Volleybal, een sport die sinds 1964 op het programma van de Olympische Spelen staat voor zowel mannen als vrouwen, kent een rijke geschiedenis. Dit artikel belicht de geschiedenis van het vrouwenvolleybal, met bijzondere aandacht voor de prestaties van het Nederlandse team.
De Vroege Jaren: Een Trage Start voor Vrouwen
Hoewel de Olympische Spelen al in 1896 begonnen, duurde het even voordat vrouwen een prominente rol gingen spelen. Bij de eerste Spelen in Athene mochten vrouwen zelfs helemaal niet meedoen. In de loop der jaren veranderde dit geleidelijk, en steeds meer sporten werden opengesteld voor vrouwelijke deelnemers. Boksen was in 2012 de laatste sport die vrouwen toeliet. Deze ontwikkeling weerspiegelt de veranderende maatschappelijke positie van vrouwen in de afgelopen eeuw.
Nederland had in 1920 de eerste vrouwelijke deelnemer aan de Olympische Spelen. Rie Beisenherz was de eerste Nederlandse vrouw die aan de Olympische Spelen deelnam, precies honderd jaar geleden.
De Introductie van Volleybal en de Eerste Deelname van Nederland
Volleybal werd in 1964 geïntroduceerd op de Olympische Spelen in Tokio, zowel voor mannen als vrouwen. Het Nederlandse mannenteam was erbij, maar het zou nog tot 1992 duren voordat een Nederlands vrouwenvolleybalteam aan de Spelen zou deelnemen.
Tokio 1964: Het Debuut van Volleybal
De Olympische Spelen van 1964 in Tokio markeerden een belangrijk moment in de geschiedenis van het volleybal. Voor het eerst stond de sport op het olympische programma, zowel voor mannen als vrouwen. Het was echter bijna niet doorgegaan voor de mannen. Na een 3-2 overwinning op Italië gaf de FIVB en het IOC Nederland toestemming om naar de Olympische Spelen te gaan, maar het NOC twijfelde aan het niveau van de lange mannen en stelde een extra kwalificatietoernooi in. Het conflict tussen het NOC en de NeVoBo kreeg volop aandacht van de landelijke media. Oranje won met 3-1 van Frankrijk en plaatste zich voor de Olympische Spelen.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
Bondscoach Henk Blok had voor de eerste keer in de geschiedenis een trainingskamp ingesteld voor de selectie. Men wist dat het niet opgewassen was tegen de Oost-Europese ploegen, maar zette in op een plaats bij de eerste zes. Het toernooi ging echter teleurstellend van start tegen de onbekende Amerikanen (0-3 nederlaag). Nederland verloor zoals verwacht van de Oost-Europese landen en won uiteindelijk alleen van Brazilië en Zuid-Korea.
Bij de mannen ging het eerste volleybalgoud naar de Sovjet-Unie; bij de vrouwen ging de eindzege naar gastland Japan.
Barcelona 1992: Het Olympische Debuut van de Nederlandse Vrouwen
In 1992 was het dan eindelijk zover: de Nederlandse vrouwenvolleybalploeg maakte haar opwachting op de Olympische Spelen in Barcelona. Het team behaalde een verdienstelijke zesde plaats, een prestatie om trots op te zijn bij hun eerste deelname.
Atlanta 1996: Een Vijfde Plaats
Vier jaar later, in Atlanta 1996, wisten de Oranje dames hun prestatie van Barcelona te verbeteren.
Rio 2016: De Beste Prestatie tot Nu Toe
Na een afwezigheid van enkele jaren op de Olympische Spelen, keerde het Nederlandse vrouwenvolleybalteam in 2016 terug op het olympische toneel in Rio de Janeiro. Onder leiding van bondscoach Giovanni Guidetti behaalden de Oranje dames hun beste olympische resultaat tot nu toe: een vierde plaats. Hoewel ze net naast de medailles grepen, was het een prestatie van formaat en een bewijs van de groei en professionalisering van het Nederlandse vrouwenvolleybal. Lonneke Slöetjes werd in 2016 uitgeroepen tot de beste diagonaal van het OKT, van de World Grand Prix én van de Olympische Spelen.
Lees ook: Klassen en competities dameszaalvoetbal
Opkomst van Jong Talent
Na een mindere periode was er op het EK een wederopstanding van de volleybalsters van TeamNL. Met het vertrek van een aantal routiniers, zal een nieuwe generatie volleybalsters bij TeamNL de kar moeten gaan trekken.
Andere Internationale Successen
Naast de prestaties op de Olympische Spelen hebben de Nederlandse volleybalsters ook op andere internationale toernooien successen behaald. In 1995 wonnen ze het Europees kampioenschap door Kroatië in de finale met 3-0 te verslaan. Dit toernooi wordt eens in de vier jaar gespeeld, het jaar voordat de Olympische Spelen plaatsvinden. Het diende tot en met 2015 als eerste kwalificatiemoment voor de Olympische Spelen.
In 2007 werd de tweede internationaal zeer aansprekende titel behaald. In het Chinese Ningbo werd Rusland in de finale van de FIVB World Grand Prix met 3-2 verslagen. In 2016 stond Oranje nogmaals op het podium, dit keer was het de derde plaats.
FIVB Volleyball Women’s Championship Netherlands 2022
Het FIVB - International Volleyball Federation wereldkampioenschap vrouwen in Nederland in 2022 heeft 125.000 toeschouwers getrokken. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat het WK in Nederland werd gehouden. Met de finale tussen Servië en Brazilië in een uitverkocht Omnisport (6500 toeschouwers) in Apeldoorn kwam een einde aan het toernooi, dat ook voor een deel in Polen werd gehouden. In de ‘kleine’ finale rekende Italië in drie sets af met de Verenigde Staten. Dat dit kwartet zich bij de laatste vier van het WK schaarde, was geen verrassing. “We kunnen heel trots terugkijken op wat we drie weken lang met alle betrokken partijen hebben neergezet”, zei toernooidirecteur Manon Flier na afloop. “Met drie locaties alleen al in Nederland kun je je wel voorstellen voor welke uitdaging we stonden, maar we hebben alleen maar complimenten gehad over hoe het is verlopen. “Het WK was een fantastische viering van onze sport, met als hoogtepunt een spectaculaire wedstrijd om de gouden medaille in het bomvolle Omnisport in Apeldoorn. Mijn felicitaties gaan uit naar het ongeslagen Servië, dat voor de tweede achtereenvolgende keer wereldkampioen is geworden en vandaag het beste van zichzelf heeft laten zien. Met thema’s als bewegen en gezonde, duurzame voeding en daaraan gekoppelde activiteiten bewees het WK Volleybal ook veel meer te zijn dan alleen een groot internationaal sporttoernooi. Het Gelre Food Plaza met verantwoorde catering en duurzame voeding was het middelpunt van de fanzone bij het GelreDome, waar de eerste week werd gespeeld. Bijna 12.000 gerechten gingen daar door de maag van de volleybalfan. Met het WK als katalysator werden 39 permanente netsportvelden in Nederland aangelegd, waarop ook andere sporten kunnen worden beoefend en 3000 scholenclinics door het hele land gegeven. In totaal waren 300 verenigingen op een of andere manier betrokken bij het WK, waarvan 89 in Rotterdam en Gelderland, waar het toernooi begon (Arnhem) en eindigde (Apeldoorn). Alleen al in Gelderland organiseerde de Nederlandse volleybalbond (Nevobo) in samenwerking met de betrokken partijen 700 side-events. Om nog maar een paar wapenfeiten op te noemen. Dankzij het WK zijn inmiddels 39 netsportvelden aangelegd in Gelderse gemeenten, waar ook nog eens 300 activiteiten in wijken werden georganiseerd. De Volleybalbus werd 52 keer ingezet bij verenigingen, evenementen of lokale activiteiten in Gelderland. Ook de speelsters van de deelnemende landen lieten zich niet onbetuigd.
Afgelopen vrijdag begon het WK volleybal 2022 voor vrouwen. Dit toernooi wordt voor een flink deel gespeeld in Nederland, want we zijn samen met Polen de gastheer van dit WK. Uiteraard is het Nederlandse damesteam dan ook vertegenwoordigd en de dames zijn goed op dreef. De eerste drie wedstrijden werden gewonnen, waardoor een plek in de tweede ronde verzekerd is.
Lees ook: Meer informatie over het kampioenschap vrouwenhockey.
Wanneer en waar wordt er gespeeld?
Voor het eerst in de geschiedenis van het WK volleybal zijn twee landen gastheer van het evenement. Nederland krijgt dus hulp van Polen, waardoor er in totaal zes locaties zijn. In Nederland wordt in Arnhemse Gelredome, het Rotterdamse Ahoy en bij het Apeldoornse Omnisport gespeeld. In Polen vinden de wedstrijden plaats in Gdansk, Lodz en Gliwice. Op vrijdag 23 september werd het toernooi geopend en de Nederlandse vrouwen deden dat in stijl. Kenia werd in het Gelredome met 3-0 verslagen en zo werd het startschot voor een kleine maand aan volleybal gegeven. De finale zal op zaterdag 15 oktober gespeeld worden en ook dan is het Gelredome de locatie.
Deelnemers
In totaal doen er 24 landen mee aan dit WK. Deze zijn ingedeeld in vier groepen van zes teams. Nederland en Polen zijn als gastheer automatisch groepshoofd en op basis van de wereldranglijst zijn ook de Verenigde Staten en Brazilië in de hoogste pot ingedeeld. Dit zorgde na de loting voor de volgende pouleverdeling.
Volgende rondes
In de poulefase speelt iedereen een keer tegen elkaar, waarna de vier beste landen per poule doorgaan naar de tweede ronde. De zestien overgebleven landen worden vervolgens in twee poules van acht ingedeeld, waarbij rekening gehouden wordt met het evenredig verdelen van teams die al een keer tegen elkaar gespeeld hebben. Iedereen speelt vanaf 4 oktober in de tweede ronde een keer tegen elkaar, behalve de landen die al in de eerste ronde tegenover elkaar stonden. De landen nemen bovendien de punten uit de eerste ronde mee, waardoor deze prestaties niet voor niets waren. Vervolgens mogen wederom de beste vier per groep richting de kwartfinales. Vanaf hier is het een afvaltoernooi, waarbij de landen simpelweg volgens een knock-out systeem tegen elkaar spelen tot de finale in beeld komt.
Schema
Poulefase: 23 september - 2 oktoberTweede ronde: 4 oktober - 9 oktoberKwartfinales: 11 oktoberHalve finales: 12 en 13 oktoberTroostfinale: 15 oktoberFinale: 15 oktober
Het Nederlandse team
De Nederlandse vrouwen zijn dus goed begonnen. De openingswedstrijd in Arnhem op 23 september werd gewonnen van Kenia. Vervolgens werden op 25 en 28 september ook Kameroen en Puerto Rico zonder setverlies aan de zegekar geregen in het Gelredome. Dat betekent dat er nog twee wedstrijden op het programma staan en de verwachting is dat de tegenstand vanaf nu zwaarder gaat worden. Op 30 september is België de tegenstander en op 2 oktober wordt de groepsfase afgesloten na een duel met Italië. De Italiaanse vrouwen wonnen net als de Nederlandse dames tot nu toe alle wedstrijden, dus het is goed mogelijk dat in deze wedstrijd wordt bepaald wie als groepswinnaar doorgaat naar de tweede ronde. Italië is de nummer 3 van de wereld, terwijl Nederland op dit moment het tiende land van de wereld is. Op papier is Italië dus behoorlijk favoriet, maar misschien kan het thuisvoordeel wonderen doen voor de Nederlandse vrouwen.
Lonneke Slöetjes
Lonneke Slöetjes stopt definitief met topvolleybal. Na 302 interlands laste ze vanwege de Covid-19 pandemie een welverdiende pauze in en tijdens die rustperiode besloot ze dat die tijdelijke pauze een definitief einde wordt. De nu 30-jarige in Lichtenvoorde wonende Slöetjes, kiest hiervoor om bij haar familie te kunnen zijn. De in Varsseveld geboren Lonneke Slöetjes (1,92m) speelde achtereenvolgens in haar geboortedorp, toen bij Longa’59 in Lichtenvoorde, toendertijd een van de topteams in Nederland. Na drie jaar Eredivisie vanuit haar woonplaats verhuisde ze naar Oldenzaal om voor Pollux te spelen, ook weer in de eredivisie. Met zowel Longa’59 als Pollux werd ze tweede in de Eredivisie. De diagonaal kwam daarna terecht bij het Duitse USC Münster en vervolgens bij het Italiaanse Busto Arsizio. Helaas was ze dat jaar geblesseerd en kon ze niet spelen vanwege een schouderblessure. Lonneke Slöetjes keerde toen terug naar Duitsland en speelde een jaar bij SSC Schwerin (2014-2015). Samen met de toenmalige bondscoach van Nederland, coach Giovanni Guidetti, won Lonneke in vier seizoenen twee keer de Champions League en twee keer het WK voor clubteams. Ze werd drie keer kampioen in de Turkse competitie en won ook nog twee keer de Turkse beker. Ze werd in de Champions League en in de Turkse competitie verkozen tot beste diagonaal. In seizoen 2019/20 verruilde ze Vakifbank voor het Italiaanse Scandicci, waar ze het na 1 jaar voor gezien hield. Hoewel Lonneke in 2008 haar debuut maakte in Oranje op de Montreux Masters, speelde ze in 2009 en 2010 geen interlands, maar dat werd daarna wel anders! Vanaf 2011 t/m 2020 was ze een vaste waarde in de vrouwenselectie. Ze groeide naar een ongekend niveau en vanaf 2015 behoorde Slöetjes tot de beste aanvalsters ter wereld. Maar de aansluiting met de wereldtop was gemaakt en enkele maanden later stonden de volleybaldames in de finale van het OKT voor de spelen in Rio de Janeiro. Wederom was Rusland te sterk, maar het ticket was binnen en Nederland ging eindelijk weer naar de Olympische Spelen! Voor het eerst in 20 jaar deden we weer mee! Tijdens de Olympische Spelen in Rio behaalde de Guidetti-girls de halve finale, die tegen China gespeeld moest worden. Een positieve noot is wel dat Lonneke Slöetjes in 2016 uitgeroepen werd tot de beste diagonaal van het OKT, van de World Grand Prix én van de Olympische Spelen. Maar daarna gaat het minder goed. Bondscoach Morrison besluit om de dames wat vrij te geven na het veel te drukke clubseizoen, champions league en allerlei andere toernooien (CEV-cup, nationale bekers, challenge cups, wk voor teams, world cup) en te gaan werken aan een bredere basis. De VNL wordt afwisselend gespeeld met de vaste bekende namen en andere talenten uit de eredivisie en de buitenlandse competities. De bedoeling was om een grote selectie klaar te stomen voor het EK en natuurlijk het aankomende OKT in Italië. Nederland speelde helaas een teleurstellend EK en de eerste kans op een olympisch ticket werd gemist door met 3-0 van Italië te verliezen. De herkansing om zich te kwalificeren voor de spelen in Japan was in Apeldoorn in januari 2020 en helaas ging het ook in Apeldoorn mis. Nadat Jamie Morrison werd ontslagen na het teleurstellende OKT en EK moest de interim bondscoach Giovanni Caprara de dames in eigen land naar de spelen zien te krijgen. Hij slaagde er zoals bekend niet in. “Het afgelopen jaar heb ik gezocht naar drijfveren en motieven om weer te gaan spelen. De kriebels om weer te gaan spelen kwamen echter niet. Ik merk dat ik veel energie haal uit andere dingen die op mijn pad komen en die ik kan leren, bijvoorbeeld op het gebied van mijn studie. Daarnaast wil ik ook graag bij mijn familie in de buurt zijn nu. Ik ben heel dankbaar voor alles wat ik heb mogen meemaken. De successen met Oranje en Vakifbank zullen mij altijd bijblijven. En natuurlijk ook de vele vriendschappen die ik aan het volleybal heb overgehouden. “Lonneke was echt een speelster van wereldklasse. Met haar samen hebben we veel hoogtepunten beleefd! Ze won onder andere de Champions League en het WK voor clubteams en werd vaak benoemd tot ‘Meest Waardevolle Speelster’ of ‘Beste Diagonaal’ van grote toernooien. Ondanks al deze successen is ze een van de meest bescheiden mensen die ik ken. Zowel binnen als buiten het veld is ze een zeer prettig persoon die altijd voor mensen klaarstaat. Het was een eer om naast haar in het veld te staan en we gaan haar missen. “Toen ik startte als bondscoach bij het Nederlands team was Lonneke een grote verrassing voor mij. Ik had geen goed beeld van wie zij was en wat ze kon, totdat Gil (Ferrer Cutino, assistent-bondscoach een paar jaar geleden) mij riep en zei: kom eens kijken naar deze diagonaal, zij is ongelooflijk. Ik zag haar aanvallen en zei: wow, wie is dat? En vanaf dat moment wist ik meteen hoe belangrijk zij zou worden voor Oranje. In mijn carrière heb ik veel geweldige speelsters mogen coachen, maar ‘Lonny’ staat echt in de top van mijn lijst omdat ik nog nooit een speelster heb meegemaakt die zo geliefd was. De staf, de fans, haar teamgenoten, iedereen hield van haar. Ze kwam altijd vrolijk naar de training, werkte altijd hard en gaf altijd alles wat ze in zich had. Echt een geweldig voorbeeld en een geweldig persoon. Lonneke zit in mijn hart en in mijn herinneringen en ik gebruik haar als rolmodel en voorbeeld voor jonge talenten. Daarnaast was ze altijd bescheiden en dat maakt haar tot zo’n groot kampioen. Ze keek nooit om naar wat ze had bereikt, maar was iedere dag bezig om beter te worden. “Lonneke is een speelster die ambitie, verantwoordelijkheid en perfectionisme samenbracht en die zeldzame mix van eigenschappen maakt haar tot een bijzondere topsporter. Ze is altijd zeer bescheiden gebleven en ik vermoed dat ze zelf niet beseft hoe groot ze was als speelster. Haar bijdrage aan het Nederlandse volleybal wordt met grote letters bijgeschreven in de geschiedenis van onze sport.
De Toekomst: Parijs 2024 en Verder
Het Nederlandse vrouwenvolleybalteam heeft zich gekwalificeerd voor de Olympische Spelen van Parijs in 2024. De volleybalwedstrijden vinden plaats van 28 juli tot en met 11 augustus. Na een mindere periode is het nu afwachten of de vrouwen zich weten te plaatsen voor de kwartfinale.
Investeren in de Toekomst
Om de positie van het Nederlandse volleybal, en andere teamsporten, te versterken, is het belangrijk om te investeren in de nationale competities en de jeugdopleiding. Dit is het doel van een samenwerking tussen NOC*NSF, VSG, het ministerie van VWS en vijf teamsporten: handbal, hockey, korfbal, volleybal en waterpolo.
Documentairereeks ‘Van hier tot Tokio’
De Nederlandse volleybaldames werden sinds 29 september 2018 gevolgd door het tv-programma ‘Van Hier Tot Tokio’ van Ziggo Sport. Naast de volleybalsters worden er in het programma nog drie Olympische disciplines gevolgd: het heren 3x3 basketbalteam, atlete Susan Krumins en veldrijder/ wielrenner/mountainbiker Mathieu van der Poel. In de 1e aflevering van Van Hier Tot Tokio worden de Volleybaldames gevolgd op het Wereldkampioenschap in Japan. In de 2e aflevering van Van Hier Tot Tokio wordt er teruggeblikt op het succesvolle Wereldkampioenschap in Japan en gaan we op bezoek bij Laura Dijkema en Nika Daalderop in Florence. In de 3e aflevering van Van Hier Tot Tokio gaan we naar Aken waar bondscoach Jamie Morrison een bezoek brengt aan Juliët Lohuis, Kirsten Knip, Marrit Jasper, Nicole Oude Luttikhuis. In de 4e aflevering van Van Hier Tot Tokio gaan we op bezoek bij Marrit Jasper, Kirsten Knip en Nicole Oude Luttikhuis in Aken. In de 7e aflevering van Van Hier Tot Tokio zijn we bij de eerste training van de volleybaldames van het internationale seizoen op Papendal. In de 8e aflevering van Van Hier Tot Tokio volgen we de Volleybaldames op Papendal en tijdens de Volleyball Nations League wedstrijden in het Duitse Stuttgart. In de 10e aflevering van Van Hier Tot Tokio volgen we de volleybaldames tijdens het olympisch kwalificatietoernooi (OKT) in Catania (Italië). Oranje nam het hier op tegen België, Kenia en Italië. In de 11e aflevering van Van Hier Tot Tokio volgen we de volleybaldames op het Europees Kampioenschap in Boedapest (Hongarije) en Ankara (Turkije). In de 12e aflevering van Van Hier Tot Tokio praten we met Joop Alberda (technisch directeur Nevobo) over het ontslag van bondscoach Jamie Morrison en bezoeken we libero Myrthe Schoot bij haar Duitse club Vilsbiburg. Myrthe Schoot treft in de wedstrijd tegen Schwerin haar Oranje teamgenoot Britt Bongaerts. In de 13e aflevering van Van Hier Tot Tokio zijn we bij de perspresentatie van onze nieuwe bondscoach Giovanni 'Gianni' Caprara in Utrecht en praten we voor het eerst met hem. In de 14e aflevering van Van Hier Tot Tokio zijn we op Papendal waar de volleybalsters vlak na kerst bij elkaar zijn gekomen om zich voor te bereiden op het olympisch kwalificatietoernooi (OKT) in Apeldoorn.
World Cup
De World Cup wordt dit jaar voor de 13e keer in de geschiedenis georganiseerd. Op de eerste editie na (1973 in Uruguay), wordt dit toernooi altijd in Japan gespeeld. Nederland nam slechts eenmaal deel; in 1995 eindigde Oranje als achtste. Het competitieformat is simpel: de 12 deelnemende landen spelen ieder eenmaal tegen elkaar, waarna er een eindrangschikking volgt. Wie mogen deelnemen aan de World Cup wordt bepaald volgens de FIVB wereldranglijst. Organisator Japan en wereldkampioen Servië zijn direct geplaatst, daarnaast mogen de beste twee landen per continent deelnemen. Bondscoach Jamie Morrison heeft zijn selectie voor de World Cup op twee posities aangepast ten opzichte van het recent gespeelde Europees Kampioenschap. Robin de Kruijf zal niet mee afreizen naar Japan. Zij had al eerder deze zomer met Morrison vastgesteld dat voor haar de World Cup te belastend zou zijn na een volle interlandzomer met de Volleyball Nations League, het OKT en het EK. Nika Daalderop is nog niet hersteld van de enkelblessure die ze in de kwartfinale van het EK tegen Turkije opliep. Zij zal op Papendal revalideren voordat ze terugkeert naar haar Italiaanse club Firenze. Daalderop wordt vervangen door Nicole Oude Luttikhuis. De World Cup wordt niet uitgezonden op de Nederlandse televisie maar is live te volgen via volleyballworld.tv, het streamingkanaal van wereldvolleybalbond FIVB.
tags: #vrouwen #volleybal #world #cup #geschiedenis