijn uit dezelfde top-vierassociatie, maar deze winnaars eindigen buiten de top vier van hun nationale competitie, dan kan dat leiden tot complexe situaties.
Een club kan zich voor dit toernooi plaatsen door een hoge eindpositie in de nationale competitie van het voorgaande jaar. Elk land dat bij de UEFA is aangesloten mag minimaal één en maximaal vier clubs afvaardigen; hoe sterker het land, hoe meer clubs mogen deelnemen. De verdeling wordt gebaseerd op de positie van het land op de UEFA-coëfficiëntenranglijst. Aan de eerste ronde van het hoofdtoernooi doen 32 clubs mee.
In het seizoen 2009/10 zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd in de samenstelling van de eerste ronde. In drie voorronden, volgens het knock-outsysteem met een thuis- en een uitwedstrijd, worden de teams bepaald die zich in de eerste ronde bij de rechtstreeks geplaatste clubs mogen voegen. In de eerste voorronden spelen clubs van de zwakkere landen tegen elkaar. In de tweede en derde voorronden stromen clubs van sterkere landen in. In het seizoen 2009/10 zijn er 10 plaatsen in de eerste ronde beschikbaar voor clubs die niet rechtstreeks zijn geplaatst. De verliezers van de derde voorronde uit het kampioenenpad schuiven door naar de Play-off ronde van de UEFA Europa League, de winnaars gaan door naar de Play-off ronde van de CL. De verliezers van deze ronde plaatsen zich voor de groepsfase van de Europa League.
De eerste ronde van het toernooi wordt gespeeld in acht groepen van vier clubs. De indeling van deze groepen wordt bepaald door een "geleide" loting, die met behulp van coëfficiënten zou moeten resulteren in groepen die ongeveer gelijk van sterkte zijn. De nummers één en twee van iedere poule gaan door naar de tweede ronde, terwijl de nummer drie door mag gaan in de tweede ronde van de lager aangeslagen Europa League. Voor de nummer vier van de groep is het Europees voetbal voor het betreffende seizoen voorbij.
De tweede ronde bestaat uit knock-outwedstrijden met een thuis- en uitwedstrijd. De acht groepswinnaars uit de eerste ronde spelen in de achtste finale tegen een nummer twee uit de groep en hebben als voordeel dat ze met een uitwedstrijd beginnen. Daarna is er een vrije loting voor de kwartfinale en de halve finale. In 1991/92 en 1992/93 werden de halve finales in poule wedstrijden gespeeld.
Nederlandse en Belgische Successen in de Europacup I/UEFA Champions League
Hieronder een lijst met alle Belgen en Nederlanders die ooit de Europacup I/UEFA Champions League wonnen. De originele beker die Feyenoord als eerste Nederlandse club in 1970 won, staat echter in het Ajax-museum.
De Europa League als Voetbalreisbestemming
Een voetbalreis naar de Europa League biedt een unieke ervaring om je favoriete team live in actie te zien op Europees niveau. Internationale wedstrijden brengen altijd een extra spanning met zich mee. In 1971 zag de Europa Cup het licht, toen nog bekend als UEFA Cup. Het verving de Inter-Cities Fair Cup, en het aantal deelnemers steeg van 11 naar 64 teams. In 2009 kreeg het de naam (UEFA) Europa Cup. De meest succesvolle club is FC Sevilla, die de titel maar liefst 6 keer heeft gewonnen.
Clubs kunnen zich op drie manieren kwalificeren voor de Europa League: via de landelijke competitie, door het winnen van de beker, of door als derde te eindigen in de Champions League poule.
Populaire Clubs voor Voetbalreizen in de Europa League
Hoewel het niet elk jaar gegarandeerd is dat je favoriete club in de Europa League speelt, zijn er een aantal teams die regelmatig deelnemen en populair zijn voor voetbalreizen:
- Arsenal: Kwalificeert zich vrijwel elk jaar voor de Champions League of de Europa League. Bekend om oogstrelend voetbal en een fantastische sfeer in het Emirates Stadium.
- AS Roma: Overwintert vrijwel altijd in Europa, zij het in de Champions League of Europa League. Rome is een fantastische stad voor een uitje, met heerlijk eten, schitterende architectuur en een aangenaam klimaat.
- FC Sevilla: De meest dominante club in de geschiedenis van de Europa League, met 6 gewonnen finales. Een wedstrijd van FC Sevilla in de Europa League is altijd een mooie affiche, en de stad is schitterend.
- Atlético Madrid: Zeer machtig geweest in de Europa League, met 3 overwinningen sinds 2010. Madrid is een prachtige stad voor een stedentrip, met een heerlijk klimaat, mooie parken en veel gezellige restaurants.
- Tottenham Hotspur: Geen onbekende in de Europa League, met twee eerdere overwinningen. De club staat bekend om mooi aanvallend voetbal met een aantal wereldspelers, en het nieuwe stadion is zeker een bezoek waard.
- Manchester United: Vaak te vinden in de Europa League en speelt altijd om de eindzege. Old Trafford biedt een sfeer om van te smullen en is enorm imposant om live mee te maken.
Overige Clubs in de Europa League
Naast de genoemde clubs zijn er nog andere teams die regelmatig in de Europa League spelen en een extra smaakmaker kunnen zijn tijdens een voetbalreis:
- Inter Milan
- Juventus
- Valencia
- Chelsea
- AC Milan
- Liverpool
- Celtic
- SSC Napoli
Memorabele Europa League Wedstrijden
Er zijn wedstrijden die je je hele leven niet meer vergeet, zeker op Europees niveau. Enkele memorabele Europa League wedstrijden zijn:
- Atlético - Fulham, finale 2-1 (2009-10): De allereerste finale van de Europa League met de huidige naam, waarin Forlan matchwinner werd voor Atlético.
- Chelsea - Arsenal, finale 4-1 (2018-19): Een knotsgekke tweede helft met maar liefst vier doelpunten in een tijdsbestek van 12 minuten, waarin Chelsea aan het langste eind trok.
- FC Sevilla - RCD Espanyol, finale 2-2 (3-1 penalties) (2006-07): Een bloedstollende finale die na penalties werd gewonnen door Sevilla, dat zo voor het tweede jaar op rij de Europa League won.
- Fulham - Juventus, laatste 16, 4-1 (2009-10): Een miraculeuze comeback van Fulham, dat een 3-1 achterstand uit de heenwedstrijd omboog in een 5-4 overwinning.
Feitjes over de Europa League
- De winnende club mag de beker een jaar lang in bezit houden, waarna deze teruggaat naar de UEFA en de club een replica ontvangt.
- In het seizoen 2006-07 verloor RCD Espanyol geen enkele wedstrijd, behalve de finale na penalties.
- De all-time topscorer in de Europa League is Henrik Larsson met 40 doelpunten.
- Romelu Lukaku wist in maar liefst 10 achtereenvolgende wedstrijden het net te vinden in de Europa League.
- Atlético Madrid wist maar liefst drie keer achter elkaar de Europa League te winnen (2011, 2012 en 2013).
- Ajax won in 1984 met maar liefst 14-0 van Red Boys Differdange, een record dat haast onbreekbaar lijkt.
tags: #europa #cup #voetbal #geschiedenis