Clubkleuren, shirts en broekjes: het is een aspect van sport dat vaak meer impact heeft dan men in eerste instantie zou denken. In de voetbalwereld is de jaarlijkse release van nieuwe shirts met net weer een andere kleur een bekende marketingstrategie. Steden kleuren soms letterlijk in de clubkleuren bij een naderend kampioenschap en clubkleuren zijn vaak een belangrijk discussiepunt bij fusiegesprekken. Kortom, de kleuren van je club en tenues doen wat met sporters en supporters. Maar hoe zit dat in de volleybalwereld? En welke regels zijn er eigenlijk omtrent contrasterende kleuren?
De Psychologie van Kleuren in Sport
Voordat we ingaan op de specifieke regels en gebruiken in de volleybalwereld, is het interessant om te kijken naar de psychologische aspecten van kleuren in sport. Brits onderzoek uit 2005 suggereerde dat rode shirts vaker winnen dan andere kleuren, een resultaat dat zowel in voetbal als in worstelen (waar deelnemers een rood of blauw pak dragen) werd waargenomen. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn dat rood geassocieerd wordt met dynamiek, vitaliteit, energie, kracht en zelfs agressie. Een rood shirt zou bovendien extra opvallen, zeker in contrast met een witte broek of een tegenstander met een wit shirt.
Aan de andere kant is er ook onderzoek dat aantoont dat juist een wit shirt kan leiden tot meer winst of doelpunten, vanwege de betere zichtbaarheid in een 'mêlee' van spelers. Daarnaast zouden spelers met een rood shirt vaker een rode kaart krijgen. De keuze voor een rood of wit shirt is dus niet zo eenvoudig als het lijkt. Een praktische oplossing zou zijn om een rood thuisshirt te combineren met een wit uitshirt, of omgekeerd, om voorbereid te zijn op wedstrijden tegen teams in rood of wit.
Volleybal: Een Eigen Kleurrijk Universum
Dit brengt ons bij volleybal, een sport waarbij beide teams in principe in dezelfde kleur tegen elkaar kunnen spelen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld voetbal, is er geen strikte scheiding tussen uit- en thuisshirts. Rood tegen rood of wit tegen wit is geen probleem. Ongeveer 20% van de volleybalclubs speelt in een rood shirt, waarbij dit in het noorden van Nederland (25%) vaker voorkomt dan in het zuiden of westen (15%). Het witte shirt is minder populair in de volleybalwereld (7,5%), wat wellicht te verklaren is doordat er in volleybal geen sprake is van een 'mêlee' van spelers zoals in voetbal.
In het zuiden van Nederland zien we vaker 'frivolere' kleuren zoals grijs, paars of roze, mogelijk een invloed vanuit Italië waar deze kleuren populair zijn in de Serie A damesvolleybal. Oranje, groen en geel zijn populairder in het oosten van Nederland, terwijl in het westen opvallend veel clubs (40%) in een donker shirt spelen, zoals zwart of donkerblauw, vaak met een geel, groen of geelgroen accent. De reden voor de populariteit van donkere shirts in de Randstad is onbekend.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
De meest voorkomende kleur voor volleybalshirts is blauw (bijna 40% van de clubs), vaak in combinatie met een zwarte broek. Hoewel er enkele clubs zijn met een blauw, rood, wit, paars of groen broekje, is de zwarte broek de dominante keuze.
Het Mysterie van de Gestreepte Volleybalshirts
Een opvallend fenomeen in de volleybalwereld is het vrijwel volledig ontbreken van gestreepte shirts. In andere sporten, zoals voetbal en rugby, zijn shirts met strepen heel gebruikelijk. Denk bijvoorbeeld aan clubs als Crystal Palace, Newcastle, Sheffield United en Sunderland in Engeland, of AC en Inter Milaan, Atalante, Lecce, Cremonese en Juventus in Italië. Ook in Duitsland en Frankrijk zijn er clubs met gestreepte shirts, zoals Ajaccio, Nice, Borussia Dortmund, Hertha en Union Berlijn. In Nederland kennen we Vitesse, Sparta, Heracles, De Graafschap, PEC Zwolle, Willem II, PSV, Den Haag, FC Eindhoven en Top Oss. Waarom zien we dit patroon niet terug in de volleybalwereld?
Is het verboden? Dat lijkt onwaarschijnlijk, aangezien er in Turkije wel volleybalclubs zijn die met strepen spelen. Misschien ligt het aan de reglementen van de Nevobo, die mogelijk voorschrijven dat de mazen van het volleybalnet en strepen op een shirt niet goed samengaan. Of is het een ongeschreven regel? In de jaren 60 en 70, toen veel volleybalclubs werden opgericht, was het modebeeld uitbundig, met oranje, bruine en vanillegele keukens en interieurs. Toch heeft geen enkele volleybalclub een shirt zoals Willem II, Vitesse of PEC Zwolle. Er is één club die een beetje in de buurt komt met een schuine streep en twee helften in verschillende kleuren, maar echte strepen zijn nergens te vinden.
De Rol van de Libero en Kleur
Een belangrijke uitzondering op de kleurregels in volleybal is de libero. De libero draagt een shirt dat duidelijk afwijkt van de rest van het team. Dit is essentieel zodat de scheidsrechter de libero gemakkelijk kan identificeren. De libero is een specialistische verdediger die uitsluitend in het achterveld mag spelen en vaak de eerste pass van de tegenstander ontvangt om zo een aanval op te zetten. De libero speelt een cruciale rol in de verdediging van het team en komt meestal in het veld voor de twee middenblokkeerders, die vaak de minst sterke passers en verdedigers van het team zijn. Deze wissel mag pas plaatsvinden nadat de middenblokkeerder zelf heeft geserveerd en de tegenstander aan service is. Het afwijkende shirt van de libero maakt het dus makkelijker voor de scheidsrechter en het publiek om deze speler te herkennen.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
tags: #volleybal #contrasterende #kleuren #regels