Het Nederlandse voetballandschap is complex en gestructureerd, met de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) als overkoepelende organisatie. Een belangrijk aspect van deze structuur is de verdeling in districten, die van invloed is op de competities, de jeugdopleiding en de algehele organisatie van het voetbal in Nederland. Dit artikel biedt een gedetailleerde uitleg van de districten binnen de KNVB, met speciale aandacht voor de jeugdvoetbalcompetities en de verschillende niveaus binnen het amateur- en betaald voetbal.
Jeugdvoetbal: Fasen, Herindelingen en de Zwaluwen Jeugdactie
Binnen het jeugdvoetbal, dat zich richt op de ontwikkeling van jonge talenten, hanteert de KNVB een systeem van fasen en herindelingen. Dit systeem is ontworpen om spelers op hun eigen niveau te laten spelen en zich optimaal te ontwikkelen.
Fasenvoetbal voor de O7 tot en met O12
De jongste jeugdspelers, van O7 tot en met O12, spelen in vier korte fasen gedurende het seizoen. Na elke fase volgt een herindeling op basis van de behaalde resultaten. Verenigingen hebben de mogelijkheid om voor aanvang van elke fase nieuwe teams in te schrijven. Dit dynamische systeem zorgt ervoor dat teams gedurende het seizoen kunnen worden aangepast aan het niveau en de ontwikkeling van de spelers.
Fasenvoetbal voor de JO13 t/m JO19 en MO13 t/m MO20
Voor de oudere jeugdspelers, JO13 tot en met JO19 (gemengde competities) en MO13 tot en met MO20 (meidencompetities), zijn er twee korte fasen in het najaar en één langere fase in het voorjaar. Net als bij de jongere jeugd, volgt na elke fase een herindeling, en kunnen verenigingen voor aanvang van elke fase nieuwe teams inschrijven. Dit systeem biedt flexibiliteit en de mogelijkheid om teams aan te passen aan de veranderende omstandigheden en het niveau van de spelers.
Zwaluwen Jeugdactie
Met de invoering van het fasenvoetbal is de traditionele bekercompetitie voor de leeftijdsgroepen O7 tot en met O12 en het gehele meidenvoetbal komen te vervallen. Bij de gemengde O13 tot en met O19 competities is de eerste fase nog wel bekervoetbal. In plaats daarvan is de Zwaluwen Jeugdactie geïntroduceerd, gekoppeld aan de eerste fase als de 'Zwaluwen Jeugdcompetitie'.
Lees ook: Overzicht van de Nederlandse korfbaldistricten (afbeelding)
Teamindeling: Visie, Criteria en Valkuilen
Een essentieel onderdeel van een succesvolle jeugdopleiding is een doordacht beleid op het gebied van teamindeling. Dit beleid moet gebaseerd zijn op de visie van de vereniging, duidelijke criteria en een bewustzijn van mogelijke valkuilen.
Visie van de Vereniging
Elke voetbalvereniging heeft een eigen visie op de jeugdopleiding. Sommige verenigingen richten zich primair op het ontwikkelen van talenten voor het eerste elftal, terwijl andere de sportieve ontplooiing van alle jeugdspelers centraal stellen. Het is cruciaal dat de vereniging haar visie helder heeft en deze vertaalt naar een beleid op teamindeling. De visie van een vereniging op leren voetballen maakt duidelijk hoe de vereniging vindt dat jeugdspelers moeten leren voetballen, geeft richting aan de jeugdafdeling, inspireert jeugdvoetballers, trainers en ouders en zorgt voor onderscheidend vermogen ten opzichte van de andere verenigingen.
Criteria voor Teamindeling
De teamindeling is een middel om spelers op het juiste niveau met elkaar te laten trainen en spelen. Het is belangrijk om criteria vast te stellen, zodat alle betrokkenen jeugdspelers op dezelfde manier volgen. Elk kind heeft recht op voetbalplezier en -ontwikkeling, en een niveau waarop keuzes uitdagend zijn en er een balans is tussen lukken en mislukken. Daarnaast is de aanwezigheid van leeftijdsgenoten belangrijk, evenals de aansluiting bij de ambities, motivatie en individuele ontwikkeling van het kind.
Mogelijke criteria zijn:
- Voetballen: Voetbalhandelingen in aanvallen, verdedigen en omschakelen, het snel aanleren van voetbalhandelingen en de progressie op verbeterpunten.
- Gedrag: Trainingsopkomst, inzet bij trainingen en wedstrijden, openstaan voor feedback, omgang met winst en verlies, reactie op beslissingen van scheidsrechters en stafleden, en respect voor de tegenstander.
- Leeftijd: Kalenderleeftijd (vroeg of laat geboren in het jaar), biologische leeftijd en voetballeeftijd (hoe lang speelt iemand al voetbal?).
- Sociaal: Vriendjes/vriendinnetjes, bij elkaar in de klas of in dezelfde wijk wonen.
Valkuilen bij Teamindeling
Bij het beoordelen van spelers en het maken van teamindelingen is het belangrijk om bewust te zijn van mogelijke valkuilen:
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
- Vasthouden aan de eerste of eerdere indrukken.
- Uiterlijke kenmerken van de speler.
- Een eigen, subjectief beeld van een goede speler.
- Categoriseren van spelers in hokjes.
- Alleen het 'hier en nu' zien, zonder rekening te houden met de potentie voor toekomstige ontwikkeling.
Betrokkenen bij Teamindeling
Een helder beeld van wie er betrokken zijn bij de selectieprocedure is essentieel voor alle betrokkenen. De vereniging moet duidelijkheid scheppen over wie inhoudelijk eindverantwoordelijk is, wie verantwoordelijk is voor de interne scouting, wie de organisatie en coördinatie op zich neemt, en wie een goed beeld van de spelers moet hebben. Ook is het belangrijk om te bepalen hoe de ontwikkeling van spelers wordt gemonitord en hoe de interne scouts worden begeleid en opgeleid.
Activiteiten en Middelen voor Teamindeling
Verenigingen kunnen verschillende activiteiten en middelen inzetten om de ontwikkeling van spelers te volgen, zoals competitie-, beker- en oefenwedstrijden, trainingen, toernooien, beoordelingsformulieren, spelersvolgsystemen en (POP-)gesprekken met spelers.
Het Moment van Teamindeling
Het is belangrijk om te voorkomen dat spelers en ouders gespannen uitkijken naar één moment van 'selectiewedstrijden'. Het proces van teamindeling moet het hele jaar door plaatsvinden, bij voorkeur door meerdere (onafhankelijke) mensen binnen de vereniging. Goede communicatie hierover kan de druk van de 'selectiewedstrijden' verminderen.
Tips voor een Goede Aanpak
- Bepaal wat je op welk moment communiceert.
- Stel een duidelijke communicatielijn vast.
- Houd je aan de deadlines.
- Zorg dat je altijd persoonlijk mensen te woord kunt staan om uitleg te geven.
- Communiceer eenduidig over de opgestelde criteria.
- Publiceer het teamindelingbeleid op de website.
Verschillende Werkwijzen
Verenigingen kunnen kiezen uit verschillende werkwijzen voor teamindeling:
- Het gehele jaar volgen en daarop de keuze bepalen.
- Einde en halverwege het seizoen op basis van het hele jaar volgen van spelers.
- Doorschuiven tijdens het seizoen alleen tijdens trainingen.
- Mixen tijdens trainingen en wedstrijden.
- Het gehele seizoen wisselingen in teams.
Door de betrokkenen, de activiteiten en middelen, en de evaluatiemomenten te bepalen voor elke speler en in elke leeftijdscategorie, wordt het selectiebeleid en de teamindeling een proces dat gebaseerd is op een visie en beleid. Dit geeft verenigingen houvast om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van elke voetballer binnen de vereniging.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
De Voetbalpiramide: Van Eredivisie tot Hoofdklasse
De KNVB heeft een duidelijke competitiestructuur, vaak aangeduid als de voetbalpiramide, die loopt van het betaald voetbal tot het amateurvoetbal. Deze piramide is sinds het seizoen 2016/’17 geoptimaliseerd om de doorstroming tussen de verschillende niveaus te verbeteren.
Betaald Voetbal
Het betaald voetbal in Nederland bestaat uit de Eredivisie en de Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie).
Eredivisie
De Eredivisie is het hoogste niveau, met 18 teams die strijden om de landstitel en tickets voor Europees voetbal. De nummers één en twee plaatsen zich voor de voorrondes van de Champions League, de nummer drie voor de voorrondes van de Europa League. De vier hoogst geëindigde teams die zich niet rechtstreeks voor Europees voetbal hebben geplaatst, spelen play-offs om het laatste ticket voor de voorrondes van de Europa League. Met ingang van het seizoen 2019/'20 degraderen er twee teams rechtstreeks naar de Eerste Divisie. De nummer zestien speelt met de periodekampioenen uit de Eerste Divisie en de hoogst geëindigde teams die niet rechtstreeks gepromoveerd zijn om de laatste plek in de Eredivisie.
Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie)
De Keuken Kampioen Divisie bestaat uit twintig teams, waaronder vier beloftenteams. De kampioen en de nummer twee promoveren rechtstreeks naar de Eredivisie.
Amateursvoetbal
Het amateurvoetbal kent een gelaagde structuur onder de Eerste Divisie, met de Tweede Divisie, Derde Divisie en Hoofdklasse als belangrijkste niveaus.
Tweede Divisie
De Tweede Divisie is sinds 2016/’17 een nieuwe competitie die de overgang tussen het betaald voetbal en het amateurvoetbal moet vereenvoudigen. De competitie bestaat uit 18 teams, waarvan 2 beloftenteams. Clubs kunnen voorafgaand aan het seizoen een voorkeur uitspreken voor het spelen van hun thuiswedstrijden op zaterdag of zondag. Zaterdagclubs spelen tegen andere zaterdagclubs op zaterdag, en zondagclubs spelen tegen andere zondagclubs op zondag.
Derde Divisie
De Derde Divisie vormt een belangrijke opstap naar de Tweede Divisie. De competities bestaan uit 17 teams, waaronder 1 beloftenteam. Er zijn competities op zaterdag en zondag, waardoor clubs hun voorkeur voor een speeldag kunnen aangeven. De nummers vijftien en zestien van de Tweede Divisie degraderen rechtstreeks naar de Derde Divisie (zaterdag of zondag), en de kampioenen van de Derde Divisie promoveren rechtstreeks naar de Tweede Divisie.
Hoofdklasse
Sinds het seizoen 2016/’17 zijn er in de Hoofdklasse twee poules van zestien teams op zaterdag en op zondag. Na het seizoen 2018/'19 zijn er geen beloftenteams meer in de Hoofdklasse, en zal er onder de Derde Divisie een beloftencompetitie worden gespeeld. De nummers vijftien en zestien van beide Derde Divisies degraderen rechtstreeks naar de Hoofdklasse. De kampioenen van de Hoofdklassen A en B promoveren rechtstreeks naar de Derde Divisie (zaterdag/zondag).
Beloftencompetities
Betaaldvoetbalclubs hadden voorafgaand aan het seizoen 2016/'17 de keuze om zich in te schrijven voor de voetbalpiramide of onderdeel uit te blijven maken van de beloftencompetities. Vanaf het seizoen 2019/'20 is er een promotie-/degradatieregeling voor beloftenteams tussen de Derde Divisie en de beloftencompetitie.
Licentievoorwaarden en Competitie-indelingen
Om de kwaliteit en professionaliteit van de competities te waarborgen, hanteert de KNVB licentievoorwaarden voor de Eredivisie, Eerste Divisie, Tweede Divisie en Derde Divisies. De indelingen van de standaardcompetities veldvoetbal (mannen en vrouwen) worden jaarlijks gepubliceerd.
Belangrijke Data en Uitgangspunten
De KNVB streeft ernaar dat iedereen ongestoord van voetbal kan genieten. Wedstrijden moeten veilig en laagdrempelig te bezoeken zijn. Bij het opstellen van de competitieprogramma’s zijn de sportieve uitgangspunten, de openbare orde en veiligheid, en de commerciële uitgangspunten van belang. De KNVB hanteert een professioneel licentiesysteem dat voortdurend wordt geoptimaliseerd.
tags: #verdeling #districten #knvb #uitleg