Volleybal is een populaire teamsport in Nederland, met een florerende jeugdafdeling waar veel kinderen en jongeren met plezier aan deelnemen. Om een goede ontwikkeling te waarborgen en een leuke spelervaring te creëren, zijn er richtlijnen voor leeftijden en teamindelingen. Dit artikel geeft een overzicht van deze richtlijnen, waarbij we kijken naar de verschillende niveaus, competities en de rol van dispensatie.
Jeugdcompetities in de regio's
Alle vier de regio’s in Nederland hebben een eigen jeugdcompetitie voor de niveaus A-, B- en C-jeugd. Hoewel deze competities op veel vlakken overeenkomen, zijn er ook verschillen tussen de regio's. Het is belangrijk om te weten dat de informatie in dit artikel mogelijk afwijkend kan zijn voor jouw regio.
Cool Moves Volley (CMV)
Voor de jongste volleyballers is er Cool Moves Volley (CMV), een speelse manier om de basis van het volleybal te leren. De niveaus en bijbehorende leeftijden zijn als volgt:
- Niveau 1: Leeftijd 6 - 7 jaar
- Niveau 2: Leeftijd 7 - 8 jaar
- Niveau 3: Leeftijd 8 - 9 jaar
- Niveau 4: Leeftijd 9 - 10 jaar
- Niveau 5: Leeftijd 10 - 11 jaar
- Niveau 6: Leeftijd 11 - 12 jaar
Binnen Rayon Zuid-West Friesland en Sneek wordt er bijvoorbeeld ieder seizoen een CMV toernooi georganiseerd, verspreid over meerdere data. Verenigingen kunnen zich per toernooi opgeven. Een speler mag maximaal 1 niveau lager spelen dan het niveau waarin de speler officieel hoort te spelen, maar het is wel toegestaan om hoger te spelen. Als een speler meer dan 1 niveau lager wil spelen, is dispensatie nodig van de organisator/competitieleider. Afmeldingen voor wedstrijden kunnen worden doorgegeven aan de trainer.
Jeugd A, B en C
Wanneer je te oud bent om bij Cool Moves Volley (CMV) te spelen, ga je volleyballen bij Jeugd A, B of C, afhankelijk van je leeftijd. Kinderen vanaf 12 jaar spelen niet meer bij CMV, maar worden ingedeeld in een jeugdteam.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
- Jeugd C: Bedoeld voor kinderen van 12 tot 14 jaar. Op dit niveau is het belangrijk om samen te leren spelen in een team van zes. Daarnaast wordt er gewerkt aan techniek, snelheid en conditie.
- Jeugd B: Bedoeld voor kinderen van 14 tot 16 jaar. Op dit niveau leer je met name hoe je met je team een systeem speelt, eventueel met een libero. Ook hier wordt er gewerkt aan techniek, snelheid en conditie. Voor de B-jeugd worden de spelregels van de senioren gebruikt.
- Jeugd A: Bedoeld voor de jeugd van 16 tot 18 jaar. Als je per 30 september (aan het begin van het seizoen) 16 of 17 bent, behoor je officieel tot de A-jeugd. Soms spelen deze jongeren al in een heren- of damesteam. Bij jeugd A verbeter je je systeemspel en word je langzamerhand voorbereid op de overstap naar de volwassenencompetitie.
Beachvolleybal
Naast zaalvolleybal is er ook beachvolleybal, dat je de jeugd boven de 12 jaar kunt aanbieden. Er zijn verschillende beachvolleybalverenigingen die trainingen en toernooien aanbieden. Op het Junior Beach Circuit vinden jaarlijks toernooien plaats in de categorieën voor meiden en jongens onder 19, onder 17 en onder 15 jaar. Bij deze toernooien verdien je punten voor de ranking.
Dispensatie
In de gehele categorie B kan met dispensatiespelers worden gespeeld. Bij de spelvorm waarbij 4 tegen 4 of 6 tegen 6 gespeeld wordt, is één dispensatiespeler per team toegestaan. Bij 8 tegen 8 is het maximumaantal dispensatiespelers twee, terwijl er bij 11 tegen 11 maximaal drie dispensatiespelers deel mogen nemen. Een dispensatiespeler mag één jaar ouder zijn. In gemengde competities, uitgezonderd de JO7, JO8 en JO9, mogen meiden altijd één jaar ouder zijn (automatische dispensatie). Leeftijddispensatie in categorie B hoeft niet te worden aangevraagd. Het mobiele digitale wedstrijdformulier (mDWF) voert de controle uit, waardoor het maximaal aantal dispensatiespelers niet kan worden overschreden.
Teamindeling bij AMVJ Martinus
AMVJ Martinus wil verder bouwen aan haar jeugdopleiding, waarbij een gezonde mate van fanatisme van belang is. De teamindeling wordt zorgvuldig bepaald, waarbij er wordt gekeken naar de samenstelling en balans in het team. De maanden maart, april en mei worden hierin meegenomen. Er wordt geprobeerd om verschuivingen in het team zoveel mogelijk te voorkomen, mede in verband met de opzeggingen die pas per 1 juni verwerkt worden.
Nieuwe leden kunnen zich aanmelden voor proeftrainingen om te bekijken. Ze zullen waar mogelijk bij hun juiste niveau ingedeeld worden. Het kan voorkomen dat er een wachtlijst is, met name bij de selectieteams. In dat geval kan de speler op de wachtlijst geplaatst worden in het lagere team, of er kunnen proeftrainingen gevolgd worden. Na de aangegeven periode van 3 weken in maart/april, geven de trainers door in welke categorie de speler in seizoen 2025/2026 uit gaat komen.
Voor de selectieteams worden selectietrainingen georganiseerd voor de C, B en A jeugd. Tijdens deze periode vervallen de gewone trainingen. Na de selectietrainingen geven de trainers door welke spelers in aanmerking komen voor een selectieteam. De betreffende spelers ontvangen een brief en dienen aan te geven of ze lid willen worden. Afhankelijk van de mogelijkheden die er zijn, kan er een wachtlijst gemaakt worden. De trainers zullen de teamindelingen herbekijken en eventuele aanpassingen doen. De Jeugdcommissie is verantwoordelijk voor het uitvoeren van dit beleid.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Richtlijnen en regels
De spelers proberen de bal bovenhands, onderarms of door middel van een aanvallende actie over het net bij de tegenstander in het veld op de grond te spelen. Het team mag de bal maximaal drie keer spelen, daarna moet de bal over het net naar de tegenstander worden gespeeld. Na het terughalen van de opslag wordt er doorgedraaid. Elke speler draait, met de klok mee, een positie verder. Er worden drie of vier sets gespeeld (dit is afhankelijk van de regio) en het team dat als eerste 25 punten haalt, met een voorsprong van tenminste 2 punten wint de set. Een ploeg mag ten hoogste zes spelerswissels per set uitvoeren.
Er wordt uitgegaan van een opstelling met twee spelverdelers en vier aanvallers (2-4). Zoals bij jeugd-C is aangegeven, dienen de spelers zich in de passopstelling te houden aan de posities waar zij op dat moment staan. Er mag een dusdanige opstelling gemaakt worden, waarbij de geldende regels met betrekking tot de opstelling in acht worden genomen. Vanwege het specialisme van de spelverdeler is het van belang dat die persoon (aangegeven met een zwart driehoek) elke tweede bal kan verwerken tot een goede set-up. De spelverdeler loopt na de service van de tegenstander naar positie 2/3, om hier de pass te ontvangen. Wanneer de rally gespeeld wordt dan wordt de verdedigingsopstelling belangrijk. De tegenstander kan vanuit drie verschillende posities aanvallen, aangegeven met de zwarte pijl. Elke aanvalspositie vraagt een andere verdedigingsopstelling. 3-1-2 staat voor drie voorspelers, één achterspeler op positie 6 en twee spelers aan de zijkant.
Overwegingen en verbeterpunten
Hoewel de huidige richtlijnen hun nut hebben, is er ruimte voor verbetering. Zoals leeftijdsgrenzen en klassenindeling. In een ideale wereld zou de jeugdcompetitie meer draaien om vaardigheid dan om leeftijd. De Nevobo hanteert 1 oktober als peildatum voor de indelingen, maar het zou logischer zijn om 1 januari te hanteren, net als bij de schoolklassen en andere sporten. Dit zou het makkelijker maken voor kinderen om vrienden te maken binnen het team.
Daarnaast is de niveau-inschatting bij veel clubs vaak nattevingerwerk. Het zou helpen als de Nevobo goede richtlijnen, helderheid en eenduidigheid zou bieden aan clubs. Ook de dispensatieregeling kan kritisch bekeken worden. Hoewel het een noodzakelijk kwaad kan zijn, wordt het soms wel erg creatief ingezet.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
tags: #volleybal #team #leeftijden #richtlijnen