Voetbal, de meest populaire sport ter wereld, betovert meer dan 2 miljard mensen met zijn dynamiek en spektakel. De sport, ook wel bekend als "the beautiful game", kent professionele spelers die astronomische salarissen verdienen. Sommigen hebben zelfs meer dan €30 miljoen per jaar verdiend. Maar waar komt deze wereldwijd geliefde sport eigenlijk vandaan? Wie heeft het bedacht en hoe is het uitgegroeid tot het fenomeen dat het nu is?
Het prille begin: Voetbal in de oudheid?
Hoewel de FIFA (Fédération Internationale de Football Association) stelt dat de voetbalgeschiedenis in de 18e eeuw in Groot-Brittannië is begonnen, zijn er historici die beweren dat de oorsprong van voetbal veel verder teruggaat. Volgens hen speelden bewoners in China al in de derde eeuw een spel waarbij ze leren ballen, gevuld met veren, in doelen van de tegenstander moesten krijgen. Dit spel kan worden gezien als een vroege voorloper van het moderne voetbal.
Daarnaast zijn er aanwijzingen dat er in de tijd van de Oude Grieken en Romeinen ook balspellen werden gespeeld. Bij de Oude Grieken waren balspellen bekend als phaininda en episkyros. Op de UEFA Europese Kampioensbeker staat een afbeelding van een speler van episkyros, afkomstig van een vaas in het Nationaal Archeologisch Museum van Athene. De Romeinse schrijver Athenaeus schreef in 228 n.Chr. over harpastum, een Romeins balspel. Deze spellen lijken echter meer op een mix van volleybal, worstelen en rugby, waarbij veel lichaamscontact en het gebruik van handen voorkwamen.
De geboorte van het moderne voetbal in Groot-Brittannië
Ondanks de eerdere vormen van balspelen, wordt Groot-Brittannië algemeen beschouwd als de geboorteplaats van het moderne voetbal. Tijdens de Industriële Revolutie in de 18e eeuw begonnen arbeiders met een bal te spelen als een manier om te ontspannen en sociale contacten te leggen na lange werkdagen. In deze beginperiode waren er weinig regels en arbitrage, waardoor spelers de bal soms in hun handen hielden terwijl ze over het veld renden.
In de 19e eeuw vond een belangrijke verandering plaats: voetbal werd niet langer alleen door arbeiders beoefend, maar ook door studenten van prestigieuze privéscholen zoals Oxford en Cambridge. De toenemende populariteit van de sport leidde ertoe dat in 1815 en 1825 de eerste regels werden vastgelegd. Dit was een cruciale stap in de voetbalgeschiedenis, omdat het de eerste officiële afspraken markeerde, bijvoorbeeld over de positie van de keepers, die als enigen de bal met hun handen mochten pakken.
Lees ook: Preventie van rugklachten
De ontwikkeling van regels en de oprichting van de FA
In 1848 werden op de universiteit van Cambridge verdere regels afgesproken, waarvan sommige tot op de dag van vandaag van kracht zijn, zoals de regels met betrekking tot ingooien en de bescherming van de keeper. Echter, niet alle schoolteams hielden zich aan deze regels en hielden vast aan hun eigen reglementen. Om dit probleem op te lossen, werd besloten om de regels van het thuisspelende team te volgen.
Een belangrijke mijlpaal in de voetbalgeschiedenis was de oprichting van de FA (Football Association) in 1863, de eerste voetbalbond ter wereld. De FA besloot om de regels van de universiteit van Cambridge te hanteren, waardoor er duidelijkheid ontstond voor alle voetballers. De komst van de FA leidde tot de professionalisering van de sport. In 1885 werd betaald voetbal geaccepteerd, en in 1871 vond het eerste toernooi plaats. De Football League, de eerste competitie, werd opgericht in 1888.
De verspreiding van voetbal over de wereld
Vanaf de officiële start in de 19e eeuw groeide voetbal uit tot een wereldwijde passie. Britse handelsroutes en avontuurlijke arbeiders verspreidden het spel snel over de hele wereld. In 1904 werd de FIFA opgericht om het internationale voetbal te besturen. In 1930 werd het eerste wereldkampioenschap georganiseerd, waarmee voetbal officieel de wereld veroverde.
Ook in Nederland werd voetbal steeds populairder. Britse arbeiders die in Nederland werkten, introduceerden het spel hier. De eerste voetbalclub in Nederland was een studentenclub: Haarlemsche Football Club (HFC). In 1889/1890 werd de eerste niet-officiële competitie gespeeld, en in 1897/1898 werd de eerste officiële competitie gehouden. RAP uit Amsterdam was de eerste Nederlandse landskampioen.
De evolutie van de spelregels
Het voetbal zoals wij dat nu kennen, is het resultaat van een lange evolutie. De spelregels zijn door de jaren heen flink veranderd. Zo werd in 1871 de corner geïntroduceerd, maar mocht er niet direct uit worden gescoord. In 1891 ontstonden de penalty's, en in 1909 werd de doelman een echte positie met een ander kleur shirt en een gebied waar hij de bal met de handen mocht aanraken. Gele en rode kaarten werden pas in 1966 ingevoerd. Recente wijzigingen zijn het verhogen van het toegestane aantal wissels per team en de introductie van de VAR (Video Assistant Referee).
Lees ook: Šimeks momenten bij DWDD
Voetbal in Nederland: Een rijke historie
De KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond) heeft een rijke historie met verschillende naamswijzigingen. Op 8 december 1889 werd de Nederlandschen Voetbal- en Athletischen Bond (NVAB) opgericht door Pim Mulier. In 1895 veranderde de naam in Nederlandse Voetbalbond (NVB), nadat de atleten zich hadden afgescheiden. In 1929 kende koningin Wilhelmina de NVB het predicaat 'koninklijk' toe, waardoor de KNVB ontstond.
Een belangrijke ontwikkeling in het Nederlandse voetbal was de introductie van betaald voetbal. In de naoorlogse periode hield de KNVB aanvankelijk de boot af, waardoor Nederlandse topspelers kozen voor een lucratief avontuur in het buitenland. Onder druk van de publieke opinie ging de KNVB uiteindelijk overstag. Memorabele momenten in de Nederlandse voetbalgeschiedenis zijn onder meer de eerste interland van het Nederlands elftal in 1905, de Europese titel in 1988 en de Europese titel van het Nederlands vrouwenelftal in 2017.
Voetbal: Meer dan een sport
Voetbal is uitgegroeid tot de bekendste sport ter wereld, met enorme financiële belangen en een grote culturele impact. Versierde straten, kleding, tattoos en huisinrichtingen staan vaak in het teken van voetbal. De sport brengt mensen samen, creëert passie en is een belangrijk onderdeel van de identiteit van veel landen.
Lees ook: Vorst en sportwedstrijden