Cricket is een balsport die wereldwijd door miljoenen mensen wordt gevolgd en gespeeld, vooral in landen van het Britse Gemenebest. Hoewel de sport soms ingewikkeld lijkt, is het een fascinerende mix van strategie, vaardigheid en teamwork. Een cruciaal aspect van cricket is het bowlen, oftewel het gooien van de bal. Dit artikel duikt diep in de wereld van gebowlde ballen bij cricket, en biedt een heldere uitleg van de basisprincipes, regels en strategieën.
Inleiding tot Cricket
Cricket is een teamsport die wordt gespeeld tussen twee teams van elk elf spelers. Het doel is om meer runs te scoren dan de tegenstander. Dit gebeurt door te slaan (batting) en te gooien (bowling). De sport is vooral populair in landen als India, Australië, Engeland, Pakistan en Sri Lanka. Een cricketwedstrijd kan variëren in duur, van enkele uren tot meerdere dagen, afhankelijk van het format.
De Basisprincipes van Bowlen
Bowlen in cricket is de actie waarbij een speler, de bowler, de bal naar het wicket gooit dat wordt verdedigd door een slagman (batsman). Het doel van de bowler is om de batsman uit te schakelen, of om te voorkomen dat hij veel runs scoort. Een speler die goed kan bowlen, wordt een bowler genoemd. Als een bowler ook goed kan slaan, staat hij bekend als een allrounder.
De Over
Een belangrijk concept in cricket is de "over". Een over bestaat uit zes opeenvolgende ballen die door dezelfde bowler naar de batsman worden gegooid. Na een over wisselt de bowler, en wordt er van kant gewisseld. Een bowler mag niet twee overs achter elkaar bowlen.
Types Bowlers
Er zijn verschillende types bowlers, elk met hun eigen technieken en strategieën:
Lees ook: Ontdek de betekenis achter de naam Kampong
- Snelle bowlers (Pace bowlers): Deze bowlers proberen de bal met hoge snelheid te gooien, vaak boven de 140 km/u. Ze gebruiken snelheid en beweging om de batsman te verrassen.
- Spin bowlers: Deze bowlers gebruiken draaiing (spin) om de bal te laten afwijken van zijn normale baan. Ze kunnen de bal laten draaien naar links (leg spin) of naar rechts (off spin).
- Medium pace bowlers: Deze bowlers zitten qua snelheid tussen snelle bowlers en spin bowlers in. Ze gebruiken variatie in snelheid en lengte om de batsman te misleiden.
Hoe een Batsman Uit Kan Gaan (Dismissals)
Er zijn verschillende manieren waarop een batsman uit kan gaan, vaak als gevolg van goed bowlen:
- Bowled: De bowler raakt direct het wicket met de bal, waardoor de bails (de kleine houtjes bovenop de wickets) eraf vallen.
- Caught: De batsman slaat de bal, maar een veldspeler vangt de bal voordat deze de grond raakt.
- Leg Before Wicket (LBW): De bal zou het wicket hebben geraakt, maar de batsman blokkeerde de bal met zijn been. De scheidsrechter beoordeelt of de bal daadwerkelijk het wicket zou hebben geraakt.
- Run Out: De batsman probeert een run te scoren, maar een veldspeler gooit de bal tegen het wicket terwijl de batsman nog niet veilig binnen zijn crease is.
- Stumped: De wicketkeeper (de veldspeler achter de batsman) gooit de bails van het wicket af terwijl de batsman buiten zijn crease is.
- Hit Wicket: De batsman raakt zelf het wicket met zijn lichaam of bat tijdens het slaan.
- Hit the ball twice: Een slagman mag niet twee keer slaan, hij mag wel zijn slaghout of voet gebruiken om de bal te stoppen om te voorkomen dat die het wicket zou raken.
- Timed out: Wanneer er een nieuwe slagman aan slag komt, heeft deze drie minuten de tijd om het veld op te komen. Is hij later, dan is hij timed out en is iemand anders aan slag.
- Obstructie: Een slagman is uit wanneer hij of zij opzettelijk een veldspeler hindert.
- Retired out: De slagman kiest er vrijwillig voor om te stoppen met zijn of haar slagbeurt.
De Rol van de Scheidsrechter
De scheidsrechter (umpire) speelt een cruciale rol in cricket. Er zijn altijd twee scheidsrechters aanwezig op het veld. Een van hen staat achter een van de wickets, aan de kant waar er gebowld wordt. De ander houdt een oogje in het zeil vanaf de zijkant, hij of zij focust voornamelijk op de tweede wicket. De scheidsrechter neemt beslissingen over onder andere:
- Of een batsman uit is (bijvoorbeeld bij LBW).
- Of een bal een "no-ball" is (een illegale bal).
- Of de lichtomstandigheden goed genoeg zijn om te spelen.
Strategieën en Tactieken bij Bowlen
Bowlen is meer dan alleen het gooien van de bal. Bowlers gebruiken verschillende strategieën en tactieken om batsmen te slim af te zijn:
- Variatie in snelheid: Bowlers variëren hun snelheid om de batsman te verrassen.
- Variatie in lengte: Bowlers gooien de bal soms kort (stuiterend dichtbij de batsman) en soms vol (stuiterend verder weg).
- Swing en seam: Bowlers proberen de bal te laten zwaaien (swing) in de lucht of te laten afwijken (seam) na het stuiteren.
- Veldopstelling: De aanvoerder van het veldende team plaatst de veldspelers op strategische posities om catches te maximaliseren.
De Cricket Pitch en Wicket
Het cricketveld is ovaal en wordt afgebakend door een polsdik touw dat in het gras ligt. Verplichte afmetingen voor het veld zijn niet vastgesteld maar een doorsnede van ongeveer 150 meter is gebruikelijk. In het midden van het veld is er geen gras, of heel kort gras in een rechthoek. Die zone heet de pitch. De afmeting van de pitch is 20,12 bij 3,05 meter. Aan de korte zijden van de pitch bevinden zich kniehoge houten constructies, die wickets worden genoemd. Het geheel van wickets en pitch wordt de wicket genoemd. Het grootste deel van het spel speelt zich op en bij de wicket af. De wickets bestaan uit drie rechtopstaande paaltjes die met zodanige tussenruimte op een rijtje zijn gezet dat de bal er niet tussen door kan. De paaltjes heten stumps. De toppen van de stumps worden overbrugd door twee kleine houtjes die bails worden genoemd. Op de pitch zijn enkele lijnen getrokken, die de creases genoemd worden.
Verschillende Formats van Cricket
Cricket kent verschillende formats, die variëren in duur en regels:
Lees ook: Bekende voetballers in de politiek
- Test cricket: Dit is het langste format, waarbij wedstrijden tot vijf dagen kunnen duren. Elk team heeft twee innings (slagbeurten).
- One Day International (ODI): Dit is een korter format, waarbij elk team één inning heeft van maximaal 50 overs.
- Twenty20 (T20): Dit is het kortste format, waarbij elk team één inning heeft van maximaal 20 overs. Dit format is erg populair vanwege de snelle actie en hoge scores.
Cricket in Nederland
In Nederland wordt ook cricket gespeeld, hoewel het niet zo populair is als in bijvoorbeeld India of Engeland. Er zijn ongeveer 60 cricketclubs in Nederland. De nationale cricketbond heet de Koninklijke Nederlandse Cricket Bond (KNCB). Zij organiseren landelijke competities voor clubs, en er zijn ook jeugdcompetities voor verschillende leeftijden. Het Nederlands Elftal speelt internationaal in de eerste divisie.
Geschiedenis van Cricket
Hoewel spelen met bal en slaghout al in de middeleeuwen bekend waren en ongetwijfeld ouder zijn, houden Britse historici het erop dat de sport rond 1600 in Zuidoost-Engeland is ontstaan. Volgens Franse historici is cricket echter een Frans spel en hebben de Engelsen het tijdens de Honderdjarige Oorlog overgenomen. Over de herkomst van het woord 'cricket' bestaat een soortgelijke verwarring. Het is ofwel afkomstig van 'cricce' - het Angelsaksische woord voor een herdersstaf - of van 'krikstoel', de naam waarmee in de Lage Landen van de Middeleeuwen een kerkbankje werd aangeduid. In het Frans heette zo'n bankje een 'cricket'. Bij vroege vormen van cricket werden wickets gebruikt die inderdaad iets weg hadden van een laag driepikkeltje. Volgens een recent onderzoek zou cricket afkomstig zijn uit Vlaanderen. Cricket zou etymologisch te verklaren zijn als 'met de krik ketsen'.
In de achttiende eeuw was cricket uitgegroeid tot een van de favoriete sporten van de Britse aristocratie. De Londense elite stoorde zich echter aan het feit dat hun wedstrijden op een grasveld in Islington door Jan en alleman konden worden gadegeslagen. Thomas Lord richtte daarom in 1787 in de wijk Marylebone een afgesloten cricketterrein in. In 1880 vond in Engeland de eerste serieuze wedstrijd tussen de landenteams van Engeland en Australië plaats. De MCC had in de jaren daarvoor al een paar keer door Australië getoerd maar die wedstrijden werden niet zo serieus genomen. De wedstrijd werd uiteindelijk gespeeld op de Londense Kennington Oval. Engeland had, vanwege een rampzalig verlopende tweede slagbeurt, grote moeite om de wedstrijd te winnen. Uiteindelijk gaf W.G.
Dat de sport inmiddels nauw verbonden was geraakt met het Engelse zelfbewustzijn bleek toen Australië er in 1882 in slaagde om van het Engelse team te winnen. Met enig gevoel voor melodrama plaatste de Sporting Times daags na de wedstrijd een necrologie voor het overleden Engelse cricket. De "testwedstrijden" tussen Engeland en Australië worden sindsdien aangeduid als een strijd om 'the Ashes'. The Ashes worden tegenwoordig meestal gewonnen door Australië. In 2005 sleepte Engeland na afloop van de laatste van 5 "test"matches voor het eerst sinds 1987 de overwinning in de wacht. Er werd twee keer gewonnen, een keer verloren en tweemaal eindigde de wedstrijd onbeslist (draw). Lang hebben de Engelsen niet kunnen genieten, want een jaar later werden zij overtuigend in en door Australië verslagen met 5-0. Andere landen die "test" cricket spelen zijn India, Pakistan, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Sri Lanka, Brits West-Indië, Zimbabwe en Bangladesh.
Lees ook: Informatie over Cricket