Deze zomer zal hopelijk het besef indalen dat Ajax dit seizoen een schitterende prestatie heeft geleverd, die een groot deel van het land verenigde. Het cliché dat niets onmogelijk is, werd bewaarheid door Liverpool tegen Barcelona, Tottenham tegen Ajax, en Ajax zelf tegen de economische wetten. In augustus vorig jaar werd het bereiken van de groepsfase al als een puike prestatie beschouwd.
De recente Champions League-wedstrijden hebben niet alleen spectaculaire doelpunten opgeleverd, maar ook de rol van toeval en intuïtie in het voetbal benadrukt. De discussie over de 'kwaliteit' van een doelpunt, de impact van keepersfouten, en de vraag of voorbereiding of instinct doorslaggevend is, domineerden de analyses na afloop. Bovendien rees de vraag of dit de beste editie van de Champions League ooit was.
De Kwaliteit van een Doelpunt: Belang, Impact en Schoonheid
Wat bepaalt eigenlijk de 'kwaliteit' van een doelpunt? Als je doelpunten rangschikt aan de hand van drie criteria, te weten 1) het belang van de wedstrijd, 2) het belang van het doelpunt in de wedstrijd, en 3) de schoonheid van het doelpunt, dan is het moeilijk een betere goal te bedenken dan de 4-0 van Divock Origi tegen Barcelona.
Origi scoorde uit een plotseling door Trent Alexander-Arnold genomen corner, tot verrassing van vrijwel iedereen, behalve Alexander-Arnold en Origi. Het was de beslissende goal, in een onwaarschijnlijke comeback, tegen de ploeg van de beste speler van wereld, in de halve finale van het zwaarste voetbaltoernooi ter wereld.
In het algemeen wordt het heden overgewaardeerd, in het voetbal wordt het eerder ondergewaardeerd. Een betere goal dan die van Origi is lastig te vinden. Moura’s goal tegen Ajax scoort wel erg hoog op criteria 1 en 2.
Lees ook: De officiële regels voor doelpunten in hockey
De goals van Lucas Moura tegen Ajax, met name de 2-3, scoren hoog op de criteria van belang van de wedstrijd en belang van het doelpunt. De 2-3 heeft een hogere dramatische waarde, mede door de timing, want het was effectief een knock-out doelpunt. (Die van Origi weer niet, want er waren nog tien minuten te spelen toen.) Feit: Lucas Moura is rechtsbenig, schoot dit seizoen in de Champions’ League drie keer met zijn linkerbeen, en dat waren de drie goals tegen Ajax.
Opzet of Intuïtie: De Spontane Genialiteit van Alexander-Arnold
Er was na afloop discussie over de opzet van Origi’s goal. De discussie ging over de vraag of de goal ‘ingestudeerd’ was, of een spontane actie. ‘TAA’ verschafte na afloop duidelijkheid: het was instinctief.
Je kunt veel plannen en een deel van de goal was ook gepland. De ballenjongens van Liverpool waren geïnstrueerd om de bal zo snel mogelijk klaar te leggen, omdat de videoanalisten van Liverpool hadden gezien dat Barcelona’s spelers continu aan het zeuren waren na beslissingen van de scheidsrechter.
Maar binnen die randvoorwaarden, waar Alexander-Arnold zich niet bewust van was, moeten de spelers het zelf doen. Voetbal is nu eenmaal veel meer een spelerssport dan een trainerssport, waarin niet alles te controleren is en het initiatief vooral bij de spelers ligt. En als een van de belangrijkste wedstrijden van het jaar wordt beslist door een niet-ingestudeerde trapveldjesslimheid, dan is dat toch mooier.
Gezien mijn scheidsrechtersfetisj van de laatste tijd bekeek ik de goal trouwens ook vanuit het perspectief van de scheidsrechter, Cüneyt Çakir. Die was, in tegenstelling tot de spelers van Barcelona, wel alert. Hij twijfelde geen seconde om de goal toe te kennen.
Lees ook: Hockey: doelpunt wel of niet geldig?
Dat lijkt heel gewoon, en natuurlijk heb je de VAR nog achter de hand, maar stel je eens voor dat je als scheidsrechter een paar tienden van een seconde je concentratie laat verslappen, omdat je moe bent. Nog meer scheidsrechterswaardering: het sprongetje dat Felix Brych maakt om de situatie bij Moura’s derde goal te kunnen zien - check de foto in dit stuk van de New York Times over Ajax-Spurs.
Keepers onder de Loep: Onana's Tijdrekken en Karius' Black-out
Er was na afloop wat kritiek te horen op wat keeper André Onana (‘dat krijg je van het tijdrekken’) en verdediger Lisandro Magallan (‘glijdt op het cruciale moment uit’) deden vlak voor de 2-3 van Lucas Moura. (Matthijs de Ligt tikt de bal trouwens voor de voeten van Dele Alli, die daarna Moura inspeelt, maar daarover niets.) Ik snap die reacties wel, maar toch vind ik het denkfouten. Het is zinloos om alleen of vooral te kijken naar fouten vlak voor het einde van de wedstrijd.
Als de tegenaanval van Spurs bij de 2-1 meteen ongedaan was gemaakt, als Onana en Schöne elkaar bij de 2-2 niet in de weg hadden gestaan, en als Lucas Moura niet alles goed had gedaan in een onmogelijk kleine ruimte, of als Nick Viergever in december Mauro Icardi niet van scoren had afgehouden, dan was datgene wat misging bij de 2-3 niet van belang geweest.
De prestaties van keepers zijn vaak onderwerp van discussie, en de Champions League-finale van 2018 was daarop geen uitzondering. Liverpool-keeper Loris Karius bleek tijdens de Champions League-finale tegen Real Madrid van eind mei, een duel dat de Spaanse club met 3-1 won, een hersenschudding te hebben opgelopen. Dat hebben - vijf dagen na de wedstrijd - onderzoeken in ziekenhuizen in Boston uitgewezen.
De kwetsuur zou de Duitse doelman hebben opgelopen door een elleboogstoot van Real-verdediger Sergio Ramos in het begin van de tweede helft, een actie die aan de aandacht van de scheidsrechter was ontsnapt. De stand was toen nog 0-0.
Lees ook: Overzicht beslissende goals
Volgens dokter Ross Zafonte is het heel goed mogelijk dat de hersenschudding het optreden van Karius in Kiev heeft beïnvloed. De keeper zou minder goed in staat zijn geweest om te beoordelen waar objecten zich bevinden in een ruimte.
Karius ging tijdens de eindstrijd tweemaal opzichtig in de fout en beide keren leidde dat tot een doelpunt. Twee minuten na de Spaanse beuk gooide hij de bal tegen het uitgestoken been van Karim Benzema (0-1) en later liet de onfortuinlijke sluitpost een afstandsschot van Gareth Bale langs zijn handen glippen (1-3).
De 24-jarige Karius kreeg na de wedstrijd te maken met bedreigingen via de sociale media.
Tactische Analyses en de Rol van de Trainer
De ochtend van de wedstrijd publiceerde ik een stuk waarin ik met Sjors Ultee keek naar Ajax’ focus op de omschakeling en de tactische concepten restverdedigen en restaanvallen. International Stefan de Vrij gaf onder het stuk ook commentaar.
Werkloze coaches zijn de beste coaches. Als een trainer bij een club zit, is het lastig om als journalist een afspraak met hem te maken. Laat staan een rustig en diepgaand gesprek te hebben. Trainers zonder baan zijn veel beter benaderbaar. Tenminste, als je meer interesse hebt in hun werkwijze dan in hun baan op dat moment.
Vandaar dat ik vorig jaar december met Nikos Overheul en Pieter Zwart een gesprek hadden met de toen nog werkloze Peter Bosz. The Coaches’ Voice deed iets soortgelijks: het benutte José Mourinho’s ledigheid om hem een wedstrijd te laten analyseren. In deze video legt hij uit hoe hij in 2010 met Inter Milan in de Champions League Barcelona versloeg. Zeer de moeite. Mourinho over zijn tactiek versus Barcelona.
Reflectie en Aanbevelingen
Naast de analyses van specifieke wedstrijden en doelpunten, is het ook interessant om breder te reflecteren op de ontwikkelingen in de sport. David Epstein is een van mijn favoriete journalisten. Weinigen schrijven zo boeiend over wetenschap en sport als hij. Eind mei verschijnt zijn nieuwe boek Range, waarin hij uitlegt waarom het beter is om een generalist dan een specialist te zijn. The Atlantic publiceerde een voorpublicatie uit het boek, over de moeilijkheid van voorspellen. Een aanrader.
Omar Chaudhuri van voetbalconsultancy 21st Club (volgtip) werd geïnterviewd over de vraag of sport een cijferspel is.
De Wall Street Journal schreef over de brain drain bij de Houston Astros, de slimste ploeg van de Major League Baseball.
Simpel idee, goede uitvoering, prachtig resultaat: The Athletic sprak met Wayne Rooney over zijn vrijetraptechniek. Michel Doodeman van Vice Sports - waar ze met een mooie serie opmerkelijke verhalen bezig zijn - ontdekte niet alleen dat AG Caen zijn trainer had vervangen door fans die de opstelling maakten - hij werd zelf zo’n fan die de opstelling maakte.
Het momentum is onze kant opgedraaid: de Duitse voetbalbond DFB maakte een tactische analyse van Frenkie de Jong.
Frank Heinen schreef een ode aan de groetjes van Frenkie. Rosanne Hertzberger wil haar kinderen niet als slachtoffer opvoeden, legde ze in haar prachtige 5 mei-lezing uit. Ze schreef trouwens ook een nieuw boek over wetenschap, waarover ze vertelde op Radio 1.
De nieuwe aflevering van Michael Lewis’ podcastserie Against the Rules gaat over rechters, met onder meer primatoloog Frans de Waal en het tot voor kort rechterloze Oezbekistan.
Lewis recenseerde trouwens het boek dat schrijfster Harper ‘To Kill A Mockingbird’ Lee had moeten schrijven, maar niet schreef: het onwaarschijnlijke verhaal van de moordenaar-oplichter Willie Maxwell.
Kijk Liverpool-Barcelona integraal terug. Jonathan Liew van The Independent schreef een uur na de wedstrijd dit schitterende verslag. Jack-Pitt Brooke schreef een prima stuk na Ajax-Tottenham.
John Lanchester schreef twaalf jaar geleden een geweldig stuk over klimaatverandering.