Waterpolo is een dynamische en veeleisende sport die zowel fysieke kracht als strategisch inzicht vereist. Om optimaal van een waterpolowedstrijd te kunnen genieten, is het handig om een goed begrip te hebben van de spelregels. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de belangrijkste regels en concepten, zodat je als toeschouwer de sport beter kunt volgen en begrijpen.
Het Speelveld
Het waterpoloveld is een rechthoekig bassin met specifieke markeringen die belangrijk zijn voor het spelverloop.
- Doelen: De doelen bevinden zich in het midden van de achterlijnen van het veld. De doellijn is de denkbeeldige lijn tussen de doelpalen. Als de bal deze lijn volledig passeert, tussen de palen, is het een doelpunt.
- 2-meterlijn: Deze lijn, aangegeven met rode pionnen, bevindt zich 2 meter voor de doellijn. Een aanvallende speler mag zich niet zonder bal binnen dit gebied begeven. Een aanvallende speler mag alleen binnen de 2 meter komen als hij de bal in zijn bezit heeft en wil scoren.
- 6-meterlijn: Aangegeven met gele pionnen, deze lijn bevindt zich 6 meter voor de doellijn. De 6-meterlijn is belangrijk voor het bepalen van de toe te passen straffen. Een vrije bal binnen de 6 meter mag niet direct op doel worden geschoten, maar moet eerst door een medespeler worden aangeraakt.
- Middellijn: De middellijn, aangegeven met witte pionnen, bevindt zich in het midden van het speelveld.
De Bal en de Spelers
Waterpolo wordt gespeeld met een speciale bal die is ontworpen voor grip en hanteerbaarheid in het water.
- De Bal: De bal voor herenteams (nummer 5) is ongeveer zo groot als een voetbal en weegt tussen de 400 en 450 gram. Voor damesteams wordt een iets kleinere en lichtere bal gebruikt. Een belangrijk kenmerk is de grip, waardoor de bal met één hand kan worden vastgehouden.
- Spelers: Een team bestaat uit zes veldspelers en een keeper. De spelers dragen caps: wit voor het thuisspelende team en blauw voor het uitspelende team. De keepers dragen een rode cap.
- Bal Hantering: Veldspelers mogen de bal maar met één hand tegelijk aanraken. Keepers mogen de bal met twee handen aanraken binnen de 6-meterzone. Het is niet toegestaan om de bal onder water te duwen als een speler wordt aangevallen. Dit wordt bestraft met een vrije worp voor de tegenpartij.
Spelverloop en Tijd
Een waterpolowedstrijd is verdeeld in periodes met zuivere speeltijd.
- Duur: Een wedstrijd is verdeeld in vier periodes van 3 tot 8 minuten, afhankelijk van de leeftijd van de spelers, het niveau en het land. Bij Waterpolo Residentie duren de periodes bijvoorbeeld 5 minuten. De tijd wordt stilgelegd bij overtredingen en het nemen van vrije worpen. Na twee periodes wisselen de teams van speelhelft.
- Scheidsrechters: De wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters, behalve bij de jongste jeugd (aspiranten D en E), waar één scheidsrechter aanwezig is.
- 30-Seconden Regel: Tijdens competitiewedstrijden is er een 30-seconden aanvalsregel. Een team moet binnen 30 seconden een schot op het doel hebben gelost, anders gaat de bal naar de tegenpartij. Als de bal na een schot weer in het bezit komt van hetzelfde team, wordt de klok op 20 seconden gezet.
- Neutrale Inworp: Wanneer een scheidsrechter niet kan bepalen wie een overtreding heeft begaan, of wanneer twee spelers tegelijkertijd een overtreding begaan, wordt een neutrale inworp gegeven. Twee spelers gaan naast elkaar liggen, en de scheidsrechter gooit de bal tussen hen in.
- Hoekworp: Wanneer de keeper de bal als laatste raakt voordat deze over de achterlijn gaat, wordt een hoekworp toegekend. Dit geldt niet als een verdediger de bal als laatste raakt, tenzij deze de bal opzettelijk over de achterlijn duwt of gooit.
Overtredingen en Strafmaatregelen
Er zijn verschillende soorten overtredingen in waterpolo, die elk hun eigen straf hebben.
Lees ook: Waterpolo voor studenten in Maastricht
- Vrije Worp: Lichte overtredingen worden bestraft met een vrije worp voor de tegenpartij. De speler kan de bal afspelen of zelf zwemmen. Buiten de 6-meterzone mag de vrije worp direct op het doel worden geschoten.
- U20 (Uitsluiting voor 20 seconden): Zware overtredingen worden bestraft met een U20. De speler moet naar het terugkomvak bij de eigen doellijn, tegenover de jurytafel. De speler mag terugkeren in het spel zodra de eigen partij de bal herovert, of na 20 seconden, op teken van de scheidsrechter.
- 5-meterbal (Strafworp): Een zware overtreding binnen de 6-meterzone, waarbij een scoringskans wordt ontnomen, resulteert in een 5-meterbal.
- UMV (Uitsluiting Met Vervanging): Zeer zware overtredingen worden bestraft met een UMV of UMV4. Bij een UMV is de speler 20 seconden uitgesloten, waarna een teamgenoot hem mag vervangen. UMV4 betekent een uitsluiting van 4 minuten, waarna een medespeler de plaats mag innemen. De bestrafte speler mag niet meer deelnemen aan het spel en moet het zwembad verlaten.
Spelregelwijzigingen en Interpretaties
De spelregels van waterpolo zijn dynamisch en worden periodiek aangepast door de FINA (Fédération Internationale de Natation).
- FINA en KNZB: De KNZB (Koninklijke Nederlandse Zwembond) past de internationale regels en richtlijnen toe in Nederland. De spelregelcommissie (SC) van de KNZB is de enige instantie die uitsluitsel kan geven over de juiste regels en hun toepassing in Nederland.
- Interpretatie: De wijze waarop scheidsrechters de regels interpreteren, is van grote invloed op het spel. De KNZB streeft ernaar om de regels zo duidelijk mogelijk te communiceren, zodat ze op een herkenbare manier worden toegepast.
- Beach Waterpolo: Een variant op het traditionele waterpolo, gespeeld op een kleiner veld met minder spelers en aangepaste regels.
Digitale Ondersteuning
De KNZB biedt digitale hulpmiddelen om op de hoogte te blijven van waterpolo.
- KNZB Waterpolo-app: Met de app blijf je op de hoogte van je team, prestaties, statistieken en het programma. Je kunt er ook de route naar zwembaden van uitwedstrijden vinden.
Lees ook: Teams en talenten in het Nederlandse waterpolo
Lees ook: Waterpolo en zwemmen bij ZV De Ham