Basketbal is een dynamische en populaire sport die wereldwijd door miljoenen mensen wordt beoefend. In Nederland is basketbal ook een geliefde sport, vooral onder de jeugd. Om het spel goed te kunnen spelen en begrijpen, is het belangrijk om de regels te kennen. Deze gids biedt een overzicht van de basketbalregels die specifiek relevant zijn voor de jeugd in Nederland, maar ook voor volwassenen die de sport beter willen begrijpen.
Basisprincipes van het Basketbal
Eén speelveld, twee teams, twee baskets en één bal: de wedstrijd kan beginnen. In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Bij begin van de wedstrijd nemen de basisspelers, de zogenaamde "starting five", hun posities in. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center (middenvelder). Basketbal (ook wel geschreven als basketball) is een sport die gespeeld wordt door twee ploegen van vijf spelers. Bij de jeugdteams kan zo’n team bestaan uit alleen maar jongens of meisjes of door elkaar. Het doel is om te scoren in de basket (een ring met een netje hieronder) van de tegenstander en te zorgen dat de tegenstander de bal niet krijgt of kan scoren. Als je scoort levert dat twee punten op, als je scoort vanaf een punt buiten de driepuntenlijn krijg je drie punten en als je scoort vanuit een vrije worp wordt er één punt geteld. Het is het doel om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die op de korte zijden van het speelveld op 3,05 meter hoogte bevestigd is.
Geschiedenis van Basketbal
Basketball is een snelle, leuke, uitdagende, gezellige en spectaculaire sport. Basketball is in Amerika uitgevonden door James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield. In de winter van 1891 kreeg hij van de directeur van de school de opdracht om een nieuw spel te verzinnen. Omdat het buiten erg koud was, moest het een binnenspel worden. Na lang nadenken hing hij twee perzikmanden aan het balkon op elk eind van de gymzaal en kwam hij met dertien spelregels voor het spel. Naismith maakte twee teams van vijf spelers die een voetbal (!) door de mand moesten mikken. Basket Ball (zo schreef je dat toen) was uitgevonden. In het begin had de mand gewoon nog een bodem waardoor het erg moeilijk was om de bal er na een score weer uit te krijgen. In 1926 kwam basketball over van Amerika naar Nederland. De directeur van de Militaire Sportacademie in Utrecht had in Amerika basketball gezien en wilde dat spel graag op de academie laten spelen. De eerste jaren werd er alleen in competitie gebasketbald in Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘Amsterdamse Basketball Bond’ opgericht. Deze bond had toen ongeveer vijfhonderd leden.
De Bal en de Basket
Een basketball is van rubber of leer. Er zijn 4 maten ballen:
- Maat 4 (kleinste maat): wordt gebruikt door kinderen jonger dan 8 jaar.
- Maat 5: wordt gebruikt door kinderen t/m 12 jaar.
- Maat 6: wordt gebruikt door iedereen vanaf 13 jaar.
- Maat 7 (grootste maat): wordt alleen gebruikt door jongens/mannen vanaf 15 jaar.Er zijn verschillende manieren om een basket op te hangen. Je kan een basket aan de muur hangen of aan een paal maar er zijn ook baskets die je kan verrijden (deze zie je vaak in de sporthal). De ring heeft een diameter van 45 centimeter. Best groot want een bal past dus meer dan 2 keer door de ring heen. Het bord moet officieel 1 meter en 5 centimeter hoog zijn en 1 meter en 80 centimeter breed, maar dat wisselt nog wel eens. Op het bord is net boven de ring een rechthoek getekend van 45 centimeter hoog en 59 centimeter breed. Deze rechthoek is een hulpmiddel om de bal via het bord door de ring te gooien. Als je de bal op het bovenhoekje van het rechthoekje mikt, dan scoor bijna altijd. Topspelers schieten het liefst van afstand de bal door de ring zonder het bord te gebruiken. De ring hangt op 3 meter en 5 centimeter hoogte.
Puntentelling
De puntentelling in basketbal is als volgt:
Lees ook: Basketbal taart versieren
- Vrijworp: 1 punt
- Normale worp (binnen de driepuntslijn): 2 punten
- Worp achter de driepuntslijn: 3 punten
Spelregels tijdens de Wedstrijd
Een basketbalwedstrijd is opgedeeld in periodes. Bij de FIBA (internationale basketbalfederatie) bestaat een spel uit vier ronden van elk tien minuten. In de NBA (de Amerikaanse basketbalcompetitie) duren de speelrondes 12 minuten. Voor kinderen tot en met 12 jaar worden de wedstrijden aangepast en gespeeld in 8 periodes van 4 minuten. Een basketbalwedstrijd bestaat uit 4 kwarten (delen) van 10 minuten. Tussen het 1e en 2e kwart en het 3e en 4e kwart zit een pauze van 2 minuten. Tussen het 2e en 3e kwart zit een pauze van 15 minuten. De speeltijd van een basketbalwedstrijd is dus 40 minuten, maar een wedstrijd duurt langer. Dit komt omdat als de bal uitgaat of als er een overtreding wordt gemaakt, de tijd stil staat. In het basketball kun je niet gelijk spelen. Als de stand op het eind gelijk is, dan wordt er verlengt met 5 minuten. Is de stand na de verlenging weer gelijk? Dan wordt er opnieuw 5 minuten verlengt, net zo lang totdat er een winnaar is.
Time-outs en Pauzes
Tussen het eerste en tweede kwart en tussen het derde en vierde kwart is er een korte pauze van 2 minuten. De rust tussen het tweede en derde kwart duurt 15 minuten. Als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgt er een verlenging van 5 minuten.
Shot Clock en Andere Tijdsregels
De shot clock is een belangrijke regel die het tempo in het spel houdt. Een team heeft 24 seconden de tijd om een aanval af te ronden. Raakt de bal de ring van de basket aan, begint de klok opnieuw te lopen. Als de bal de ring raakt, wordt de klok opnieuw gestart. Zodra een team de bal in bezit krijgt, hebben ze 8 seconden om de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander te betreden. Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Daarbij maakt het verschil of ze in balbezit zijn of niet. Bij een inworp heeft een speler maximaal 5 seconden om de bal in het spel te brengen. Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp.
Dribbelen en Bewegen met de Bal
Een speler mag maximaal twee passen zetten met de bal in de hand. Als een voet aan de grond blijft, mag de andere voet wel verplaatst worden (pivoteren). Bij het dribbelen stuiter je de bal met 1 hand op de grond. Nadat de bal is opgepakt, mag er niet opnieuw gedribbeld worden (een zogenaamde dubbele dribbel). Zodra een aanvaller na het dribbelen de bal opgepakt heeft, mag hij niet opnieuw aan een dribbel beginnen (vandaar: dubbele dribbel). Je mag de bal niet met je voeten spelen. Het aanraken van de bal met de voet, knie of het been wordt beschouwd als voetcontact, wat een overtreding kan zijn. Daarbij wordt een verschil gemaakt tussen verdedigers en aanvallers: • Wanneer een verdediger een voetcontact maakt, word de Shot Clock op 14/24 seconden gezet, als er op dat moment al meer dan tien seconden verstreken zijn. De bal is uit, wanneer de bal buiten het veld op de grond of op de lijn valt.
Overtredingen en Fouten
In het basketbal wordt onderscheid gemaakt tussen vier soorten overtredingen:
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
- Persoonlijke fout: Niet-toegestaan lichamelijk contact (defensief of offensief). Je krijgt in basketball een persoonlijke fout als je opzettelijk lichamelijk contact met je tegenstander maakt.
- Technische fout: Onsportief gedrag of het overtreden van de regels. technische fouten of ongedisciplineerd spel (bijv. Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.
Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd. Als je 5 persoonlijke fouten hebt dan moet je het veld verlaten, je mag dan niet meer terug in het veld komen.
Specifieke Foutregels
Een verdediger mag een aanvaller met balbezit slechts op een beperkte manier afweren.
Goaltending
Een bal die richting de basket wordt geworpen en zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring nog niet heeft geraakt, mag niet door een verdediger worden aangeraakt of geblokkeerd. Dit staat bekend als goaltending en is een overtreding. Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden.
Gedragsregels en Verwachtingen
Van iedereen die een basketbalvereniging bezoekt, wordt passend gedrag verwacht. Dit omvat:
- Correcte kleding: Tijdens trainingen en wedstrijden dient correcte sportkleding gedragen te worden.
- Geen sieraden: Het dragen van sieraden is niet toegestaan. Alles wat niet afgedaan kan worden, dient afgeplakt te worden.
- Respect: Respecteer het werk van trainers, coaches, scheidsrechters en andere vrijwilligers.
- Zaaltaken: Voer zaaltaken consequent en gedegen uit.
- Training: Wees actief en betrokken tijdens de trainingen. Zorg dat je oefeningen zo goed mogelijk beheerst en wees op tijd.
- Aanvaarding van beslissingen: Aanvaard beslissingen van scheidsrechters en tafelaars zonder commentaar. Beïnvloed de scheidsrechter en tafelaars niet door onbehoorlijke taal of agressieve woorden en gebaren.
- Speeltijd: Vermijd dat getalenteerde spelers te veel in het veld staan. De minder goede spelers hebben zeker evenveel speeltijd nodig en hebben daar ook recht op.
- Plezier en leren: Bedenk dat kinderen voor hun plezier spelen en iets willen leren.
Rol van Coaches en Ouders
Coaches spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van jonge basketballers. Ze dienen:
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
- Redelijk te zijn in de eisen ten aanzien van tijd, energie en het enthousiasme van jeugdige spelers.
- Altijd het advies op te volgen van een arts of EHBO-er bij het bepalen of een geblesseerde speler wel of niet kan spelen.
- Kennis over techniek, tactiek en coaching op een goed peil te brengen door middel van workshops, clinics en cursussen.
- Verantwoordelijkheid te nemen voor de uitvoering van scheidsrechters- en tafeltaken.
- Te zorgen voor een goede warming-up.
Ouders/verzorgers dienen:
- Kinderen aan te moedigen en te ondersteunen.
- Zich op de hoogte te stellen van alle informatie die ze krijgen van de basketbalclub.
- Per toerbeurt mee te rijden naar uitwedstrijden, indien ze in het bezit zijn van een auto met inzittendenverzekering.
- Kinderen te leren beslissingen van de scheidsrechter te accepteren.
- Het team tijdig aan te melden via de basketball-app van Sportlink.
Accommodatie en Materiaal
De basketbalring heeft een diameter van 45 centimeter. Het bord moet officieel 1 meter en 5 centimeter hoog zijn en 1 meter en 80 centimeter breed. Op het bord is net boven de ring een rechthoek getekend van 45 centimeter hoog en 59 centimeter breed, als hulpmiddel om de bal via het bord door de ring te gooien.
Zaalgebruik
Het is belangrijk dat de zaal netjes achtergelaten wordt. Zorg ervoor dat iedereen zijn flesjes, geknoeide drinken/eten, plastic, etc. opruimt. De coaches/spelers/ouders van de eerste spelende teams ondersteunen de zaalwacht bij het klaarzetten van alle materialen. De spelers en coaches van de laatste spelende teams ruimen de materialen op in samenspraak met de zaalwacht.
Reglementen en Handboeken
Het Wedstrijdreglement van de Nederlandse Basketball Bond (NBB) beschrijft de bepalingen over de competitie en regelt de organisatie van alle door of namens de NBB georganiseerde 5-5 competities, bekercompetities en finalewedstrijden. Handboeken zijn aanvullingen op het Wedstrijdreglement en zijn bedoeld voor verenigingen, trainers, coaches en scheidsrechters. Voor 3x3 competities is een apart reglement opgesteld.
Sancties
Bij het niet uitvoeren van scheidsrechters- of tafeltaken, kan de club sancties opleggen. Niet op komen dagen of geen vervanging regelen betekent dat de speler de volgende wedstrijd wel aanwezig moet zijn, maar niet opgesteld zal worden. De coaches zijn verantwoordelijk voor de uitvoering hiervan. De NBB kan boetes toekennen voor bijvoorbeeld een foutief ingevuld wedstrijdformulier of een team dat niet op tijd afzegt.
Sportiviteit en Fair Play
Sportiviteit en fair play zijn essentieel in basketbal. Het kader zal de sporter geen (im)materiële vergoedingen geven met de kennelijke bedoeling tegenprestaties te vragen. Wil je competitie spelen? Dan vraagt de Nederlandse Basketball Bond je het ‘Spelregelbewijs’ te halen. Daarmee laat je zien jezelf in de regels verdiept te hebben. Dat helpt spelers, scheidsrechters én toeschouwers van een veilige sportomgeving waarin ze nog meer van de sport genieten. Moet jij jouw spelregelbewijs halen? Voor een uitgebreid overzicht van de spelregels, volg dan de links hieronder.
Basketbalvarianten
Basketball heeft verschillende partijvormen 3-tegen-3 (3×3) en 5-tegen-5. In de Nederlandse en buitenlandse competities wordt er 5-tegen-5 gespeeld. Bij de jeugd wordt soms als alternatief 3-tegen-3 gespeeld met als voordeel dat je vaker aan de bal komt. Bij 3×3 mag je team uit maximaal 4 spelers bestaan waarvan er altijd 3 op het veld staan. Anders dan bij sommige andere sporten mag je bij basketball onbeperkt wisselen. Elke keer als het spel stil ligt (bijvoorbeeld als de bal uit is), mogen beide team wisselen.
Basketbal in de Wereld
Basketball is uitgevonden in Amerika. Het is daar dan ook een erg populaire sport samen met honkbal, american football en ijshockey, populairder dan bijvoorbeeld voetbal. Zo hebben bijna alle high schools (middelbare scholen) en universiteiten hun eigen basketbalteams, die elk jaar in maart voor tienduizenden toeschouwers de finales van hun schoolcompetitie spelen. De beste basketballers van de wereld spelen in de Amerikaanse profcompetitie: de NBA. De letters NBA staan voor National Basketball Association. De profs verdienen miljoenen dollars. Spelers als Stephen Curry, James Harden, Kevin Durant en LeBron James zelfs meer dan dertig miljoen per seizoen. In de NBA zijn ook veel goede basketballers actief die niet uit Amerika komen. Een van de allergrootste talenten heet Luka Doncic en is afkomstig uit Slovenië. Hij speelt bij de Dallas Mavericks. Wist je dat.. De Toronto Raptors met hun sterspeler Kawhi Leonard de 2019 NBA Championship hebben gewonnen?
De Laatste Twee Minuten: Intensiteit en Strategie
Hoewel de basisregels van basketbal gedurende de hele wedstrijd gelden, is de intensiteit en strategische focus in de laatste twee minuten van een wedstrijd vaak aanzienlijk hoger. Teams zetten alles op alles om de overwinning veilig te stellen, wat resulteert in snelle acties, tactische time-outs en intense verdediging. In deze fase van de wedstrijd spelen time-outs een cruciale rol. Coaches gebruiken ze om hun team te hergroeperen, specifieke strategieën te bespreken en cruciale aanwijzingen te geven. Het goed timen van een time-out kan het momentum van de wedstrijd beïnvloeden en een team de kans geven om terug te komen van een achterstand.
In de laatste twee minuten wordt er (behalve in de laatste twee minuten van het vierde kwart) direct doorgespeeld en loopt de klok door. Het spel wordt regelmatig stilgelegd, door een overtreding of persoonlijke fout van een speler of door een aangevraagde time-out van een van de twee teams. De klok wordt dan stilgezet.
Belangrijke Regels in de Laatste Twee Minuten
- Opzettelijke Fouten: Teams kunnen opzettelijke fouten maken om de klok te stoppen en de bal terug te krijgen. Dit is een riskante strategie, omdat het de tegenstander de kans geeft om vrije worpen te scoren.
- Snelle Aanvallen: Teams proberen vaak snelle aanvallen uit te voeren om snel te scoren en de voorsprong te vergroten of de achterstand te verkleinen.
- Intense Verdediging: De verdediging wordt aangescherpt, met als doel de tegenstander te dwingen tot moeilijke schoten of balverlies.
- Time-outs: Coaches gebruiken time-outs strategisch om het spel te onderbreken, spelers te instrueren en het momentum te beïnvloeden.
De versneld innemen regel is geen officiele FIBA spelregel, maar een regel die wij in Nederland bij de jeugd toepassen.