Volleybal is een dynamische sport met een eigen jargon. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste termen die gebruikt worden bij het gooien en serveren in volleybal, en belicht tevens enkele tactische en organisatorische aspecten van de sport.
De Service: Het Eerste Wapenfeit
De service is de eerste aanvallende actie in volleybal. Het is de manier waarop het spel begint en een cruciale vaardigheid voor elk team. Er zijn verschillende soorten services, elk met zijn eigen techniek en effect.
Onderhandse Service
Bij de onderhandse service wordt de bal ter hoogte van de buik gehouden en vanaf dit punt geserveerd, meestal met de vuist. De bal wordt ongeveer een halve meter voor het lichaam gehouden en met de andere hand van de hand afgeslagen.
Bovenhandse Service
De bovenhandse service wordt meestal boven het hoofd uitgevoerd. De bal wordt boven het hoofd gegooid, ongeveer een halve meter voor de speler.
Float Service
Bij een float service wordt de bal op een bepaalde manier geraakt om een "float"-effect te creëren, waarbij de bal zwabbert. Dit effect ontstaat door de luchtstroming rond de bal. Wanneer de snelheid van de bal net boven de grens van 15 m/s ligt, wordt de luchtstroming turbulent, waardoor de bal willekeurige bewegingen maakt.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
Topspin Service
Bij een topspin service wordt de bal met een draaiend effect geslagen.
Sprongservice
Een sprongservice lijkt op een normale opslag, maar de speler gooit de bal wat voor zich uit en springt naar de bal voordat hij hem slaat. Dit geeft de bal meer vaart.
Algemene Volleybal Termen
Naast de specifieke termen voor het serveren, zijn er nog veel andere termen die vaak gebruikt worden in volleybal.
Ace
Een ace is een opslag die direct op de grond en binnen het veld stuitert, zonder te zijn aangeraakt door een speler van de ontvangende partij.
Blok
Een blok is een actie waarbij verdedigende spelers aan het net de bal proberen tegen te houden door hun handen/armen boven het net te plaatsen. Het doel is om de bal direct naar beneden te duwen en een punt te scoren. Het blok wordt niet gezien als 1x spelen.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Floater
Een floater is een opslag die erg zwabbert, waardoor de tegenstanders het lastig hebben om de bal goed te verwerken.
Pancake
Een pancake is een verdedigende actie waarbij een speler zijn hand plat op de grond legt en de bal daarop laat vallen om te voorkomen dat de bal de grond raakt.
Side-Out
Een side-out vindt plaats wanneer de partij die de service ontvangt het punt scoort en de service verovert.
Systeem Termen
In het volleybal zijn er verschillende systemen, waarbinnen de spelers een bepaalde rol en positie hebben. De midvoor of set-upper (rechtsvoor in systeem) bedient met een set-up de aanvaller.
Aanvalstactieken
Er zijn verschillende aanvalstactieken, zoals de snelle aanval, waarbij de aanvaller al springt voordat hij de set-up krijgt en de bal min of meer uit de handen van de spelverdeler slaat. Een andere tactiek is de 'bliksemafleider', waarbij twee spelers dicht bij elkaar staan en de eerste speler de set-up laat lopen voor de speler achter hem.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
Organisatorische Aspecten
Volleybal is niet alleen een sport, maar ook een georganiseerde activiteit met verschillende aspecten.
NeVoBo
De volleybalverenigingen zijn aangesloten bij de Nederlandse Volleybal Bond (NeVoBo), die wedstrijden in competitieverband organiseert.
Jeugdcommissie
De Jeugdcommissie behandelt alles op het gebied van de jeugdsector.
Technische Commissie
De Technische Commissie houdt zich bezig met de doorstroming van de jeugd naar de senioren en regelt de integratie van spelers bij hogere teams.
Materialencommissie
De Materialencommissie zorgt ervoor dat de materialen, zoals netten, palen, ballen en pompen, in goede staat verkeren en schaft desgewenst nieuw materiaal aan.
Zaaldienst
De Zaaldienst wordt gevormd door een twee- of drietal leden die ervoor zorgen dat de velden worden opgezet en afgebroken.
Wedstrijdformulieren
Na elke (competitie)wedstrijd moeten wedstrijdformulieren worden ingevuld en ingeleverd ten behoeve van de verenigingsadministratie.
Spelerskaarten
De NeVoBo verstrekt spelerskaarten met de gegevens van de speler, een pasfoto en het spelersnummer. Bij iedere wedstrijd dient de speler (of de coach/aanvoerder) de spelerskaart bij zich te hebben.
Training en Coaching
De vereniging heeft jeugdtrainers die aanwijzingen geven met betrekking tot trainingen en de te volgen lijn vanaf mini’s tot en met de A-jeugd.
Regels en Fouten
Er zijn verschillende regels en fouten in volleybal. Zo is het prikken van ballen niet toegestaan. Een (antenne) fout wordt gegeven wanneer een speler achter of via de antenne een bal in het andere veld speelt. Het onreglementair omhoog spelen van de bal, 2 x spelen van de bal door dezelfde speler of het onreglementair spelen van de bal zijn ook fouten. Ook het verkeerd opgesteld staan in het veld is een fout.
Impact van Toeval: De Toss
Het opgooien van een muntje om te bepalen wie er begint met serveren, heeft flinke impact op de kans om de beslissende set te winnen bij (beach)volleybal. Bij volleybal is het juist een nadeel om te serveren in de beslissende set.