Handbal Spelregels: Een Complete Gids

Handbal is een dynamische en fysiek veeleisende teamsport die wereldwijd aan populariteit wint. Vooral de successen van de Nederlandse vrouwen op internationaal niveau hebben bijgedragen aan de groei van de sport in Nederland. Het spel, dat gespeeld wordt met zes veldspelers en een keeper per team, draait om het scoren van meer doelpunten dan de tegenstander. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de handbal spelregels, van de basisprincipes tot de meer complexe regels en varianten, en is geschikt voor zowel beginners als ervaren spelers.

Geschiedenis van Handbal

Handbal kent zijn oorsprong in Duitsland, waar Max Heiser de eerste spelregels opstelde. Aanvankelijk was het een sport die voornamelijk door meisjes werd beoefend als een manier om de gymnastiek te verbreden. Omdat voetbal als een mannensport werd gezien en tennis als een elitesport, werd handbal beschouwd als een geschikte optie voor meisjes. Later sloten ook mannen zich aan bij de sport.

De Duitse speelwijze vormde de basis voor het internationale handbal. De spelregels waren een combinatie van basketbal-, korfbal- en voetbalregels. Via uitwisselingen tussen Hamburgse en Berlijnse turnverenigingen kwam handbal in Groningen terecht, waar de basis werd gelegd voor het Nederlandse handbal. In die tijd werd handbal nog op aangepaste voetbalvelden gespeeld met elf spelers.

De eerste competities werden in de jaren '20 gespeeld. In 1930 vond de eerste strijd om het landskampioenschap plaats, en in 1935 werd in Den Haag de eerste interland tegen Duitsland gespeeld. In 1935 kreeg handbal zijn eigen bond, het Nederlands Handbal Verbond. Om praktische redenen werd het handbal met elf spelers afgeschaft en vervangen door de huidige vorm met zeven spelers. Veldhandbal, vaak gespeeld op asfalt of kunstgras, maakte plaats voor zaalhandbal.

Basisprincipes van Handbal

Het Team

Een handbalteam bestaat uit maximaal 14 spelers, waarvan er zeven tegelijkertijd op het veld staan: zes veldspelers en één doelverdediger. De overige zeven spelers fungeren als wisselspelers. Er is een vliegende wissel mogelijk tussen de veld- en wisselspelers, die plaatsvindt via de wissellijn.

Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen

De Speeltijd

Een handbalwedstrijd bestaat doorgaans uit twee speelhelften van 30 minuten, met een pauze van 10 tot 15 minuten. Voor de jeugd worden vaak kortere speeltijden gehanteerd. Bij wedstrijden waar een winnaar vereist is en de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgen er twee verlengingen van elk 5 minuten. Als er na de tweede verlenging nog geen winnaar is, wordt de winnaar bepaald door 7-meterworpen.

Het Speelveld

Het speelveld meet 40 x 20 meter en is verdeeld in verschillende zones:

• Zijlijnen en achterlijnen: Begrenzen het veld.
• Middenlijn: Loopt door het midden van het speelveld.
• Doelgebied: Een halve cirkel met een straal van 6 meter voor elk doel, waar alleen de doelverdediger mag komen.
• Vrijeworplijn: Een gestippelde lijn op 9 meter van het doel.
• 7-meterlijn: De lijn waarvandaan strafworpen worden genomen.
• Wissellijn: Een zone aan de zijlijn, 4,5 meter aan beide zijden van de middenlijn, waar spelers mogen wisselen.

De Bal

De handbal is gemaakt van kunststof of leer, en de grootte varieert afhankelijk van het geslacht en de leeftijd van de teams. Heren gebruiken een bal met een omvang van ongeveer 10 cm kleiner dan een voetbal, maar met hetzelfde gewicht. Vaak wordt de bal behandeld met hars om de grip te verbeteren.

Spelregels Tijdens het Spel

Basisregels voor Spelers

1. Balbezit: Spelers mogen de bal maximaal drie seconden vasthouden en slechts drie stappen zetten met de bal in de hand.
2. Toegestane acties: De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, opgevangen, gestopt en met de hand of vuist worden geslagen. Contact met onderbenen en voeten is niet toegestaan.
3. Fouls: Het vasthouden, omklemmen, stoten of op een onsportieve manier hinderen van een speler wordt beschouwd als een foul en bestraft met een vrije worp.

Straffen

1. Gele kaart: Een waarschuwing voor een speler zonder directe gevolgen voor het spelverloop.
2. 2-minuten uitsluiting: Een straf waarbij de speler twee minuten niet mag deelnemen aan het spel, waardoor het team tijdelijk met een speler minder speelt.
3. Rode kaart: Een diskwalificatie waarbij de speler de rest van de wedstrijd niet meer mag meespelen en niet mag worden ingewisseld.

Spelhervattingen

1. Beginworp: Wordt uitgevoerd in het midden van het speelveld na het beginsignaal van de scheidsrechter. De speler moet met één voet de middenlijn aanraken en de andere voet op de eigen helft plaatsen.
2. Vrije worp: Wordt toegekend na overtredingen en wordt uitgevoerd op de plek waar de overtreding plaatsvond. Bij overtredingen dichter dan 9 meter van het doel wordt de vrije worp genomen vanaf de vrijeworplijn.
3. Inworp: Wordt uitgevoerd wanneer de bal buiten het speelveld komt.
4. Uitworp: Wordt uitgevoerd door de doelverdediger wanneer de bal over de doellijn gaat en voor het laatst is aangeraakt door een speler van de aanvallende ploeg, de doelverdediger zelf, of wanneer de bal in het doelgebied blijft liggen.
5. 7-meterworp: Wordt toegekend bij een duidelijke doelkans die wordt verhinderd door een overtreding of het betreden van het doelgebied.

Overige Regels

1. Passief spel: Het is niet toegestaan om de bal in het team te houden zonder een duidelijke poging om aan te vallen of een doelpunt te scoren. De scheidsrechter kan een waarschuwing geven, waarna het aanvallende team actie moet ondernemen.
2. Wisselfout: Een wisselfout wordt bestraft door de overtredende speler van het veld te sturen en de tegenpartij een vrije worp toe te kennen.
3. Verantwoordelijkheid bij botsingen: Bij botsingen tussen een keeper die zijn doelgebied verlaat en een andere speler, ligt de verantwoordelijkheid bij de keeper.

Spelregels voor de Jeugd

De regels voor handbal zijn aangepast voor verschillende leeftijdscategorieën om het spel leuker en toegankelijker te maken voor jonge spelers.

F-Jeugd (Mini’s)

• Teams van 5 spelers spelen op een klein veld met minidoelen en een zachte bal.
• De speelwijze is gericht op verdedigen op de eigen speelhelft en de keeper mag meedoen in de aanval.
• Alle spelers mogen tijdens de wedstrijd op doel staan.

E-Jeugd

• Teams bestaan uit 6 spelers in plaats van 7, zonder de positie van cirkelspeler.
• Na elke wedstrijd volgen shoot-outs.

D-Jeugd

• Er wordt op een meer offensieve manier gespeeld, waarbij het doel van verdedigen is om de bal te veroveren.

Rolstoelhandbal

Rolstoelhandbal is een variant van handbal die wordt gespeeld door mensen met een lichamelijke beperking. De regels zijn aangepast om het spel toegankelijk te maken voor rolstoelgebruikers:

Lees ook: Oliveo Handbal Heren 1: Alles wat je moet weten

• Teams spelen 6 tegen 6, inclusief een keeper.
• Het Nationaal rolstoelteam speelt officieel 4 tegen 4 sinds 2025.
• Spelers mogen de bal niet met hun rolstoel verdedigen en mogen niet inrijden op andere spelers.
• Na de laatste wielcontact start de 3 secondenregel om over te spelen of op doel te gooien.

Beach Handball

Beach Handball is een variant van handbal die op het strand wordt gespeeld. Er gelden aparte regels voor deze vorm van handbal.

De Rol van de Keeper

De keeper speelt een cruciale rol in het handbal. Naast snelle reacties moet een keeper ook veel spelinzicht hebben. Ze stoppen vaak veertig tot vijftig procent van de ballen. Anders dan bij voetbal, waarbij de keeper bij de doellijn moet blijven, mag de keeper bij handbal maximaal 4 meter voor zijn doel staan.

Lees ook: Hemelvaart Handbal: Programma en Meer

tags: #wat #hoort #bij #handbal #spelregels