Inleiding
Het Duitse dameshockeyteam heeft een indrukwekkende geschiedenis, vol memorabele momenten en significante prestaties op zowel Olympisch als Europees niveau. Dit artikel biedt een diepgaand overzicht van de successen, sleutelfiguren en de evolutie van het team door de jaren heen.
Rivaliteit tussen Nederland en Duitsland
Nederland en Duitsland delen een lange en intense rivaliteit in de sportwereld, met hockey als een van de belangrijkste arena's. De rivaliteit begon in de jaren '70 en '80, toen de landen elkaar regelmatig troffen in voetbal- en hockeywedstrijden. De eerste internationale hockeywedstrijd tussen Nederland en Duitsland vond plaats in 1974 tijdens het Europees kampioenschap in Madrid, waarbij Nederland met 1-0 won. Sindsdien hebben de twee landen elkaar vaak ontmoet op grote toernooien zoals de Olympische Spelen en het Wereldkampioenschap hockey, evenals in vriendschappelijke en clubwedstrijden.
Belangrijke confrontaties tussen Nederland en Duitsland
Door de jaren heen hebben verschillende wedstrijden tussen Nederland en Duitsland een speciale plek in de hockeygeschiedenis verworven:
- Finale Olympische Spelen 1996: Nederland - Duitsland 1-3: De finale in Atlanta was een cruciaal moment. Duitsland versloeg Nederland met 1-3, een bittere pil voor de Nederlandse fans. Deze wedstrijd staat nog steeds bekend als een van de grootste teleurstellingen in de geschiedenis van het Nederlandse hockey.
- Halve finale Olympische Spelen 2004: Nederland - Duitsland 2-1: In Athene wist Nederland de halve finale te winnen met 2-1, waarna ze zilver veroverden in de finale.
- Finale Europees kampioenschap 2015: Nederland - Duitsland 6-1: Nederland domineerde deze finale en won overtuigend met 6-1.
Olympische Spelen: De Jacht op Goud
De Olympische Spelen van 2004 in Athene waren een belangrijk moment voor het Duitse dameshockeyteam. Na spannende wedstrijden bereikten ze de finale, waar ze het opnamen tegen Nederland. De Nederlandse dames hadden in een eerdere poulewedstrijd met 4-1 gewonnen, maar de Duitse vrouwen hielden goede hoop. "Normaal gesproken wint Nederland goud. Maar onze overwinning op China was ook niet normaal," merkte Franziska Gude op. Trainer Markus Weise geloofde dat de druk meer bij Nederland lag: "Nederland is favoriet, maar ze hebben ook de druk." Hoewel Duitsland uiteindelijk de finale verloor, toonde het team veerkracht en vastberadenheid.
Europese Kampioenschappen: Mönchengladbach 2025
Het EK Hockey 2025 in Mönchengladbach, Duitsland, is een belangrijk evenement voor het Duitse dameshockeyteam. Van 8 tot 17 augustus zal de Duitse stad het toneel zijn van de Europese kampioenschappen. Bondscoach Raoul Ehren heeft de selectie bekendgemaakt, bestaande uit achttien speelsters, waaronder twee keepers. Voor enkele van de dames is dit toernooi hun eerste grote eindtoernooi.
Lees ook: Handbalrivaliteit: Duitsland versus Noorwegen
Sleutelmomenten en Prestaties
Naast de Olympische Spelen en Europese kampioenschappen heeft het Duitse dameshockeyteam door de jaren heen verschillende andere opmerkelijke prestaties geleverd:
- Wereldkampioenschappen: Hoewel specifieke details over WK-overwinningen in de verstrekte informatie ontbreken, is het aannemelijk dat het team ook op dit niveau successen heeft gekend.
- Dominantie in eigen land: Het Duitse Harvestehuder won onlangs voor het eerst in 52 jaar het kampioenschap, door titelhouder Düsseldorfer te onttronen. Dit toont de kracht en concurrentie binnen het Duitse hockey.
Zaalhockey: Een andere dimensie
Zaalhockey is een intensieve en snelle variant van veldhockey, vaak gespeeld in de wintermaanden. Hoewel de basis hetzelfde is, vereist zaalhockey een uitstekende conditie en snelle besluitvorming. De populariteit bij senioren is minder groot dan bij junioren, maar de sport wint aan populariteit in Nederland. Het Europees kampioenschap zaalhockey voor dames werd voor het eerst georganiseerd in 1975. Door de jaren heen is gebleken dat de Duitse dames de meest succesvolle ploeg zijn. Van de 21 edities die tot nu toe hebben plaatsgevonden, hebben de Duitse dames er vijftien gewonnen. Deze dominantie onderstreept de sterke positie van Duitsland in het zaalhockey.
Successen van de Oranje Dames in Zaalhockey
Hoewel de Duitse dames het EK domineerden, hebben de Oranje Dames ook hun momenten van glorie gekend. Daarnaast eindigden ze acht keer als tweede en één keer als derde. Deze prestaties laten zien dat Nederland een belangrijke speler is in het Europese zaalhockey. Een memorabel toernooi was het EK 2020 in Minsk, Wit-Rusland. De Oranje Dames bereikten de finale, maar verloren na shoot-outs van het gastland. Donja Zwinkels werd uitgeroepen tot Speelster van het Toernooi, wat de individuele klasse van de Nederlandse speelsters benadrukte. In 2023 vond het EK Zaal plaats in Hamburg, Duitsland. Twee jaar eerder wonnen de Oranje Dames zilver en de Oranje Heren brons.
Invloedrijke Figuren
Verschillende individuen hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het Duitse dameshockeyteam:
- Franziska Gude: Haar optimisme en geloof in de kansen van het team, zelfs tegen favorieten, zijn kenmerkend voor de mentaliteit van de Duitse hockeysters.
- Markus Weise: Zijn analyse van de druk bij de tegenstander toont strategisch inzicht en een poging om de psychologische factor in het spel te benutten.
- Marcel Balkestein: De oud-international gaat mee op trainingskamp met de Duitse nationale damesploeg.
De Evolutie van Hockey: Een Powersport
Roelant Oltmans, een ervaren coach, heeft opgemerkt hoe hockey in de loop der jaren is veranderd. "Hockey is natuurlijk een powersport geworden. Heel veel passen, heel veel lopen, heel veel goede druk zetten in de verdediging", aldus Oltmans. Hij wijst echter ook op het belang van creativiteit en onvoorspelbaarheid.
Lees ook: Analyse van het Duitse vrouwenvoetbal
Hockey in Duitsland: Meer dan een Sport
Hockey is in Duitsland meer dan alleen een sport; het is een passie die generaties verbindt. De successen van het dameshockeyteam hebben bijgedragen aan de populariteit van de sport in het land.
Andere vormen van hockey
Naast veldhockey en zaalhockey zijn er nog andere vormen van hockey, zoals fithockey, funkey, G-hockey, LG-hockey, rolstoelhockey en beach hockey. Fithockey is een buitensport voor ouderen, terwijl funkey is ontwikkeld om hockey toegankelijk te maken voor jonge kinderen. G-hockey en LG-hockey zijn bedoeld voor mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking, en rolstoelhockey is er in elektrische en handbewogen varianten. Beach hockey is een relatief nieuwe vorm van hockey die op het strand wordt gespeeld met een grotere bal en simpele regels.
Historische context van hockey
Hockey is al eeuwenoud. Al in de tijd van de Perzen werd er een spel gespeeld dat veel leek op het huidige polo. Met lange stokken en paarden reden de spelers achter een bal aan. Maar niet iedereen bezat een paard en de elite sport werd met argusogen bekeken. Zodoende werd een nieuw initiatief ontwikkeld. De minder rijke mensen ontwikkelden korte stokken. De paarden werden overbodig en het spel kon gewoon op de grond gespeeld worden. Ook in een marmer reliëf uit ca. 510 tot 500 voor christus zijn twee hockeyspelers te herkennen. Het reliëf werd gevonden op een begraafplaats in het centrum van het oude Athene, de Kerameikos. Aangenomen wordt dat de balsport door de romeinen naar de Britse eilanden werd gebracht, waar het spel zich verder ontwikkelde in de loop van de eeuwen. De sport was namelijk nog niet te vergelijken met het huidige hockey, dat kwam pas na de Middeleeuwen. De voorloper van het moderne hockey kwam voor het eerst voor op de Britse eilanden. Het werd in Ierland Hurling, in Engeland Kappan en in Schotland Shinty genoemd. Het werd aanvankelijk nog gespeeld op ijs of op het strand. De naam veranderde aanvankelijk naar Bandy on Ice en later naar Hockey on Ice. Naarmate de sport populairder werd, begonnen de atleten in de zomermaanden ook op gras te trainen. Het huidige veldhockey was geboren. De sport werd met name gespeeld in Engeland en haar kolonies, zoals India. Pim Mulier bracht hockey in 1891 van Engeland naar Nederland. De eerste wedstrijd werd gespeeld in Haarlem. In 1895 werd voor het eerst het Nederlands Kampioenschap gespeeld. Het eerste Europese Kampioenschap voor mannen werd gespeeld van 18 september tot en met 27 september 1970 in Brussel. Er deden negentien landen mee. Het eerste Europees Kampioenschap voor de vrouwen vond plaats van 3 mei tot en met 13 mei 1984.
De KNHB: focus op veldhockey
Eind september heeft de KNHB het besluit genomen om de Oranje-teams niet meer deel te laten nemen aan de EK’s en WK’s zaalhockey en Hockey 5’s. Dit besluit leidde tot verwarring over het belang van zaalhockey, maar de KNHB benadrukte dat zaalhockey belangrijk blijft voor de ontwikkeling, techniek en het spelplezier van hockeyers. De focus ligt echter op veldhockey om optimaal te presteren op de Olympische Spelen.
Er zijn verschillende redenen waarom de KNHB deze beslissing heeft genomen:
Lees ook: Duitse kansen EK handbal
- Prioriteit voor tophockey en Olympische Spelen: De KNHB investeert in veldhockeyprogramma's en begeleiding van nationale veldteams om te presteren op de Olympische Spelen.
- Selectiebeleid: Het selectiebeleid voor de nationale zaalhockeyteams was erop gericht om spelers uit de nationale veldteams onder 21 jaar te selecteren, maar dit bleek niet haalbaar.
- Financiële redenen: De kosten voor tophockey en talentontwikkeling zijn toegenomen, en de KNHB ontvangt geen extra geld van NOC*NSF voor zaalhockey en Hockey 5’s.
- Conflicterende toernooiplanning: De programma's van FIH en EuroHockey zijn niet op elkaar afgestemd, wat resulteert in een overvolle hockeykalender.
Impact op zaalhockey
Hoewel de Oranje-teams niet meer deelnemen aan internationale toernooien, blijft zaalhockey belangrijk voor de ontwikkeling van jeugdspelers en standaardteams bij de senioren. De KNHB blijft het NK zaal organiseren en doorontwikkelen, en streeft ernaar om de Hoofdklasse-zaal aantrekkelijker te maken voor spelers en fans.
Individuele ontwikkeling en teamdynamiek
Joost van Geel, voormalig coach van het Nationaal Zaalhockeyteam Dames, benadrukte het belang van creativiteit, technische vaardigheden en snelle besluitvorming in het zaalhockey. Hij vergeleek de rol van de coach met die van een vader of opa, die de grote lijn bepaalt en vragen stelt over de richting van het team. In vergelijking met veldhockey is de ruimte in de zaal beperkter en de snelheid groter. Dit vereist een duidelijke kadering en collectieve creativiteit. Van Geel benadrukte het belang van een staf met verschillende kernactiviteiten: managen, trainen en coachen. De manager is als de moeder van het team, de trainer als de grote broer en de coach als de vader of opa. Synergie en complementairiteit binnen de begeleiding zijn essentieel. Van Geel pleitte voor supramaximaal trainen en het trainen in wisselende situaties om de technische vaardigheden en mentale veerkracht van de spelers te verbeteren. Hij investeerde veel tijd in persoonlijke ontwikkelingsgesprekken om de autonomie van het team te vergroten.
Overstap van zaal naar veld
Zaalhockey biedt voordelen voor veldhockey, zoals het verbeteren van de technische vaardigheden, het nemen van snelle beslissingen en het ontwikkelen van mentale facetten. De snelle en intensieve aard van het zaalhockey vereist dat spelers laag zitten, snel beslissingen nemen en anticiperen op situaties.
De gouden generatie van de Oranje Dames
De Oranje Dames hebben vrijdagavond met het behalen van de gouden medaille op de Spelen van Parijs Nederlandse hockeygeschiedenis geschreven: voor de eerste maal ooit staan beide Oranje-teams op dezelfde Spelen op het hoogste ereschavot. De Nederlandse hockeyvrouwen konden de tweede gouden plak in successie omhangen, nadat in de finale na een 1-1 eindstand via shoot-outs was gewonnen van het China van coach Alyson Annan. De zege kwam tot stand na een bloedstollende shoot-outserie, waarin Oranje-keeper Anne Veenendaal een hoofdrol opeiste. Net zoals Pirmin Blaak dat 24 uur daarvoor bij de Oranjemannen tegen Duitsland had gedaan. Veenendaal maakte drie shoot-outs van China onschadelijk. Voor Oranje scoorden Pien Sanders, Maria Verschoor en Marijn Veen. Een orkaan van gejuich kwam van de tribunes nadat Veenendaal de beslissende shoot-out van Ning Ma pakte. Veenendaal stormde naar de hoek van het Stade Yves-du-Manoir en schreeuwde het uit. In haar kielzog de feestende Oranje-speelsters. Ze schreeuwden, ze juichten en huilden. Alle spanning van twee zware weken kwam eruit.
De gouden medaille in Parijs is een nieuwe kroon op een machtsvertoon van de Oranje Dames dat in het internationale hockey, maar zelfs in de mondiale sport, zijn weerga niet kent. Sinds de gewonnen WK-finale van 2014 zijn de Nederlandse hockeyvrouwen nagenoeg onverslaanbaar. Sindsdien werden alle grote titeltoernooien gewonnen door de vrouwen in de oranje tanktops. De enige smet op het gouden blazoen is de verfoeide zilveren medaille op de Spelen van Rio de Janeiro, toen Groot-Brittannië Oranje versloeg na shoot-outs omdat in de finale alles lukte en meezat.
Historisch perspectief: Nederlandse dominantie
Eigenlijk waren de Nederlandse hockeyvrouwen als regerend wereldkampioen voorbestemd om in 1980 al goud te winnen. Maar door de Russische inval in Afghanistan werden de Olympische Spelen van Moskou door een deel van de Nederlandse sport geboycot, waaronder de hockeyers. Uiteindelijk lukte het de Nederlandse vrouwenhockeyploeg vier jaar later dan toch. Het laatste duel tegen Australië had voor de formatie van coach Gijs van Heumen de betekenis van een finale. De voorgaande vier wedstrijden was eigenlijk alleen overtuigend gespeeld tegen het als tweede eindigende West-Duitsland: 6-2. In het Weingart-stadion, waar de wedstrijden 's ochtends om acht uur begonnen, leken de Oranjevrouwen enigszins overbelast door de zware voorbereiding. Door het teleurstellende gelijkspel in de voorlaatste wedstrijd tegen Canada kreeg de afsluitende wedstrijd tegen Australië werkelijk het karakter van een finale. Australië moest met twee doelpunten verschil winnen om in het bezit van de gouden medaille te komen. Dat uitgangspunt leidde aanvankelijk tot een gespannen wedstrijd, waarin de risico's veel mogelijk werden gemeden. Na de ruststand van 0-0 richtte de favoriete ploeg zich echter op. Drie minuten na de pauze vond Sophie von Weiler via een strafcorner het eerste succes. Voor aanvoerster Lisette Sevens betekende het succes in haar 125ste interland tevens het afscheid van een imponerende loopbaan. Australië resteerde de teleurstelling van een vierde plaats.
Het Wagener Stadion: Een historisch hockeybolwerk
De hockeywedstrijd België - Chili op het wereldkampioenschap voor vrouwen is de 500e internationale toernooiwedstrijd in het Wagener Stadion. De Nederlandse hockeyers vieren de wereldtitel in de eerste hockeywedstrijd die live op de Nederlandse tv was. Sportstatisticus Ramon Min was aan het tellen op Hockey.nl en kwam zo tot de conclusie dat België - Chili de 500e officiële toernooiwedstrijd is in het Wagener Stadion, geopend in 1938. En zo is het WK mannenhockey van 1973 het eerste officiële meerlandentoernooi geweest in het Wagener Stadion. De laatste drie wedstrijden van Nederland waren tegen Engeland, West-Duitsland en India en die waren allemaal adembenemend spannend.
tags: #Duitsland #hockey #vrouwen #geschiedenis