Volleybal is een sport die fair play en sportiviteit hoog in het vaandel draagt. Om een wedstrijd eerlijk en sportief te laten verlopen, zijn spelregels onmisbaar. Officials dienen alle regels te kennen en ervoor te zorgen dat deze tijdens de wedstrijd op de juiste manier worden nageleefd. Scheidsrechters spelen een cruciale rol bij de handhaving van deze regels en het waarborgen van een respectvolle sfeer. Dit artikel gaat dieper in op de regels omtrent wangedrag, spelophouden en het gebruik van kaarten door de scheidsrechter, en biedt inzicht in de nuances en overwegingen die hierbij een rol spelen.
De Rol van de Scheidsrechter bij Wangedrag
Een van de eerste regels in de spelregels met betrekking tot wangedrag is: "Het is de taak van de 1e scheidsrechter te voorkomen dat er aan de teams maatregelen moeten worden opgelegd". De scheidsrechter heeft een belangrijke preventieve rol. Dit kan bereikt worden door op het juiste moment oogcontact te hebben met degene die bepaald gedrag vertoont waarvan jij vindt dat dat niet is toegestaan in die situatie. Ook kan dat met een berispend of kalmerend handgebaar duidelijk worden gemaakt. Het geven van een kaart moet "water op vuur" zijn en geen "benzine op vuur" tot gevolg hebben.
Timing is Alles
Het moment waarop de scheidsrechter ingrijpt bij wangedrag is cruciaal. Wanneer de scheidsrechter te vroeg is met het geven van een kaart, kan dit in het verdere verloop van de wedstrijd tot gevolg hebben dat de scheidsrechter de wedstrijd uit de hand laat lopen. Hij moet dan een steeds zwaardere straf uit de tabel van maatregelen toepassen omdat die tabel altijd een oplopende straf vereist bij eenzelfde speler die zich tijdens deze wedstrijd niet juist gedraagt. Is de scheidsrechter te laat met het geven van een kaart, dan kan hij dat niet meer herstellen en is mogelijk de wedstrijd al uit de hand gelopen.
Persoonlijke Interpretatie en Context
Het moment waarop je als scheidsrechter met strafmaatregelen begint, is mede afhankelijk van ieders persoonlijke instelling. En geen enkele situatie is hetzelfde. Gelukkig zijn we allemaal individuen met een persoonlijke reactie op de diverse situaties die zich kunnen voordoen. Wat voor de ene scheidsrechter een gewone en acceptabele opmerking is "Hé scheids, die bal was toch echt uit hoor!", voelt dit voor een andere scheidsrechter als een aanval op zijn waarneming. Hier zit nu precies het probleem. Wat de ene scheidsrechter een normale reactie vindt, beschouwt een andere scheidsrechter als "onbehoorlijk gedrag". Of sterker nog, wat de ene scheidsrechter als "onbehoorlijk" kwalificeert, kan door een andere scheidsrechter zelfs als "beledigend" worden ervaren. Bij hele duidelijke situaties met wangedrag zal dit niet veel twijfel opleveren. Bijvoorbeeld: iemand zegt een drie- of vierletterwoord tegen een van de officials. Daar móét een sanctie op volgen. Dat is een "rode kaart" als de 1e scheidsrechter vindt dat dit "onbehoorlijk gedrag" is en een "rode en gele kaart in één hand" als de 1e scheidsrechter vindt dat dit "beledigend gedrag" is. De 1e scheidsrechter moet bij het bepalen van de zwaarte van de straf ook nog rekening houden met in welke context iets wordt gezegd of gedaan.
Richtlijnen voor Emotioneel Gedrag
Als aanbeveling voor de scheidsrechter staat dit in het commentaar bij de betreffende spelregel: "De scheidsrechter heeft begrip voor emotioneel gedrag zoals het direct reageren op een beslissing (zonder dat hierbij sprake is van een belediging o.i.d.). Hij kan dit afdoen met een gebaar of vermaning. Doorgaan na die vermaning met doelbewust gedrag als provocatie of om te kwetsen, dient daarbij onderkend en bestraft te worden volgens de tabel van maatregelen’.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
Agressief Gedrag
In de spelregels staat geen lijstje met woorden of gedragingen waarachter vermeld staat "hier hoort een rode kaart bij" of "hier horen andere sancties bij". Alleen bij "agressief gedrag" staat duidelijk vermeld wat daar onder verstaan wordt: "lichamelijk geweld of een dreigende houding aannemen".
Spelophouden en Onjuiste Verzoeken
De coach, of bij diens afwezigheid de aanvoerder, mag een spelerwissel en/of time-out als spelonderbreking aanvragen. Wanneer de coach of de aanvoerder dat niet volgens de spelregels doet, dan geldt dat als een "onjuist verzoek" en dan moet de 1e of 2e scheidsrechter hier tegen optreden. Ieder herhaald "onjuist verzoek" in dezelfde wedstrijd door hetzelfde team is een vorm van spelophouden. Ook onjuist gedrag van een team waardoor het spel wordt vertraagd, wordt beschouwd als spelophouden door dat team. De maatregelen "waarschuwing voor spelophouden" en "bestraffing voor spelophouden", gelden dan ook voor dát team. De eerste keer spelophouden, veroorzaakt door welk lid van dat team dan ook, in de wedstrijd leidt tot een "waarschuwing voor spelophouden", aangeduid met een gele kaart aan de pols.
De Tabel van Maatregelen
Als een lid van het team al een maatregel voor wangedrag heeft gehad van de 1e scheidsrechter, dan moet de volgende maatregel voor wangedrag, veroorzaakt door diezelfde speler, altijd een volgende stap in de tabel van maatregelen zijn. Dus na een gele kaart (wat geldt als een officiële waarschuwing voor het hele team), zal bij een volgende gelijksoortige overtreding voor gedrag door één van de leden van dat team, de sanctie een "rode kaart" moeten zijn. Daarop volgt een "rode en gele kaart in één hand" en tot slot volgt nog een "rode en gele kaart in twee handen apart". Dat is de volgorde die geldt bij het vertonen van een gelijke overtreding.
Spelregelkennis Vergroten
Uit onderzoek is gebleken dat een gebrek aan spelregelkennis zorgt voor onnodige discussies en irritaties in het veld. Bepaald niet sfeerverhogend. Volleybalmasterz.nl is erop gericht om de spelregelkennis bij volleyballers te vergroten, dus neem vooral een kijkje in deze aantrekkelijke online leeromgeving. Je kunt hier je spelregelkennis oefenen, toetsen en up to date houden via testjes, spelletjes en toetsen. Op nevobo.nl staat ook een overzicht van de spelregels voor alle volleybaldisciplines.
Wijzigingen in de Spelregels
In het verleden waren er voor verschillende niveaus, verschillende spelregelboekjes. Om uitzonderingen beter weer te geven en ook de administratieve last van het bijhouden van alle uitzonderingen te verminderen, is er besloten om vanaf seizoen 2024-2025 weer één spelregelboekje te publiceren voor de Eredivisie t/m Jeugd. Binnen het in 2015 gestarte project 'Minder regels, meer spelplezier' geven spelers, trainers en officials aan welke wijzigingen volgens hen meer spelplezier zouden opleveren. Deze worden uitgebreid behandeld, getest en eventueel ingevoerd. Dus, heb jij voorstellen voor het wijzigen van (spel)regels, waardoor volleybal nog leuker wordt?
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Coaching en Teamvoorbereiding
Het coachen begint bij het begrijpen van de niveaus. Binnen de jeugdhoek hebben we alle regels van het Cool Moves Volley uitgelegd. Bij de start van de competitie ontvangt ieder team een gevulde shirtjestas evenals spelerskaarten van de NeVoBo (Nederlandse Volleybal Bond) en speciale teamopgaveformulieren die in de desbetreffende sporthal moeten worden ingeleverd bij de wedstrijdleiding. Check tijdens de laatste training voorafgaand aan de wedstrijddag wie de shirtjes heeft en zorg dat diegene de shirtjes, de kaarten en de teamopgaveformulieren meeneemt. Bij de wedstrijdleiding wordt het teamopgaveformulier ingeleverd. Op dit formulier staat de wedstrijddatum, het poulenummer en de gegevens van de spelers. Deze teamopgaveformulieren worden compleet ingevuld aangeleverd in de wedstrijdtas. Het kan voorkomen dat alleen de wedstrijddatum nog even moet worden ingevuld. De wedstrijdleiding controleert aan de hand van het formulier de spelerskaarten. Bij sommige verenigingen doen ze dit direct en kunnen de spelerskaarten vervolgens meteen mee worden genomen. In andere gevallen worden de wedstrijdkaarten na afloop van de wedstrijden weer opgehaald. Het kan voorkomen dat een speler voor het eerst wedstrijden speelt en nog niet een spelerskaart heeft. Deze spelerskaarten worden binnen VC Grijpskerk aangevraagd door de wedstrijdsecretaris. Mocht dit het geval zijn, meld dit dan bij de wedstrijdleiding. Op het wedstrijdschema, die eveneens in de tas zit, is aangegeven op welke velden de wedstrijden worden gespeeld. Het kan voorkomen dat dit tijdens de wedstrijddag afwijkt. In de meeste sporthallen hangt gedurende de wedstrijddag daarom nog een wedstrijdschema met de juiste vermelding van de velden. Wanneer een team met meer dan vier spelers naar de wedstrijden is gekomen, staan er eerst een aantal kinderen ‘wissel’. Deze wisselspelers draaien in de loop van de wedstrijd mee. Bij niveau 2 en 3 mag na ieder punt worden doorgewisseld. Na de wedstrijd tekent de coach bij de scheidsrechter een wedstrijdformulier. Hierop staat de uitslag van de wedstrijd. Deze uitslag zal via de wedstrijdleiding weer bij de NeVoBo terecht komen. Na afloop van de wedstrijden is het vanzelfsprekend belangrijk om de shirtjes, de bal en de wedstrijdkaarten weer mee te nemen. De eerstvolgende training wordt de tas normaliter weer overhandigd aan de trainer. Bij sommige teams heeft echter één speler (of de ouders) het gehele seizoen de wedstrijdtas in beheer.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal