De KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) kent verschillende categorieën binnen het voetbal, waaronder de A- en B-categorie. Deze categorieën bepalen onder andere de regels omtrent indelingen, afgelastingen, uitstel van wedstrijden en spelregels. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg over de B-categorie binnen de KNVB, met speciale aandacht voor de O23-competitie die in 2021 is gestart.
Achtergrond van de O23-competitie in de B-categorie
Normaliter maken voetballers na het spelen in de O19 de overgang naar de senioren. Een belangrijk motief om te stoppen blijkt de te grote stap die spelers ervaren wanneer zij vanuit de junioren doorstromen naar de senioren. De grote verschillen in leeftijd en levensfase tussen teamgenoten en tegenstanders hebben een grote impact op deze voetballers. Aanleiding voor het onderzoek is dat jaarlijks veel spelers in de leeftijdscategorie 16 tot 19 jaar stoppen met voetballen. Het gaat hierbij met name om spelers die voetballen in de B-categorie en de overstap moeten maken naar het seniorenvoetbal.
Om de overgang van de jeugd naar de senioren te versoepelen, heeft de KNVB in september 2021 de O23-competitie in de B-categorie geïntroduceerd. Met de O23-competitie in de B-categorie hoopt de KNVB clubs handvatten te geven om jonge voetballers te helpen in de overgang naar uiteindelijk het seniorenvoetbal. De competitie is mede ontstaan door signalen van clubs en onderzoek onder voetballers, waaruit bleek dat veel jonge spelers moeite hebben met de overstap van de jeugd naar de senioren. In de zoektocht naar een oplossing zijn afgelopen seizoen bijeenkomsten gehouden met ruim 500 amateurclubs en zijn er diverse voetballers geïnterviewd. Hieruit kwam de wens voor een O23-competitie in de B-categorie sterk naar voren. De gedachte is dat het voor jonge spelers (18 - 22 jaar) leuker is om met leeftijdsgenoten te blijven voetballen. Dit was voorheen niet het geval, omdat junioren na de O19 direct door gingen naar de senioren. Met de nieuwe O23-competitieopzet wordt het voor clubs gemakkelijker om junioren te begeleiden in hun overgang naar de senioren.
Door middel van het verlengen van de overgang naar de senioren bieden we voetballers de mogelijkheid om langer met en tegen leeftijdsgenoten te blijven voetballen, wat het voetbalplezier ten goede komt en dus bijdraagt aan het behouden van junioren voor het voetbal.
Urgentie door de Corona pandemie
Nog urgenter is de invoering van de O23-competitie geworden door de impact van het coronavirus. Hierdoor heeft deze groep voetballers niet of nauwelijks in competitieverband kunnen voetballen in de laatste twee reguliere seizoenen bij de junioren. Dit maakt de invoering van de O23-competitie nog urgenter voor het behoud van deze groep.
Lees ook: B-Categorie Overschrijvingen: Uitleg van de KNVB Regels
Kenmerken van de O23-competitie in de B-categorie
- Vrije Inschrijving: Voor de O23-competitie in de B-categorie geldt vrije inschrijving.
- Teamindex: Afhankelijk van het aantal inschrijvingen wordt de competitie ingedeeld op basis van de team-index en wordt er in twee, drie of vier fases gevoetbald.
- Speeldag: De speeldag van de O23-competitie is zaterdag en/of zondag. De KNVB raadt clubs aan om samen met de toekomstige O23-voetballers te kijken wat de beste speeldag en het beste speelmoment is voor deze groep voetballers.
- Geen Promotie/Degradatie: Er is geen promotie-/degradatieregeling in de O23-competitie voor de B-categorie.
- Leeftijdsgrens: Spelers geboren op of na 1 januari 2003 mogen meespelen in de O23-competitie. Spelers mogen meespelen in de O23-competitie vanaf het moment dat zij de leeftijd van 15 jaar bereiken.
- Leeftijdscompensatie (Dispensatie): In de leeftijdscategorie O23 (B-categorie) zijn maximaal drie dispensatiespelers per team toegestaan. Een dispensatiespeler mag maar één jaar ouder zijn (geboren op of na 1 januari 2002).
- Doelgroep: De O23 categorie B is bedoeld voor teams die in de jeugd of eventueel al in de senioren ook zijn uitgekomen in de categorie B. Teams die in het verleden voornamelijk zijn uitgekomen in de categorie A adviseren we om in te schrijven in de laagste divisie (Divisie 4, categorie A). Hiervoor geldt een vrije inschrijving. Door zo veel als mogelijk teams vanaf de start van de competitie op het juiste niveau uit te laten komen, des te beter de gelijkwaardigheid van de O23-competities.
- Bekervoetbal: Mits er voldoende animo is, biedt de KNVB voor deze competitie ook Bekervoetbal aan.
- Geslacht: Op dit moment is deze competitie alleen voor jongens of voor meiden die onderdeel zijn van een gemengd team.
De Teamindex: Wat is het en hoe werkt het?
Met behulp van de Teamindex wordt de speelsterkte van teams nog beter vastgesteld. Dit helpt bij het beter, gelijkwaardiger en eerlijker indelen van de amateurcompetities. Om de Teamindex zo goed mogelijk te kunnen inzetten, is het van belang de bondsteams correct en tijdig samen te stellen - dit geldt alleen voor teams O13 en ouder - en het wedstrijdformulier (mDWF) voorafgaand en na afloop van een wedstrijd nauwkeurig in te vullen. De bondsteams moeten uiterlijk 12 juli zijn ingevuld. Hierbij geldt: als de bondsteams tijdig en goed gevuld zijn, kunnen wij ervoor zorgen dat de teams een leukere competitie hebben.
De indeling van teams gebeurt aan de hand van vier stappen:
- Op basis van (historische) wedstrijdgegevens uit Sportlink wordt bepaald wat de relatieve sterkte van spelers is.
- Wanneer bekend is in welk team spelers gaan spelen is het mogelijk een gemiddelde Teamindex te bepalen.
- De Teamindex wordt toegevoegd aan het huidige indelingsproces samen met de bestaande indelingsfactoren zoals reisafstand en clubvoorkeuren.
- Teams worden, mede op basis van hun Teamindex, ingedeeld waardoor er meer gelijkwaardige wedstrijden en competities ontstaan.
Verschillen tussen de A- en B-categorie bij senioren
De verschillen tussen de A categorie en B categorie van de KNVB bij senioren zijn vooral te vinden in de indelingen, afgelastingen, uitstel van wedstrijden en spelregels.
- Indelingen: De A categorie bestaat uit de klassen waarbij de teams spelen met verplichte promotie en degradatie, zoals de 2e Divisie t/m de reserve 2e klasse bij de heren en de Eredivisie Vrouwen t/m de 3e klasse bij de Dames.
- Afgelastingen: De A categorie heeft voorrang op de B categorie bij het vaststellen van de wedstrijden. Dit betekent dat als er sprake is van een beperkte beschikbaarheid van velden, de wedstrijden in de A categorie doorgaan en de wedstrijden in de B categorie worden afgelast.
- Uitstel van Wedstrijden: De A categorie heeft minder mogelijkheden om wedstrijden uit te stellen dan de B categorie. Voor de A categorie geldt dat een verzoek tot uitstel alleen kan worden ingediend als er sprake is van overmacht, zoals extreme weersomstandigheden, een sterfgeval of een calamiteit. Voor de B categorie geldt dat een verzoek tot uitstel ook kan worden ingediend als er sprake is van een gebrek aan spelers, bijvoorbeeld door blessures, ziekte, vakantie of schorsing. Het verzoek tot uitstel moet wel altijd in overleg met de tegenstander en de KNVB worden gedaan.
- Spelregels: De spelregels voor de A categorie en B categorie zijn grotendeels hetzelfde, maar er zijn enkele verschillen die afhankelijk zijn van de leeftijdscategorie, het geslacht en het niveau van de teams.
Tijdstrafregeling in de B-categorie
In de categorie B wordt gewerkt met een tijdstrafregeling zoals hieronder aangegeven. Tijdstraf kan niet worden opgelegd aan elftallen die uitkomen in de categorie A van het veldvoetbal. Spelers krijgen een tijdstraf van tien minuten bij de eerste gele kaart, als ‘automatische afkoelperiode’. Dit geldt voor iedereen in de B-categorie junioren en senioren (75 procent van het totaal). Gele kaarten komen hiermee niet meer op het wedstrijdformulier te staan en kunnen verder dus evenmin leiden tot een uiteindelijke schorsing. Krijgt een speler in dezelfde wedstrijd een tweede gele kaart, dan is dit evengoed ‘rood’ en moet hij meteen vertrekken. Alleen nog na directe rode kaarten volgt de gebruikelijke tuchtrechtelijke procedure.
Een tijdstraf duurt 10 minuten. Het toezicht op de speler aan wie tijdstraf is opgelegd, is in handen van de scheidsrechter. Hij houdt ook de tijd bij en noteert de naam van de speler aan wie tijdstraf is opgelegd. De tijdstraf gaat in bij het hervatten van het spel. De tijdstraf kan slechts eenmaal per speler per wedstrijd worden opgelegd bij een waarschuwing. Hierbij moet de scheidsrechter wel de gele kaart tonen. Krijgt een speler een tweede waarschuwing dan volgt de rode kaart. Indien aan de aanvoerder van een elftal tijdstraf is opgelegd, moet zijn taak gedurende de tijdstraf aan een andere speler worden overgedragen. Als een doelverdediger tijdstraf krijgt opgelegd, dan moet een andere speler zijn plaats als doelverdediger innemen.
Lees ook: KNVB Competitie Categorie A uitgelegd
Als een speler zijn tijdstraf van 10 minuten niet kan volmaken, omdat de rust aanbreekt, dan zal hij het resterende gedeelte van de tijdstraf in de tweede helft dienen te ondergaan. Indien een speler zijn tijdstraf van 10 minuten niet kan volmaken omdat de wedstrijd wordt gestaakt, dient hij het restant te ondergaan vanaf de spelhervatting. Dit betekent dat, indien de wedstrijd alsnog uitgespeeld dient te worden op een later tijdstip, de desbetreffende speler aan wie een tijdstraf was opgelegd niet aan het restant van de wedstrijd mag deelnemen totdat de volledige tijdstraf is uitgezeten. Als het aantal spelers vanwege het aantal tijdstraffen onder de 7 daalt, moet de wedstrijd worden gestaakt.
Visuele controle spelerspassen
Naast de controle van de gegevens op de spelerspas met die op het wedstrijdformulier vindt er vanaf het seizoen 2013/?14 ook een verplichte visuele controle plaats aan de hand van de spelerspas. Op een door de scheidsrechter, in overleg met beide aanvoerders, te bepalen tijdstip voor de wedstrijd melden de aanvoerders zich met de passen bij de scheidsrechter. Bij standaardwedstrijden het verzoek de controle vroegtijdig te laten plaatsvinden. 5De aanvoerders/leiders tekenen vooraf het (digitale)wedstrijdformulier waarmee zij verklaren dat de spelers in het bezit zijn van een geldige spelerspas, gerechtigd zijn deel te nemen aan de wedstrijd en er een visuele controle heeft plaatsgevonden. Deze visuele controle wordt uitgevoerd op het veld, direct voorafgaand aan de wedstrijd.
De aanvoerder / leider is verantwoordelijk voor een goed verloop van de controle en assisteert de scheidsrechter. De thuisspelende vereniging biedt de scheidsrechter, door tussenkomst van de aanvoerders, gelegenheid de spelerspassen tijdens de wedstrijd in een afgesloten plaats te kunnen opbergen. Bijvoorbeeld in de bestuurskamer of als waardevolle zaken in bewaring te geven. De aanvoerders regelen dit zodra de visuele controle heeft plaatsgevonden. De aanvoerders halen de passen na de wedstrijd weer op en overhandigen deze aan de scheidsrechter. Leiders / aanvoerders paraferen vervolgens het (digitale)wedstrijdformulier, waarmee zij verklaren aanwezig te zijn geweest bij de (visuele) controle van de spelerspassen en geen bezwaar maken tegen de aantekeningen op het formulier.
Dispensatieregeling in jeugdcompetities
De dispensatieregeling in jeugdcompetities is als volgt (seizoen 2025/'26):
| Competitie | Spelvorm | Geboortejaar | Aantal dispensatiespelers |
|---|---|---|---|
| JO7 | 4x4 | 2019 | In alle klassen maximaal 1 per team |
| JO8 | 6x6 | 2018 | In alle klassen maximaal 1 per team |
| JO9 | 6x6 | 2017 | In alle klassen maximaal 1 per team |
| JO10 | 6x6 | 2016 | In alle klassen maximaal 1 per team |
| JO11 | 8x8 | 2015 | In alle klassen maximaal 2 per team |
| JO12 | 8x8 | 2014 | In alle klassen maximaal 2 per team |
| JO13 | 11x11 | 2013 | In de 1e klasse en lager maximaal 3 per team |
| JO14 | 11x11 | 2012 | In de 1e klasse en lager maximaal 3 per team |
| JO15 | 11x11 | 2011 | In de 1e klasse en lager maximaal 3 per team |
| JO16 | 11x11 | 2010 | In de 1e klasse en lager maximaal 3 per team |
| JO17 | 11x11 | 2009 | In de 1e klasse en lager maximaal 3 per team |
| JO19 | 11x11 | 2007 | In de 1e klasse en lager maximaal 3 per team |
| JO23 | 11x11 | 2003 | In de 1e klasse en lager maximaal 3 per team |
| MO11 | 8x8 | 2015 | In alle klassen maximaal 2 per team |
| MO13 | 9x9 of 11x11 | 2013 | In alle klassen maximaal 3 per team |
| MO15 | 9x9 of 11x11 | 2011 | In alle klassen maximaal 3 per team |
| MO17 | 9x9 of 11x11 | 2009 | In alle klassen maximaal 3 per team |
| MO20 | 9x9 of 11x11 | 2006 | In alle klassen maximaal 3 per team |
Bij de wedstrijdvorm waarbij 4 tegen 4 of 6 tegen 6 gespeeld wordt, is er één dispensatiespeler per team toegestaan. Bij 8 tegen 8 is het maximumaantal dispensatiespelers twee, terwijl er bij 11 tegen 11 maximaal drie dispensatiespelers deel mogen nemen. Een dispensatiespeler mag maar één jaar ouder zijn. In gemengde competities vanaf de JO10 (dus niet in de JO7, JO8 en JO9) mogen meiden één jaar ouder zijn (automatische dispensatie). Bovenop de automatische dispensatie van één jaar krijgen meiden in de gemengde competities niet nog een extra (tweede) jaar dispensatie. MO-teams die 9 tegen 9 spelen mogen ook gebruik maken van drie dispensatiespeelsters. Een dispensatiespeelster mag maar één jaar ouder zijn.
Lees ook: Regels KNVB Jeugdvoetbal
Publicatie indelingen en wedstrijdschema
De indelingen in diverse competities in categorie A, categorie B én het bekertoernooi voor het seizoen 2022/’23 zijn gepubliceerd op 12 augustus 2022. De publicatie van het wedstrijdschema van categorie A en B (reguliere competitie) volgde op vrijdag 19 augustus 2022. Het seizoen 2022/’23 startte voor de landelijke jeugdcompetities op 27/28 augustus met de 1e kwalificatieronde van de beker. De overige districtscompetities startten een week erna met de bekerpoule, op 3/4 september. De reguliere competitie begint voor de landelijke jeugd ook op 3/4 september en voor de overige districtscompetities op 24/25 september.