In het voetbal, zowel op het veld als in de zaal, zijn gele en rode kaarten belangrijke instrumenten voor de scheidsrechter om de wedstrijd in goede banen te leiden en de veiligheid van de spelers te waarborgen. Deze kaarten worden uitgedeeld aan spelers en, in sommige gevallen, aan stafleden voor diverse overtredingen en wangedrag. Dit artikel geeft een uitgebreid overzicht van de regels omtrent gele en rode kaarten in het voetbal, met bijzondere aandacht voor de keeper en de specifieke situaties waarin deze kaarten worden uitgedeeld.
De Geschiedenis van Gele en Rode Kaarten
De gele en rode kaarten werden pas op het WK van 1970 voor het eerst gebruikt. Vóór deze uitvinding ontaardden voetbalwedstrijden regelmatig in ware slagvelden. Denk bijvoorbeeld aan ‘de Slag om Santiago’ op het WK in 1962. Gastland Chili speelde volgens velen de hardste wedstrijd ooit tegen Italië. De wedstrijd was één grote ordinaire schoppartij. De scheidsrechter van die wedstrijd was de Engelsman Ken Aston; de man die later de gele en rode kaart bedacht.
Terwijl Aston met zijn auto voor het stoplicht stond, bedacht hij het idee voor gele en rode kaarten. Het zou duidelijke overtredingen aangeven en iedereen weet op die manier waar hij aan toe is. Zo’n acht jaar later werd de regel ingevoerd. Nog steeds zijn de gele en rode kaart zeer effectieve middelen om schoppartijen te voorkomen.
Regels voor een Gele Kaart
Een gele kaart fungeert als een serieuze waarschuwing. Een speler die een gele kaart ontvangt, mag in principe op het veld blijven, tenzij hij later in dezelfde wedstrijd nog een gele kaart krijgt. Twee gele kaarten in één wedstrijd resulteren in een rode kaart, waardoor de speler het veld moet verlaten.
De volgende overtredingen kunnen leiden tot een gele kaart:
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
- Onsportief gedrag: Dit omvat bijvoorbeeld het wegschoppen van de bal bij een dood spelmoment, het vragen om een gele kaart voor de tegenstander of het overdreven juichen voor de ogen van een tegenstander na een doelpunt.
- Intimiderende woorden of schelden naar de scheidsrechter.
- Onvoldoende afstand nemen bij een vrije trap.
- Vertragen van een spelhervatting.
- Het belemmeren van een spelhervatting.
- Opzettelijk de bal met de hand raken (hands).
- Voortijdig het spel verlaten, zonder toestemming van de scheidsrechter.
- Het veld betreden en meedoen, zonder toestemming van de scheidsrechter.
- Door woord en/of gebaar laten merken dat je het oneens bent met de scheidsrechter; bijvoorbeeld wegwerpgebaren.
- Alle vormen van spelbederf; bijvoorbeeld een schwalbe of tijdrekken.
- Het vasthouden van de tegenstander.
- Het ongeoorloofd ten val brengen van de tegenstander.
- Het wegduwen van de tegenstander.
- Ruw spel: Bijvoorbeeld een harde beuk met de schouder waaruit blijkt dat de speler alleen oog heeft om de man ten val te brengen in plaats van de bal te pakken.
- Gevaarlijk spel: Bijvoorbeeld in plaats van een kopduel aan te gaan de bal proberen op te vangen met de voet.
- Andere kleine gewelddadige handelingen: Bijvoorbeeld met de hoofden tegen elkaar aan staan of elkaar duwen tijdens een opstootje.
- Op een overdreven manier het VAR-gebaar maken.
- Het betreden van de VAR-ruimte.
- Je shirt uittrekken.
Het verzamelen van een bepaald aantal gele kaarten gedurende een seizoen kan leiden tot een schorsing. In competities resulteert doorgaans vijf keer geel in een schorsing van één wedstrijd. Op toernooien, zoals het WK, is de drempel lager: twee gele kaarten leiden tot een schorsing. Na de kwartfinales op het WK vervallen alle gele kaarten. Bij het EK is dit vaak ook het geval.
In de categorie B van het veldvoetbal wordt gewerkt met een tijdstrafregeling. Een tijdstraf duurt tien minuten. Voor pupillen, geldt een tijdstraf van vijf minuten. Het opleggen van een tijdstraf heeft geen verdere gevolgen voor de betrokken speler. Een speler kan slechts eenmaal per wedstrijd een tijdstraf opgelegd krijgen. De scheidsrechter toont de speler hierbij wel de gele kaart. Ook in het futsal wordt gewerkt met een tijdstafregeling. Een tijdstraf in het futsal duurt twee minuten. De scheidsrechter toont hierbij de speler de gele kaart.
Regels voor een Rode Kaart
Een rode kaart heeft directere en ernstiger gevolgen. De speler moet onmiddellijk het veld verlaten en wordt doorgaans voor minimaal één wedstrijd geschorst. De exacte duur van de schorsing wordt bepaald door een tuchtcommissie, afhankelijk van de ernst van de overtreding. Een rode kaart kan direct worden gegeven voor ernstige overtredingen, of als gevolg van twee gele kaarten in dezelfde wedstrijd.
Situaties die direct tot een rode kaart kunnen leiden zijn:
- Bedreigen van een speler of een van de officials.
- Het gebruik van grove taal of beledigend woorden tegen iemand anders dan de eigen medespelers.
- Protesteren gepaard met handtastelijke bewegingen naar officials.
- Het raak én niet raak trappen of slaan van de tegenstander of official.
- Het spuwen én niet raak spuwen van de tegenstander of official.
- Kopstoten, kniestoten en elleboogstoten. Ook pogingen zijn voldoende voor rood.
- De bal in het gezicht duwen/gooien.
- Opzettelijk de bal met de hands spelen; bijvoorbeeld de bal zomaar oppakken of uit het doel slaan.
- Op onreglementaire wijze een scoringskans ontnemen.
- Gewelddadige handelingen.
- Elke vorm van ernstig gemeen spel tegen de tegenstander; bijvoorbeeld een harde tackel van achter of inkomen met gestrekt been.
Voor een overtreding op een doorgebroken speler geldt buiten de zestien meter een vrije trap en een rode kaart. Gebeurt het in de zestienmeter? Dan is het een gele kaart en een penalty. Voor de rest zijn veel situaties multi-interpretabel. Zo geeft de ene scheids rood voor een harde tackel, terwijl de andere scheids geel voldoende vindt.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Bij handelingen met buitensporige inzet en ernstig wangedrag trekt de scheidsrechter een (directe) rode kaart. De speler moet direct het veld of de zaal verlaten. Na afloop van de wedstrijd wordt de rode kaart op het wedstrijdformulier vermeld. Vervolgens geeft de scheidsrechter antwoord op de specificatievragen behorende bij de overtreding. Op basis van de vermelding van de overtreding op het wedstrijdformulier en de antwoorden van de scheidsrechter op de specificatievragen volgt in de meeste situaties een schikkingsvoorstel voor de speler. De aanklager kan echter ook besluiten verder onderzoek in te stellen of de zaak direct voor te leggen aan de tuchtcommissie.
Bijzondere Situaties voor Kaarten
Het is belangrijk te onthouden dat niet alleen spelers tijdens de wedstrijd een kaart kunnen krijgen. Ook na de wedstrijd kunnen scheidsrechters kaarten uitdelen, bijvoorbeeld bij een opstootje in de spelerstunnel of als een speler de scheidsrechter na het fluitsignaal uitscheldt.
Sinds seizoen 2019/20 lopen naast spelers ook coaches en ander leidinggevend personeel het risico om een kaart te krijgen. Sterker nog: vanaf 2022/23 kunnen alle teamofficials die langs het veld zitten een directe rode kaart krijgen.
Kaartenbeleid bij Strafschoppen
In het afgelopen anderhalf jaar is er veel veranderd wat betreft het kaartenbeleid bij strafschoppen. De scheidsrechter moet dus bij een strafschop eerst bepalen of sprake is van een gewone aanval, een veelbelovende aanval of een duidelijke scoringskans. Tenslotte moet de scheidsrechter zich afvragen of de overtreding waarmee de strafschop werd veroorzaakt onvoorzichtig, onbesuisd of buitensporig was. Voor onbesuisde overtredingen dient nog altijd minstens een gele kaart te worden getoond, terwijl buitensporige overtredingen altijd bestraft moeten worden met een rode kaart.
Specifieke Spelregels voor de Keeper
De keeper heeft binnen het vijfmetergebied een beschermende status. De belangrijkste taak van de keeper is het voorkomen van tegengoals. Daarnaast is coachen ook zeer belangrijk, omdat de keeper een volledig overzicht over het veld heeft. Hij kan spelers op de juiste plek neerzetten en coachen bij corners. Keepers moeten over de nodige voetbalkwaliteiten beschikken.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Spelregels Zaalvoetbal
Zaalvoetbal, ook bekend als futsal, kent enkele afwijkende regels ten opzichte van veldvoetbal, waaronder specifieke regels met betrekking tot kaarten:
- Een gele kaart betekent dat de speler een tijdstraf van maximaal 2 minuten krijgt.
- Een rode kaart heeft dezelfde gevolgen als de gele kaart, echter de tijdstraf is maximaal 5 minuten en de speler die de rode kaart getoond krijgt wordt definitief verwijderd. Ook moet hij de zaal verlaten.
Registratiestaffels Amateurvoetbal
De KNVB hanteert registratiestaffels voor het amateurvoetbal, waarbij het aantal gele kaarten leidt tot een schorsing. Er zijn verschillende categorieën voor de registratie van waarschuwingen:
- Registraties voortvloeiend uit competitiewedstrijden (inclusief beslissingswedstrijden).
- Registraties voortvloeiend uit promotie- en degradatiewedstrijden (nacompetitie), play-offwedstrijden of wedstrijden ter opvulling van open plaatsen.
- Registraties voortvloeiend uit bekerwedstrijden.
- Registratie voortvloeiend uit Eredivisie Cup Vrouwen wedstrijden.
- Registraties voortvloeiend uit overtredingen van teamofficials in alle bindende wedstrijden.