Rolstoelbasketbal is een al lang bestaande en aantrekkelijke sport voor mensen met een lichamelijke beperking. Deze sport biedt sporters trots, de kans om winst en verlies te ervaren, en een gevoel van kameraadschap en samensporten. Bij Only Friends kan rolstoelbasketbal in diverse categorieën worden gespeeld. Als Sportclub Only Friends bieden wij moderne en veilige sportfaciliteiten voor sporters met een beperking. Hierbij staan het plezier en voldoening van de sporters voorop. Iedereen kan bij ons trainen en we bieden 32 verschillende sporten. Ons huis is het Friendship Sports Centre in Amsterdam. Dit wordt door sporters ervaren als een plek waar veel meer gedaan wordt dan sporten. Rolstoelbasketbal is een van de meest bekeken sporten op de Paralympics.
De Geschiedenis van Rolstoelbasketbal
Rolstoelbasketbal kent een rijke historie. De sport is in 1940 ontstaan in de Verenigde Staten, waar gewonde oorlogsveteranen van de Tweede Wereldoorlog in hun vrije tijd basketbal speelden. Tegelijkertijd werd in Groot-Brittannië een variant ontwikkeld genaamd netball. Deze twee vormen werden later gecombineerd tot het rolstoelbasketbal zoals we dat nu kennen. In 1946 bedacht Ludwig Guttmann, een neuroloog in het Stoke Mandeville Hospital in Engeland, rolstoelbasketbal. Dr. Guttmann voegde een reeks nieuwe vrijetijdsactiviteiten toe aan de revalidatieprogramma's voor zijn patiënten. Aangepaste sportactiviteiten werden al snel de meest succesvolle component van het nieuwe en verbeterde revalidatieprogramma van dr. Guttmann. Het succes van het revalidatieprogramma van dr. Guttmann heeft een reeks ontwikkelingen in de aangepaste sportgemeenschap in gang gezet. In 1948 werden de eerste Paralympische Spelen georganiseerd in het Stoke Mandeville Hospital door dr. Guttmann. Rond 1950 won rolstoelbasketbal snel aan populariteit onder de patiënten en het personeel. De sport bleef zich ontwikkelen en uitbreiden totdat in 1973 de belangrijkste regelgevende instantie in de aangepaste sport, de International Stoke Mandeville Games Committee, zijn eerste subafdeling voor sport creëerde. Vanaf toen werd een rolstoelbasketbalcommissie opgericht.
Tegenwoordig zijn er zo’n 30.000 rolstoelbasketbalspelers wereldwijd, en sinds de Paralympische Spelen van 1960 is rolstoelbasketbal een officiële paralympische sport. Het wordt van amateur- tot professioneel niveau gespeeld. Afgelopen zomer werd het nationale vrouwenteam, de Orange Angels, wereldkampioen in Hamburg.
De Basisregels: Overeenkomsten en Verschillen met Basketbal
De basisregels van rolstoelbasketbal lijken sterk op de regels van valide basketbal. Er wordt in verschillende competities met verschillende basketballen gespeeld. De afmetingen op het veld zijn precies hetzelfde, inclusief de driepuntenlijn, de strafworplijn en de hoogte van de baskets (3.05 meter). Rolstoelbasketbal is een snel en dynamisch spel dat in vier kwarten van tien minuten wordt gespeeld. Er is een 24-seconden schotklok, wat betekent dat binnen 24 seconden na het krijgen van de bal het team moet schieten op de basket.
Echter, er zijn enkele belangrijke verschillen:
Lees ook: Wat is het verschil?
- Rolstoelgebruik: Het meest voor de hand liggende verschil is natuurlijk het gebruik van een rolstoel. Of de sporter in het dagelijks leven ook gebruikmaakt van een rolstoel is daarbij (in ieder geval in Nederland) niet relevant.
- Dribbelen: Bij rolstoelbasketbal is het dribbelen vervangen door het duwen aan de rolstoelhoepel. Een speler mag tegelijkertijd de stoel besturen en de bal dribbelen. Als de bal echter wordt opgepakt en / of op de schoot van de speler wordt gelegd, mag hij / zij slechts twee keer duwen voordat hij / zij verplicht is om de bal te schieten, te passen of opnieuw te dribbelen.
- Geen Dubbele Dribbelregel: Er is geen dubbele dribbelregel in rolstoelbasketbal.
- Lifting en Tilting: Lifting betekent dat beide billen geen contact meer maken met het zitoppervlak van de rolstoel of kussen. Tilting betekent dat een speler met minimaal één hand aan de stoel en het grote en kleine wiel geen contact heeft met spelvloer. Dit mag als de speler de volgende acties wil doen: schieten, verdedigen, rebounden, proberen om passes te onderscheppen of bij de tip-off.
- Contact: Waar er bij standaard basketbal om de haverklap wordt gefloten voor een overtreding, is rolstoelbasketbal veel meer een contactsport. Er mag gebeukt en geduwd worden om een speler uit balans te brengen, of de bal af te pakken. Hoewel rolstoelbasketbal geen contactsport is, is de rolstoel het verlengstuk van het lichaam van een speler, dus contact komt veel voor!
- Spelregelbewijs: Voor een uitgebreid overzicht van de spelregels, volg dan de links hieronder. De versneld innemen regel is geen officiele FIBA spelregel, maar een regel die wij in Nederland bij de jeugd toepassen.
Het Puntensysteem: Gelijkheid in het Veld
Om ervoor te zorgen dat wedstrijden eerlijk verlopen, wordt er met een zogenaamd puntensysteem gewerkt. Iedere speler krijgt afhankelijk van zijn of haar handicap een score tussen 1 (zeer beperkt) t/m 4,5 (licht beperkt). Dit puntensysteem maakt de sport toegankelijk voor alle sporters met een handicap. Omdat afhankelijk van je beperking je toch een klein voordeel kan hebben tijdens het spel, bestaat er een puntensysteem van 1 tot 4,5. Als je bijvoorbeeld compleet verlamd in je onderlichaam bent kan je je lichaam niet iets optillen of leunen, een voordeel wat mensen die hun benen wel een beetje kunnen gebruiken wel hebben. Hoe meer je in het nadeel bent, hoe lager je puntenscore is. Een team bestaat uit zes spelers, en opgeteld mag het puntenaantal van die spelers niet boven de 14 komen.
De Rolstoel: Een Essentieel Onderdeel van de Sport
De rolstoel is een cruciaal onderdeel van rolstoelbasketbal. Een sportrolstoel voor basketbal heeft twee grote wielen met hoepelring, twee kleine zwenkwieltjes aan de voorzijde en altijd een anti-tip voorziening aan de achterzijde. Voor rolstoelbasketbal moet je een lichtgewicht handbewogen rolstoel gebruiken. Deze rolstoelen worden gemaakt op basis van de individuele specificaties van de speler wat betreft grootte, hoogte en zithoek. Daarnaast zijn deze sportrolstoelen speciaal ontworpen om de snelheid en wendbaarheid te maximaliseren, terwijl ze toch bestand zijn tegen stevige impact van andere spelers op het veld. De rolstoelen zijn strak, sportief en de wielen staan scheef op de stoel. Dat zorgt voor meer stabiliteit en manoeuvreerbaarheid, wat essentieel is om snel te kunnen draaien en schieten. Ook is er een stalen buis voor de voeten van de speler, om blessures te voorkomen. Spelers dragen ook strapping over hun heupen of dijen.
Er zijn diverse rolstoelmodellen voor basketbal op de markt. Populair zijn de Quickie All Court-modellen, deze basketbalrolstoelen hebben een sterk en lichtgewicht frameontwerp. Je kan je zitpositie aanpassen met behulp van aanpassingen aan de zithoek en het zwaartepunt. Professionele rolstoelbasketbalspelers maken zelfs gebruik van de All Court Pro rolstoel die is vastgelast. Dit zorgt ervoor dat alle bewegingen van je lichaam meteen worden opgepikt door de rolstoel. Het frame van deze sportrolstoel wordt helemaal op jou aangepast en vastgelast, zodat je snel en wendbaar bent tijdens het spelen.
Rolstoelbasketbal in Nederland
Ook in Nederland is rolstoelbasketbal populair. In samenwerking met de Johan Cruyff Foundation is de NBB (Nederlandse Basketbal Bond) het project ‘Jeugdrolstoelbasketbal Nederland’ gestart. Wij Nederlanders doen het goed op rolstoelbasketbalgebied! Op het afgelopen EK werden de Nederlandse vrouwen Europees kampioen en waren de mannen vierde. Beide zijn nu hard aan het trainen ter voorbereiding voor het WK in Hamburg, Duitsland van 16-26 augustus 2018.
De Stichting Basketball Experience NL (BEN) wil potentiële talenten in het rolstoelbasketbal ondersteunen om hun talent en kwaliteiten optimaal te benutten. Daarnaast vindt BEN het belangrijk dat er een goede beeldvorming over rolstoelbasketbal ontstaat. Sinds 26 november 2016 werkt de stichting officieel samen met de NBB. De stichting optimaliseert de randvoorwaarden voor de talentvolle sporter, waar hij of zij dat zelf niet kan. Vervolgens wil BEN de sporter begeleiden, zodat die zijn of haar sportcarrière kan continueren en niet afhankelijk wordt van de stichting. Een belangrijk aspect daarbij is ook de maatschappelijke ontwikkeling van de sporter, want wat doe je als je sportcarrière voorbij is? Naast bovenstaande activiteiten wil de stichting BEN investeren in de juiste beeldvorming van de sport om te laten zien dat iedere sporter met een beperking kan gaan baskteballen. Wil je meer weten?
Lees ook: Rugby en voetbal vergelijken
Het Spelregelbewijs
Wil je competitie spelen? Dan vraagt de Nederlandse Basketball Bond je het ‘Spelregelbewijs’ te halen. Daarmee laat je zien jezelf in de regels verdiept te hebben. Dat helpt spelers, scheidsrechters én toeschouwers van een veilige sportomgeving waarin ze nog meer van de sport genieten. Moet jij jouw spelregelbewijs halen? Het spelregelbewijs wordt aangeboden via FlowSparks, de Elektronische Leeromgeving (ELO) van Basketball Nederland. Dit betreft alle wedstrijd spelende leden vanaf 14 tot en met 24 jaar. 13 jarige wedstrijd spelende leden krijgen wel alvast toegang tot FlowSparks, zodat zij tijd hebben om het spelregelbewijs op tijd te halen. Met dit account krijgt de speler toegang tot FlowSparks en tot het spelregelbewijs. Vervolgens kiest het lid voor wachtwoord vergeten. Ieder lid dat ouder dan 24 jaar is, en het spelregelbewijs wil halen, kan zichzelf vrijwillig aanmelden voor het spelregelbewijs. Klik vervolgens op het groene bolletje en meld jezelf aan. Helaas is dit niet mogelijk. Om het spelregelbewijs te halen moet je lid zijn van de NBB. De omgeving van het spelregelbewijs bestaat uit twee delen. In het eerste gedeelte krijgt de speler uitleg over de verschillende regels en reglementen die onze sport kent. Hierbij wordt alleen ingezoomd op onderwerpen die voor elke basketballer bekend moeten zijn. Zo leert de speler over de loopregel, de tijdsregels en de verschillende persoonlijke fouten. De uitleg in tekst wordt ondersteund door plaatjes en filmpjes. Wanneer de speler denkt voldoende kennis te hebben opgedaan kan de eindtoets gemaakt worden. In de eindtoets krijgt de speler 30 vragen over de spelregels. De vragen bestaan uit tekstvragen en videovragen. De hele module van het spelregelbewijs kan ook in de Engelse taal worden gedaan. Sinds de invoering van het spelregelbewijs hebben veel verenigingen hun leden gemotiveerd om het bewijs te halen. Bijna 50% van de basketballers tussen de 14 en 24 jaar zijn momenteel in het bezit van het spelregelbewijs (of hoger diploma). Vanaf de start van de competitie wordt na iedere wedstrijd gecontroleerd of een speler die heeft meegedaan in het bezit is van een spelregelbewijs. In totaal worden 7 waarschuwingen gegeven. Spelers krijgen op die manier de tijd om alsnog het spelregelbewijs te halen. Wanneer een speler voor de achtste keer meespeelt, zonder spelregelbewijs, wordt de speler aangemerkt als ongerechtige speler. Naast het spelregelbewijs zijn er natuurlijk meer mogelijkheden voor verenigingen om spelregelkennis van leden te vergroten. Zo kan een spelregelavond helpen om met elkaar te discussiëren over spelregels.
Lees ook: Dubbelprijs: KNVB Beker en Landskampioenschap voor dezelfde club
tags: #verschil #rolstoelbasketbal #basketbal #regels