Het amateurvoetbal in Nederland staat voor een uitdaging: een tekort aan scheidsrechters. De KNVB is een grootschalige ondersteunings- en wervingscampagne gestart om dit probleem aan te pakken. Dit artikel belicht de omvang van het scheidsrechtertekort, de oorzaken, en de initiatieven die worden genomen om het tij te keren.
De Omvang van het Scheidsrechtertekort
In 2016 telde het amateurvoetbal ongeveer 34.000 scheidsrechters. Nu zijn dat er ruim 30.000. Hiervan zijn er circa 27.000 KNVB-leden actief als verenigingsscheidsrechter en 3.500 geregistreerd als KNVB-scheidsrechter. Het verschil tussen de twee is het type wedstrijden dat ze fluiten. KNVB-scheidsrechters leiden de wedstrijden in de A-categorie, terwijl clubscheidsrechters de meeste andere wedstrijden voor hun rekening nemen.
Met 32.000 duels per speelweekend is dit een enorme operatie. Het amateurvoetbal komt structureel tussen de 1.000 en 1.500 arbiters tekort. Dit betekent dat als er op vrijdagavond een afmelding binnenkomt van een zieke scheidsrechter, van welk niveau dan ook, er direct een probleem ontstaat dat zich laat gelden in alle lagen van het amateurvoetbal. Er moet namelijk van onderaf naar boven worden geschoven. Met als gevolg dat teams onderaan de B-categorie steeds vaker zonder scheidsrechter aan de aftrap staan.
Oorzaken van het Tekort
Jan Dirk van der Zee, directeur Amateurvoetbal, schreef eerder in zijn column over de oorzaken van het tekort: "Deels het resultaat van anderhalf jaar corona, waarin scheidsrechters wel uitstroomden, maar niet binnenkwamen, omdat het fysiek volgen van lessen hiervoor niet was toegestaan, en deels het gebrek aan beleid bij clubbesturen voor het werven, opleiden en begeleiden van scheidsrechters, want daar begint het, iedere KNVB-official is als clubscheids begonnen."
Toch wordt de oorzaak van het tekort aan scheidsrechters vaak in de verkeerde hoek gezocht. Alsof een wedstrijd fluiten door de heftige emoties op het veld minder aantrekkelijk zou zijn geworden. Niets is minder waar. Natuurlijk zijn er incidenten, maar die worden hard aangepakt. Het overgrote deel van alle wedstrijden verloopt plezierig. Scheidsrechters zijn ook geen talentloze voetballers. Sterker nog, volgens Werner ter Avest, hoofd arbitrage- en bestuurszaken bij de KNVB, is dat een kans: "Clubtrainers zouden veel meer bij de selectie van scheidsrechters betrokken moeten worden door talent eruit te pikken. Zij kunnen invloed uitoefenen op spelers en met ze meedenken of het een geschikte rol voor ze kan zijn."
Lees ook: Word Scheidsrechter: KNVB Cursussen
Hoewel veel clubs wel een scheidsrechtercoördinator hebben aangewezen, komt die rol in de praktijk vooral neer op het compleet krijgen van de lijsten op vrijdagmiddag. Van echt beleid, zoals die er is voor de jeugd, accommodatie, sponsors en vrijwilligers, is nagenoeg geen sprake. Slechts 100 van de ruim 3.000 verenigingen hebben het ARAG Fair Play Certificaat, een bewijs dat je het als club goed voor elkaar hebt.
Initiatieven om het Tekort Aan te Pakken
Samen met alle verenigingen wil de KNVB dit jaar flink aan de slag om weer een rijkgevuld scheidsrechterskorps te krijgen. Daarbij richten ze zich op de volgende pijlers:
Campagne 'Collega’s gezocht (m/v)'
Een grootschalige social media-campagne tijdens de Week van de Scheidsrechter om voetballers te enthousiasmeren ook te gaan fluiten. Jongens, meiden, mannen en vrouwen kunnen bij hun eigen vereniging ervaren hoe leuk het is om wedstrijden te leiden. Voor verenigingen zijn er materialen beschikbaar gesteld die ze kunnen gebruiken via hun eigen kanalen om leden aan te sporen ook te gaan fluiten. Vanaf 18 oktober gaat het vervolg van de campagne van start; verenigingsscheidsrechters enthousiasmeren om ook als KNVB scheidsrechter actief te worden, op het veld of in de zaal.
Stimuleren van Doorstroom
Het mes snijdt aan twee kanten wanneer scheidsrechters worden opgeleid tot KNVB scheidsrechter. De scheidsrechter ontwikkelt zich omdat hij of zij als bondofficial bij een andere vereniging in een andere omgeving wedstrijden leidt. Deze ervaringen neemt de scheidsrechter weer mee naar de eigen club. Fluiten voor zowel de club als de KNVB is dus een win-winsituatie.
Om de doorstroom te stimuleren maken verenigingen die een KNVB scheidsrechter opleiden aanspraak op twee gratis plekken voor de opleiding Verenigingsscheidsrechter. Daarnaast wordt gekeken naar de mogelijkheden om de eisen voor deelname aan de Scheidsrechtersopleiding III aan te passen. Door maatwerk te leveren per vereniging kan de drempel verlaagd worden om deel te nemen aan de SO III.
Lees ook: Top scheidsrechters in voetbalgeschiedenis
Onderlinge Samenwerking tussen Verenigingen
Er wordt ingezet op nog meer onderlinge samenwerking tussen verenigingen. Door samen op te trekken met clubs uit de buurt kunnen er meer scheidsrechters worden opgeleid, waar iedereen van profiteert.
Community Eén tweetje
Begin januari 2022 werd binnen Eén tweetje een eigen community voor scheidsrechterscoördinatoren gelanceerd. Een community die scheidsrechterscoördinatoren on- én offline met elkaar verbindt waardoor het onderling uitwisselen van kennis en ervaringen makkelijker wordt. Deelnemers kunnen elkaar helpen, informeren en inspireren. Kortom; samen werken aan een sterk scheidsrechterskorps! Met ondersteuning van een ervaren procesbegeleider ga je als vereniging aan de slag met goed/beter inrichten van je clubarbitragebeleid.
De Rol van Verenigingen
Verenigingen spelen een cruciale rol in het oplossen van het scheidsrechtertekort. Enkele manieren waarop verenigingen kunnen bijdragen:
- Actief werven en opleiden van scheidsrechters: Verenigingen moeten actief leden aanmoedigen om scheidsrechter te worden en hen de mogelijkheid bieden om de benodigde cursussen te volgen. De vereniging betaalt vaak de cursus, met als voorwaarde dat de scheidsrechter 2 tot 3 keer per maand een wedstrijd fluit.
- Begeleiding en ondersteuning bieden: Nieuwe scheidsrechters hebben begeleiding en ondersteuning nodig om zich te ontwikkelen. Verenigingen kunnen ervaren scheidsrechters inzetten als mentoren.
- Waardering tonen: Scheidsrechters zijn vrijwilligers die een belangrijke bijdrage leveren aan het voetbal. Het is belangrijk om hun inzet te waarderen en te erkennen.
- Creëren van een veilige en respectvolle omgeving: Een veilige en respectvolle omgeving is essentieel om scheidsrechters te behouden. Verenigingen moeten optreden tegen wangedrag en agressie jegens scheidsrechters.
Praktische Tips voor Verenigingen en Scheidsrechters
- Indelen van scheidsrechters: Het scheidsrechtersecretariaat deelt scheidsrechters in bij het periodeschema van de wedstrijden. Hoe meer mensen beschikbaar zijn, des te minder je hoeft te fluiten. Per periode zal je in principe maximaal 2 keer opgesteld worden om te fluiten.
- Ruilen van scheidsrechterbeurt: Wanneer je niet kunt fluiten bij een wedstrijd waar je in het periodeschema voor ingedeeld bent, moet je zelf ruilen met een andere scheidsrechter uit het overzicht. Je geeft aan het scheidsrechtersecretariaat door dat je geruild hebt en met wie.
- Ieder team levert scheidsrechters: Om te waarborgen dat de wedstrijden van de teams goed gefloten en begeleid kunnen worden, moet ieder team zijn verantwoording nemen als teamleden staan ingedeeld om een wedstrijd te fluiten.
- Spelregelcursus: Per seizoen wordt er in het najaar een spelregelcursus georganiseerd. Deze cursus bestaat uit een startavond, een avond voor vragen en wordt afgesloten met een examen.
- Communicatie: De scheidsrechtercoördinator deelt de scheidsrechters in voor de thuiswedstrijden. Op het wedstrijdprogramma staat, uiterlijk woensdagavond, welke scheidsrechter welke wedstrijd fluit.
- Vergoedingen: Sommige verenigingen bieden een kleine vergoeding per wedstrijd aan, gebaseerd op de maximale uurvergoeding voor vrijwilligers.
Verschillende Soorten Scheidsrechters
- Pupillenscheidsrechter: Voor de F- en E- wedstrijden. De leeftijd van de scheidsrechter is tussen de 12 en 18 jaar.
- Verenigingsscheidsrechter: Fluit de wedstrijden tot de eigen leeftijdscategorie binnen de eigen vereniging. Om deel te nemen aan de cursus moet de cursist minimaal 14 jaar zijn.
- KNVB-scheidsrechter: Leidt wedstrijden in de A-categorie en kan zich verder ontwikkelen als bondsofficial.
Opleidingen en Cursussen
Er zijn verschillende opleidingen en cursussen beschikbaar voor scheidsrechters, afhankelijk van hun leeftijd en niveau:
- Cursus Spelbegeleider (O8 t/m O10) / Pupillenscheidsrechter (O11 en O12): Een cursus voor mensen die wedstrijden van O8 t/m O12 willen leiden.
- Cursus voor 11 tegen 11 wedstrijden: Een cursus voor mensen die beter beslagen ten ijs willen komen bij het leiden van 11 tegen 11 wedstrijden.
- Opleiding spel begeleiding 13/14-jarigen: Opleiding tot spel begeleider van de F- en E- jeugd.
- Opleiding Club Scheidrechter voor 15/16-jarigen en Senioren: De standaard opleiding tot clubscheidsrechter.
- Spelregelcursus voor ouders: Voor ouders die zich afvragen hoe het toch zit met de regels.
- Club Scheidsrechters Plus (CS+) cursus voor club scheidrechters: Een vervolg op de Club scheidsrechter opleiding voor scheidsrechters die graag beter willen leren fluiten.
De Rol van de Scheidsrechterscommissie
De scheidsrechterscommissie is verantwoordelijk voor het indelen van alle scheidsrechters en voor de opleiding en begeleiding van clubscheidsrechters en spelbegeleiders.
Lees ook: Carrières van oud-scheidsrechters
Belangrijke Instrumenten voor een Scheidsrechter
Het belangrijkste instrument van elke scheidsrechter is de fluit. Het is belangrijk om hard te fluiten. Daarnaast is kennis van de spelregels essentieel.
tags: #aantal #scheidsrechters #per #wedstrijd