De geschiedenis van rugby tussen Bosnië en Kroatië is doordrenkt van de complexe politieke en sociale context van de Balkan. Om dit beter te begrijpen, is het essentieel om de bredere geschiedenis van de regio te bekijken, inclusief de oorlogen in Joegoslavië, de rol van sport in het aanwakkeren van spanningen en de pogingen tot verzoening.
De achtergrond: Oorlog en verdeeldheid
De Joegoslavische burgeroorlog, die in juni 1991 begon nadat Kroatië en Slovenië zich onafhankelijk hadden verklaard van Joegoslavië, was een periode van intense conflicten en etnische spanningen. Deze spanningen waren echter al langer aanwezig en werden aangewakkerd door politieke en sociale factoren.
Twintig jaar geleden werd er zwaar gevochten in Busovača door Bosnische moslims, Kroaten en Serviërs, de drie grootste bevolkingsgroepen van het land. Officieel is de oorlog al twintig jaar voorbij, maar er zijn nog steeds spanningen tussen moslims, Kroaten en Serviërs. Nieuwe vriendschappen of huwelijken tussen mensen met een verschillend geloof zijn daarom bijzonder.
Een belangrijk moment dat de groeiende spanningen illustreert, is de voetbalwedstrijd van 13 mei 1990 tussen Dinamo Zagreb, de leidende Kroatische club, en Rode Ster Belgrado, het boegbeeld van de Serviërs. Deze wedstrijd mondde uit in een veldslag tussen supporters van beide clubs en de politie, waarbij bijna 140 mensen gewond raakten. Deze gebeurtenis wordt vaak gezien als een voorbode van de Joegoslavische burgeroorlog.
Zvonimir Boban, een Kroatische sterspeler van Dinamo, deelde een karatetrap uit aan een politieman die een van zijn fans mishandelde. Deze actie maakte hem tot een held in Kroatië. Later erkende Boban de importantie van de gebeurtenissen: “13 mei is een belangrijke datum in mijn leven. Op die dag kreeg ik een rol in de politieke geschiedenis, niet alleen in de sport. In de dagen erna werd ik twintig jaar ouder. In die tijd en onder dat regime was het alsof ik mezelf had neergeschoten.”
Lees ook: De voetbalgeschiedenis van Turkije en Bosnië-Herzegovina
Sportvelden werden zo een arena voor het uiten van nationalistische gevoelens en het aanwakkeren van conflicten. In de oorlogsjaren vormde een groot deel van de harde kern van Rode Ster de ruggengraat van het Joegoslavische leger, terwijl de harde kern van Dinamo belangrijk was binnen het Kroatische leger.
De rol van sport in het aanwakkeren van spanningen
Sport, en met name voetbal, speelde een significante rol in het aanwakkeren van de spanningen tussen de verschillende etnische groepen in de voormalige Joegoslavische republieken. Voetbalhooligans werden vaak gerekruteerd voor de oorlog, en de rivaliteit tussen clubs werd een uitlaatklep voor nationalistische gevoelens.
De wedstrijd tussen Dinamo Zagreb en Rode Ster Belgrado in 1990 is een treffend voorbeeld van hoe sport gebruikt werd om politieke en etnische spanningen te uiten. De harde kern van Rode Ster, de Delije (‘helden’), reisde met drieduizend man sterk af naar Zagreb en scandeerde leuzen als ‘Zagreb is Servië’ en ‘Dood aan Tudjman’. Dit leidde tot een massale veldslag tussen Kroaten, Serviërs en de politie.
Aan de andere kant was de harde kern van Dinamo belangrijk binnen het Kroatische leger. De strijd van 13 mei 1990 werd dus in de volgende jaren op het oorlogsveld uitgevochten met veel dezelfde deelnemers. Bij het Maksimir-stadion werd in 1995 een standbeeld geplaatst met de volgende tekst: ‘Voor alle Dinamosupporters wier oorlog begon op 13 mei 1990 en eindigde toen ze hun leven gaven voor Kroatië’.
Verzoening en de toekomst van rugby
Ondanks de moeilijke geschiedenis zijn er ook pogingen tot verzoening en samenwerking tussen de verschillende etnische groepen in Bosnië en Kroatië. Sport kan hierbij een rol spelen door mensen samen te brengen en een gevoel van gemeenschap te creëren.
Lees ook: De voetbalontmoetingen tussen Hongarije en Bosnië-Herzegovina
Een voorbeeld hiervan is een filmproject in Bosnië en Herzegovina, waarbij kinderen uit verschillende etnische groepen samen een speelfilm maken. Het doel is om te laten zien hoe kinderen lol hebben met elkaar en samenwerken, in de hoop dat dit volwassenen ook aan het denken zet.
Džejla, een moslima, vertelt dat het voor haar niet uitmaakt bij welke religie iemand hoort. Ze heeft vrienden met verschillende geloven. Ivan, een katholiek, merkt op dat de groepen op zijn school meer gescheiden zijn en dat er soms gevechten zijn. Hij zegt: "Maar voor mij maakt het niet uit. We moeten samen verder."
Deze initiatieven laten zien dat er hoop is op een betere toekomst, waarin mensen elkaar respecteren en samenwerken, ongeacht hun etnische achtergrond of religie.
De rol van rugby in de verzoening
Hoewel er geen specifieke informatie beschikbaar is over de rol van rugby in de verzoening tussen Bosnië en Kroatië, kan de sport potentieel een positieve bijdrage leveren. Rugby staat bekend om zijn waarden van respect, discipline en teamgeest. Door samen te spelen en te trainen, kunnen spelers uit verschillende etnische groepen elkaar leren kennen en waarderen.
Het is belangrijk dat sportorganisaties en overheden actief werken aan het bevorderen van inclusie en diversiteit in de rugbywereld. Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van gezamenlijke trainingen, wedstrijden en culturele uitwisselingen.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
tags: #bosnië #kroatië #rugby #geschiedenis