Inleiding
Anna Enquist, pseudoniem van Christa Widlund-Broer, is een vooraanstaande Nederlandse schrijfster, dichteres en psychoanalytica. Geboren op 19 juli 1945 in Amsterdam, heeft ze een indrukwekkend oeuvre opgebouwd dat zowel de literaire wereld als de psychoanalytische praktijk omvat. Haar werk wordt gekenmerkt door een diepgaande analyse van menselijke emoties, een scherp oog voor detail en een unieke combinatie van verstand en gevoel.
Jeugd en opleiding
Enquist groeide op in Delft, in een intellectueel gezin waar de nadruk lag op hard werken en de ontwikkeling van intellectuele vermogens. Haar vader was hoogleraar in de fysica. Na het gymnasium alpha te hebben afgerond, studeerde ze klinische psychologie aan de Universiteit Leiden (1963-1968). Ondanks dat ze de studie met weerzin voltooide, behaalde ze haar doctoraalexamen. Na haar studie psychologie ging ze naar het conservatorium in Den Haag, waar ze piano en cello studeerde.
Carrière
Van psychologie naar muziek en psychoanalyse
Na het behalen van haar conservatoriumdiploma in 1976 werd Anna Enquist docent psychologie en schoolpsycholoog aan het Sweelinckconservatorium in Amsterdam. Tegelijkertijd begon ze een studie voor analyticus. In 1987 werd ze aangesteld als psychoanalytica aan het Nederlands Psychoanalytisch Instituut. Ze stopte met pianospelen toen spelen op niveau niet te combineren bleek met haar werk.
Literaire doorbraak
Voor haar veertigste had ze, op enkele jeugdgedichten na, geen poëzie geschreven. Maar op haar 42ste werd de geest over haar vaardig. Op aanraden van een collega stuurde ze het resultaat daarvan naar een tijdschrift. Ze koos voor Maatstaf van De Arbeiderspers. Haar literaire carrière begon relatief laat, toen ze al in de veertig was. In 1988 publiceerde het tijdschrift 'Maatstaf' haar eerste gedichten. In 1991 verscheen haar debuutbundel, 'Soldatenliederen', bij uitgeverij De Arbeiderspers, die direct een groot succes was en haar naam vestigde als een dichteres met een eigen stem. Ze werd direct herkend als een dichteres met een heel eigen stem en werd uitgenodigd voor De Nacht van de Poëzie en Poetry International. In 1992 werd ze bekroond met de C. Buddingh'-prijs voor deze bundel. Haar tweede bundel, 'Jachtscènes' (1992), werd een jaar later bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs.
Romans en ander werk
Naast poëzie schreef Enquist ook romans, essays en beschouwingen. Haar eerste roman, 'Het meesterstuk' (1994), is geschreven op het stramien van de opera Don Giovanni van Mozart. Met deze roman brak ze bij het grote publiek door ondanks dat de roman door recensenten niet goed werd ontvangen. Andere bekende romans van haar zijn 'Het geheim' (1997), dat bekroond werd met de Trouw Publieksprijs, 'Contrapunt' en 'De verdovers'. Enquist schreef ook het boekenweekgeschenk 2002, 'De IJsdragers'. Sinds de oprichting in 1995 van het 'voetbaltijdschrift voor lezers' Hard gras publiceert Anna Enquist daarin met grote regelmaat gedichten en verhalen. Ze kijkt in die verhalen met een averechtse blik naar het voetbal. Vooral veel dingen buiten het veld hebben haar aandacht - al heeft zij zich ontwikkeld tot een oprechte fan van het zwoegvoetbal van Feyenoord.
Lees ook: Anna van der Breggen: van Olympisch goud tot nationale titels.
Thema's en stijl
Haar gedichten zijn vaak ernstig en somber van toon, en vinden hun oorsprong in het dagelijkse leven. Thema's als onveiligheid, afscheid, wanhoop en eenzaamheid komen vaak voor. Muziek is een belangrijk ingrediënt in haar poëzie en romans. Haar werk wordt gekenmerkt door een verzet tegen verlies, teloorgang en verval. Ze schrijft in duidelijke taal over herkenbare situaties. Kenmerkend voor het werk van Enquist is dat zij ondanks haar veelal persoonlijke onderwerpen nergens sentimenteel of al te gemakkelijk melancholiek wordt. Integendeel, het leven wordt in haar gedichten vaak als een voortdurende strijd weergegeven. Steeds nadrukkelijker is bovendien de dreiging vanuit het onderbewuste een rol gaan spelen in haar poëzie. In haar laatste twee bundels is daarnaast het aantal poëticale en filosofisch getinte gedichten toegenomen.
Persoonlijk leven
Enquist is getrouwd met de Zweedse cellist Bengt Widlund, met wie ze twee kinderen kreeg: dochter Margit (1974-2001) en zoon Wouter (1976). De band met Zweden was bepalend bij de keuze van een pseudoniem voor haar eerste gedichten. Een tragische gebeurtenis in haar leven was het overlijden van haar dochter Margit in 2001, die op de Dam in Amsterdam werd overreden door een vrachtwagen. Anna Enquist woont in Amsterdam Zuid-Oost. Ze houdt van soaps, detectives en is supporter van Feyenoord. Haar liefde voor voetbal uit zich in bijdragen aan het literaire voetbalblad Hard gras. Samen met onder anderen P.F. Thomése, Hugo Borst en Herman Koch geeft zij voorstellingen in het hele land met ‘Hard gras on tour’.
Literaire prijzen
Anna Enquist heeft vele literaire prijzen ontvangen, waaronder:
- 1992 - De C. Buddingh'-prijs voor nieuwe Nederlandse poëzie (voor Soldatenliederen)
- 1993 - De Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs (voor Jachtscènes)
- 1997 - De Trouw Publieksprijs (voor de roman Het geheim)
Bibliografie
- Soldatenliederen (1991, poëzie)
- Jachtscènes (1992, poëzie)
- Een nieuw afscheid (1994, poëzie)
- Het meesterstuk (1994, roman)
- Klaarlichte dag (1996, poëzie)
- Het Geheim (1997, roman)
- De kwetsuur (1999, verhalen)
- De tweede helft (2000, poëzie)
- Hier was vuur (2002, poëzie)
- De ijsdragers (2002), boekenweekgeschenk
- De sprong (2003), vijf monologen, oorspronkelijk voor toneel geschreven; enkele werden uitgevoerd.
Anna Enquist en voetbal
Sinds de oprichting in 1995 van het 'voetbaltijdschrift voor lezers' Hard gras publiceert Anna Enquist daarin met grote regelmaat gedichten en verhalen. Ze kijkt in die verhalen met een averechtse blik naar het voetbal. Vooral veel dingen buiten het veld hebben haar aandacht - al heeft zij zich ontwikkeld tot een oprechte fan van het zwoegvoetbal van Feyenoord. In de bundel Alles over voetbal (2012) gaat het over Kunnen en Durven op het veld, over de implicaties van het in het voetbal te pas en te onpas gebruikte woord 'beleving', over Willem van Hanegem (en Truus), over Giovanni van Bronckhorst (aan zee), over de verlammende leegte van een voetballoze zondagmiddag en de kampioenskansen van Feyenoord, over wasvrouwen en 1974, Ove Kindvall en John Guidetti, Grieks voetbal, Franse campings, Hollandse voetbalmeiden en pupillen op hard gras.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda