Handbal is een dynamische en competitieve balsport die wereldwijd wordt gespeeld. Hoewel handbal niet overal even populair is, voornamelijk omdat het een zaalsport is en afhankelijk is van de beschikbaarheid van sporthallen, is het een sport die zich blijft ontwikkelen. Dit artikel bespreekt de belangrijkste handbalregels, met name gericht op jeugdhandbal, en belicht het belang van plezier en ontwikkeling in deze sport.
Handbal in het kort
Handbal wordt gespeeld door twee teams van elk zeven spelers (zes veldspelers en één doelverdediger). Het doel is om de bal in het doel van de tegenstander te werpen. Een handbalwedstrijd bestaat gewoonlijk uit twee speelhelften van 30 minuten. Bij de jeugd worden soms kortere speeltijden gehanteerd.
Het speelveld
Het speelveld is 40 x 20 meter en is gemarkeerd met verschillende lijnen:
- De zijlijnen en achterlijnen: vormen de begrenzing van het veld.
- De middenlijn: loopt door het midden van het speelveld.
- Het doelgebied: een halve cirkel met een straal van 6 meter, alleen toegankelijk voor de doelverdediger.
- De vrijeworplijn: een gestippelde lijn op 9 meter van het doel.
- De 7-meterlijn: een lijn tussen de doelcirkel en de vrijeworplijn.
- De wissellijn: aan de zijlijn, 4,5 meter aan beide zijden van de middenlijn.
De bal
De handbal is gemaakt van kunststof of leer. De grootte van de bal varieert afhankelijk van de leeftijd en het geslacht van de spelers. De bal kan worden behandeld met hars om de grip te verbeteren.
Basisregels van het handbal
- Team: Een team kan uit maximaal 14 spelers bestaan, waarvan er 7 op het veld staan. Vliegende wissels zijn toegestaan via de wissellijn. Een wisselfout wordt bestraft met een vrije worp voor de tegenpartij en een tijdelijke uitsluiting van de overtredende speler.
- Speeltijd: Een handbalwedstrijd bestaat uit twee helften van 30 minuten, met verlengingen en 7-meterworpen indien nodig om een winnaar te bepalen.
- Het Speelveld: Het veld meet 40 x 20 meter en is verdeeld in verschillende zones, waaronder het doelgebied, de vrijeworplijn en de 7-meterlijn.
- De Handbal: De bal is gemaakt van leer of kunststof en varieert in grootte afhankelijk van de leeftijd en het geslacht van de spelers.
- Balbezit: Spelers mogen de bal maximaal drie seconden vasthouden en er maximaal drie stappen mee zetten.
- Spelen met de bal: De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, gevangen, gestopt of geslagen. Het gebruik van onderbenen en voeten is niet toegestaan.
- Fouls: Het hinderen van een speler door vastgrijpen, omklemmen, stoten of vasthouden wordt bestraft met een vrije worp. Een gele kaart is een waarschuwing, terwijl een tweede overtreding leidt tot een 2-minuten uitsluiting. Een rode kaart betekent diskwalificatie en uitsluiting voor de rest van de wedstrijd.
- Beginworp: De beginworp wordt uitgevoerd in het midden van het speelveld na het beginsignaal van de scheidsrechter.
- Vrije worp: Een vrije worp wordt toegekend na een overtreding en wordt uitgevoerd op de plaats waar de overtreding plaatsvond.
- Inworp: Als de bal buiten het speelveld komt, wordt een inworp toegekend.
- Uitworp: De uitworp wordt uitgevoerd door de doelverdediger wanneer de bal over de doellijn gaat en voor het laatst is aangeraakt door een speler van de aanvallende partij.
- 7-meter worp: Een 7-meter worp wordt toegekend wanneer een duidelijke doelkans wordt verhinderd door een overtreding of het betreden van het doelgebied.
Jeugdhandbal: Spelplezier en Ontwikkeling staan centraal
Binnen het jeugdhandbal ligt de nadruk op spelplezier en een veilige sportomgeving. Kinderen moeten de kans krijgen om fouten te maken zonder dat dit direct tactische nadelen oplevert. De jeugdspeelwijze wijkt af van die van de senioren, en daarom zijn er specifieke regels en richtlijnen voor de jeugd.
Lees ook: De complete gids voor korfbalregels
Leeftijdscategorieën en veldgroottes
Bij de jeugd wordt er onderscheid gemaakt in verschillende teams op basis van leeftijd:
- H-jeugd (5-6 jaar)
- F-jeugd (7-8 jaar)
- E-jeugd (9-10 jaar)
- D-jeugd (11-12 jaar)
- C-jeugd (13-14 jaar)
- B-jeugd (15-16 jaar)
- A-jeugd (17-18 jaar)
In de jongere leeftijdscategorieën (H, F, E en D) kunnen jongens en meisjes samen spelen. Daarnaast spelen ze op kleinere velden en in kleinere teams, zodat kinderen vaker de bal kunnen aanraken en meer kunnen dribbelen, schieten, samenspelen en op doel gooien.
- F-jeugd speelt met een zachte bal.
- E-jeugd speelt met een harde bal.
- D-jeugd, C-jeugd, B-jeugd, A-jeugd en Dames spelen met een bal van een bepaald nummer (de nummers ontbreken in de verstrekte informatie).
- Recreanten spelen met een bal van een bepaald nummer (het nummer ontbreekt in de verstrekte informatie).
Training en begeleiding
Het is belangrijk dat de trainers goed zijn opgeleid en de juiste begeleiding kunnen bieden aan de jeugdspelers. Verenigingen hebben vaak de ambitie om teams dusdanig te trainen dat ze qua speelniveau op elkaar aansluiten. Dit kan inhouden dat teams wedstrijdsport spelen.
Spelvisie en regels
Om de spelvisie verder toe te lichten en onduidelijkheden te voorkomen, organiseert het NHV (Nederlands Handbal Verbond) bijeenkomsten door het hele land. Tijdens zo'n bijeenkomst wordt de spelvisie verder toegelicht aan iedereen die betrokken is bij het jeugdhandbal. Deze Spelvisie Workshop is opgenomen in het Nationaal Sportakkoord II, wat betekent dat de kosten niet door de vereniging worden betaald.
Offensief verdedigen
Bij de jeugd wordt er op de eigen speelhelft offensief verdedigd. Als een team niet offensief verdedigt en met alle kinderen aan de cirkel staat, volgt na een time-out een waarschuwing aan de coach.
Lees ook: Wat mag een clubscheidsrechter leiden?
Shoot-outs
Ter afsluiting van een wedstrijd zijn er shoot-outs: elk kind mag vanaf de middellijn richting de cirkel tippen en op doel gooien.
Fairplay
Coaches mogen eventueel ook in het speelveld lopen om het spel te begeleiden, uiteraard wel volgens de regels van Fairplay. Het is belangrijk om de kinderen de kans te geven om het spel zelf te ontdekken.
Teamindelingen en trainingen
Veel handbalverenigingen streven ernaar om teamindelingen te maken waarbij elke speler met plezier op zijn of haar eigen niveau kan spelen. Het is een uitdaging om een teamindeling te maken waarbij een speler niet "ondersneeuwt" maar er ook niet bovenuit steekt. Trainers voeren gezamenlijk gesprekken in samenspraak met het Technisch Hart om zo tot een breed gedragen teamindeling te komen.
Na de teamindeling worden trainers aan teams gekoppeld. Verenigingen hebben vaak de ambitie om teams dusdanig te trainen dat ze qua speelniveau op elkaar aansluiten.
Rol van vrijwilligers
Handbalverenigingen zijn afhankelijk van de inzet van vrijwilligers. Vrijwilligers zijn nodig voor het coachen en/of trainen van teams, het fluiten van wedstrijden, bardiensten, etc.
Lees ook: Gids voor hockeyregels