Volleybal is een dynamische en competitieve sport die door veel Nederlanders wordt beoefend. Van de Eredivisie tot de jeugdcompetities, de sport kent een gevarieerde structuur met specifieke regels voor elk niveau. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de regels die van toepassing zijn in de vijfde klasse volleybal, met inbegrip van de jeugdcompetitie en recente wijzigingen die zijn ingevoerd om het spelplezier te verhogen.
Basisprincipes van het Volleybalspel
Het doel van volleybal is om de bal over het net te spelen en deze in het veld van de tegenstander op de grond te laten komen, terwijl tegelijkertijd wordt voorkomen dat de tegenstander hetzelfde doet. Spelers gebruiken verschillende technieken, zoals bovenhandse en onderarmse passes, en aanvallende acties om de bal te spelen. Een team mag de bal maximaal drie keer aanraken voordat deze over het net naar de tegenstander moet worden gespeeld.
De Opstelling en Rotatie
De opstelling is een belangrijk onderdeel van het volleybal, maar kan voor beginnende spelers en toeschouwers ingewikkeld lijken. Elke positie in het veld heeft een nummer, waarbij nummer 1 correspondeert met de rechtsachter positie, nummer 2 met rechtsvoor, enzovoort. De spelers moeten in de juiste volgorde staan in de pass-opstelling. Dit betekent dat achterspelers niet voor hun directe voorspelers mogen staan en vice versa. Bijvoorbeeld, speler 5 moet achter speler 4 blijven, maar mag wel voor speler 3 staan. Ook moeten de spelers links en rechts in de juiste volgorde naast elkaar staan.
Nadat de opslag is teruggehaald, draait het team door. Elke speler draait met de klok mee een positie verder. Deze rotatie zorgt ervoor dat alle spelers verschillende posities in het veld bekleden.
Wanneer er opgeslagen is, zijn de spelers vrij om te staan waar ze willen, wat het specialisme binnen het volleybal bevordert. Er zijn vele varianten in de opstelling te bedenken, die allen zijn toegestaan, zolang aan de basisregels wordt voldaan.
Lees ook: Regels Korfbal Micro Klasse
Een veelvoorkomende opstelling is dat de midvoor, op positie 3, op de positie 3 blijft staan met de rechterzijde naar de tegenstander gericht. De overige vijf spelers stellen zich in W-vorm op. De links- en rechtsvoor (positie 2 en 4) staan op de 3m-lijn tegen de zijlijn, de links- en rechtsachter (positie 1 en 5) een meter voor de achterlijn en ongeveer twee-en-een-halve meter van de zijlijn.
Spelverloop en Aanval
Als de bal over het net komt, proberen de spelers een aanval op te zetten door de bal drie keer over te spelen. De eerste bal (pass) wordt bovenhands of onderarms naar de midvoor gespeeld. De midvoor kan dan een set-up geven naar positie 2 of 4 en eventueel naar positie 6. Deze spelers proberen de bal over het net en binnen de lijnen van het andere veld te smashen.
Puntentelling en Sets
Er worden drie of vier sets gespeeld (afhankelijk van de regio). Het team dat als eerste 25 punten haalt, met een voorsprong van ten minste 2 punten, wint de set. Bij een gelijke stand van 2-2 wordt er een beslissende vijfde set gespeeld.
Wissels en Time-outs
Een ploeg mag maximaal zes spelerswissels per set uitvoeren. Een wisselspeler mag meerdere keren (maximaal drie keer) gewisseld worden voor een veldspeler. De veldspeler moet wel weer terugkeren in het veld voor de wisselspeler die hem vervangen heeft. Bijvoorbeeld: wisselspeler nummer 3 gaat het veld in voor nummer 5. Nummer 5 kan alleen terug gewisseld worden voor nummer 3. Wisselspeler 3 mag vervolgens (na ten minste één voltooide rally) weer voor een andere of dezelfde veldspeler gewisseld worden. Ook mag één van de andere wisselspelers voor nummer 5 ingebracht worden.
Een time-out duurt maximaal 30 seconden. Tijdens de time-out mag het hele veld gebruikt worden: teams hoeven dus niet meer in het geheel buiten het veld te staan. Wisselspelers mogen ook in het veld warm lopen, maar het gebruik van een bal tijdens de time-out is (nog steeds) niet toegestaan.
Lees ook: Alles wat je moet weten over de regels in de 1e Klasse Honkbal.
Fouten en Ongeregeldheden
Bij een voetfout is de volledige voet de lijn gepasseerd. Schermen is niet toegestaan, de spelers van het serverende team moeten ten minste een armlengte van elkaar af staan. Het raken van het veld van de tegenstander in een actie met de bal wordt afgefloten. Dat geldt niet alleen voor de voet, maar voor alle lichaamsdelen. Daarentegen is het niet fout om het veld van de tegenstander te raken als er geen bal bij betrokken is en het niet hinderlijk is voor de tegenstander. Zodra de bal buiten de antennes het net passeert, is de bal uit, ook wanneer dit na het eerste balcontact geweest is. De bal terughalen uit de vrije zone van de tegenstander (buiten de antennes om) is dus niet meer toegestaan, met uitzondering van de Topdivisie.
Vereenvoudigde Regels voor Lagere Klassen
Bij eerste klasse en lager hoeft een scheidsrechter niet alle tekens meer te geven. Alleen de kant aangeven is voldoende. Op lagere niveaus is er regelmatig sprake van net iets te weinig ruimte achter het speelveld. Als de ruimte minder dan twee meter was, dan moest een hulplijn in het veld worden geplakt. Nu hoeft dat niet meer: je mag met één voet in het veld serveren. Ook bij een sprongservice mag de afzetvoet dus in het veld worden gezet.
Schermen bij de service wordt veelal gezien als onsportief gedrag. De serveerder mag dan ook niet meer met opzet aan het zicht van de passers onttrokken worden. Spelers van het serverende team moeten ten minste een armlengte van elkaar af staan en achterspelers mogen niet in de ‘vrij zicht’-ruimte van de voorspelers gaan staan.
Recente Regelwijzigingen
De Nevobo heeft aan het begin van het seizoen suggesties, tips en concrete voorstellen gevraagd om het spelplezier middels regelwijzigingen te verhogen. De Nederlandse Eredivisie blijft spelen met alle internationaal (verplicht) geldende spelregels. Voor de Topdivisie tot en met de regioklassen worden de regels aangepast.
- Geen Toss meer: De aanvoerder van het uitspelende team heeft de eerste keuze (opslag of veld). Bij een eventuele 5e set heeft de aanvoerder van het thuisspelende team het recht om als eerste te kiezen.
- Inspeelshirts: Tijdens het inspelen aan het net mogen de inspeelshirts aanblijven.
- Waterflesjes: Dat de waterflesjes op of achter de bank neergezet moeten worden, is afgeschaft.
- Mini's bij Team: Vanaf komend seizoen mogen er twee mini's bij het team aanwezig zijn.
- Plaats Coach: De coach, assistenten en verzorgers hebben geen vaste plaatsen meer op de bank. Ze mogen overal zitten en zelfs staan.
- Tekens Scheidsrechter: Vanaf de 1e klasse en lager is de scheidsrechter niet meer verplicht om na elke rally alle tekens te geven.
- Ruimte Achter Veld: Je mag met één voet in het veld serveren. Ook bij een sprongservice mag de afzetvoet dus in het veld worden gezet.
- Schermen bij Service: Vanaf komend seizoen mag de serveerder dan ook niet meer met opzet aan het zicht van de passers onttrokken worden.
- Veld Tegenstander: Het raken van het veld van de tegenstander in een actie met de bal wordt komend seizoen afgefloten.
- Bal Buiten Antennes: Zodra de bal buiten de antennes het net passeert, is de bal uit, ook wanneer dit na het eerste balcontact geweest is.
- Time-out Duur: Een time-out (TO) duurt maximaal 30 seconden.
- Gebruik Veld tijdens TO: Tijdens de TO mag het hele veld gebruikt worden: teams hoeven dus niet meer in het geheel buiten het veld te staan.
- Lopen naar Andere Speelhelft: Na het laatste fluitsignaal van een set hoeven teams niet meer via de achterlijn naar de andere speelhelft lopen.
- Inspelen Wisselspelers: Tijdens de pauze tussen de sets mogen de wisselspelers inspelen in het veld, mits dit niet hinderlijk is voor de moppers en/of het entertainment.
- Wisselspelers: Een wisselspeler mag meerdere keren (maximaal drie keer) gewisseld worden voor een veldspeler.
- Wisselzone Libero: De wisselzone van de libero wordt vrijgegeven, daarvoor mag nu de gehele achterlijn en zijlijn gebruikt worden.
- Libero als Veldspeler: Een libero mag uitsluitend veldspeler worden (en een ander shirt aantrekken) als het team onvolledig verklaard zou worden door blessure(s).
- Aanval na Bovenhandse Pass Libero: Een aanvaller mag een bal die door de libero vanuit de voorzone bovenhands is gespeeld niet aanvallen als de bal in zijn geheel nog boven de netrand is.
Jeugdcompetitie
De jeugdcompetitie is bedoeld voor volleyballers in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. De competitie is opgedeeld in twee helften: een najaarscompetitie (september t/m december) en een voorjaarscompetitie (januari t/m april). De structuur is piramidaal en geografisch ingedeeld, om reizen te beperken en de competitie toegankelijk te houden.
Lees ook: Klasse Indeling F Pupillen Uitgelegd
Niveaus binnen de Jeugdcompetitie
In de eerste helft van de competitie (najaar) zijn er drie niveaus:
- Hoofdklasse
- 1e Klasse
- 2e Klasse
In de tweede helft (voorjaar) wordt hier een Topklasse aan toegevoegd.
De leeftijdscategorieën zijn:
- A-jeugd: niet ouder dan 17 jaar
- B-jeugd: niet ouder dan 15 jaar
- C-jeugd: niet ouder dan 13 jaar
Nethoogte en Veldafmetingen
De nethoogte en veldafmetingen variëren per leeftijdscategorie en niveau.
| Klasse | Jongens | Meisjes | Veldafmeting |
|---|---|---|---|
| A-jeugd Top en Hoofdklasse | 2.43 m | 2.24 m | 9x9 meter |
| A-jeugd 1e en 2e klasse | 2.43 m | 2.24 m | 9x9 meter |
| B-jeugd Top en Hoofdklasse | 2.30 m | 2.24 m | 9x9 meter |
| B-jeugd 2e en 3e klasse | 2.24 m | 2.15 m | 9x9 meter |
| C-Jeugd Top en Hoofdklasse | 2.15 m | 2.15 m | 9x9 meter |
| C-Jeugd 1e en 2e klasse | 2.05 m | 2.05 m | 7x9 meter |
| CMV niv. 6 Hoofd 1e en 2e klasse | 2.00 m | 2.00 m | 6x6 meter |
| CMV niv. 5 Hoofd 1e en 2e klasse | 2.00 m | 2.00 m | 6x6 meter |
*Bij C-jeugd Top en Hoofdklasse wordt gespeeld volgens de spelregels zoals bij de A- en B-jeugd. Binnen de CMV-competitie worden alleen mixpoules gevormd. Bij C-Jeugd 1e en 2e klasse is een sprongopslag toegestaan, waarbij de service achter de achterlijn plaatsvindt en er na 3x serveren verplicht doorgedraaid moet worden.
Dispensatie
In bepaalde gevallen kan dispensatie worden aangevraagd. Dit kan via de wedstrijdsecretaris jeugd of de contactpersoon technische zaken bij de Organisator, middels een aanvraagformulier op nevobo.nl.
Aantal Sets
In alle jeugdcategorieën worden minimaal 4 en maximaal 5 sets gespeeld. Bij een gelijke stand van 2-2 wordt er een beslissende vijfde set gespeeld.
Aanpassingen in de Service Regeling
De aangepaste service regeling voor de C-jeugd geldt alleen nog in de 2e en 3e klasse: Een speler mag bij de servicebeurt maximaal drie keer serveren, daarna wordt er verplicht doorgedraaid in de opstelling.
Aanpassingen in Klassen
In elke regio kan in dezelfde klassen worden ingeschreven. De Topklasse in de tweede helft kan, met name bij de jongens, door twee regio’s als gecombineerde klasse aangeboden worden. De 3e klasse is in sommige gebieden nieuw en zal alleen gespeeld worden als er voldoende teams voor ingeschreven worden.
Aanpassing in Aantal Poules per Klasse
Het aantal poules in de Topklasse en Hoofdklasse wordt beperkt om meer garantie te geven op een gelijkmatig niveau van de deelnemende teams. In de Topklasse zal maar één poule per categorie per regio zijn, waarbij regio’s kunnen kiezen om een gezamenlijke poule te maken. In de Hoofdklasse zullen er maximaal drie poules in de eerste helft zijn. In de tweede helft kan dit een ander aantal zijn.
Aanpassing in Toelating tot een Klasse
Toelating tot de Topklasse wordt gebaseerd op de resultaten in de eerste helft in de Hoofdklasse. Toelating tot de Hoofdklasse in de eerste helft wordt gebaseerd op de spelersopgave. Voor elk team moeten zes spelers opgegeven worden. Deze spelers krijgen een aantal punten op basis van hun speelniveau van de vorige speelhelft. De punten van de zes spelers bij elkaar opgeteld geven een ranking. De hoogst geplaatste teams op de ranking worden in de Hoofdklasse ingedeeld, de overige teams zullen in de 1e klasse geplaatst worden. De zes opgegeven spelers moeten in het nieuwe seizoen ook daadwerkelijk in het team gaan spelen, hier zal een controle op plaatsvinden. Voor de 1e klasse geldt voor de eerste helft een vrije inschrijving, voor de 2e en 3e klasse geldt altijd een vrije inschrijving.
Competitiestructuur in Nederland
Een grote groep volleyballende Nederlanders doet mee aan de Nevobo competitie. De teams worden jaarlijks ingedeeld naar niveau en regio in verschillende poules. In elke poule wordt er gestreden om het kampioenschap, in de promotieklasse en hoger gevolgd door een promotie naar een hoger niveau. Het hoogste niveau in Nederland is de Eredivisie, deze is losgekoppeld van de rest van de piramide. De amateurpiramide op nationaal niveau bestaat uit: de Superdivisie, Topdivisie, de 1e en 2e divisie. In de Superdivisie, het hoogste niveau binnen de amateurpiramide, spelen de teams om het amateurkampioenschap van Nederland. De Topdivisie bestaat uit 2 poules, de Eerste Divisie uit 3 poules en de Tweede Divisie uit 6 poules. Elk niveau wordt de poule indeling zoveel mogelijk geografisch ingedeeld waarbij teams van 1 vereniging indien mogelijk in verschillende poules ingedeeld worden. Elke poule bestaat uit 10 teams (met uitzondering van Eredivisie). De kampioen van een poule promoveert naar het hogere niveau. Voor de 1e klasse en lager geldt vrije inschrijving. Het hoogste niveau op regionaal niveau is de 3e divisie, gevolgd door de promotieklasse, de 1e en daaropvolgende klassen; afhankelijk van de regio gaat dit tot de 4e, 5e of 6e klasse. De jeugdcompetitie is voor jeugd van 12 tot 18 jaar. Deze competitie is eveneens piramidaal opgebouwd en zo veel mogelijk geografisch, binnen de regio, ingedeeld. Er wordt gespeeld in de leeftijdscategorieën A, B en C. Binnen de leeftijdscategorieën bestaan weer verschillende niveaus, die per Nevobo regio kunnen verschillen.
Trainingsondersteuning
Verschillende volleybalverenigingen maken gebruik van trainingsondersteuningssystemen zoals VolleybalXL, waarmee trainers eenvoudig ideeën voor oefeningen kunnen opdoen, met toelichting en eventuele uitbreidingen.
Overige Regels en Procedures
- Wedstrijdleiding: De wedstrijdleiding tijdens de competitieavond berust bij het in het wedstrijdschema aangewezen team.
- Leeftijd Spelers: Op het moment van inschrijven van een speler aan de dames en/of herencompetitie dient deze minimaal 18 jaar te zijn. Het daadwerkelijk meespelen mag pas na toestemming van het bestuur. Verenigingen kunnen tot 1 februari van het lopende seizoen nieuwe spelers opgeven.
- Afgelaste Wedstrijden: In principe wordt een afgezegde wedstrijd reglementair verloren met 3-0 (setstanden 25-0, 25-0, 25-0). Alleen wanneer het bestuur van de BBVF beslist dat de opgegeven reden hiertoe aanleiding geeft, kan worden besloten de wedstrijd op een later tijdstip alsnog te laten spelen.
- Boetes: Aan een vereniging waarvan een team voor een voor haar uitgeschreven wedstrijd onaangekondigd niet komt opdagen, wordt een geldboete opgelegd.
- Niet Speelklaar Team: Het team dat op het moment waarop de wedstrijd dient te beginnen niet speelklaar is, verliest automatisch de eerste set met 25 - 0. Is het team een kwartier nadien nog niet speelklaar, dan verliest het betreffende team de overige sets met 25 - 0. Indien een team gedurende de wedstrijd niet meer in staat is minstens vijf spelers op te stellen, dan is het betreffende team niet meer speelklaar.
- Inschrijving Spelers: Indien een speler tijdig is aangemeld bij de spelersadministratie maar nog niet in het smoelenboek is verwerkt kan de aanvoerder van het team hiervoor een formulier invullen.
- Plaatsing in Lager Team: Op verzoek van een vereniging kan een speler die is ingeschreven in een hoger team geplaatst worden in een lager team.
- Gelijke Eindstand: Bij een gelijke eindstand in de competitie eerst gekeken naar het onderlinge resultaat op basis van gewonnen sets van de betrokken teams.
- Spelregels NeVoBo: De wedstrijden in de reguliere competitie en in de bekercompetitie worden gespeeld volgens de spelregels van de NeVoBo, inclusief de regels die betrekking hebben op de libero.
- Tenue Libero: Als een speler als libero wordt ingezet is dat herkenbaar aan een duidelijk afwijkend tenue.
Spelregelkennis en Spelplezier
Spelregels zijn onmisbaar om een wedstrijd eerlijk en sportief te laten verlopen. Officials dienen alle regels te kennen en ervoor te zorgen dat deze tijdens de wedstrijd op de juiste manier worden nageleefd. Als speler, trainer, coach, ouder of toeschouwer hoef je niet alle spelregels uit je hoofd te kennen. Maar om beslissingen van de scheids te begrijpen en zelf zoveel mogelijk spelplezier te beleven, is kennis van de basisregels essentieel.
Volleybalmasterz.nl
Op Volleybalmasterz.nl maak je in begrijpelijke taal kennis met alle spelregels. Ook kun je door middel van oefentoetsen je kennis testen en je spelregelbewijs halen, zodat je zelf ook wedstrijden in de lagere klassen kunt fluiten. Een ideaal middel om nieuwe (jeugd)leden op een leuke, interactieve manier met de belangrijkste spelregels kennis te laten maken!
Minder Regels, Meer Spelplezier
Binnen het in 2015 gestarte project 'Minder regels, meer spelplezier' geven spelers, trainers en officials aan welke wijzigingen volgens hen meer spelplezier zouden opleveren. Deze worden uitgebreid behandeld, getest en eventueel ingevoerd. Dus, heb jij voorstellen voor het wijzigen van (spel)regels, waardoor volleybal nog leuker wordt?
Eén Spelregelboekje voor Alle Niveaus
In het verleden waren er voor verschillende niveaus, verschillende spelregelboekjes. Om uitzonderingen beter weer te geven en ook de administratieve last van het bijhouden van alle uitzonderingen te verminderen, is er besloten om vanaf seizoen 2024-2025 weer één spelregelboekje te publiceren voor de Eredivisie t/m Jeugd.