De Zaanstreek kent een rijke historie op het gebied van sport. Van traditionele sporten als zeilen en gymnastiek tot modernere varianten als basketbal en honkbal, de regio heeft een breed scala aan sportieve activiteiten gekend. Dit artikel duikt in de geschiedenis van de Zaanstreekse sportverenigingen, met een focus op de volleybalverenigingen en hun ontwikkeling door de jaren heen.
Vroege Sportverenigingen in de Zaanstreek
Al in de 19e eeuw ontstonden er diverse sportverenigingen in de Zaanstreek. De Zaanlandsche Zeil Vereeniging, opgericht in 1882, is een van de oudste voorbeelden. Andere vroege verenigingen zijn Gymnastiekvereniging Jahn uit Westzaan (1883), ZLTC (1889), IJsvereniging Eendracht Maakt Macht, Wijdewormer (1891), Schaatsclub Nooitgedacht (Busch en Dam, 1893), de Wormerveerse Roeivereniging ‘De Zaan’ (1896) en de Wormerse kolfclub Togido (1897). Kolfclub Togido (1897) is zelfs de oudste kolfclub van Nederland.
Deze vroege verenigingen legden de basis voor een bloeiende sportcultuur in de Zaanstreek. Ze boden niet alleen mogelijkheden tot sportieve ontplooiing, maar ook een plek voor sociale interactie en gemeenschapsvorming.
De Opkomst van Voetbal en Atletiek
Aan het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw werd voetbal steeds populairder in Nederland. In 1889 gaf de heer W.J.H. J. Charité de aanzet tot de oprichting van de Nederlandschen Voetbal- en Athletischen Bond (NVAB). Pim Mulier wordt gezien als de grondlegger van het voetbal in Nederland. Hij richtte de Haarlemse Football Club op en convoceerde clubs om een voetbalbond op te richten.
De NVAB, later de Nederlandsche Voetbalbond (NVB) en uiteindelijk de Koninklijke Nederlandsche Voetbalbond (KNVB), speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van het voetbal in Nederland. De bond organiseerde competities, gaf handleidingen uit en behartigde de belangen van de leden.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
Atletiek was aanvankelijk onderdeel van de NVAB, maar werd in 1895 afgesplitst. De Zaanstreek kende in de jaren twintig de Zaanse Atletiek Vereniging en later AV Zaanland (1933) en AV Lycurgus (1938).
Andere Sporten in de Zaanstreek
Naast zeilen, gymnastiek, voetbal en atletiek, werden er in de Zaanstreek ook andere sporten beoefend. Zo was er een cricketclub in Zaandam, opgericht in 1885. Hoewel cricket nooit echt populair werd, heeft de club wel veertig jaar bestaan.
Ook de handboogsport was vertegenwoordigd, met de oprichting van de Saense Handboog Skutters in 1973 en Handboogschutterij Czaar Peter in 1980. Hengelsport was eveneens populair, met diverse vergunning verlenende clubs en baarscolleges.
Badminton in Westzaan: Een Succesverhaal
Badminton werd in de Zaanstreek vanaf 1967 in verenigingsverband beoefend. Een bijzonder succesverhaal is dat van badmintonvereniging WESTZAANEN. Eind 1973, toen het huidige gymlokaal aan de Torenstraat 5 in Westzaan gereed kwam, werd er een vergadering belegd om de beschikbare uren te verdelen. Gymnastiekvereniging ‘JAHN’ wilde de volleybal-afdeling nieuw leven inblazen en het idee om te gaan badmintonnen werd geopperd.
Na enige reclame ging men in oktober 1973 van start. Het oprichtingsbestuur bestond uit Wil Zirschky, Bert Postma en Ab van den Berg. Als embleem werd gekozen voor de letter ‘W’, uit het FUTURA BLACK-alfabet in een open uitvoering met daaronder een dop van een shuttle.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
In het eerste (halve) seizoen bestond de vereniging uit een tiental leden in leeftijd variërend van 23 - 46 jaar. Vanaf het seizoen 1978 - 1979 werd met een team deelgenomen aan de Zaanse nacompetitie. Mede als gevolg van de ervaringen van de nacompetitie is in het seizoen 1979 - 1980 de technische training op gang gekomen, hetgeen het spelpeil duidelijk ten goede is gekomen. Ook de sociale contacten kregen de nodige aandacht.
In het seizoen 1980 - 1981 kreeg de vereniging een eigen clubblad. In het seizoen 1979 - 1980 kwam de training beter van de grond door het aantrekken van een badmintontrainer in de persoon van Bruin Schilder. Over belangstelling voor het lidmaatschap heeft de vereniging nimmer te klagen gehad.
In het seizoen 1980 - 1981 liep de wachtlijst op tot achttien personen. Dat was voor Aad Huygen aanleiding om te proberen een soortgelijke vereniging te beginnen in Krommenie. Dit lukte met K.B.C. In het seizoen 1981 - 1982 zijn met de gemeente onderhandelingen gestart om de belijning in de zaal aan te passen. Vanaf dat moment beschikt de vereniging over een enkelspel- en een dubbelspelbaan.
In 1983 werd Gerrit Aardenburg benoemd tot eerste erelid. In 1984 bestond de vereniging tien jaar. Met een gezellige avond in dorpshuis de Kwaker is het jubileum gevierd. In 1994 bestond de badmintonvereniging twintig jaar. Dit werd gevierd met een reis naar Zweden.
Recente Ontwikkelingen in de Zaanstreekse Sportwereld
De Orkaan heeft de afgelopen jaren veel sportnieuws uit de Zaanstreek gebracht. Enkele opvallende ontwikkelingen zijn:
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
- De opening van het nieuwe trainingscomplex van AZ in de Kalverhoek in 2016, wat de band met de Zaanstreek versterkte.
- De promotie van Groen Geel (Wormer) naar de Korfballeague in 2019, waardoor de Zaanstreek met twee teams op het hoogste niveau vertegenwoordigd was.
- De opening van Topsportcentrum ‘de Koog’ in Koog aan de Zaan in 2016.
- De opkomst en ondergang van OFC zondag 1 in het voetbal, die van de 3e klasse naar de 2e divisie promoveerden maar later werden teruggetrokken.
- De fusie van ZKV en ZKC ’31 tot KVZ ’23 in mei 2023.
- De successen van de handballers van HV Zaanstreek heren 1.
- De fusie van Zaanlandia en FC Zaandam tot ZVC ’22 in november 2021.
- Het landskampioenschap waterpolo van de dames in 2023 en het behalen van gouden EK en WK medailles met het Nederlands team.
- De heropleving van de Zaanstad cup in 2021, een oude Zaanse voetbaltraditie.
Beachvolleybal Vereniging Silicium
Beachvolleybal vereniging Silicium is een unieke vereniging in de Zaanstreek. De vereniging maakt weinig gebruik van ouders als vrijwilligers, maar leidt de jeugdspelers vanaf hun 16e, 17e op tot trainers van de jongere jeugd. De vereniging zet social media in om het clubgevoel te bevorderen en stimuleert spelplezier door gevarieerde trainingen en het zelf laten fluiten en tellen van wedstrijden.
tags: #zaandamse #volleybal #vereniging #sportief #geschiedenis