Basketbal Spelregels: Een Complete Gids

Basketbal, een immens populaire sport, werd in 1891 uitgevonden door de Amerikaan James Naismith. Het is een dynamische en veelzijdige sport die spelinzicht, balbeheersing en doorzettingsvermogen vereist. In dit artikel duiken we diep in de basketbal spelregels, van de basisprincipes tot de meer complexe overtredingen, zodat je een volledig begrip van het spel krijgt.

Geschiedenis van Basketbal

Basketbal is ontstaan in de winter van 1891, toen James Naismith, een Amerikaanse leraar lichamelijke opvoeding in Massachusetts, een binnenspel moest bedenken voor zijn leerlingen. Het was te koud om buiten te sporten en hij wilde een spel creëren zonder geweld. Naismith begon met twee perzikmanden die hij aan het plafond hing. De klas werd verdeeld in twee teams van vijf spelers die probeerden te scoren in de perzikmanden. Later werden de bodems van de manden verwijderd zodat de bal erdoorheen kon vallen. Vandaag de dag is het een ring met een netje geworden, in plaats van een mand.

In Nederland werd basketbal geïntroduceerd door Directeur Blijenberg van de Militaire Sportacademie. Hij had in Springfield leren basketballen en besloot zelf lessen te geven toen hij terugkwam uit Amerika, waar basketbal nog onbekend was. Ondanks een tekort aan gymzalen werd het Amsterdams Basketbal Comité opgericht en deden al snel 35 teams mee aan competities. De Tweede Wereldoorlog legde de sport stil, maar na de oorlog werd de Nederlandse Basketbal Bond (NBB) opgericht om aan de groeiende populariteit te voldoen. In 1963 begonnen bedrijven basketbalteams te sponsoren, waardoor er voor het eerst geld in de sport kwam. In de jaren 80 investeerden gemeenten in meer gymzalen, wat de sport verder hielp.

In 1936 werd basketbal voor het eerst geïntroduceerd op de Olympische Spelen. Vanaf het begin bleek de Verenigde Staten oppermachtig in deze sport.

Basisprincipes van het Spel

Basketbal wordt gespeeld door twee teams van vijf spelers. Elk team heeft ook zeven wisselspelers. Het doel is om meer punten te scoren dan de tegenstander door de bal in de basket van de tegenstander te gooien en tegelijkertijd te voorkomen dat de tegenstander scoort.

Lees ook: De complete gids voor basketbalregels

Team Samenstelling

Voor de wedstrijd moeten alle namen van de deelnemende spelers, coaches en assistent-coaches op het wedstrijdformulier staan. Een team bestaat uit maximaal 12 spelers, een coach en maximaal 8 ploegbegeleiders, waarvan maximaal 2 assistent-coaches. Alleen deze mensen mogen in het spelerbankgebied komen.

Kledingvoorschriften

De shirts en broeken van de spelers moeten één overheersende kleur hebben. Als twee teams normaal gesproken dezelfde kleur shirts dragen, speelt het thuisteam in hun eigen kleur en het uitspelende team in hun reserveshirts. Het thuisteam zit meestal aan de linkerkant van de jurytafel en verdedigt in de eerste helft van de wedstrijd de basket aan de linkerkant van het speelveld.

Spelersregels

Een speler mag de wedstrijd spelen zolang hij geen vijf fouten heeft en niet is gediskwalificeerd. Het is niet toegestaan om harde bescherming te dragen, tenzij het gaat om brillen zonder puntige hoekjes, bescherming voor een gebroken neus of kniebescherming die goed bedekt is met zacht materiaal.

Blessures

Als een speler geblesseerd raakt, kunnen de scheidsrechters de wedstrijd stilleggen. Als een speler niet binnen 15 seconden hersteld is, moet hij wisselen met een speler op de bank. Als de coach een time-out neemt en de speler herstelt binnen die time-out, mag hij verder spelen. Wanneer een speler hulp ontvangt van de coach, een medespeler of de teamverzorger, moet hij wisselen. Het stilleggen van een wedstrijd door een blessure mag de tegenpartij niet benadelen.

Speeltijd en Periodes

Vanaf U14 bestaat een basketbalwedstrijd uit vier periodes van 10 minuten speeltijd. Bij de U10 of U12 bestaat een wedstrijd uit 8 periodes van 4 minuten. Tussen de eerste, tweede, derde en vierde periode zit telkens 2 minuten rust. Tussen de tweede en derde periode zijn er:

Lees ook: Koopgids voor opblaasbare basketbalspellen

• Tien minuten rust bij een afdelingscompetitie.
• Vijftien minuten rust in geval van een landelijke competitie.

Als er na 40 minuten spelen een gelijke stand is, wordt de wedstrijd verlengd met 5 minuten. Er wordt telkens met 5 minuten verlengd totdat er een winnaar is. Om een wedstrijd te beginnen, moeten er van elk team 5 spelers op het veld staan. Een nieuwe periode begint wanneer een speler de bal aanraakt. Een periode eindigt altijd met het signaal van de jurytafel dat de speeltijd is afgelopen. In de tweede helft van een wedstrijd wisselen de teams van basket. Mocht er een verlenging komen, dan spelen teams in die verlenging op dezelfde basket als in de tweede helft van de wedstrijd.

Puntentelling

Bij basketbal kunnen er verschillende soorten punten worden gescoord:

• Vrije worp: 1 punt
• Worp binnen de cirkel: 2 punten
• Worp buiten de cirkel (driepunter): 3 punten

Een speler moet de bal binnen 24 seconden op de ring schieten, anders krijgt de tegenpartij de bal.

Spelregels in Detail

Loopregel

De loopregel voorkomt dat spelers met de bal bewegen zonder te dribbelen. Een speler mag niet lopen met de bal, tenzij hij deze laat stuiteren tijdens het lopen. Pivoteren is wel toegestaan. Dit betekent dat een speler met één voet stapt, terwijl de andere voet (de pivotvoet) op zijn plek blijft. Wanneer een speler de pivotvoet optilt om te schieten of te passen, is dat toegestaan. Zet hij deze voet echter weer neer voordat de bal uit zijn handen is, dan wordt dit gezien als een loopfout.

Wanneer een speler vanuit stilstand begint met dribbelen, mag hij de pivotvoet niet optillen voordat de bal de handen heeft verlaten. Wanneer een speler stilstaat, kan hij zelf bepalen welke voet de pivotvoet wordt. Zodra de speler een voet optilt, wordt de andere voet automatisch de pivotvoet. Is een speler al in beweging wanneer hij de bal vangt en wil hij starten met dribbelen, dan is de tweede voet die de grond raakt de pivotvoet. De eerste voet die de vloer raakt, is de zogenaamde nul stap. Het is wel toegestaan om over de grond te glijden met de bal, maar wanneer een speler over het veld rolt met de bal in zijn handen, dan telt dit als een loopfout.

Lees ook: Uitleg van het basketbal dribbelspel

Dribbelen

Dribbelen is het lopen met de bal en hem tegelijkertijd laten stuiteren op de grond. Een dribbel begint wanneer de speler de bal loslaat en weer aanraakt, voordat de bal door een andere speler is geraakt. De dribbel eindigt wanneer de bal in de handen van de speler tot rust komt. Dit kan in één of beide handen zijn. Het is toegestaan om één keer te dribbelen. Zodra de speler de bal weer vast heeft, mag hij niet opnieuw gaan dribbelen. Hij moet dan op het doel schieten of de bal naar een medespeler passen. Als een speler de bal aantikt of probeert te vangen, maar dit niet lukt en hij de bal weer loslaat, dan is dit geen dribbel maar een fumble.

Voetbal (Overtreding)

Als de bal expres of per ongeluk in aanraking komt met de voet of het onderbeen van een speler, is dit een overtreding. Maakt de aanvallende partij voetcontact met de bal, dan krijgt het andere team de bal en hebben zij 24 seconden de tijd om zelf in de aanval te gaan. Is het een verdediger die voetcontact maakt met de bal, dan wordt de Shot Clock naar de 14 van de 24 seconden gezet als er op dat moment meer dan tien seconden voorbij zijn.

Uitbal

Er zijn verschillende situaties waarin de bal bij basketbal uit is:

• Wanneer de bal een speler raakt die uit staat.
• Wanneer de bal de vloer, het plafond of een voorwerp buiten het speelveld raakt.
• Wanneer de bal de steunen, apparatuur of de achterkant van het bord raakt.

Overtredingen en Straffen

• Loopfout: Een speler met balbezit stopt met dribbelen en begint daarna opnieuw met dribbelen, of tilt de pivotvoet op terwijl de bal nog in zijn bezit is.
• Tijdsovertredingen:
  • 3-Secondenregel: Een verdediger mag zich niet langer dan 3 seconden op de helft van de tegenstander bevinden wanneer zijn team in de aanval is.
  • 5-Secondenregel: Een speler mag de bal niet langer dan 5 seconden vasthouden bij een inworp.
  • 8-Secondenregel: Een team moet binnen 8 seconden hun eigen speelhelft verlaten nadat ze de bal in bezit hebben gekregen.
  • 24-Secondenregel (Shot clock): Een aanval mag niet langer duren dan 24 seconden. De klok start opnieuw als de bal contact maakt met de ring, het balbezit wisselt, er sprake is van voetcontact of er een overtreding plaatsvindt.
• Double Dribble: Een speler dribbelt, neemt de bal vast en begint daarna opnieuw te dribbelen. De tegenstander krijgt een inworp vanaf de zijlijn.
• Second Dribble: Synoniem voor Double Dribble.
• Held Ball: Een situatie waarin twee tegenstanders tegelijkertijd de bal vasthouden en geen van beiden de bal los kan krijgen zonder een fout te maken.
• Goaltending: Een verdediger raakt een bal aan die zich neerwaarts beweegt richting de basket en nog geen contact heeft gemaakt met de ring. De bal mag pas weer gespeeld worden nadat hij contact heeft gemaakt met de ring.
• Backcourt Violation: Nadat een team de bal over de middenlijn heeft gebracht naar de aanvallende helft, mag de bal niet meer teruggespeeld worden naar de verdedigende helft.
• Persoonlijke fouten: Opzettelijk lichamelijk contact met een tegenstander. Bij een persoonlijke fout op een speler die aan het schieten is, mag die speler 2 vrije worpen nemen. Bij 5 persoonlijke fouten moet een speler het veld verlaten en mag hij niet meer terugkeren in de wedstrijd. Er mag wel gewisseld worden met een andere speler.
• Technische fout: Ongehoorzaamheid richting de scheidsrechter.
• Ons portieve fout: Lomp en overbodig lichaamscontact zonder enige kans op balbezit.
• Diskwalificerende fout: Grofheid of erge onsportiviteit, zoals geweld en schelden.
• Uit: Een bal is uit wanneer hij de grond of het plafond buiten het speelveld raakt, of wanneer een speler in balbezit de lijn raakt.

Hoe Speel je Basketbal?

Bij basketbal proberen twee teams bij elkaar te scoren in de basket van het andere team. Het is een sport met wat ingewikkelde regels, vooral wat betreft de tijdsregels. Daarom is het belangrijk om de regels goed te kennen voordat je begint met basketballen. Naast een team en de juiste uitrusting, is kennis van de regels essentieel.

• Vind een team en vereniging: Sluit je aan bij een vereniging om een geschikt team te vinden voor jouw leeftijd en niveau.
• De juiste uitrusting: Zorg voor goede sportkleding en geschikte sportschoenen, het liefst voor in een zaal.
• Leer de regels: Bestudeer de regels van de sport voordat je begint met spelen.

Posities in Basketbal

Elke speler in een basketbalteam heeft een specifieke positie met bijbehorende taken:

• Point Guard: De spelverdeler, vaak de kleinste speler op het veld, die de aanval leidt en de bal controleert.
• Shooting Guard: De speler die voornamelijk voor de punten zorgt en vaak de beste schutter van het team is.
• Small Forward: Een speler met een lengte van rond de 2 meter die verantwoordelijk is voor het scoren van punten en het rebounden.
• Power Forward: Een speler met een stevige fysiek die scoort van dichtbij de ring, rebounds pakt en schoten blokkeert.
• Center: De langste speler op het veld, die dicht bij de basket staat en verantwoordelijk is voor het verdedigen onder de basket en het pakken van rebounds.

Schottechnieken

• Jumpshot: Een schot waarbij de speler springt en de bal op het hoogste punt loslaat.
• Hookshot: Een schot waarbij de speler de bal met een zwaaiende beweging over het hoofd gooit.
• Layup: Een schot waarbij de speler dicht bij de basket komt en de bal omhoog legt.
• Dunk: Een schot waarbij de speler de bal direct door de ring duwt.
• Driepunter: Een schot van achter de driepuntslijn.
• Alley-Oop: Een spectaculaire pass waarbij een speler de bal hoog in de lucht gooit en een andere speler de bal in de lucht vangt en in de ring gooit.

Benodigdheden om te Basketballen

• Geschikt speelveld
• Basketbal
• Basket met ring
• Goede sportschoenen
• De juiste sportkleding
• Een scheidsrechter
• Een bord om de tijd bij te houden

Verschillen tussen NBA en FIBA

Er zijn verschillen in de regels die de Amerikaanse NBA en de Europese FIBA hanteren, bijvoorbeeld in de afmetingen van het speelveld, de hoogte van de basket, de speeltijd en de puntentelling. De NBA speelt op een veld van 94 x 50 feet (28,7 m x 15,2 m). De driepuntslijn ligt daar ook wat verder weg, op 7,23 meter). Een basketbal wedstrijd wordt in de NBA gespeeld in 4 x 12 minuten speeltijd.

tags: #basketbal #spelregels