Het "vastspelen" van spelers is een cruciaal aspect binnen de reglementen van de KNVB, met name in het amateurvoetbal. Deze regels zijn bedoeld om eerlijkheid en gelijkwaardigheid in de competities te waarborgen. Ze voorkomen dat teams in lagere klassen oneerlijk voordeel behalen door het inzetten van spelers die al significant hebben gespeeld in hogere elftallen. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van de vastspeelregels, specifiek gericht op de JO15 (Jeugd Onder 15) in de 3e divisie, maar met bredere relevantie voor andere leeftijdscategorieën en divisies.
Waarom een Vastspeelregeling?
De vastspeelregeling is ontworpen om te voorkomen dat ‘betere’ spelers ingezet worden om lagere teams te versterken, bijvoorbeeld in de strijd om promotie of degradatie. Door deze regels wordt beoogd meer gelijkwaardige wedstrijden te organiseren, waardoor spelers zich optimaal kunnen ontwikkelen en met plezier op hun eigen niveau kunnen voetballen.
Algemene Principes van de Vastspeelregeling
De KNVB hanteert een systeem waarbij de speelgerechtigdheid van een speler afhankelijk is van het aantal wedstrijden dat hij of zij in een bepaalde klasse of divisie heeft gespeeld. Over het algemeen geldt de regel dat zodra een speler een bepaald aantal (na)competitiewedstrijden in een hogere klasse heeft gespeeld, hij of zij niet meer mag uitkomen in een lager team.
Kernpunten:
- Aantal wedstrijden: Meestal ligt de grens op 15 (na)competitiewedstrijden, maar dit kan variëren afhankelijk van de divisie en leeftijdscategorie. Voor de Tweede, Derde en Vierde divisie geldt bijvoorbeeld een grens van 18 (na)competitiewedstrijden.
- Klasse of divisie: De regels zijn van toepassing op basis van de ‘trede op de ladder’. Een lager team wordt gedefinieerd als een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
- Competitiewedstrijden: Bekerwedstrijden worden niet meegeteld voor de telling van het aantal wedstrijden.
- Onderscheid in speeldag: Er wordt geen onderscheid gemaakt in speeldag (zaterdag of zondag) bij de telling van wedstrijden.
Specifieke Regels voor JO15
Voor de JO13 t/m JO19 geldt in het algemeen dat zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, hij niet meer mag deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie).
Belangrijke Overwegingen:
- Eigen leeftijdscategorie: De vastspeelregeling is specifiek van toepassing binnen de eigen leeftijdscategorie.
- Lagere klasse: Onder een lager team wordt verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet.
- Competitiefasen: Wedstrijden behorend tot de reguliere competitiefasen (hoofdklasse fase 1 t/m 3 en divisie najaar/ voorjaarsreeks) worden meegeteld in de wedstrijdtelling.
Dispensatiespelers in de JO15
In categorie B-teams is het toegestaan om met dispensatiespelers te spelen. Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan naar aanleiding van een (her)indeling of expliciete toestemming. De competitieleider zal de vereniging hierop attenderen als hiervoor een opwaardeerverzoek moet worden gedaan. Zodra een speler gecombineerd 15 (na)competitiewedstrijden in zijn eigen of een oudereleeftijdscategorie in de categorie A heeft gespeeld, mag hij niet meer als dispensatiespeler uitkomen in zijn eigen leeftijd en/of een jongere leeftijdscategorie categorie B.
Lees ook: JO15 Beker: Zo zit de indeling in elkaar
Dispensatieregels:
- Aantal dispensatiespelers: Bij de spelvorm waarbij 4 tegen 4 of 6 tegen 6 gespeeld wordt, is één dispensatiespeler per team toegestaan. Bij 8 tegen 8 is het maximumaantal dispensatiespelers twee, terwijl er bij 11 tegen 11 maximaal drie dispensatiespelers deel mogen nemen.
- Leeftijd: Een dispensatiespeler mag één jaar ouder zijn.
- Gemengde competities: In gemengde competities, uitgezonderd de JO7, JO8 en JO9, mogen meiden altijd één jaar ouder zijn (automatische dispensatie).
- Controle: Leeftijddispensatie in categorie B hoeft niet te worden aangevraagd. Het mobiele digitale wedstrijdformulier (mDWF) voert de controle uit, waardoor het maximaal aantal dispensatiespelers niet kan worden overschreden.
Voorbeelden ter Verduidelijking
Om de regels verder te verduidelijken, volgen hier enkele voorbeelden:
- Voorbeeld 1: Een speler in de leeftijdsklasse JO17 is in een seizoen uitgekomen in 15 competitiewedstrijden voor uitsluitend de JO17-1 (bv. categorie A, 4E divisie). De speler is in dat seizoen niet meer gerechtigd uit te komen in een competitie- of bekerwedstrijd voor een lager team dan het (hogere) team waarvoor de speler in dat seizoen in 15 competitiewedstrijden is uitgekomen, zoals de JO17-2.
- Voorbeeld 2: Een speler in de leeftijdsklasse JO17 is in een seizoen uitgekomen in 10 competitiewedstrijden voor de JO19-1 (bv. categorie A, 4e divisie) en 5 competitiewedstrijden voor de JO19-2 (bv. categorie A, hoofdklasse). De speler is in dat seizoen niet meer gerechtigd uit te komen in een competitie- of bekerwedstrijd voor een lager team dan de (hogere) teams waarvoor de speler in dat seizoen in totaal in 15 competitiewedstrijden is uitgekomen, zoals de JO19-3 (bv. categorie B. 2E klasse), de JO19-4.
- Voorbeeld 3: Een speler is in een seizoen in 16 competitiewedstrijden uitgekomen voor een 2e elftal dat deelneemt aan de reserve 2e klasse (categorie A).
- Voorbeeld 4: Een speler in de leeftijdsklasse JO19 is in een seizoen uitgekomen in 18 competitiewedstrijden voor de senioren 1, die deelnemen aan de tweede divisie mannen veldvoetbal (categorie A). De speler is in dat seizoen niet meer gerechtigd uit te komen in een competitie- of bekerwedstrijd voor een lager team dat deelneemt aan het amateurvoetbal dan het (hogere) team waarvoor de speler in dat seizoen in totaal in 18 competitiewedstrijden is uitgekomen, zoals de senioren 2.
Uitkomen in Oudere Leeftijdsklassen
Jeugdspelers hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse met uitzondering voor elftallen uitkomende in de categorie B. Gezien deze verruiming is het werken met een speelgerechtigdheidsladder in het jeugdvoetbal niet aan de orde. Jeugdspelers krijgen veel meer mogelijkheden om ervaring op te doen in oudere leeftijdsklassen.
Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
Voor meidenvoetbal gelden vergelijkbare regels als voor jongensvoetbal. Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, dan mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) deelnemen. Deze vastspeelregeling is ook van toepassing op de 4e fase (Final League).
Belangrijk:
- Deelname MO20 competities: Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2004. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt.
- Uitkomen MO17/MO20: Een speelster mag uitkomen voor de MO17 divisie 1 vanaf de dag dat zij 14 jaar is geworden en voor de MO20 vanaf de dag dat zij 15 jaar is geworden. Verder gelden voor deze spelers de bepalingen zoals deze zijn omschreven.
Seniorenvoetbal
Ook in het seniorenvoetbal gelden specifieke regels met betrekking tot speelgerechtigdheid.
Mannen:
- Zaterdag en Zondag: Er zijn veel verenigingen die zowel op zaterdag als op zondag met teams uitkomen in de A-categorie. Bij de senioren geldt de regel dat wanneer een voetballer eenmaal is uitgekomen voor een zaterdagteam uit de A-categorie, deze persoon dat seizoen niet meer mag meespelen in de A-categorie op zondag. Andersom geldt uiteraard hetzelfde. Let erop dat de bekerwedstrijden hiervoor al bepalend zijn.
- Leeftijdsgrens: Aan bindende wedstrijden van tweede elftallen die deelnemen aan de mannenveldcompetities voor standaardteams van de sectie amateurvoetbal mogen uitsluitend spelers deelnemen, die in dat seizoen 23 jaar of jonger zijn (voor het seizoen 2019/’20: geboren zijn op of na 1 januari 1997).
Vrouwen:
- Speelgerechtigdheidsladder: Met ingang van het seizoen 2024/’25 kennen we ook bij de senioren vrouwen het systeem van een “speelgerechtigdheidsladder”.
- Categorie A senioren vrouwen ladder: Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B senioren vrouwen
- Zaterdag en Zondag: Verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en 1e elftal op zondag. De vrouwen en meiden die die geboren zijn op of na 1 januari 2005 hebben de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Dit is echter niet onbeperkt. Zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speelster niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
Hoe Wedstrijden Tellen?
Om te bepalen of een speler speelgerechtigd is, is het nauwkeurig tellen van wedstrijden van belang.
Lees ook: Het Spaanse competitiesysteem uitgelegd
Regels voor het tellen van wedstrijden:
- Deelname: Alleen de wedstrijden waaraan de speler daadwerkelijk heeft deelgenomen worden meegeteld. Als een speler op het wedstrijdformulier is vermeld, maar alleen op de bank heeft gezeten, dan wordt de wedstrijd niet meegeteld.
- Niet uitgespeelde wedstrijden: Een wedstrijd die niet is of kon worden uitgespeeld, en waarvan op een later moment het restant wordt gespeeld, wordt als 1 (gespeelde) wedstrijd geteld.
Sportlink Club: Handige Tool voor Verenigingen
Sportlink Club is een handige tool voor verenigingen om de spelersstatistieken bij te houden. Hiermee kan eenvoudig worden opgezocht hoeveel wedstrijden een speler in een team heeft gespeeld.
Stappen om de statistieken te bekijken:
- Ga naar Wedstrijdzaken en klik op Teams.
- Selecteer het betreffende team/elftal.
- Kies rechtsonder voor 'team-spelersstatistieken'.
- Selecteer bij speltype voor 'veldvoetbal competitie' en klik op het vergrootglas.
- Activeer de kolom 'wedstrijden met speeltijd' via het icoontje 'kolommen wijzigen'.
Het is belangrijk om te onthouden dat aan de spelersstatistieken geen rechten ontleend kunnen worden.
Lees ook: Overzicht Eredivisie Volleybal