Het EK voetbal voor vrouwen onder 19 is een toernooi dat de afgelopen jaren een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van het vrouwenvoetbal in Europa, en in het bijzonder in Nederland. Van de eerste stappen in de erkenning van vrouwenvoetbal tot de recente successen van de OranjeLeeuwinnen, dit toernooi heeft een rijke geschiedenis die de moeite waard is om te verkennen.
De Vroege Jaren en Erkenning van Vrouwenvoetbal
De geschiedenis van het vrouwenvoetbal in Nederland kent een lange aanloop. Al in 1924 werd de Oostzaanse Vrouwenvoetbal Vereeniging opgericht, de eerste vereniging die officieel met vrouwenvoetbal startte. Echter, de Nederlandsche Voetbalbond (NVB), de voorloper van de KNVB, zag destijds geen heil in voetballende vrouwen. Zij waren van mening dat vrouwen "echtgenote, moeder of geliefde van voetbalspelers" moesten zijn.
De ontwikkeling van het vrouwenvoetbal stagneerde vervolgens, mede door de economische crisis in de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog. Pas op 16 april 1955 werd de Algemene Damesvoetbalbond in het leven geroepen. Veertien clubs schreven zich in voor de eerste vrouwenvoetbalcompetitie, die nog geen erkenning kreeg van de KNVB.
In de jaren die volgden kwamen er steeds meer vrouwenteams bij. Regionale competities en onderlinge oefenwedstrijden werden op eigen initiatief georganiseerd. Ook in omringende landen groeide het vrouwenvoetbal. Uiteindelijk werd het vrouwenvoetbal in Nederland in 1971 officieel erkend door de KNVB. Vanaf dat jaar maakte vrouwenvoetbal officieel deel uit van de KNVB.
De Groei van het Vrouwenvoetbal in Nederland
Ondanks de erkenning waren veel bestaande voetbalverenigingen geen voorstander van een vrouwenafdeling, vooral vanwege de organisatorische rompslomp. Daarom werden specifieke vrouwenvoetbalverenigingen opgericht, waarvan KFC ’71 de meest bekende is.
Lees ook: Alles over het EK Voetbal Vrouwen Onder 17
In 1971 waren er ongeveer 5.500 actieve vrouwelijke voetballers in Nederland. Een halfjaar later groeide dat aantal al tot 8.000. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd er nadrukkelijk ingezet op de verdere ontwikkeling van het meiden- en vrouwenvoetbal. Een belangrijke stap was de introductie van gemengd voetbal in 1986, waardoor jongens en meiden tot en met 12 jaar met en tegen elkaar konden spelen.
De groei van het aantal vrouwelijke speelsters is sindsdien enorm. In 1985 telde de voetbalbond 36.000 vrouwelijke leden, onder wie zo’n 12.000 meiden. In 1998 stond de teller op ruim 65.000 leden, van wie 30.000 speelsters onder de 18 jaar. Dit totaal is inmiddels ruim verdubbeld, tot 146.090 vrouwelijke leden in 2015. Vooral bij de meiden is de groei spectaculair, met in sommige leeftijdscategorieën een toename van maar liefst twintig procent per seizoen.
De Internationale Opkomst van het Vrouwenvoetbal
De internationale overkoepelende organisaties UEFA en FIFA erkennen de positie van het vrouwenvoetbal door kampioenschappen te organiseren op Europees en wereldniveau. Noorwegen organiseerde in 1987 het eerste Europees kampioenschap voetbal voor vrouwen, met vier deelnemende landen. Overigens werd Zweden drie jaar eerder de eerste winnaar van het EK, maar er was toen geen sprake van een gastland.
Aanvankelijk stond elke twee jaar een eindronde op het programma. Sinds 1997 is het toernooi echter, net als bij de mannen, om de vier jaar. In 2017 was Nederland het decor voor het EK voor vrouwen. Voor het eerst in de geschiedenis namen zestien landen deel aan het toernooi.
De Nederlandse Deelname aan het EK Vrouwen Onder 19
Het Nederlands vrouwenelftal speelde in 1973 voor het eerst een interland. Eveneens memorabel is het jaar 2009, waarin Nederland zich voor het eerst in de geschiedenis plaatste voor de Europese eindronde. In Finland imponeerde de debutant door direct een plaats in de halve eindstrijd af te dwingen. In 2013 was Nederland er in Zweden opnieuw bij. In 2014 schreef het team geschiedenis door zich voor het eerst te kwalificeren voor een mondiale eindronde.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
De halve finale op het EK 2010 was tot dan toe de beste prestatie van Nederland op het EK Vrouwen onder 19. Het team wist zich in 2003, 2006 en 2011 ook voor het toernooi te plaatsen, maar strandde toen steeds in de poulefase.
De Glorie van 2014: Europees Kampioen!
Het jaar 2014 markeert een hoogtepunt in de geschiedenis van het EK Vrouwen onder 19 voor Nederland. Onder leiding van KNVB-coach André Koolhof wist het team de finale te bereiken en te winnen. In de finale in Oslo werd Spanje verslagen, mede dankzij een winnende treffer van Vivianne Miedema.
Het team toonde veerkracht en overtuiging gedurende het hele toernooi. Zowel Schotland als België werden aan de zegekar gebonden, en vooral de halve finale tegen Ierland was indrukwekkend. Nederland plaatste zich uit een record van 43 deelnemende landen voor het UEFA Women's European Under-19 Championship als een van de groepswinnaars van de zes Elitepoules. Van de uiteindelijke EK-deelnemers Spanje, Engeland, Ierland, Noorwegen, België en Schotland mocht Oranje zich de beste noemen.
De opstelling van Nederland in de finale was als volgt: Jennifer Vreugdenhil, Lucie Akkerman, Dominique Janssen, Danique Kerkdijk, Danielle Kuikstra (76.Corine Peels), Kim Mourmans, Jeslynn Kuijpers, Inessa Kaagman, Vivianne Miedema Jill Roord (46. Sharon Bruinenberg), Laura Strik (61.
De Generatie van 2014: Een Voorbode van Succes
De winst van het EK Onder 19 in 2014 bleek een voorbode van een gouden generatie in het Nederlandse vrouwenvoetbal. Spelers als Vivianne Miedema, Jill Roord, Lineth Beerensteyn en Dominique Janssen braken door en werden belangrijke krachten in het A-team, dat in 2017 het EK won.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Manager Ingrid Vanherle van de BeNe League reageerde destijds teleurgesteld op het stoppen van de competitie, maar erkende wel de sportieve successen: "De Belgian Red Flames tot 17 en 19 jaar plaatsten zich voor het eerst voor een EK-eindronde. Oranje onder 19 werd Europees kampioen en Oranje kwalificeerde zich voor de eerste keer in de geschiedenis voor het WK. Het sportieve doel werd dus zeker bereikt. Het is heel jammer dat dit project niet wordt voortgezet."
Recentere Prestaties en de Toekomst
Na de glorie van 2014 duurde het even voordat Oranje Onder 19 weer de finale van het EK bereikte. In 2024 was het eindelijk weer zover. Na zeges tegen regerend Europees kampioen Frankrijk (0-2) en Engeland (2-0) was het team van KNVB-coach Jessica Torny al zeker van een plek op het WK Onder 20, volgend jaar augustus in Frankrijk. Vijf dagen na het behalen van de Europese titel door het A-team werd er daarmee opnieuw geschiedenis geschreven. Vrouwen onder 19 is het eerste Nederlandse vrouwenjeugdteam dat zich weet te kwalificeren voor een WK. Vrouwen onder 19 is na twee overwinningen zeker van de groepswinst in Groep B.
Aanvoerder Isa Kardinaal is zich ervan bewust hoe speciaal het is: "We waren ontzettend blij. Het is voor Nederland ontzettend lang geleden dat er een finale wordt gespeeld in de jeugd. Ook voor mij, na drie keer een halve finale, eindelijk een finale."
Trainer Sherida van Bruggen is trots: "Als je kijkt naar deze teamprestatie is dat echt uniek. Ik hoop dat die toekomst ook voor deze generatie is weggelegd."
In de finale van 2024 trof Oranje opnieuw regerend kampioen Spanje. "Dat is niet zo lang geleden, dus dat zit nog wel vers in het geheugen", aldus Van Bruggen. "We zijn allebei teams die graag voetballen en graag aan de bal zijn. Dat we in de laatste minuten de winnende maken is helemaal top, maar de finale is een wedstrijd op zich."