Korfbal is een dynamische sport waarbij zowel aanval als verdediging cruciaal zijn voor succes. Dit artikel duikt in de wereld van aanvallende acties en verdediging tactieken in het korfbal, met als doel spelers en trainers een diepgaand inzicht te geven in de principes en praktische oefeningen die nodig zijn om een sterke aanval en verdediging op te bouwen.
De Basis: Fundamenten van Korfbal
Voordat we ingaan op specifieke tactieken, is het essentieel om de basisvaardigheden van korfbal te beheersen. Zonder een solide basis wordt het moeilijk om effectief aan te vallen en te verdedigen. Besteed daarom voldoende aandacht aan de basistechnieken tijdens de training, idealiter minstens de helft van elke trainingssessie. Alles begint bij de basis. Beheerst je speler de basistechnieken niet, dan wordt het moeilijk korfballen.
Essentiële Verdediging Principes
- Verdedigende Houding: Wat is de juiste verdedigende houding? Het aannemen van een correcte houding is de eerste stap naar effectieve verdediging.
- Positie: Wat is de juiste positie van de verdediging ten opzichte van de tegenstander en de korf? De positionering is cruciaal om de aanval te ontmoedigen en kansen te minimaliseren.
- Schot verdedigen: Wanneer is een schot effectief verdedigd?
Aanvallende Acties
Beweging en Vrijspelen
Deze categorie gaat over het zo bewegen als aanvaller dat je de bal kunt ontvangen en vaak ook zo dat je vervolgens kan schieten. Spelers moeten de basis onder de knie hebben voor het zinvol is om dit gericht te oefenen.
Oefeningen voor Beweging en Vrijspelen
- Een aanvaller en een verdediger bij een paal. Coach spelers op snelheidswisselingen en het wisselen van richting.
- Er staan 3 palen in een driehoek met onder iedere paal een aangever met bal. De aanvaller krijgt 30 seconden om zoveel mogelijk doelpunten te scoren. Met deze oefening motiveer je spelers om te willen schieten.
De Doorloopbal
Er zijn verschillende manieren om tot scoren te komen bij korfbal. Eén van de bekendste is de doorloopbal. Bij deze variant loopt de speler zijn/haar directe verdediger voorbij en krijgt de bal aangespeeld van een medespeler, deze staat meestal in de buurt van de korf en gooit de bal onderhands in de loop van de loper.
Methodische Opbouw van de Doorloopbal
- Fase 1: Elke speler heeft een eigen bal en staan achter elkaar ongeveer zes meter voor de korf. De eerst volgende in de rij mag aankomen lopen en een strafworp nemen.
- Fase 2: Zelfde opstelling als bij fase 1 alleen hierbij heeft de aangever de bal op een hand liggen.
- Fase 3: Zelfde opstelling als bij stap 1, maar dan gooit de aangever de bal een beetje omhoog.
Variaties:
- X-aantal pogingen, hoeveel raak?
- Zelfde als oefening 1, maar met 3e speler. De 3e staat op 4 meter afstand van de loper.
Doorloopbal met Weerstand
- Een aangever staat bij de korf. Op 6 meter afstand staan twee spelers naast elkaar. De één is aanvaller, de ander is verdediger. De aanvaller start voor de doorloopbal, maar ondertussen probeert de verdediger te verdedigen. De aanvaller moet proberen om gelijk na de start de looplijn van de verdediger af te snijden. Dit betekent dat wanneer de loper links van de verdediger begint, de loper de korf aan de linkerkant passeert. De loper kruist dus de looplijn van de tegenstander.
- Er staan twee korven op een kleine afstand naast elkaar, maar niet tegen elkaar. De aanvaller loopt voor de korven op en neer met een verdediger. De aanvaller mag zelf beslissen wanneer hij/zij de doorloopbal wilt inzetten. Er mag zelf gekozen worden in welke korf er gescoord wordt.
- Er is een aanvaller, verdediger en een aangever die onder de korf staat. De verdediger loopt kort op de aanvaller. De aanvaller moet proberen om de verdediger te passeren en moet de looplijn van de verdediger kruisen.
Aandachtspunten voor de Doorloopbal
- Hand-oog coördinatie van kinderen is vaak nog niet helemaal ontwikkeld. Geef aan dat de bal maar een klein stukje omhoog gegooid hoeft te worden.
- De aangever hoeft de bal maar op buikhoogte aan te gooien. Wees hier alert en consequent in. Te hoog of te laag kan tot balverlies leiden.
- Verwacht niet dat het na 2 maanden trainen het al goed lukt in de wedstrijd.
- Zijn er grote verschillen in je groep? Zet de kinderen per niveau bij elkaar.
Het Belang van het Afstandsschot
Spelers die geen afstandsschot kunnen scoren, komen niet mee in de top van het korfbal. Vanwege het gebrek aan scorend vermogen dragen deze spelers onvoldoende bij aan het doel van korfbal: winnen. Hoe beter de aanvaller van grote afstand kan scoren, hoe meer dit de verdediger dwingt strikt 1-op-1 te verdedigen (om scoringskansen te voorkomen, schoten te blokkeren of op zijn minst te hinderen). 1-op-1 verdediging geeft aanvallers mogelijkheden om de assistpositie dichtbij de korf in te nemen. Het scoren van een (afstands)schot is per slot van rekening een individuele actie, waar het voltooien van de teamtaak ‘kansen creëren’ aan vooraf gaat. Nauwkeurige communicatie tussen teamgenoten is nodig om tot een kans te komen.
Lees ook: Complete handbal regelgeving
Biomechanica van het Schot
Als een speler schiet, interacteren motorische, sensorische en cognitieve processen met elkaar. Een biomechanische analyse van de korfbalactie schieten helpt om het uitvoeringsstadium van het schot beter te begrijpen (én waarderen). Een afstandsschot is een complexe handeling. Een goede positie (balans), timing (o.a. bewegingsvolgorde), richting en snelheid (versnelling) van alle onderdelen van het lichaam zijn essentieel om een goed schot af te leveren.
- Somkracht-Principe: Het combineren van alle spieren samen stelt Snel in staat om van verder te schieten. Hoe meer lichaamsdelen een speler bij zijn schot betrekt, hoe beter hij in staat is de bal van grote afstand de juiste hoogte en snelheid mee te geven. Een speler die snapt hoe hij het somkracht-principe kan toepassen in het afstandsschot, zal succesvoller zijn dan een speler die dit niet snapt.
- Balans en Lichaamszwaartepunt: Bij het richten van de bal in de korf zijn balans en het lichaamszwaartepunt erg belangrijk. Een schutter kan de positie van het zwaartepunt bij het lanceren van een afstandsschot beïnvloeden. Hij doet dat door kracht uit te oefenen bij de achterwaartse stap voor het schot.
De Handelingstheorie
Met behulp van de handelingstheorie:
- Waarnemen: de speler leest de tegenstander, de ruimte en de tijd om te schieten.
- Communiceren: de schutter wisselt (on)bewust informatie uit met zijn omgeving (tegenstanders, medespelers).
- Beslissen: de speler beslist eerst wat hij gaat doen. De speler maakt bijvoorbeeld de keuze om te schieten. Vervolgens beslist de speler hoe hij het gaat doen. Denk aan: positie van het lichaam ten opzichte van de bal, moment van schieten, richting van de bal (o.a.
- Uitvoeren van de beslissing: het meest zichtbare deel van de schotactie, waar vaak aan wordt gerefereerd als ‘techniek’.
Schieten Onder Druk
- Speel 2 tegen 2 of 3 tegen 3 op 1 korf. Iedere aanvaller krijgt de opdracht om minstens 1 van de 3 keer dat hij de bal krijgt te schieten. Als startpunt houd iedere speler dit zelf bij en hangen er geen consequenties of beloningen aan het wel/niet lukken daarvan.
- Eenvoudiger: Sta verdedigd schieten toe.
Samenspel en Verdediging
Bij korfbal gaat het om scoren, want door het maken van meer doelpunten dan de tegenstander wordt een wedstrijd gewonnen. Omdat een speler niet mag lopen met de bal in de hand of dribbelen met de bal, moet hij samenspelen om in de buurt van de korf te komen. Bovendien is er de regel dat een speler niet mag schieten als hij verdedigd wordt. Een speler moet vrijlopen en de bal krijgen om te kunnen schieten. Samenspel is dus noodzakelijk.
Overzicht en Samenwerking
Beide teams hebben er baat bij om zo goed mogelijk het overzicht te houden. Waar is een vrije hoepel? Welke hoepel moet er verdedigd worden? De opdracht voor de aanvallers is om over te spelen richting een hoepel. Het verdedigende team kan dit op een aantal manieren voorkomen. Allereerst, net zoals in een normale korfbalwedstrijd, door het gooien moeilijk te maken met de armen en door de bal te onderscheppen. Daarnaast, als een verdediger met 1 voet in de hoepel staat kan de aanval daar geen punt meer scoren.
- Eenvoudiger: Als het voor de aanvallers te lastig is kan er gespeeld worden met een extra speler die altijd bij de aanval hoort (overtal).
Positiespel en Verdediging
In de aanval wil je graag dat spelers soepel rondspelen, links of rechts aansluiten en niet kris kras door elkaar heen lopen. Er staan drie spelers bij een dopje, waarvan 1 met een bal. De opdracht is om naar elkaar over te gooien, met de extra regel dat je alleen de bal mag krijgen als je bij een dopje staat. De verdediger sluit af en toe een kant af.
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
- Variaties: Geef spelers meer opties door ook dicht bij de korf dopjes neer te leggen.
- Uitdagender: Als het goed loopt wordt de trainer vervangen door twee spelers. Dit zijn nu de verdedigers. De oefening blijft exact gelijk, behalve dat de aanvallers nu ook mogen schieten als ze vrij staan.
Verdedigende Tactieken
Aanleren van de Juiste Verdedigende Houding
Het aanleren van de juiste verdedigende houding is essentieel. Een goede verdedigende houding stelt spelers in staat om snel te reageren en de tegenstander effectief te hinderen. Hoe voorkom je dat je tegenstander scoort? Wat is de juiste verdedigende houding? Wat is de juiste positie van de verdediging ten opzicht van tegenstander en korf. Wanneer is een schot verdedigd?
Het Belang van Rebound
Een goede rebound is cruciaal voor zowel de verdediging als de aanval. Olav van Wijngaarde (PKC) staat bekend als een meester in de rebound. Een sterke rebound kan een aanvalsgolf van de tegenstander doorbreken en de basis leggen voor een eigen aanval. Het neerzetten en behouden van een goede rebound is cruciaal om lange aanvallen te kunnen doen of een aanvalsgolf van de tegenstander te doorbreken.
Verdedigen van de Doorloopbal
Het leren verdedigen van een doorloopbal bestaat uit meerdere onderdelen, zoals bewustwording, het houden van gepaste afstand en het op snelheid mee gaan tot aan de paal. In de praktijk zijn deze oefeningen meestal relevant vanaf tweedejaars E teams.
- De aanvallende speler heeft als opdracht om de rug van de verdedigende speler aan te tikken. Er is een trainer als aanvaller en een speler als verdediger. De trainer gaat bewegen rondom de korf en krijgt afwisselend (niet precies om en om) de bal voor het afstandsschot of zet een actie naar de korf in. Door als trainer aan te vallen heb je maximale controle en kan je de intensiteit aanpassen aan de mogelijkheden van de verdediger.
- Variaties: Een verdediger kan de neiging hebben om te stoppen met verdedigen zodra de aanvaller ter hoogte van de aangever is. Belangrijk is dat de verdediger leert zijn voorsprong te behouden. Is het gelukt om de doorloopbal te voorkomen dan begint de verdediger bij de volgende doorloopbal 1 dopje dichterbij de aanvaller. Is het niet gelukt, dan begint de verdediger 1 dopje verder weg.
- Variaties: De oefening kan ook met een aangeef, waar de bal dan begint. De oefen-frequentie ligt dan iets lager doordat er gewerkt wordt met drietallen in plaats van tweetallen, maar het is met deze opzet wel mogelijk om ook het blijven verdedigen nadat de aangeef gepasseerd is mee te nemen.
- Het verdedigen van de doorloopbal (oftewel omgaan met acties naar de korf) in een spelvorm. De aanvaller heeft twee opties, 1 aan de buitenkant en 1 bij de korf. Een aanvaller en een verdediger bij een korf.
- Uitdagender: Maak een tweede cirkel dicht rond de korf en vervang het aantikken van de korf door het schieten vanuit deze cirkel.
3 tegen 3 met een vrije assist-speler
Deze oefening, uitgevoerd in de korfzone met een altijd vrije assist-speler, focust op het voorkomen van schoten. De focus ligt in deze oefening op het voorkomen van schieten. Per oefening 1 focuspunt kiezen. Hoewel de focus op verdediging ligt, kan deze oefening ook worden ingezet met een focus op aanvallende acties. 3 tegen 3 met een altijd vrije assist speler in de korfzone. Er is altijd een assist speler in de korfzone. De focus ligt in deze oefening op het voorkomen van schieten. Maar je kan deze oefening ook inzetten met focus op de aanvallende acties. Kies per oefening 1 focuspunt.
Tweevakskorfbal
Vanaf deze leeftijd wordt gestart met tweevakskorfbal. Zorg dat het spel dynamisch blijft: snel richting de korf spelen en gaan aanvallen. Verdedigen verder leren, waarbij pressieverdedigen en ballijnverdedigen aan de orde moeten komen.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal
Trainingsoefeningen en Spelvormen
Partijvormen
Ten opzichte van de oefenvormen zijn de oefeningen in deze categorie allemaal partijvormen. Kies voor deze oefeningen als je zo veel mogelijk wedstrijd-echt wil oefenen en voor de oefenvormen als je simpelweg zo veel mogelijk wil oefenen.
- De aanval heeft 3 levens en iedere keer dat de verdedigers een schot afvangen gaat er een leven af. Hoeveel punten kan de aanval verzamelen voor de levens op zijn?
- Variaties: Dezelfde oefening kan ook op 2 palen die 5-6 meter uit elkaar staan. Na een doelpunt of onderschepping krijgt de aanval de bal weer terug.
- Eenvoudiger: Om het rebounden actief te kunnen oefenen is het belangrijk dat er veel geschoten wordt. Speel 2 tegen 2, of eventueel 3 tegen 3. Het scoren van een doelpunt levert 1 punt op.
- Eenvoudiger: Het is enkel een reboundoefening als er voldoende geschoten wordt. Is dat niet het geval, overweeg dan als trainer mee te spelen in de aanval of om met een 'kameleon' te spelen. Deze oefening richt zich op het in beweging komen bij een schot, wat gestimuleerd wordt door de extra opdracht (het pakken van een lintje). Er zijn 3 aanvallers en 3 verdedigers. Iedere actie is een punt waard, dus met 1 bal en 2 lintjes kunnen er in totaal drie punten verdiend worden. Voorbeeld: Een aanvaller schiet en een andere aanvaller vangt de bal af. Echter pakken twee verdedigers ieder een lintje.
Waarnemen en Reageren
Het doel van deze wedstrijd is om voor de spelers situaties te creëren waarin ze snel moeten waarnemen en reageren. Na de instructie tot balwissel van de trainer moeten de spelers kijken waar de bal is en vervolgens de beste actie bepalen, zoals zelf de bal pakken, vrijlopen richting 1 van de korven of gaan verdedigen.
Snelheid en Reactie
Er staan 3 palen in een driehoek. Aan iedere zijde van de driehoek, op enige (en veilige) afstand, ligt een hoepel met daarin een bal. Speel bij voorkeur 3 tegen 3. Het team dat de bal uitneemt is de aanval en mag overal scoren. De trainer roept af en toe de naam van 1 van de ballen die in de hoepels ligt. Dat wordt dan de nieuwe wedstrijdbal. De wedstrijd stopt niet, de speler die het snelst naar de bal toe rent mag met zijn team gelijk beginnen met aanvallen.
Team Dynamiek
In een wedstrijd moeten spelers continue waarnemen en reageren. Maak 2 teams van 4 spelers. Het is belangrijk dat ieder team uit 2 jongens en 2 meisjes bestaat. Speel 4 tegen 4 op 1 paal. Als de trainer op een fluitje blaast wordt er niet meer lintjes tegen de niet-lintjes gespeeld, maar veranderd de wedstrijd in jongens tegen de meisjes.
Externe Focus en Reactie
Trainer geeft commando’s. Zet de spelers dichter bij elkaar. De middelste is de aanvaller, de buitenste spelers zijn de verdedigers. Vind de opening. Door te werken met externe focus en reactie, waarbij de trainer commando's geeft, leren spelers snel te reageren en de juiste beslissingen te nemen in verdedigende situaties. Kan als warmingup worden gebruikt maar ook als volwaardige oefening.
Leeftijdsgerichte Training
- Aanleren basisvaardigheden korfbal: De juiste techniek aanleren is op deze leeftijd erg belangrijk. Doe veel spelenderwijs.
- Verder leren van de basisvaardigheden korfbal: Juiste techniek aanleren is ook op deze leeftijd erg belangrijk. Blijf positief corrigeren. Leer snel over te gooien, ook over grotere afstanden. Leer op een juiste manier verdedigen.
- Tactiek en Sfeer: Belangrijk om uitdaging te blijven bieden op deze leeftijd. Kinderen zijn in staat zelf na te denken over de eigen ontwikkeling. Techniek blijven corrigeren indien nodig. Leer schot uit beweging, links en rechts. Ook veel aandacht voor gooien en vangen uit beweging, links en rechts. Aandacht voor tactisch aanvalsspel. Leer de verschillende systemen, zoals 3-1 en 2-2. Sfeer is heel belangrijk! Besteed hier aandacht aan, bijv.
- Finetunen: Basistechnieken zijn aanwezig, nu verder finetunen, waarbij focus ligt op het uit beweging schieten, gooien en vangen en de doorloopbal. Balbehandeling en behendigheid moet omhoog.
Mentale Aspecten
Omgaan met Druk
Niet alle spelers kunnen omgaan met de druk om te presteren op de momenten waar het er écht om gaat. De coach heeft de uitdaging om deze situatie trainbaar te maken zodat de speler prestatiegedrag kan ontwikkelen. Middels externe stressoren probeert hij het brein te prikkelen, waardoor de speler zich voortaan comfortabeler gaat voelen in dergelijke situaties.
Mental Framework
Het hebben van een zogenoemd mental framework helpt om gedachten en emoties te reguleren. Een mental framework bestaat simpelweg uit positieve gedachten die de speler zichzelf inprent, om zo betere beslissingen te blijven maken in lastige, onverwachte of teleurstellende situaties.
Terug Naar de Basis
De manier om vervolgens weer op gewenst niveau te komen, is teruggaan naar de basis. Dat betekent: bewust de balans, richting en algehele coördinatie van het korfbalschot trainen.
Statistiek en Analyse
Statistiek in Korfbal
Statistiek zorgt voor objectieve data, die vaak gelijk rijp is voor evaluatie. Het helpt op verschillende manieren om spelers te informeren en standpunten te onderbouwen.
Prestatieanalyse
Prestatieanalyse is een multidisciplinair proces en vergt interdisciplinaire inspanning.
- Psychologie: kennis over de processen die zich in de hersenen van de speler afspelen.
- Biomechanica: kennis over hoe het lichaam beweegt en waarom dat gebeurt.
- Statistiek: kennis over (de interpretatie van) data, en dat om kunnen zetten in waardevolle informatie.
Trainings Oefeningen Database
Voor de ontwikkeling van jeugdleden is het belangrijk dat zij een goede training krijgen. Om alle trainers van goede oefeningen te voorzien is een database opgezet. Hier kun je als trainer gemakkelijk per leeftijdscategorie en per vaardigheid oefeningen vinden om zelf een training samen te stellen. Spelers de acht korfbalacties goed leren uitvoeren. Stem je oefeningen ook af met onze ‘rode draad‘ om te zorgen dat je spelers per leeftijdscategorie aanreikt waar ze aan toe zijn.
Door een oefening aan je favorieten toe te voegen kan je deze oefening later eenvoudig terugvinden.
tags: #aanvallende #acties #korfbal #uitleg