Een voetbalwedstrijd staken is een beslissing die niet lichtvaardig wordt genomen. Diverse factoren kunnen hiertoe leiden, variërend van onbespeelbare veldomstandigheden tot wangedrag van supporters. Dit artikel bespreekt de verschillende redenen voor het staken, uitstellen of afgelasten van een voetbalwedstrijd, de gevolgen voor weddenschappen en de regels en procedures die de KNVB hanteert.
Redenen voor het Staken, Uitstellen of Afgelasten van een Wedstrijd
Er zijn diverse redenen waarom een voetbalwedstrijd niet door kan gaan of voortijdig beëindigd moet worden. Deze redenen kunnen grofweg worden onderverdeeld in de volgende categorieën:
Uitgestelde Wedstrijd
Een wedstrijd wordt uitgesteld wanneer deze niet op de geplande datum kan plaatsvinden. Dit kan verschillende oorzaken hebben:
- Weersomstandigheden: Slecht weer, zoals hevige regen, sneeuw of vorst, kan het veld onbespeelbaar maken. Overstroomde of bevroren velden zijn een veelvoorkomende reden voor uitstel.
- Beschikbaarheid van teams: Een team is niet beschikbaar om op de oorspronkelijke datum te spelen, bijvoorbeeld door deelname aan Europese wedstrijden of internationale oproepen van spelers.
Uitgestelde wedstrijden worden altijd opnieuw ingepland en op een later tijdstip gespeeld.
Gestaakte Wedstrijd
Een gestaakte wedstrijd is een wedstrijd die wel begonnen is, maar niet volledig is uitgespeeld. Mogelijke oorzaken zijn:
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
- Verslechterde Weersomstandigheden: Net als bij uitgestelde wedstrijden kunnen extreme weersomstandigheden, zoals hevige regen, mist of onweer, de veiligheid van spelers en toeschouwers in gevaar brengen.
- Ongeregeldheden in het Stadion: Supportersgeweld, het gooien van voorwerpen op het veld of andere vormen van wanordelijkheden kunnen leiden tot een staking van de wedstrijd.
- Overige Externe Factoren: Bekertjes op het veld, vuurwerk of andere voorwerpen die op het veld worden gegooid, kunnen ook redenen zijn om een wedstrijd te staken.
De beslissing over wat er met een gestaakte wedstrijd gebeurt, hangt af van de specifieke situatie. De wedstrijd kan:
- Volledig opnieuw worden gespeeld: De wedstrijd begint opnieuw bij 0-0.
- Worden hervat op het punt waar de wedstrijd is geëindigd: Dit gebeurt vaak als de wedstrijd al bijna is uitgespeeld en binnen een kort tijdsbestek kan worden hervat.
Afgelaste Wedstrijd
Een afgelaste wedstrijd is een wedstrijd die niet meer wordt gespeeld en niet wordt herpland. Dit komt minder vaak voor, vooral in de topsport, en gebeurt meestal in extreme situaties. Een voorbeeld is de EK 2024 kwalificatiewedstrijd tussen Zweden en Spanje, die werd afgelast na een terroristische aanslag in Zweden. De UEFA besloot de wedstrijd af te lassen omdat er niet genoeg tijd was om deze op een later moment te spelen en de uitkomst geen invloed zou hebben op de positie of kwalificatie van elk team in de kwalificatie groep.
Onderbrekingen en Hervattingen Tijdens het Spel
Het komt ook voor dat een wedstrijd tijdelijk wordt onderbroken. Denk aan een Eredivisie wedstrijd die tijdelijk wordt stilgelegd door onweer en bliksem in de omgeving, of hevige mist die een voetbalwedstrijd tijdelijk stillegt tot het opgeklaard is. In deze situaties blijven alle weddenschappen gewoon staan, met als voorwaarde dat de wedstrijd diezelfde avond nog hervat wordt.
De Rol van de KNVB en Nieuwe Richtlijnen
De KNVB speelt een cruciale rol bij het handhaven van de orde en veiligheid tijdens voetbalwedstrijden. Na incidenten in het verleden heeft de KNVB strengere maatregelen getroffen om wangedrag van supporters te bestrijden.
Supporters kunnen niet meer ongestraft bier, vuurwerk of aanstekers naar het veld gooien. De Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) reageert vanaf 6 april 2023 namelijk strenger op zulk wangedrag. Voetbalwedstrijden worden hierdoor niet alleen gestaakt bij slecht weer of racistische spreekkoren, maar ook als een speler, scheidsrechter of grensrechter geraakt wordt door een voorwerp uit het publiek.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Aan het einde van het seizoen heeft de KNVB maatregelen getroffen om incidenten in voetbalstadions te voorkomen. Deze maatregelen leidden al snel tot verschillende stakingen tijdens wedstrijden. Met ingang van het nieuwe seizoen wordt er een nieuwe regel ingevoerd. Deze zorgt ervoor dat een incident waarbij er met voorwerpen wordt gegooid niet altijd meer geldt als een stap richting een definitieve staking.
De huidige regel was zo dat een wedstrijd werd gestaakt zodra een speler werd geraakt of als er twee keer iets op het veld werd gegooid. Deze regelgeving dateert van april vorig jaar, toen Davy Klaassen in het bekerduel met Feyenoord een aansteker op zijn hoofd kreeg. Sindsdien worden wedstrijden op de Nederlandse velden onderbroken als er iets op het veld wordt gegooid en moeten de spelers naar binnen. Wordt na de hervatting opnieuw met spullen gegooid, dan wordt de wedstrijd definitief gestaakt.
Dat protocol blijft ook in het seizoen 2024/25 van kracht. Een uitzondering is als de dader na het gooien van een voorwerp direct wordt opgepakt en er geen letsel is bij een speler of scheidsrechter. Dan telt de onderbreking niet mee als een eerste onderbreking en is er dus ook geen sprake van het staken van de wedstrijd.
Rapportageplicht bij Gestaken Wedstrijden
Zowel de scheidsrechter als de vereniging is verplicht om binnen drie werkdagen te rapporteren over het niet uitspelen van een wedstrijd. Het is van cruciaal belang dat in deze rapportage zo duidelijk en uitgebreid mogelijk wordt omschreven wat en/of wie de reden is geweest van het staken. De rapportage van de (club-)scheidsrechter en die van de vereniging mogen niet identiek zijn; zij moeten allebei onafhankelijk van elkaar rapporteren.
Het is belangrijk te weten dat er na het staken van een wedstrijd geen automatisch bericht vanuit de KNVB wordt verstuurd waarin wordt gevraagd te rapporteren. Indien de benodigde rapportages niet binnen de gestelde termijn van drie werkdagen na de wedstrijddatum zijn ontvangen, wordt er door middel van een rappelbrief alsnog gevraagd om te rapporteren.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Gevolgen van het Niet Melden van een Staking
Allereerst zoekt de KNVB op wat zich in die eerste wedstrijd heeft afgespeeld. In de meeste gevallen blijkt dat er niets op het wedstrijdformulier staat en er geen andere schriftelijke melding is binnengekomen. Er kan dan maar één conclusie worden getrokken: er is niets gebeurd in die eerste wedstrijd.
Mogelijke Maatregelen na een Incident
Er kan gekozen worden uit tal van maatregelen. Deze zijn er hoofdzakelijk op gericht de tweede wedstrijd tussen beide teams normaal te laten verlopen. Voorbeelden van mogelijke maatregelen zijn:
- Er worden alsnog verklaringen van alle betrokkenen opgevraagd, waarna het besluit kan vallen een en ander ter behandeling voor te leggen aan de aanklager.
- Het betreffende team wordt gedurende een aantal weken nauwlettend gevolgd, waarbij waarnemers de wedstrijden bezoeken.
- De klacht wordt geregistreerd, zodat dit later in het seizoen alsnog een rol kan spelen, als er over een vereniging of team een dossier komt.
- Er vindt met de besturen van beide verenigingen en de KNVB overleg plaats, om zo goede afspraken te maken over de returnwedstrijd.
Wat Gebeurt er met Weddenschappen?
De gevolgen van een afgelaste, uitgestelde of gestaakte wedstrijd voor weddenschappen kunnen variëren.
Algemene Regels bij Bookmakers
- Uitgestelde Wedstrijd: Als een wedstrijd wordt uitgesteld en verplaatst naar een andere datum, worden alle weddenschappen op deze wedstrijd ongeldig verklaard ("void") en krijgen spelers hun inzet terug.
- Gestaakte Wedstrijd: De regels omtrent geplaatste weddenschappen op gestaakte wedstrijden zijn afhankelijk van de regels van de bookmakers en kunnen dus ook per bookmaker verschillen. Over het algemeen worden alle onvoltooide weddenschappen "void" verklaard wanneer de wedstrijd gestaakt wordt en op een later moment uitgespeeld zal worden. Sommige bookmakers zullen ook afgehandelde weddenschappen “void” verklaren (zoals eerste doelpuntenmaker, als er ook een doelpunt is gevallen), maar andere bookmakers betalen dit soort weddenschappen wel uit. Als een wedstrijd richting het einde van de speeltijd gestaakt wordt (wanneer er ten minste 80 minuten van de reguliere speeltijd gespeeld zijn) en de autoriteiten besluiten dat een resultaat wordt bepaald voor de wedstrijd, en deze dus niet wordt uitgespeeld, dan blijven alle weddenschappen staan.
- Afgelaste Wedstrijd: Als een wedstrijd afgelast wordt, worden alle weddenschappen automatisch "void" verklaard en krijgen spelers hun inzet terug.
Uitzonderingen
Er zijn altijd uitzonderingen op deze regels. Bijvoorbeeld, als je hebt ingezet op minder dan 1.5 doelpunten en de stand is 2-0 bij een gestaakte wedstrijd, dan is je weddenschap verloren. Aan de andere kant, als je hebt ingezet op meer dan 2.5 doelpunten en de stand is 2-1 bij een gestaakte wedstrijd, dan win je de weddenschap.
Combinatieweddenschappen en Bet Builders
- Combinatieweddenschappen: Als een afgelaste, uitgestelde of gestaakte wedstrijd in een combinatieweddenschap zit en de wedstrijd wordt niet binnen twaalf uur hervat, dan wordt de quotering van deze weddenschap aangepast naar 1.00.
- Bet Builder: Als een afgelaste, uitgestelde of gestaakte wedstrijd in een Bet Builder zit, dan wordt de Bet Builder in zijn geheel gevoid.
Wat te Doen bij Onzekerheid?
Omdat de regels per bookmaker kunnen verschillen, is het altijd aan te raden om contact op te nemen met de bookmaker waar je de weddenschap hebt geplaatst als je niet zeker weet wat er met je weddenschap gebeurt.
Procedure bij Afgelasten van Wedstrijden
Elk weekend gaan er wedstrijden niet door omdat een team niet komt opdagen. Dat is frustrerend, en niet de juiste procedure. Afgelasten van een wedstrijd kan alleen bij zeer slechte weersomstandigheden of als het veld onbespeelbaar is. In alle andere gevallen dient de wedstrijd gespeeld te worden.
Verplaatsen van Wedstrijden
Voor clubs is het mogelijk om wedstrijden te verplaatsen. Naast het verplaatsen van de datum en/of tijd kunnen de wedstrijden ook verplaatst worden naar het terrein van de tegenstander.
Verenigingen kunnen zowel in de categorie A als de categorie B tot acht dagen voor de wedstrijd via de accommodatiebezetting van Sportlink eenzijdig de aanvangstijd aanpassen. Dit geldt voor alle wedstrijden in de categorie A, met uitzondering van de standaardteams heren en vrouwen tot en met de eerste klasse, en alle divisiewedstrijden in het jeugdvoetbal in de 4e divisie of hoger (uitzondering geldt voor de JO19 waarvoor dit van toepassing is voor de 2e divisie of hoger).
Voor deze competities geldt dat een voorgestelde wijziging niet direct in het wedstrijdprogramma wordt aangepast, maar dat goedkeuring van de KNVB noodzakelijk is. Alle betrokkenen krijgen achteraf via de wedstrijdwijzigingen bericht; hetzij automatisch, hetzij na goedkeuring door de KNVB.
Tuchtzaak bij het Niet Spelen van de Wedstrijd
Het kan zijn dat het niet lukt om een wedstrijd in overleg met de tegenstander te verplaatsen. In zo’n geval is er sprake van het ‘niet opkomen c.q. niet spelen’ van ofwel de thuisvereniging ofwel de bezoekende vereniging. Vanuit de aanklager volgt er dan na onderzoek mogelijk een schikkingsvoorstel met een boete en eventueel punten in mindering wegens het niet spelen van deze wedstrijd.