Berlijn, een stad die diep verdeeld was door De Muur, is een stad vol tegenstellingen: West versus Oost, Kapitalisme versus Communisme. Tegenwoordig zijn die tegenstellingen zichtbaar in het straatbeeld, maar ook in het voetbal. Voetbal speelt een belangrijke rol in Berlijn en de omliggende regio, waar de passie voor de sport diep geworteld is in de lokale cultuur. Het is niet alleen de enorme populariteit van de Bundesliga die de stad zo voetbalgek maakt, maar ook de rivaliteit tussen de verschillende clubs en hun fans, wat het voetbal in Berlijn extra bijzonder maakt. In de aanloop naar de Berlijnse derby werd een week lang stilgestaan bij de wedstrijd tussen Union Berlin en Hertha BSC. In een speciaal dossier werd vanuit diverse kanten gekeken naar de historische wedstrijd, die voor het eerst op het allerhoogste podium werd gespeeld. Berlijn is de stad die op voetbalgebied niet wordt verdeeld door successen, maar door de mensen of buurt die de club vertegenwoordigt, of door politieke voorkeuren. Een Servische club, een Turkse club, een Joodse club. Een 'Stasi-club'. Berlijn is de hoofdstad van Duitsland, maar in tegenstelling tot veel landen levert de stad niet een van de succesvolste club van het land af. Berlijn heeft niet één club, de stad heeft er zoveel. Wat maakt Berlijn tot de stad die Berlijn nu is, en hoe uit zich dat tenslotte op het voetbalveld?
De Voetbalcultuur in Berlijn en Omgeving
In de hoofdstad zelf springt de rivaliteit tussen de voormalige DDR-clubs BFC Dynamo en Union Berlin in het oog. Het is niet alleen de rivaliteit tussen de grote clubs die de voetbalcultuur in Berlijn definieert, maar ook de clubs in de kleinere steden rondom Berlijn, zoals FC Magdeburg en Energie Cottbus, die een belangrijke rol spelen in de regionale voetbalcultuur. Deze clubs vertegenwoordigen trots hun steden en brengen een rijke geschiedenis met zich mee. Voetbal in Berlijn en omgeving is meer dan alleen sport; het is een cultuur die mensen verbindt en emotie oproept.
Geen enkele stad ter wereld was door De Muur zo verdeeld als Berlijn. Het was en is een stad vol tegenstellingen: West versus Oost. Kapitalisme versus Communisme. Tegenwoordig zie je die tegenstellingen in het straatbeeld, maar ook in het voetbal. Aan de westelijke kant heb je Hertha BSC, qua toeschouwersaantallen de grootste club uit voetbalstad Berlijn die in het Olympia Stadion speelt. Aan de oostelijke kant heb je BFC Dynamo en Union Berlin. Twee gezworen vijanden, die hun rivaliteit opbouwden tijdens de Koude Oorlog. Dan heb je net buiten Berlijn ook nog eens het imposante Olympia Stadion van Hertha BSC en iets verderop Potsdam liggen, waar Babelsberg haar thuiswedstrijden afwerkt.
Hertha BSC: De Trots van Berlijn
Hertha BSC is zonder twijfel de bekendste en meest prestigieuze voetbalclub van Berlijn. Hertha BSC is de grootste voetbalclub van Berlijn en heeft een lange en rijke geschiedenis die teruggaat tot de vroege jaren van de 20e eeuw. Ze zijn de trots van de stad, maar Union Berlin heeft zich in de afgelopen jaren eveneens bewezen met indrukwekkende prestaties, wat hun status als de ‘Eisernen’ verder versterkt. Opgericht in 1892 door de broers Fritz en Max Lindner, heeft de club door de jaren heen een belangrijke rol gespeeld in de Duitse voetbalgeschiedenis. De naam Hertha is afgeleid van een stoomboot, waarmee de vader van de gebroeders zijn geld verdiende. Hertha is het symbool van de stad, met zijn loyale fans die elke wedstrijd in het Olympiastadion tot een onvergetelijke ervaring maken. Het stadion, dat ooit het toneel was van Olympische Spelen, heeft een rijke geschiedenis en biedt plaats aan duizenden supporters die hun club door dik en dun steunen. Helaas is het tegenwoordig niet meer actief in de Bundesliga, maar blijft het volgens vele de grootste voetbalclub van Berlijn.
Hertha BSC heeft door de jaren heen verschillende successen behaald, waaronder het winnen van de Duitse kampioenschappen in het verleden. Ondanks de fluctuerende prestaties in de Bundesliga, blijft de club de trots van Berlijn. Hertha heeft door de jaren heen zijn weg naar de top gezocht, en hoewel het in de afgelopen jaren niet altijd even succesvol was, blijft de club een belangrijke factor in het Duitse voetbal. De betrokkenheid van fans en de constante zoektocht naar verbetering zorgen ervoor dat Hertha een blijvende plaats inneemt in het hart van de stad en in de bredere Duitse voetbalcultuur. We hopen daarom ook dat we Hertha BSC snel weer op het hoogste niveau van Duitsland kunnen beschouwen.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Vanaf 1904 tot het seizoen 1963/1964 was Stadion am Gesundbrunnen (Plumpe) voor Hertha BSC de thuishaven. Het stadion stond in stadsdeel Gesundbrunnen in de wijk Mitte en werd door Joseph Schebera in 1900 gebouwd. Het stadion had aanvankelijk 200 plaatsen. De Tweede Wereldoorlog zorgde voor veel schade aan het stadion, waardoor renovatie van het stadion na afloop van de oorlog noodzakelijk was. Vanaf 1950 werd er weer gevoetbald in de Plumpe en bestond en had het stadion een capaciteit van 20.000 toeschouwers. Na 1968 viel definitief het doek voor de Plumpe vanwege financiële problemen van de voetbalclub. In 1974 werd het stadion dan ook afgebroken.
Het Olympisch Stadion (Olympia Stadion) is vandaag de dag het voetbalstadion van Hertha BSC. Vanaf seizoen 2014/2015 staat oud-Feyenoorder Salomon Kalou onder contract van de Berlijnse club. Limburger Huub Stevens was vanaf juli 2002 de trainer van Hertha BSC, maar werd op 4 december 2003 weggestuurd wegens gebrek aan succes. Nederlander Jos Luhukay werd in 2012 aangesteld en zorgde voor promotie naar de Bundesliga. Hertha eindigde onder zijn leiding in het seizoen 2013/2014 op de elfde plaats. Het is als voetballiefhebber mogelijk het Olympisch Stadion te bewonderen en meer over Hertha BSC te weten te komen door deel te nemen aan de rondleiding. Om de sfeer te proeven in het stadion, is het mogelijk om bij een wedstrijd van de Berlijnse grootmacht aanwezig te zijn.
Het Olympiastadion: Een Icoon van Berlijn
Het meest iconische stadion van Berlijn is zonder twijfel het Olympiastadion Berlin. Dit majestueuze stadion werd oorspronkelijk gebouwd voor de Olympische Zomerspelen van 1936 en heeft sindsdien talloze historische momenten in de sport meegemaakt. Het Olympiastadion is de thuisbasis van Hertha BSC, een van de meest vooraanstaande voetbalclubs in de stad, die de kleuren blauw en wit met trots draagt in de Bundesliga. Dit stadion ademt geschiedenis en grandeur, en het is ook de plek waar belangrijke nationale en internationale wedstrijden plaatsvinden.
FC Union Berlin: De Opkomst van de "Eisernen"
FC Union Berlin heeft de afgelopen jaren indrukwekkende stappen gezet in het Duitse voetbal. Oorspronkelijk een club die vooral bekend stond om zijn trouwe, vastberaden achterban, heeft Union zich steeds meer gepositioneerd als een belangrijke speler in de Bundesliga. Wat begon als een bescheiden club uit de arbeiderswijken van Berlijn is inmiddels een symbool van doorzettingsvermogen en passie. De “Eisernen” (ijzeren mannen), zoals ze worden genoemd, hebben met hard werken en teamgeest de harten van de stad veroverd. Ze zijn de trots van de stad, maar Union Berlin heeft zich in de afgelopen jaren eveneens bewezen met indrukwekkende prestaties, wat hun status als de ‘Eisernen’ verder versterkt.
De opmars van FC Union Berlin naar de top van het Duitse voetbal heeft het gevoel van gemeenschap en trots in de stad versterkt. In 2019 bereikte de club voor het eerst de Bundesliga, wat werd gevierd als een historisch moment. Het Stadion An der Alten Försterei, het thuishonk van de club, is een plek waar fans uit hun dak gaan. Het is de levendige sfeer en de onverzettelijkheid van de supporters die de club zo uniek maken. Union Berlin is niet alleen een voetbalclub, maar een beweging die laat zien dat passie en toewijding grote successen kunnen opleveren. Momenteel is FC Union Berlin de enige voetbalclub uit Berlijn die actief is in de Bundesliga. Het zou natuurlijk bijzonder zijn als ook Hertha BSC weer actief is in de Bundesliga, zodat je de Berlijnse derby in de Bundesliga kunt bezoeken.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Gisteren speelde Union Berlin de thuiswedstrijd tegen Greuther Fürth. Bij het betreden van het stadion An der Alten Försterei, valt je mond open van verbazing. Staantribunes, overal. Slechts twintig procent van het stadion bestaat uit zitplaatsen. Daar hebben de fans van Union zelf voor gekozen. In 2007 was het stadion een grote bouwval en de club had weinig geld om het onderkomen te renoveren. De supporters staken hun handen letterlijk uit de mouwen en renoveerden zelf de vervallen tribunes. Omdat de supporters van Union graag staan, werden er dus ook veel staanplaatsen gemaakt.
Stadion An der Alten Försterei: Een Unieke Voetbaltempel
Een ander opmerkelijk stadion in Berlijn is het Stadion An der Alten Försterei, de thuisbasis van 1. FC Union Berlin. De club heeft de afgelopen jaren veel succes geboekt en heeft een toegewijde aanhang die bekend staat om hun passie en loyaliteit. Het stadion heeft een karakteristieke sfeer en biedt een authentieke voetbalervaring voor degenen die het bezoeken. Het Stadion an der Alten Försterei van 1. FC Union Berlin is uniek in zijn soort. Het bestaat voor 80% uit staanplaatsen en ligt aan de rand van een bos, diep in Oost-Berlijn, in stadsdeel Köpenick. Dit seizoen speelt Union haar Europese thuiswedstrijden dan eindelijk in het eigen stadion, waar het vorig seizoen - onder andere voor de wedstrijd tegen Feyenoord - nog moest uitwijken naar het grote Olympiastadion.
BFC Dynamo: Een Club met een Beladen Geschiedenis
Met tien opeenvolgende landstitels heeft BFC Dynamo de meeste landstitels in de DDR gewonnen. De club heeft een bijzonder geschiedenis, mede door haar sterke banden met de Oost-Duitse veiligheidsdienst Stasi. De club was gevreesd, gehaat en geliefd. Union kende weinig sportieve successen in de DDR. De club pendelde heen en weer tussen het hoogste en tweede niveau en won slechts eenmaal de beker. Maar de populariteit van Union was altijd groter dan die van BFC. Union is van de metaalwerkers en de supporters zetten zich openlijk en fel af tegen het Stasi-gedomineerde BFC Dynamo.
BFC Dynamo, opgericht in 1966, is misschien wel de meest controversiële club uit Oost-Berlijn. Tijdens de DDR-tijd domineerden ze het Oost-Duitse voetbal en werden ze tussen 1979 en 1988 tien keer achter elkaar kampioen. Maar hoeveel is dat nou echt waard? De club werd namelijk beschouwd als het uithangbord van de communistische partij en kreeg steun van de Stasi, de geheime dienst van Oost-Duitsland. Na de val van de Berlijnse Muur viel BFC Dynamo ver terug en zakten ze langzaam af naar de lagere divisies van het Duitse voetbal. Tegenwoordig speelt de club in de Regionalliga Nordost, het vierde niveau. Hun thuisbasis is het Sportforum Hohenschönhausen, een stadion met een capaciteit van 12.000 toeschouwers, gelegen in het noordoosten van Berlijn. Hoewel de gloriedagen ver achter hen liggen, blijft de club een symbool van Oost-Duits voetbal. De bekendste spelers van de club zijn Rainer Ernst en Thomas Doll.
“DDR Rekordmeister”. Een supporter laat zijn sjaal zien en verhaalt trots over de tien opeenvolgende landstitels van BFC Dynamo. Hij krijgt bijval van andere mensen, die spontaan vertellen over de succesvolle jaren tachtig van de club. De supporters van BFC zijn er trots op hun record. Het zit diep bij de mensen, net zoals de rivaliteit met Ost Stadt Rival Union. “Schalke tegen Dortmund? Das ist ein Kinderspiel, vergeleken bij de rivaliteit tussen Dynamo en Die Anderen”, zegt een supporter met vuurspuwende ogen. Dat bleek in maart van dit jaar, toen het tweede elftal van Union het thuis opnam tegen Dynamo. BFC won de derby met 0-1, maar de kranten stonden de volgende dag vol van de 115 politieagenten die gewond waren geraakt bij schermutselingen rond de wedstrijd. Dat de voormalige DDR-topclub zo is afgezakt doet veel supporters pijn. “Wist du, in de DDR-tijd speelden we voor gemiddeld 11.000 man. Moet je nu hier zien”, gebaart een supporter naar de hoofdtribune van het Friedrich-Ludwig-Jahn-Sportpark en de andere kleurrijke tribunes . “Slechts duizend mensen, tegen een kleine club als Budissa Bautzen. Alleen de eretribune is open en de rest is leeg.” Aantallen doen er niet toe, de ondersteuning van en de liefde voor de club wel.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
De Schatten van Oost-Berlijn: Het Sportforum Hohenschönhausen
Voor degenen die op zoek zijn naar een meer lokale en gemeenschapsgerichte voetbalervaring, is er het Friedrich-Ludwig-Jahn-Sportpark, dat niet alleen atletiekwedstrijden huisvest, maar ook voetbalwedstrijden organiseert. Berliner AK 07 is de club die dit stadion zijn thuis noemt en deelneemt aan de Regionalliga, een regionale voetbalcompetitie in Duitsland. Dit stadion biedt een intiemere omgeving voor fans om hun club te ondersteunen.
Andere Voetbalclubs in Berlijn en Omgeving
Naast de bekende namen zijn er nog tal van andere voetbalclubs in Berlijn en de omliggende regio die een belangrijke rol spelen in de lokale voetbalcultuur. Enkele voorbeelden zijn:
Berliner AK 07: Opgericht in 1907. De club heeft een lange geschiedenis en is tegenwoordig actief in de NOFV-Oberliga Nord, het vijfde niveau van het Duitse voetbal. Berliner AK 07, afkomstig uit Moabit, Berlijn, begon als een atletiekclub en ontwikkelde al snel een voetbalafdeling. Door de jaren heen heeft de club vooral op lagere niveaus gespeeld, maar in 2011 promoveerden ze naar de Regionalliga Nordost, het 4e niveau. Het Poststadion, waar ze hun thuiswedstrijden spelen, ligt in de wijk Moabit, in het hart van Berlijn. Het stadion heeft een capaciteit van 10.000 toeschouwers en is goed bereikbaar via het Hauptbahnhof, vanwaar je binnen 10 minuten lopen bij het stadion bent. We hebben maar 1 Nederlander kunnen vinden die voor de club heeft gespeeld. Grote speler ben je als je die had geraden. Tim Linthorst heet ‘ie namelijk. Een linksbenige verdediger uit Apeldoorn met een verleden bij De Graafschap.
Viktoria Berlin: Opgericht in 1889, is een van de oudste voetbalclubs van Duitsland. De club won in het begin van de 20e eeuw twee keer het Duitse landskampioenschap, in 1908 en 1911. Ondanks die gloriejaren is Viktoria in de loop der jaren weggezakt naar lagere competities. Leuk weetje: Naast de rijke geschiedenis en jeugdafdeling is Viktoria bekend om zijn rol in het organiseren van de “AOK Traditionsmasters”, een indoor voetbaltoernooi waar oude legendes van het Duitse voetbal strijden. Het Stadion Lichterfelde is de thuisbasis van Viktoria Berlin. Dit stadion biedt plaats aan 4.300 toeschouwers en ligt in de wijk Lichterfelde in het zuidwesten van Berlijn. Het stadion voldoet echter niet aan de eisen van de 3. Ook al speelt de club niet in de top, Viktoria heeft een van de grootste jeugdopleidingen in Duitsland, met meer dan 60 teams.
Tennis Borussia Berlin: Opgericht in 1902, groeide TeBe uit tot een van de beste Berlijnse clubs in de jaren ’20 en ’30, waar vaak tegen het eerdergenoemde Hertha BSC speelden. TeBe speelt zijn thuiswedstrijden in het Mommsenstadion, in de wijk Charlottenburg. Dit stadion heeft een capaciteit van 15.000 en is eenvoudig bereikbaar met het openbaar vervoer. Vanaf het centrum van Berlijn neem je de S-Bahn naar station Westkreuz, waarna het een korte wandeling is naar het stadion. Eigenlijk heeft er maar één wereldberoemde speler bij deze club gespeeld: Jérôme Boateng.
Babelsberg: Babelsberg: een onbekend clubje, met een handvol toeschouwers en een gemoedelijk sfeer. Think again. Afgelopen vrijdag speelde de club tegen het tweede elftal van Hertha BSC. In de omgeving van het stadion leek de volledige politiemacht van Potsdam te zijn uitgerukt om deze kleine derby in goede banen te leiden. Babelsberg kent een harde kern van honderd ultra’s, die hun club vrij fanatiek ondersteunen. Het Karl-Liebknecht-Stadion is tegen een woonwijk aan gebouwd. Voor de wedstrijd lopen er honderden fans door de straten.
FC Magdeburg: FC Magdeburg is een voetbalclub met een rijke voetbalgeschiedenis die diep geworteld is in de regio Saksen-Anhalt. Opgericht in 1965, heeft de club door de jaren heen zowel succes als tegenslagen gekend. Magdeburg is vooral bekend door zijn historische overwinning in de Europacup II in 1964, een prestatie die de club voor altijd op de kaart heeft gezet in het internationale voetbal. De club is een belangrijk symbool voor de stad, waar de liefde voor het spel diep geworteld is in de lokale gemeenschap. De club is dus niet gelegen in Berlijn, maar toch vonden we dat we deze club moesten vermelden. Je kunt vanuit Berlijn toch een wedstrijd meepakken van FC Maagdenburg. Hoewel FC Magdeburg de afgelopen jaren niet altijd in de hoogste divisies speelde, heeft het altijd zijn sterke achterban behouden. De supporters zijn bekend om hun loyaliteit en hun onverzettelijke steun, zelfs in moeilijke tijden. Het Stadion Magdeburg, de thuishaven van de club, is het kloppende hart van het lokale voetbal, waar fans elke wedstrijd beleven met intense passie. FC Magdeburg blijft een belangrijke club in Saksen-Anhalt, die trots is op zijn verleden en ambitie heeft om zich weer in de top van het Duitse voetbal te vestigen. FC Magdeburg speelt momenteel op het tweede niveau van Duitsland, waar ze het ontzettend goed doen. Het is dus niet uitgesloten dat je ook FC Magdeburg op het hoogste niveau kunt beschouwen.
Clubcultuur in de Amateurdivisies van Berlijn
De clubcultuur in de amateurdivisies van Berlijn is levendig en vol passie, en vormt een essentieel onderdeel van het voetballeven in de stad. Terwijl de focus vaak ligt op de grotere clubs, zoals Hertha BSC en Union Berlin, bloeit het voetbal in de lagere divisies met tal van kleinere clubs die een grote invloed hebben op de lokale gemeenschap. Deze amateurclubs, variërend van historische teams tot nieuwe initiatieven, spelen een belangrijke rol in het behouden van de voetbalcultuur op grassrootsniveau.
De sfeer rondom de wedstrijden in de lagere divisies is vaak informeel, maar de betrokkenheid van de fans is intens. Veel clubs hebben een trouwe schare supporters die wekelijks hun team aanmoedigen. De rivaliteit tussen de clubs is vaak net zo scherp als die op het hoogste niveau, en de sfeer op de velden is bruisend, met een gevoel van saamhorigheid en trots. In de amateurdivisies zijn de lijnen tussen de fans en de club vaak vervaagd, waardoor het een echte gemeenschap wordt. Ondanks het beperkte budget en de lagere status in het voetbal, blijft de liefde voor de sport in deze divisies ongekend groot. Mocht je dus een stedentrip plannen naar Berlijn, dan is het bezoeken van een van de mindere voetbalclubs in Berlijn een echte aanrader.
Rivaliteit tussen Hertha BSC en Union Berlin
De rivaliteit tussen Hertha BSC en Union Berlin is een van de meest intensieve in het Duitse voetbal, vooral omdat de twee clubs uit Berlijn elkaar steeds meer als concurrenten zien in de Bundesliga. Hertha, met zijn rijke geschiedenis en status als de grootste club van Berlijn, heeft jarenlang de stad gedomineerd. Union Berlin, een club met een bescheiden verleden, heeft echter in recente jaren indruk gemaakt door zijn opkomst naar de hoogste divisie en het groeien van zijn achterban. Dit heeft de rivaliteit tussen beide clubs aangewakkerd, waarbij de wedstrijden vaak gepaard gaan met een explosie van passie en emotie. Zoals we hierboven al hadden besproken speelt Hertha BSC momenteel haar wedstrijden niet meer op het hoogste niveau. De club die dus altijd als de grootste voetbalclub uit Berlijn bekend stond, is dus ingehaald door de underdog.
Er was nooit echt sprake van een rivaliteit tussen Hertha BSC en Union. Sterker nog, zeker in het verleden waren er onderling zelfs wat vriendschappelijkheden. Misschien komt dat ook doordat de clubs amper tegen elkaar speelden in competitieverband. Tot 2019 speelden de clubs nog nooit tegen elkaar in de Bundesliga, maar toen het eindelijk zover was, brandde de derby ook compleet los: letterlijk! Niet alleen had Hertha BSC een groep supporters van BFC Dynamo in het uitvak staan (rivalen van Union), ook werd allerlei supportersmateriaal als sjaals etc. in de brand gestoken. Iets wat aan Union zijde niet werd gepikt. Een confrontatie kon ternauwernood worden voorkomen. Met die pot in het geheugen belooft deze derby dus een hoop spektakel. Onderweg naar het stadion zie je dat de reguliere supporters door elkaar lopen. Dat is geen enkel probleem, al houdt een enorme politiemacht de boel scherp in de gaten. De bezoekers komen met maar liefst 7500 uitsupporters. Dat komt de sfeer alleen maar ten goede. Zeker omdat beide clubs over een zeer fanatieke achterban bezitten. Het is vooral te danken aan het succes van Union, dat er hier een nieuwe rivaliteit aan het ontstaan is waar in 2019 het fundament voor is gelegd.
De twee voetbalclubs vertegenwoordigen verschillende delen van Berlijn, wat de rivaliteit nog intenser maakt. Hertha BSC wordt vaak geassocieerd met het meer welvarende westen van de stad, terwijl Union Berlin zijn wortels heeft in de arbeiderswijken van het oosten. De supporters van beide clubs heeft een diepe band met hun team en de rivaliteit wordt niet alleen gevoeld op het veld, maar ook daarbuiten. Dit maakt de onderlinge duels tussen Hertha en Union niet alleen sportief spannend, maar ook een weerspiegeling van de historische en culturele verschillen in Berlijn.
tags: #voetbalclubs #Berlijn #geschiedenis