Volleybal is een dynamische en competitieve sport waarbij fair play en correcte naleving van de regels van cruciaal belang zijn. Scheidsrechters spelen een essentiële rol in het handhaven van deze regels en het waarborgen van een eerlijk verloop van de wedstrijd. Een van de instrumenten die scheidsrechters gebruiken om de regels te handhaven, is het gebruik van kaarten. Dit artikel duikt diep in de betekenis van de verschillende kaarten die in volleybal worden gebruikt, en onderzoekt de context waarin ze worden uitgedeeld, en de impact ervan op het spel.
De Rol van de Scheidsrechter in Volleybal
Officials zijn essentieel om een volleybalwedstrijd eerlijk en sportief te laten verlopen. Zij moeten alle regels kennen en ervoor zorgen dat deze tijdens de wedstrijd correct worden nageleefd. Hoewel spelers, trainers, coaches, ouders of toeschouwers niet alle spelregels uit hun hoofd hoeven te kennen, is kennis van de basisregels essentieel om beslissingen van de scheidsrechter te begrijpen en zoveel mogelijk spelplezier te beleven.
Basisprincipes van Kaarten in Volleybal
In volleybal worden kaarten gebruikt om verschillende vormen van wangedrag en overtredingen te bestraffen. Het is de taak van de eerste scheidsrechter om te voorkomen dat er maatregelen aan de teams moeten worden opgelegd. Dit kan worden bereikt door op het juiste moment oogcontact te hebben met de persoon die bepaald gedrag vertoont dat niet is toegestaan in die situatie, of door een berispend of kalmerend handgebaar te maken. Het geven van een kaart moet "water op vuur" zijn en geen "benzine op vuur" tot gevolg hebben.
Het moment waarop een scheidsrechter met strafmaatregelen begint, is mede afhankelijk van zijn persoonlijke instelling en de specifieke situatie. Wat voor de ene scheidsrechter een gewone en acceptabele opmerking is, kan voor een andere aanvoelen als een aanval op zijn waarneming.
De Gele Kaart: Waarschuwing
De gele kaart in volleybal fungeert als een waarschuwing. Deze wordt gegeven bij lichte vormen van wangedrag of bij spelophouden.
Lees ook: Obstakel in hockey: een complete gids
Wangedrag
Een gele kaart voor wangedrag is een officiële waarschuwing. Voorbeelden van situaties waarin een gele kaart kan worden gegeven, zijn:
- Onbehoorlijk gedrag: Een speler maakt een opmerking die als onbehoorlijk wordt beschouwd door de scheidsrechter.
- Protesteren: Een speler protesteert op een manier die als respectloos wordt ervaren.
- Vertraging: Een team vertraagt opzettelijk het spel.
Spelophouden
Een gele kaart kan ook worden gegeven als waarschuwing voor spelophouden. Dit kan gebeuren wanneer een team onnodig het spel vertraagt. De eerste keer dat spelophouden wordt veroorzaakt door welk lid van een team dan ook, resulteert dit in een "waarschuwing voor spelophouden", aangeduid met een gele kaart aan de pols.
De Rode Kaart: Strafpunt
De rode kaart in volleybal betekent een strafpunt voor de tegenpartij. Deze kaart wordt uitgedeeld bij ernstiger vormen van wangedrag.
Wangedrag
Een rode kaart wordt gegeven voor wangedrag dat als ernstiger wordt beschouwd dan dat waarvoor een gele kaart wordt gegeven. Voorbeelden hiervan zijn:
- Beledigend gedrag: Een speler maakt een beledigende opmerking richting een official of een andere speler.
- Aanhoudend onbehoorlijk gedrag: Een speler blijft zich onbehoorlijk gedragen na een eerdere waarschuwing.
Spelophouden
Na een gele kaart (wat geldt als een officiële waarschuwing voor het hele team), zal bij een volgende gelijksoortige overtreding voor gedrag door één van de leden van dat team, de sanctie een "rode kaart" moeten zijn.
Lees ook: HDM hockey uitgelegd: van trainingen tot wedstrijden
De Gele en Rode Kaart in Één Hand: Straf en Verlies van Service/Punt
Wanneer de scheidsrechter een gele en rode kaart in één hand laat zien, betekent dit dat de speler bestraft wordt en dat het team van de speler de service verliest (of een punt wordt toegekend aan de tegenstander). Dit wordt gegeven bij zeer ernstig wangedrag.
Wangedrag
Een gele en rode kaart in één hand wordt gegeven voor wangedrag dat als zeer ernstig wordt beschouwd. Voorbeelden hiervan zijn:
- Agressief gedrag: Hoewel agressief gedrag, zoals lichamelijk geweld of een dreigende houding aannemen, direct kan leiden tot deze straf, kan het ook het gevolg zijn van een escalatie van eerder bestraft gedrag.
De Gele en Rode Kaart in Twee Handen: Diskwalificatie
De zwaarste straf in volleybal is de gele en rode kaart in twee handen. Dit betekent diskwalificatie van de speler voor de rest van de set.
Wangedrag
Deze straf wordt gegeven bij extreem wangedrag. Een speler die gediskwalificeerd is, moet de speelzaal verlaten en mag niet meer deelnemen aan de set.
Specifieke Situaties en Voorbeelden
Om de betekenis van kaarten in volleybal verder te verduidelijken, volgen hier enkele specifieke situaties en voorbeelden:
Lees ook: Balverlies in basketbal nader bekeken
- Discussie met de Scheidsrechter: Een speler die herhaaldelijk en op een respectloze manier de beslissingen van de scheidsrechter in twijfel trekt, kan eerst een gele kaart krijgen voor onbehoorlijk gedrag. Als de speler doorgaat met dit gedrag, kan een rode kaart volgen.
- Opzettelijk Vertragen van het Spel: Een team dat opzettelijk tijd rekt door bijvoorbeeld lang te doen over een wissel, kan een waarschuwing krijgen in de vorm van een gele kaart voor spelophouden.
- Beledigende Taal: Het gebruik van beledigende taal richting een official of een tegenspeler kan direct leiden tot een rode kaart, of zelfs een gele en rode kaart in één hand, afhankelijk van de ernst van de belediging.
- Agressief Gedrag: Zoals eerder vermeld, kan agressief gedrag, zoals een dreigende houding aannemen richting een andere speler, direct leiden tot een gele en rode kaart in één hand, wat resulteert in een strafpunt en verlies van service.
De Rol van Technologie: Videoref
Op het hoogste niveau, zoals bij de Olympische Spelen, is er extra aandacht voor fair play en nauwkeurigheid in beslissingen. Een belangrijk verschil is het gebruik van technologie, zoals de videoref. Deze videoreferee kan de beelden terugkijken om te controleren of een beslissing van de scheidsrechter juist was. Dit voorkomt fouten in het spel, waardoor de wedstrijd eerlijker verloopt en betrouwbaar is.
Het Project 'Minder Regels, Meer Spelplezier'
Binnen het in 2015 gestarte project 'Minder regels, meer spelplezier' geven spelers, trainers en officials aan welke wijzigingen volgens hen meer spelplezier zouden opleveren. Deze worden uitgebreid behandeld, getest en eventueel ingevoerd.
Spelregelboekjes: Uniformiteit
In het verleden waren er voor verschillende niveaus verschillende spelregelboekjes. Om uitzonderingen beter weer te geven en ook de administratieve last van het bijhouden van alle uitzonderingen te verminderen, is er besloten om vanaf seizoen 2024-2025 weer één spelregelboekje te publiceren voor de Eredivisie t/m Jeugd.
Onjuist Verzoek
De coach, of bij diens afwezigheid de aanvoerder, mag een spelerwissel en/of time-out als spelonderbreking aanvragen. Wanneer de coach of de aanvoerder dat niet volgens de spelregels doet, dan geldt dat als een "onjuist verzoek" en dan moet de 1e of 2e scheidsrechter hier tegen optreden. Ieder herhaald "onjuist verzoek" in dezelfde wedstrijd door hetzelfde team is een vorm van spelophouden.
Maatregelen bij Spelophouden
Ook onjuist gedrag van een team waardoor het spel wordt vertraagd, wordt beschouwd als spelophouden door dat team. De maatregelen "waarschuwing voor spelophouden" en "bestraffing voor spelophouden", gelden dan ook voor dát team.
De Tabel van Maatregelen
Als een lid van het team al een maatregel voor wangedrag heeft gehad van de 1e scheidsrechter, dan moet de volgende maatregel voor wangedrag, veroorzaakt door diezelfde speler, altijd een volgende stap in de tabel van maatregelen zijn. Dus na een gele kaart, zal bij een volgende gelijksoortige overtreding voor gedrag door één van de leden van dat team, de sanctie een "rode kaart" moeten zijn. Daarop volgt een "rode en gele kaart in één hand" en tot slot volgt nog een "rode en gele kaart in twee handen apart". Dat is de volgorde die geldt bij het vertonen van een gelijke overtreding.