Hockey is een dynamische sport die, net als elke andere sport, eerlijk en volgens de regels moet worden gespeeld. De scheidsrechter speelt hierin een cruciale rol. Deze artikel gaat in op de eisen die aan een bondsscheidsrechter hockey worden gesteld en de opleiding die nodig is om dit niveau te bereiken. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de rol van de vereniging en de algemene perceptie van scheidsrechters in de hockeysport.
De Rol van de Scheidsrechter
Een goede scheidsrechter is meer dan alleen iemand die de regels kent. Hij of zij laat een wedstrijd een wedstrijd zijn. De ideale scheidsrechter is in staat een wedstrijd te managen, beginnend bij het kennen van de regels en eindigend bij het toepassen ervan. Dit vereist een combinatie van kennis, ervaring, en inzicht.
Opleiding tot Bondsscheidsrechter
De opleiding tot bondsscheidsrechter is sterk gericht op de praktijk. Kandidaten fluiten bondswedstrijden in hun eigen district en worden begeleid door een praktijkbegeleider, vaak een actieve bondsscheidsrechter of scheidsrechterscoach. Naast de praktijk is er ook aandacht voor de theorie. Opdrachten in het KNHB College, feedback van de praktijkbegeleider en collega’s vormen een belangrijk onderdeel van het leerproces.
Praktijkgerichte Aanpak
Tijdens de opleiding word je ingezet als scheidsrechter in je eigen district. Een praktijkbegeleider begeleidt je daarbij. De praktijkgerichte aanpak zorgt ervoor dat je als cursist direct oefent met wedstrijden fluiten. Je schrijft je in voor deze wedstrijden via het persoonlijke dashboard. Tijdens je wedstrijden werk je samen met een begeleider. Die mag je zelf kiezen, doe dit op basis van relatie en kennis. Kun je geen begeleider vinden?
Theorie en Feedback
Na afloop van elke wedstrijd vul je een formulier in met een verslag van je wedstrijd. Hebben jij en je begeleider vertrouwen in jouw handelen als scheidsrechter? Na goedkeuring van je rapporten kies je zelf examenwedstrijden uit. Haal je bij de eerste twee wedstrijden een voldoende? Dan ben je direct geslaagd. Is één van de twee wedstrijden onvoldoende? Dan fluit je nog een derde wedstrijd. Om het diploma te halen moeten minimaal twee wedstrijden met een voldoende zijn beoordeeld.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Afronding van de Opleiding
Aan het einde van de opleiding volgt een praktijktoets. De kandidaat fluit een wedstrijd waarbij wordt gelet op de verworven vaardigheden. Als de praktijkbegeleider en de BIO-coördinator overtuigd zijn van de bekwaamheid van de kandidaat, kan de opleiding worden afgesloten.
Startbijeenkomst
Een belangrijk onderdeel van de opleiding is de centrale startbijeenkomst. In september 2025 start de volgende lichting. Wil je de opleiding Bondsscheidsrechter doen? De BIO-coördinator van je district ontvangt je aanmelding. Deze beoordeelt of je met de opleiding mag starten. Het kan zijn dat er voor je intake iemand van het district een wedstrijd van je komt kijken.
Fysieke en Theoretische Eisen
Bij de start van de opleiding wordt ook gekeken naar je fitheid (minimaal niveau 38 bij de Interval Shuttle Run Test) en spelregelkennis (met een toets). Als je bent benoemd, ontvang je een kledingpakket van de bond.
Eisen aan een Bondsscheidsrechter
Om bondsscheidsrechter te worden, moet je aan bepaalde eisen voldoen. Deze eisen zijn gericht op spelregelkennis, fysieke fitheid en persoonlijke vaardigheden.
Spelregelkennis
Een grondige kennis van de spelregels is essentieel. Scheidsrechters moeten in staat zijn om de regels correct te interpreteren en toe te passen in verschillende situaties.
Lees ook: Een Terugblik op de Loopbaan van Wim Meijer
Fysieke Fitheid
Hockey is een fysiek veeleisende sport, en scheidsrechters moeten in staat zijn om het tempo van de wedstrijd bij te houden. Een goede conditie is daarom noodzakelijk. Bij de start van de opleiding wordt ook gekeken naar je fitheid (minimaal niveau 38 bij de Interval Shuttle Run Test).
Persoonlijke Vaardigheden
Naast kennis en fitheid zijn persoonlijke vaardigheden van groot belang. Denk hierbij aan communicatie, besluitvaardigheid, en stressbestendigheid. Een goede scheidsrechter kan duidelijk communiceren met spelers en coaches, snel beslissingen nemen onder druk, en omgaan met kritiek.
De Rol van de Vereniging
Verenigingen spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling en het behoud van scheidsrechters. Ze zijn verantwoordelijk voor het aanmelden van scheidsrechters en het faciliteren van hun ontwikkeling.
Leveringsplicht
Voor ieder team in de wedstrijdsport in de zaalcompetitie heeft de vereniging de verantwoordelijkheid om minimaal 10 wedstrijden in te vullen met een door hen aan te stellen scheidsrechter. Voor de veldcompetitie geldt een leveringsplicht van minimaal 7 wedstrijden per team. Wedstrijden uit de veldcompetitie worden los van de zaalwedstrijden geteld en bondsscheidsrechters dienen zich hier apart voor te registreren.
Invulling van de Leveringsplicht
De vereniging kan op verschillende manieren invulling geven aan de leveringsplicht. Het leveren van een NHV bondsscheidsrechter die zich conformeert aan het leiden van minimaal 10 wedstrijden. Een bondsscheidsrechter moet lid zijn van de vereniging om te mogen fluiten voor de leveringsplicht. De bondsscheidsrechter kan niet meetellen voor meer dan 10 wedstrijden. Er worden door een verenigingsbondsscheidsrechter voorkeurswedstrijden doorgegeven aan de medewerker arbitrage. Vanuit het NHV is er een lijst met wedstrijden beschikbaar waarop verenigingsbondsscheidsrechters zich kunnen inschrijven. Zij vermelden op het formulier voor welke vereniging zij de wedstrijd zullen fluiten, waarmee de wedstrijd zal meetellen voor de leveringsplicht van de desbetreffende vereniging. Het NHV zal de aanvraag beoordelen en verwerken. De mogelijkheid voor het inschrijven op wedstrijden geldt alleen voor verenigingsbondsscheidsrechters. Het is niet mogelijk om wedstrijden te fluiten van de vereniging waar men lid van is. Wanneer er vanuit de scheidsrechters van de vereniging geen of onvoldoende voorkeurswedstrijden worden doorgegeven, zal het NHV wedstrijden op verenigingsnaam indelen. De verenigingen hebben tot uiterlijk 10 dagen voor aanvang de tijd om de aanwijzing van de scheidsrechter kenbaar te maken.
Lees ook: Code Scheidsrechter Volleybal
Masterplan Arbitrage
Vanaf het seizoen 2023-2024 kunnen verenigingen zelf ook een bijdrage leveren aan het Masterplan Arbitrage. Door een projectplan aan te leveren en als vereniging te investeren in arbitrage kun je een vrijstelling krijgen voor één of meerdere teams in de wedstrijdsport. In dit projectplan staat duidelijk beschreven welk initiatief de vereniging levert aan het Masterplan Arbitrage en stelt daarin duidelijke doelstellingen.
Verschillende Scheidsrechtersrollen binnen de Vereniging
Binnen de wedstrijdsport zijn er twee mogelijkheden om als scheidsrechter aangemeld te worden: Bondsscheidsrechter of Verenigingsbondsscheidsrechter. Kan verhinderingen doorgeven bij de eigen vereniging. Wordt ingedeeld op wedstrijden op die de vereniging krijgt toegewezen. Ontvangt een NHV Scheidsrechterstenue. Ontvangt geen NHV Scheidsrechterstenue. De verschillende scheidsrechters die actief zijn binnen de vereniging dienen aangemeld te worden bij het NHV. Onderaan deze pagina (Algemene informatie downloads) staan de overzichten van de scheidsrechters die geregistreerd staan bij het NHV. Een overzicht van de wedstrijden die per vereniging zijn gefloten via voorkeurswedstrijden en/of aanwijzing op verenigingsnaam komen hier gedurende het seizoen periodiek online.
Gevolgen van het Niet Voldoen aan de Leveringsplicht
Wanneer de vereniging geen invulling geeft aan de leveringsplicht via een bondsscheidsrechter of voorkeurswedstrijden zullen er wedstrijden op verenigingsnaam ingedeeld worden. Bij de indeling van deze wedstrijden streven wij er naar dat een vereniging per team waarvoor zij een te kort hebben verspreid over het seizoen wedstrijden krijgt toebedeeld. Wanneer de vereniging een te kort heeft bij de leveringsplicht van twee teams, kan ervan uit gegaan worden dat er wekelijks een wedstrijd op verenigingsnaam ingedeeld wordt. De wedstrijden die gekozen kunnen worden van de voorkeurslijst zijn uit de 1e klasse heren + dames, de 2e klasse heren + dames en uit een aantal jeugd wedstrijdsportcompetities. Het is vanaf het seizoen 2022-2023 mogelijk voor verenigingsbondsscheidsrechters om voorkeurswedstrijden kenbaar te maken bij het NHV. Wanneer de verenigingsbondsscheidsrechters van jullie vereniging geen voorkeurswedstrijden doorgeven, zal er een aanwijzing op verenigingsnaam volgen. Hierbij wordt er geen rekening gehouden met verhinderingen en wedstrijden van de vereniging.
Imago van Scheidsrechters
Het imago van scheidsrechters staat onder druk. Hockeyers en coaches zijn de laatste jaren meer uitgesproken over hun mening over scheidsrechters. Dit is een maatschappelijke trend waarbij minder wordt geaccepteerd.
Enquête KNHB
Om te achterhalen hoe hockeyers en begeleiders over scheidsrechters denken, houdt de hockeybond een grote, landelijke enquête onder alle hockeyers. De KNHB maakt zich zorgen over het imago en wil met de uitslag aan de slag.
De Ideale Scheidsrechter
Een goede scheidsrechter is immers een mooi onderdeel van een wedstrijd. Een scheidsrechter laat een wedstrijd een wedstrijd zijn. De ideale scheidsrechter is iemand die een wedstrijd kan managen.
Verbetering van het Imago
Het zou al een stuk schelen als er meer contact is tussen coaches en scheidsrechters. Maak voor de wedstrijd even een praatje met elkaar en na afloop ook. Als je iemand een beetje kent, maakt dat het overleg in moeilijke situaties gemakkelijker. Ik weet zeker dat je daardoor meer begrip krijgt en dus minder problemen. Dat geldt eigenlijk ook voor het contact tussen spelers en scheidsrechters. We merken dat niet alle spelers even up to date zijn met de spelregels.
Eigen Ervaring
Ga zelf een keer fluiten. Dan zie je dat hockey een moeilijk spelletje is om te fluiten. We hebben lastige regels, maar dat maakt onze sport juist mooi zoals het is. Pas als je zelf fluit, weet je hoe lastig het is om niet alleen de regels te kennen maar ze ook toe te passen. Dat is namelijk een wereld van verschil. Een beslissing in het voordeel van de ene partij, is in het nadeel van de andere partij. Accepteer daarnaast de scheidsrechters die op je wedstrijd zijn aangewezen. Veel hockeyers leggen op zondag liever geld neer voor een scheidsrechter dan dat ze zelf de fluit ter hand nemen.
Betrokkenheid
Hockey is een familiesport. De club maken we met z’n allen. Daar hoort fluiten ook bij. Als je je scheidsrechtersbeurt afkoopt, vermindert dat de verbondenheid. Wij zien daarnaast dat het niveau van de ingehuurde scheidsrechter nog al eens afwijkt van het niveau dat nodig is voor die wedstrijd.
Begeleiding van Jeugdige Scheidsrechters
We zien veel kinderen die het leuk vinden om te fluiten. Het is belangrijk ze vanaf het begin goed te begeleiden. Geef ze tips over hun positie, hoe ze moeten reageren. Als je begint met fluiten, ben je vooral blij dat je die shoot ziet. Dat moet uiteindelijk groeien tot een scheidsrechter die een wedstrijd kan managen.
Situatie in de Wedstrijd
"Hoe zit dat scheidsrechter?” Indeze rubriek behandelen we kort een situatie die zich in een hockeywedstrijdkan voordoen en waarin van de scheidsrechter wordt verwacht dat hij/zij hieropadequaat reageert en een juiste beslissing neemt. Het doel van deze rubriek isom op een leuke, speelse manier (1) meer aandacht te vragen voor het scheidsrechterschapen (2) onze leden meer vertrouwd te maken met de regels die gelden bij hetspelen van een hockeywedstrijd. Deze keer behandelen we devolgende situatie: de bal komt vast te zitten in de klomp van de keeper. In zo’n situatie kan je vaak alsscheidsrechter heftige reacties verwachten van beide teams. Het aanvallendeteam zal waarschijnlijk zeggen dat hierdoor een doelpunt is voorkomen. Zijeisen een strafbal. In reactie daarop claimen de verdedigers dat de bal perongeluk in de klomp is gekomen en een strafcorner het juiste gevolg is. Alsscheidsrechter kan dit een moeilijke situatie zijn als je zelf niet weet hoe jedit moet beoordelen. Volgens het reglement 2020 van deKNHB art. 12 lid 3 letter e geldt dat "wanneer de bal in de cirkel komt vast tezitten in de kleding of uitrusting van een (doel)verdediger” er een strafcornerwordt toegekend. De bond gaat ervan uit dat er geen doelpunt wordt voorkomen endat de overtreding niet opzettelijk wordt gemaakt. Beide zijn criteria voor hettoekennen van een strafbal, waar in deze situatie niet aan wordt voldaan. Weet jij ook eenleuke/interessante situatie?
HVM Beleid
HVM heeft de ambitie om bij haar leden en bezoekers bekend te staan als een club waar goed gefloten wordt en waar de wedstrijden een sportief, veilig en prettig verloop kennen. Om dit te realiseren is het van belang dat zowel in kwantitatief als in kwalitatief opzicht de arbitrage goed georganiseerd is. Als scheidsrechter moet je natuurlijk up-to-date zijn met alle spelregels. oefenmateriaal voor scheidsrechters. Ons beleid is als volgt ingericht: Fluiten moet zo leuk zijn/worden dat het niet meer als een verplichting gezien wordt maar als een vanzelfsprekend onderdeel van het spel en het lidmaatschap van de vereniging; Alle spelende leden vanaf O16 teams dienen hun scheidsrechterskaart (CS-kaart) te behalen. Dit wordt geïnitieerd vanuit de vereniging. Hiermee waarborgt HVM de spelregelkennis bij haar spelers en wordt voldaan aan de KNHB eis voor clubscheidsrechters; Alle junioren en senioren in het bezit van een scheidsrechterskaart zijn verplicht om wedstrijden te fluiten (maximaal 4 keer per seizoen) Alle scheidsrechters delen zichzelf in naar hun eigen niveau. Hierbij geldt als uitgangspunt dat de wedstrijden begeleid moeten worden door arbiters die passen bij het niveau van het spel van het betrokken team; Openstaande diensten worden aangevuld door de commissie Aanwijzing scheidrechters, leden worden hierop ingedeeld. Er wordt zoveel mogelijk gekeken naar een evenredige indeling; Er wordt actief ingezet op begeleiding van minder ervaren scheidsrechters; Er is een groep van scheidsrechters (bonds of CS+) die kunnen fluiten in de hoogste klasse(n) waarin de club actief is; Senioren worden ingedeeld door de arbitrage manager van hun eigen team op de wedstrijden die hen worden toegewezen door de arbitrage commissie.
tags: #bonds #scheidsrechter #hockey #eisen