Rugby, ogenschijnlijk een simpel spel waarin het doel is om een ovale bal achter de trylijn van de tegenstander op de grond te drukken, is in werkelijkheid een complexe sport die een combinatie van kracht, snelheid, techniek en strategisch inzicht vereist. De ogenschijnlijke eenvoud wordt tenietgedaan door de vele regels, waaronder de cruciale regel dat de bal altijd naar achteren moet worden gespeeld. Dit artikel duikt in de wereld van straffen in het rugby, met een focus op de Australische context, en belicht de verschillende aspecten van dit fascinerende spel.
De Basisprincipes van Rugby
Voordat we dieper ingaan op de straffen, is het belangrijk om de basisprincipes van rugby te begrijpen. Twee teams van 15 spelers strijden gedurende twee helften van 40 minuten om de meeste punten te scoren. Dit kan door:
- Try: De bal over de tryline van de tegenstander drukken (5 punten).
- Conversie: Na een try mag een speler proberen een extra score toe te voegen door de bal tussen de palen te schoppen (2 punten). De conversie kick moet worden genomen ergens in een rechte lijn langs de lengte van het veld ten opzichte van de plaats van de try.
- Penalty kick: Een strafschop na een overtreding, waarbij de bal tussen de palen wordt geschoten (3 punten). Dit mag als de scheidsrechter een penalty heeft toegekend na een overtreding.
- Drop goal: De bal tijdens open spel laten stuiteren en dan tussen de palen schoppen (3 punten). De kick moet dan echter genomen zijn als drop-kick.
Spelers mogen rennen met de bal in de handen en de bal mag worden geschopt. Een speler in bezit van de bal (de baldrager) mag worden getackeld door een tegenstander. Andere spelers dan de baldrager mogen niet worden gehinderd (obstruction). De bal mag alleen naar achteren worden gegooid.
Het Veld: Een Overzicht
Het rugbyveld is zorgvuldig opgedeeld in verschillende zones, elk met zijn eigen betekenis voor het spel:
- Doellijn: De lijn waar de palen staan.
- Achterlijn: De lijn aan het einde van het veld.
- Doelgebied: Het gebied tussen de doellijn en de achterlijn, waar een try kan worden gedrukt.
- Verdedigingsvak: Het gebied voor de doellijn tot aan de 22-meterlijn. In dat verdedigingsvak staat op 5 meter van de achterlijn een onderbroken lijn.
- 10-meterlijn: Een onderbroken lijn op 10 meter van de middellijn. Deze 10-meterlijn moet worden gepasseerd bij de aftrap.
- Zijlijn: De lijnen aan de zijkanten van het veld. Op 5 meter daarnaast staan er onderbroken lijnen en op 15 meter van de zijlijn nog een.
Strafschoppen: De Gevolgen van Overtredingen
In rugby worden overtredingen bestraft met strafschoppen. Deze kunnen variëren van lichte overtredingen tot zware vergrijpen. Lichte overtredingen, zoals het laten vallen van de bal of een pass naar voren, worden bestraft met een scrum. Zware overtredingen, zoals het praten tegen de scheidsrechter of buitenspel, worden bestraft met een penalty (strafschop).
Lees ook: Afstraffingen in wedstrijden: een uitgebreide uitleg
Soorten Strafschoppen
Er zijn verschillende soorten spelhervattingen en strafschoppen in rugby:
- Scrum: Een spelhervatting waarbij de 8 voorwaartsen van elk team in een bepaalde formatie tegenover elkaar staan en proberen de bal te veroveren. In de scrum stellen acht spelers van ieder team zich in een vaste formatie tegenover elkaar op en proberen door duwen in balbezit te komen. De bal wordt in de scrum gebracht door de scrum half. De spelers mogen slechts duwen met de schouders boven de heupen. Het is niet toegestaan een scrum naar de grond te drukken. Dit wordt gezien als een overtreding (collapsing the scrum). Nadat de bal in de scrum is ingebracht zal de hooker proberen de bal met de hak van zijn schoen naar achteren te werken. De inworp moet loodrecht op de scrum worden uitgevoerd. Het is niet toegestaan de bal schuin de scrum in te gooien naar de eigen partij (feeding).
- Line-out: Een spelhervatting die wordt gegeven als de bal over de zijlijn is gegaan. Bij een line-out stellen spelers van beide teams zich op in twee rijen dwars op de zijlijn met 1 m onderlinge afstand. Elk team is vrij om te bepalen hoeveel spelers in de line-out gaan staan. Een speler (meestal de hooker) gooit de bal tussen de 2 rijen door dwars op de zijlijn in. Spelers in de rij mogen worden opgetild om de bal te vangen of naar een teamgenoot door te spelen. belangrijk is dat dit veilig gebeurt. In de eerste plaats is de bal uit, of beter in touch als de bal de grond raakt, hetzij direct, hetzij via een speler. Een springende speler buiten de lijnen, mag de bal dus weer in het veld gooien zolang hij daarbij de grond maar niet raakt met de bal in handen. Verder is het niet zomaar mogelijk om terreinwinst te boeken door buiten het eigen 22-meter-gebied direct over de zijlijn te kicken. Een kick direct over de zijlijn vanuit het eigen 22-meter-gebied leidt gewoon tot een line-out op de plaats waar de bal over de zijlijn ging. Wordt de bal echter indirect over de zijlijn gekickt, dan geldt gewoon de plaats van het passeren van de zijlijn als de plaats van de line-out.
- Penalty (strafschop): Bij een penalty moet de tegenstander 10 meter achteruit. Maar als je in de buurt van de palen bent, mag je ook op de palen schieten.
Tackelen en de Regels
Een essentieel onderdeel van rugby is de tackle. Een speler in bezit van de bal (de baldrager) mag worden getackeld door een tegenstander. Andere spelers dan de baldrager mogen niet worden gehinderd (obstruction). Een tackel bestaat uit het naar de grond brengen van de tegenstander gebruikmakend van armen (en handen). Daarbij mogen hoofd of nek niet worden geraakt (high tackle). Een speler geldt als getackeld als een knie of hoger lichaamsdeel de grond raakt. De baldrager moet dan onmiddellijk aanstalten maken om de bal af te geven. Niet op tijd afgeven kan worden bestraft (holding the ball). De tackelaar moet onmiddellijk aanstalten maken de getackelde speler de ruimte te geven de bal af te staan.
Na een tackel ontstaan er 2 buitenspellijnen. Aan de uiterste lichaamsgrens aan de zijde van de tegenstander en aan de uiterste lichaamsgrens aan de eigen zijde. De spelers moeten zich gaan opstellen aan hun eigen zijde aan weerszijde van deze lijnen. De enige weg die open staat naar de zijde van de tegenstander is over de getackelde speler heen vanaf de eigen zijde. De begrenzing van deze doorgang wordt gevormd door de lichaamsgrenzen van de spelers betrokken bij de tackel. Een baldrager heeft het recht na een tackel nog één beweging te maken alvorens de bal af te geven.
Ruck en Maul
Na de tackel gaat de strijd om de bal gewoon verder. Boven de spelers op de grond vormt zich gewoonlijk een ruck. De beste vertaling hiervan is wellicht “de meute”. De meute die de tackel volgt. Van beide zijden komt een meute (staande) spelers die elkaar de ruimte betwisten. Het is echter niet de bedoeling om op de getackelde spelers te duiken. Wat ontstaat doet denken aan een scrum. Het wordt ook wel eens een loose scrum genoemd. Spelers betwisten elkaar de positie boven de bal door tegen elkaar aan te duwen. Doordat de getackelde speler nog één beweging heeft, brengt deze de bal gewoonlijk naar zijn eigen zijde. Daardoor is het meestal makkelijker voor zijn medestanders om de bal te beschermen. In de meeste gevallen komt de bal aan de zijde van de baldrager uit de ruck.
Alle spelers die bij een ruck zijn betrokken, moeten zich binden aan de ruck. Dat binden bestaat gewoon uit fysiek contact maken. De buitenspellijnen van de tackel worden door de ruck nog verder uitgebreid. Ook hier geldt: de fysieke grenzen van eenieder die betrokken is bij de ruck bepalen de lijnen, voor en achter, links en rechts. Iedereen die niet gebonden is aan de ruck, moet zich dus achter de laatste voet van zijn medespeler in de ruck opstellen. Niet gebonden spelers moeten de buitenspellijn in acht nemen. In een ruck mag geen van de spelers in de ruck de bal met de hand aanraken (hands in ruck). Men mag wel de bal met de voeten terugbrengen, zodat de tegenpartij er niet meer bij kan. Dit wordt rucking the ball genoemd. De bal wordt zo naar de achterkant van de ruck gebracht. Daar kan de bal worden opgeraapt door een vrije speler, meestal de scrum half.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
Als een baldrager wordt aangevallen, maar alle medestanders die fysiek contact maken met de baldrager worden niet naar de grond gebracht, dan ontstaat een maul. Net als bij een tackel ontstaan er buitenspellijnen vóór en achter en links en rechts van de maul. Medestanders moeten met elkaar gebonden blijven om bij de maul te horen. Spelers mogen alleen vanaf hun eigen zijde duwen. Het team in balbezit probeert de bal gewoonlijk naar de achterste teamgenoot in de maul te brengen. Als een maul tot stilstand komt en de bal er niet snel genoeg uitkomt, wordt het spel hervat met een scrum. Niet alleen bij de tackel maak je contact; ook bij een MAUL maak je contact. Je botst tegen een speler en draait je lichaam in. Je wacht op hulp van een maatje als de tegenstander je vastpakt. Soms krijg je een kluwen spelers die duwen en trekken om de bal te krijgen.
Rugby in Australië en de Wereld
Rugby is een van de bekendste veldsporten ter wereld, met een rijke geschiedenis en een gepassioneerde fanbase. In Australië is rugby een populaire sport, met een sterke nationale competitie en een succesvol nationaal team, de Wallabies.
Internationale Toernooien
Het belangrijkste internationale toernooi is het wereldkampioenschap rugby, dat iedere vier jaar wordt georganiseerd. Nieuw-Zeeland heeft zaterdag rugbygeschiedenis geschreven door in een zinderende WK-finale rivaal Australië te verslaan (34-17). De All Blacks zijn het eerste team dat twee keer achter de Webb Ellis Cup verovert en het eerste land dat zich voor de derde keer tot wereldkampioen kroont. De eindstrijd in het Londense Twickenham Stadium was van begin tot het eind een reclame voor het rugby. Prachtige aanvallen en keiharde tackles wisselden elkaar in moordend tempo af.
Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
Spelersposities
De vijftien spelers van een rugbyteam zijn in twee categorieën in te delen. De spelers met rugnummer 1 t/m 8 zijn de voorwaartsen, ofwel het ‘Pack’, de spelers met rugnummer 9 t/m 15 zijn de driekwarters, ook wel de ‘backs’ genoemd. Tevens kennen we een verder onderverdeling van het pack en de backs. Zo worden in het pack, de eerste rij, twee props met in het midden een hooker, te samen met de tweede rij, waar de twee locks staan, de front five genoemd. De nummers 6 t/m 8 van het pack vormen te samen de ‘back row’, ofwel derde rij. De voorwaartsen zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor geproportioneerde kracht en techniek nodig is, bijvoorbeeld in de scrums, de rucks en de mauls. Deze spelers in de eerste rij zijn vaak zwaarder en sterker dan de backs. De meeste eerste rijers, met name de props boeten hierdoor aan snelheid in, maar er zijn hookers die qua snelheid en behendigheid met de bal in de hand niet voor de driekwarters onder doen. Tweede rijers, de locks, zorgen voor het balbezit vanuit de line-outs en voor het ‘op slot zetten’ van de scrum. Meestal zijn deze spelers langer dan 1,95 m en buiten zij hun lengte gepaard met de benodigde sprongkracht uit om boven hun tegenstanders uit te komen. De bijdrage van de backs is snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Tevens vormen zij het eerste verdedigingsblok, stoppen aanvallende spelers van de tegenpartij af tot het moment dat de derde rijers zich ermee kunnen bemoeien om balbezit veilig te stellen.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Respect en Erecodes
Hoewel het er op het veld soms hard aan toegaat, hebben rugbyers een onderlinge erecode die is gebaseerd op respect. Na een wedstrijd bedanken de teams elkaar door voor de tegenstander een erepoortje te vormen. Daarna volgt altijd de ‘derde helft’, waarin de sfeer kameraadschappelijk te noemen is. Tijdens een wedstrijd wordt het als onwenselijk gezien dat de beslissingen van de scheidsrechter worden bekritiseerd door spelers. De enige van wie het wordt gedoogd is de teamcaptain. Bij rugby mogen de scheidsrechters bij openlijke kritiek een penalty geven door de overtredende partij de bal te ontnemen en tien meter terug te laten gaan op het eigen terrein.