Hockey, een sport met een rijke en gevarieerde geschiedenis, kent in zowel Duitsland als Ierland een uniek verhaal. Dit artikel duikt in de hockeygeschiedenis van deze twee landen, met speciale aandacht voor hun prestaties op internationale toernooien, de ontwikkeling van de sport en de culturele betekenis ervan.
Vroege Geschiedenis van Hockey
Hockey is een eeuwenoude sport, waarvan de oorsprong teruggaat tot de tijd van de Perzen. Een spel dat veel leek op het huidige polo werd gespeeld met lange stokken en paarden. Dit elitaire spel werd echter kritisch bekeken, wat leidde tot de ontwikkeling van een nieuw initiatief: korte stokken voor de minder rijken, waardoor het spel op de grond gespeeld kon worden.
Ook in een marmeren reliëf uit ca. 510 tot 500 voor Christus zijn twee hockeyspelers te herkennen. Het reliëf werd gevonden op een begraafplaats in het centrum van het oude Athene, de Kerameikos. Aangenomen wordt dat de balsport door de Romeinen naar de Britse eilanden werd gebracht, waar het spel zich verder ontwikkelde in de loop der eeuwen.
Op de Britse eilanden ontstonden voorlopers van het moderne hockey, zoals Hurling in Ierland, Kappan in Engeland en Shinty in Schotland. Aanvankelijk werd het spel op ijs of op het strand gespeeld. Naarmate de sport populairder werd, begonnen atleten in de zomermaanden ook op gras te trainen, waardoor het huidige veldhockey ontstond.
De Opkomst van Hockey in Nederland
Pim Mulier bracht hockey in 1891 van Engeland naar Nederland. De eerste wedstrijd werd gespeeld in Haarlem. In 1895 werd voor het eerst het Nederlands Kampioenschap gespeeld. Het eerste Europese Kampioenschap voor mannen werd gespeeld van 18 september tot en met 27 september 1970 in Brussel. Er deden negentien landen mee. Het eerste Europees Kampioenschap voor de vrouwen vond plaats van 3 mei tot en met 13 mei 1984.
Lees ook: Handbalrivaliteit: Duitsland versus Noorwegen
Ierland: Van Olympische Finale tot Moderne Ambities
De Ierse hockeygeschiedenis kent een opmerkelijk verhaal. Ruim honderd jaar geleden, in 1908, verloor Ierland de finale van het olympisch hockeytoernooi met 8-1 van gastland Engeland. Sindsdien werd het stil op de Ierse hockeyvelden. Tot vandaag.
Dankzij een zege van Australië op Nieuw-Zeeland in de finale van het kampioenschap van Oceanië, hebben de Ieren - nummer drie van het afgelopen EK - zich gekwalificeerd voor de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. "Volgens mij beseffen wij nog niet wat dit allemaal betekent."
De laatste keer dat een Iers hockeyteam op de Olympische Spelen stond was in 1908. Sterker, de laatste keer dat een Ierland in een teamsport was vertegenwoordigd op de Olympische Spelen was in 1948 (basketbal).
Op sportgebied speelt de eigen Ierse identiteit een hoofdrol. Van de traditionele sporten (vaak van Keltische komaf) overtreffen hurling en Gaelic football algemeen bekende sporten in toeschouwers. Ierland heeft 1800 jaar lang (van 632 v Chr. tot rond 1170) een eigen variant gekend op de antieke Olympische spelen. De overlevering wil dat deze Tailtische Spelen (Tailteann Games) door de mythische Keltische koning Lugh werden ingesteld ter ere van zijn moeder Tailtiu (het oord Telltown in het noordoostelijke graafschap Mead is naar haar vernoemd). Ze vonden jaarlijks plaats, duurden een maand en verpieterden na de Normandische invasie. Onderdelen vormden o.m. worstelen, touwtrekken en hurling (een vrije en snelle variant op veldhockey vernoemd naar de stick, de hurley).
Duitsland: Een Hockeygrootmacht
Duitsland heeft een lange en succesvolle hockeytraditie, met zowel bij de dames als de heren vele titels op Europees en wereldniveau. Het land was gastheer van het EK in Mönchengladbach in 2011 en 2023, en het hoofdkantoor van de Duitse hockeybond (DHB) is er gevestigd.
Lees ook: Analyse van het Duitse vrouwenvoetbal
De Oranje Heren werden zes keer gekroond tot kampioen van Europa, de laatste keer in 2021. In het Wagener Stadion werd Duitsland na shoot-outs verslagen. In de geschiedenis werden vijf verschillende landen kampioen bij de heren.
De Culturele Betekenis van Hockey in Ierland
Op sportgebied speelt de eigen Ierse identiteit een hoofdrol. Van de traditionele sporten (vaak van Keltische komaf) overtreffen hurling en Gaelic football algemeen bekende sporten in toeschouwers. Ierland heeft 1800 jaar lang (van 632 v Chr. tot rond 1170) een eigen variant gekend op de antieke Olympische spelen. De overlevering wil dat deze Tailtische Spelen (Tailteann Games) door de mythische Keltische koning Lugh werden ingesteld ter ere van zijn moeder Tailtiu (het oord Telltown in het noordoostelijke graafschap Mead is naar haar vernoemd). Ze vonden jaarlijks plaats, duurden een maand en verpieterden na de Normandische invasie. Onderdelen vormden o.m. worstelen, touwtrekken en hurling (een vrije en snelle variant op veldhockey vernoemd naar de stick, de hurley).
De GAA was in 1884 opgericht door 3 heren van stand om de Keltische sporttraditie in ere te houden. Men was dit edele doel dusdanig toegedaan dat sportbeoefenaren binnen het genootschap zich tussen 1930 en 1971 op straffe van levenslange schorsing niet met niet Keltische sporten mochten inlaten (zelfs niet als toeschouwer!). Naast hurling en camogie vallen thans Keltisch voetbal (ook voor vrouwen) en handbal (Gaelic football/ handball) en rounders onder het domein van de GAA.
Het Europees Kampioenschap van 2023 in Mönchengladbach
Het Europees kampioenschap vond plaats in het Duitse Mönchengladbach. Alle wedstrijden van het EK werden gespeeld in het SparkassenPark Mönchengladbach, voorheen het Warsteiner HockeyPark. Het stadion werd in 2006 geopend en biedt plaats aan 9.500 toeschouwers. Aan het Europees kampioenschap doen zowel bij de dames als heren acht landen mee. De Oranje Dames zijn ingedeeld in Poule A met België, Italië en Spanje. In de andere poule spelen Duitsland, Engeland, Schotland en Ierland tegen elkaar. De Oranje Heren treffen in de poulefase Duitsland, Frankrijk en Wales.
De beste twee landen van beide poules gaan door naar de halve finales. De winnaars van die halve eindstrijd spelen de finale, de verliezers treffen elkaar in het duel om de bronzen medaille. De nummers drie en vier van beide poules strijden vervolgens in Poule C voor de plaatsen vijf tot en met acht. De beste zes landen plaatsen zich voor de volgende editie van het EK. De winnaar van de Europese titel kwalificeert zich voor de Olympische Spelen van Parijs volgend jaar. De top zes van het EK is verzekerd van deelname aan het EK in 2025.
Lees ook: Duitse kansen EK handbal
Nederland vs. Ierland op het EK in Mönchengladbach (2011)
Op het EK in Mönchengladbach in 2011 versloegen de Nederlandse hockeyers Ierland met 7-4. Door deze winst ging Oranje als groepswinnaar naar de halve finales en bemachtigde een olympisch ticket. Bondscoach Paul van Ass benadrukte dat, hoewel de eerste stap was gezet en Londen was bereikt, zijn ploeg nog niet klaar was en de finale wilde halen en de titel wilde winnen.
De wedstrijd begon voortvarend voor Nederland, met een 1-0 voorsprong door Bob de Voogd. Echter, Ierland kwam terug en nam zelfs een voorsprong van 1-2 door doelpunten van Eugene Magee en William McCabe. De klasse van Oranje gaf vervolgens de doorslag, met Taeke Taekema die vier keer succesvol was uit een strafcorner, waarna Teun de Nooijer de 6-2 liet aantekenen. In de slotfase werd aan beide kanten nog gescoord, wat resulteerde in een 7-4 eindstand.
Van Ass was tevreden over de manier waarop zijn ploeg de olympische kwalificatie had binnengehaald en vond het een waardige prestatie. Hij gaf aan dat zijn team veel doelpunten had gemaakt en spektakel had geboden, maar dat er tegen Ierland nog meer gescoord had mogen worden. Hij merkte ook op dat vier tegentreffers misschien wat veel waren, maar dat dit inherent is aan hun aanvallende speelwijze.
Het Ierse Vrouwenteam: Ambities en Uitdagingen
In aanloop naar het Europees kampioenschap in Amsterdam werd Katie Mullan, aanvoerder van het Ierse vrouwenteam, voorgesteld. Mullan koestert de ambitie dat de Ierse vrouwen voor het eerst in de geschiedenis de top vier van Europa bereiken. Het team, dat al vier keer vijfde is geworden, mikt op een plekje in de halve finale.
Mullan werd benoemd tot aanvoerder, doordat Megan Frazer door een knieblessure al negen maanden uit de roulatie is. De UCD-speelster is al vijf jaar international en heeft verschillende posities bekleed, van aanvalster tot verdediger en middenvelder. Bondscoach Graham Shaw besloot haar weer naar voren te halen, wat een juiste beslissing bleek. In juni maakte ze tegen zowel Zuid-Korea als Duitsland de winnende treffer, de eerste keer dat de Ieren die Danas versloegen.
Mullan was ook verantwoordelijk voor de belangrijke gelijkmaker tegen India in de strijd om de zevende plek tijdens de Hockey World League Semi Final in Johannesburg. Ierland won die strijd uiteindelijk met 2-1, mede door een hoofdrol van reservekeeper Grace O’Flanagan. Mullan benadrukte dat die zege extreem belangrijk was met het oog op kwalificatie voor het WK en dat het team veerkracht had getoond.
In Amsterdam troffen de Ieren, net als tijdens de HWL3, Engeland en Duitsland, en Schotland. Mullan scoorde in Johannesburg tegen Engeland in het met 3-2 verloren duel. Ze benadrukte dat het team wist hoe deze tegenstanders speelden en wat ze tactisch konden verwachten. Tegen Duitsland was het belangrijk dat de basisvaardigheden minstens net zo goed verzorgd waren als bij hen. Tegen Schotland moest het tempo hoog gehouden worden en het team berekend zijn op hun felle spel.
Of de Ieren daadwerkelijk aan het WK in Londen zouden deelnemen, hing af van de resultaten tijdens de continentale kampioenschappen. Ze stonden derde op de lijst van potentiële qualifiers.
Het Belang van de Wereldranglijst
Frankrijk won de finale van de FIH Men’s Series Finals tegen Ierland met 3-1. Bondscoach Jeroen Delmee concludeerde dat dit belangrijke punten waren voor de wereldranglijst. De Franse sterspeler Victor Charlet scoorde twee keer. Delmee benadrukte het belang van de punten voor de wereldranglijst om gunstig te loten in de kwalificatiepoules voor de Olympische Spelen.
Delmee keek met jaloezie naar de vijfhonderd punten voor de wereldranglijst die Nieuw-Zeeland ontving door deelname aan de Pro League, ondanks het feit dat ze geen wedstrijd hadden gewonnen. Hij benadrukte dat de plek op de wereldranglijst belangrijk is voor een gunstige plaatsing in kwalificatiewedstrijden voor grote toernooien.
Materiaal en Regels van het Hockeyspel
Om te kunnen hockeyen, heb je natuurlijk een stick nodig. De eerste hockeysticks waren heel hard en helemaal niet te buigen, omdat ze uit één stuk hout werden gemaakt. Veel houten sticks die we nu in Nederland gebruiken, worden in India en Pakistan gemaakt. Tot een paar jaar geleden werden er ook aluminium sticks verkocht, maar omdat bij een breuk van deze stick de haak nog wel eens scherpe punten had, werd de haak een levensgevaarlijk projectiel. Daardoor zijn aluminium sticks omstreeks 1998 verboden. Tegenwoordig word veel gebruik gemaakt van kunststofsticks. Voordeel van zo´n kunststofstick is dat alle stick hetzelfde zijn doordat ze uit een mal komen, dus je hebt niet zoals bij houten sticks last van nerven, wat vaak een breuk veroorzaakt.
Vroeger speelden mensen met alles wat rond was. Rond 1950 werd met een bal van kurk gespeeld of met ballen van paardenhaar met een buitenlaagje van kurk of leer. Tegenwoordig gebruiken we allerlei kunststofballen die soms worden gevuld om het juiste gewicht te krijgen. Een wedstrijdbal weegt tussen de 156 en 163 gram. De omtrek van de bal ligt tussen de 22,4 cm en 23,5 cm. De buitenkant van de bal is meestal glad.
Een veldhockeywedstrijd duurt 2 x 35 minuten en wordt gespeeld door twee teams met ieder elf spelers. De wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters leiden de wedstrijd. DE regels hebben nogal wat weg van het voetbal. Een beginslag wordt op de middenlijn genomen. Wanneer een van de teams een doelpunt heeft gescoord, neemt het andere team weer een beginslag. Er kan alleen worden gescoord wanneer de aanvallende partij de bal in de cirkel van de tegenstander heeft aangeraakt. Als de bal met de voet wordt aangeraakt en word het spel hierdoor gehinderd is er sprake van shoot en mag de tegenpartij vrij uitslaan. Dit zijn de belangrijkste spelregels. Maar behalve deze spelregels gelden bij hockey ook zogenaamde omgangsregels waaraan spelers zich moeten houden, zodat ze zich op het veld netjes en sportief gedragen. Is dit niet het geval kunnen er waarschuwingskaarten worden gegeven door de scheidsrechter. Er bestaat een groene kaart (dit is alleen een waarschuwing met verder geen gevolgen). Een gele kaart (hierbij moet je 5 minuten van het veld af en een geldboete).
tags: #Duitsland #Ierland #hockey #geschiedenis