De KNVB staat voetbalclubs toe om "horizontaal" over te stappen van zondag- naar zaterdagvoetbal en omgekeerd. Voorheen moesten clubs die met hun eerste elftal wilden overstappen op het laagste niveau beginnen, maar dat is veranderd. De voetbalbond is van mening dat dit bijdraagt aan de ontwikkeling van de sport.
Horizontaal Overstappen: Wat Betekent Het?
Met ingang van het seizoen 2022/’23 is het voor standaard mannenteams uitkomende in de 1e klasse of lager van het standaardvoetbal mogelijk om horizontaal over te stappen van de zondag naar de zaterdag of andersom. Horizontaal overstappen betekent dat het speelniveau waarop een team normaliter zou worden ingedeeld op basis van de sportieve prestaties in het voorliggende seizoen, ook het niveau wordt waarop het team in het nieuwe seizoen wordt ingedeeld op de gewenste speeldag. In de oude situatie werd een elftal dat de overstap maakte, beschouwd als een startend 1e elftal, wat betekende dat dit elftal in de laagste klasse werd ingedeeld. Dit zorgde ervoor dat veel verenigingen niet overstapten.
Belangrijke Data en Termijnen
Verenigingen konden tot 1 oktober 2021 aangeven met het standaardteam met ingang van het seizoen 2022/’23 horizontaal te willen overstappen. Het indienen van een verzoek verliep via KNVB Contact. In de seizoenen daarna moest dit steeds voor 1 september worden aangegeven. Een standaardteam mag eens per 3 seizoenen horizontaal overstappen van speeldag.
Voor het seizoen 2026/’27 moeten verenigingen die willen wisselen van speeldag dit uiterlijk op zaterdag 14 september 2025 schriftelijk kenbaar maken via een daarvoor bestemd formulier. Een aanvraag die na deze datum wordt ontvangen, wordt niet meer in behandeling genomen. Een eenmaal ingediend verzoek tot het wisselen van speeldag is onherroepelijk.
Impact en Overwegingen
Het besluit horizontaal over te willen stappen kan grote impact hebben op de gehele vereniging. Het is dan ook belangrijk dat verenigingen dit proces op een juiste wijze aanpakken en geen overhaaste beslissingen nemen. Verenigingen worden opgeroepen goed te luisteren naar de wensen van de leden en tegelijkertijd de praktische overwegingen goed te verkennen.
Lees ook: Jouw gids voor het PSV seizoen
Competitiestructuur en Indeling
Aan de hand van het beschikbaar aantal teams per klasse en speeldag wordt ieder seizoen bij de indeling het aantal poules en aantal teams per poule bepaald. Dit kan dus variëren. Hiermee wordt voorkomen dat door de instroom en uitstroom van teams versterkte degradatie of promotie moet plaatsvinden. De huidige competitiestructuur kan vanaf niveau 1e klasse en lager de komende seizoenen zich ontwikkelen tot een ander aantal poules per klasse of andere poulegroottes.
Reden Achter de Verandering
Het afnemend aantal zondagteams is een ontwikkeling in het standaardvoetbal die de KNVB al langer ziet. In 2020 heeft de KNVB een landelijke inventarisatie onder verenigingen, bestuurders en 1e elftalspelers gehouden over de wensen en mogelijkheden ten aanzien van het zondag- en zaterdag standaardvoetbal (1e elftallen). Hieruit bleek dat de mogelijkheid tot horizontaal overstappen een passende oplossing is voor de problematiek. Dit zal uiteindelijk bijdragen aan toekomstbestendige amateurverenigingen en kwalitatieve competities.
Toekomstvisie
De KNVB ziet het horizontaal overstappen als eerste stap in de verbetering van de totale opzet van de piramide. In de zogenaamde brede aanpak van de piramide zullen zij vanuit een breder perspectief komen met voorstellen ter verbetering van de structuur van de piramide en de opzet van de competitie.
Recente Ontwikkelingen: Overstappen in 2024/’25 en 2025/’26
In het seizoen 2024/’25 wisselden 28 standaardteams de zondag in voor de zaterdag. Voor het seizoen 2025/’26 hebben 22 verenigingen aangegeven van speeldag te willen wisselen, waarbij het gaat om 19 mannenstandaardteams en 3 vrouwenteams. Op één vereniging na maken al deze verenigingen een switch van zondag naar zaterdag. Het wisselen van speeldag heeft geen gevolgen voor de lopende competitie. Het niveau dat aan het einde van het seizoen wordt bereikt, wordt meegenomen naar de nieuwe speeldag in het volgende seizoen.
Standaardteams mannen die wisselen van speeldag en uitkomen in de 2e klasse of lager, worden in het volgende seizoen ingedeeld in een competitie van de nieuwe speeldag. Teams die uitkomen in de Tweede Divisie, Derde Divisie, Vierde Divisie en eerste klasse (de gemengde competities) gaan hun thuiswedstrijden op de nieuwe speeldag spelen. Vrouwenteams die wisselen van speeldag en uitkomen in de Hoofdklasse of lager, worden in het volgende seizoen ingedeeld in een competitie van de nieuwe speeldag. Teams die uitkomen in de Topklasse blijven alle wedstrijden op zaterdag spelen.
Lees ook: Oranje treft Spanje en Australië
Gemengde Competities
Vanaf het seizoen 2023/’24 zijn ook de 3e divisie, 4e divisie en 1e klasse gemengde zaterdag/zondagcompetities. In de Betnation Divisie (voorheen Jack's League) is dat al een aantal jaar het geval. De reisafstanden zijn hierdoor kleiner geworden en de kans op het spelen van (regionale) derby’s groter.
Vaststelling van Wedstrijden en Principiële Zaterdagverenigingen
Bij de vaststelling van wedstrijden wordt de gewenste speeldag van de thuisspelende vereniging als uitgangspunt genomen. Voor principiële zaterdagverenigingen (die het recht hebben om alleen op zaterdag te spelen) wordt een uitzondering gemaakt. Deze clubs spelen zowel de thuis- als uitwedstrijden op zaterdag. Een principiële zaterdagvereniging is een vereniging die voldoet aan één of beide van deze criteria:
- De vereniging maakt deel uit van het convenant dat is afgesloten met de Belangenorganisatie Zaterdagvoetbal Verenigingen (BZV) in 2013.
Speelgerechtigdheid: Regels en Bepalingen
Naast de regels rondom het wisselen van speeldag, zijn er ook belangrijke regels verbonden aan de speelgerechtigdheid van een voetballer. Deze regels zijn van toepassing op verschillende categorieën, waaronder jeugd, senioren (mannen en vrouwen), en O23 teams.
Algemene Regels Speelgerechtigdheid
- Vastspelen: Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld.
- Tweede, Derde en Vierde Divisie: Voor de Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie geldt dat zodra een speler 18 (na) competitiewedstrijden in een bepaalde divisie is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen. Ook hier wordt geen onderscheid gemaakt in speeldag en worden bekerwedstrijden niet meegeteld.
- Lager Team: Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
Verenigingen met een 1e Elftal op Zaterdag en Zondag
Voor verenigingen die zowel een 1e elftal op zaterdag als op zondag hebben, geldt dat een speler die heeft deelgenomen aan een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zaterdag niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd. Dit geldt voor competities met gemengde competities of weekendvoetbal, zoals de Tweede t/m de Vierde divisie alsook voor de 1e klassen mannen. De door de vereniging gekozen speeldag is hierbij bepalend.
Senioren Mannen (Geboren op of na 1 januari 2003)
Voor senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003 gelden dezelfde regels als hierboven beschreven. Zij behouden ook de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen, maar dit is niet onbeperkt. Zodra een speler uit deze leeftijdsklasse vijf (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speler niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
Lees ook: Huidige tussenstand Hoofdklasse A Zondag: een analyse.
Competities voor Teams O23
Deelname aan deze competities is mogelijk voor spelers die geboren zijn op of na 1 januari 2003. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de O23-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van O23-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet. Bij de categorie A O23 mag je 2 dispensatiespelers hebben, ongeacht de leeftijd.
Senioren Vrouwen
Ook bij de senioren vrouwen is er een systeem van een “speelgerechtigdheidsladder”. Deze ladder ziet er als volgt uit (categorie A):
Eredivisie t/m 2e Divisie > Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B senioren vrouwen
Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet. Een speelster kan niet alleen bij de vrouwen maar ook bij de mannen uitkomen. Het uitkomen bij de mannen heeft geen gevolgen voor deelname aan wedstrijden van de vrouwen.
Voor verenigingen met een 1e vrouwenelftal op zaterdag en 1e elftal op zondag gelden specifieke regels. Vrouwen en meiden die geboren zijn op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse. Echter, zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speelster niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd. Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
Jeugdvoetbal (JO13 t/m JO19) en Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
Voor jeugd en meiden gelden vergelijkbare regels. Zodra een speler/speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, dan mag deze speler/speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet.
Jeugdspelers en meiden hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse met uitzondering voor elftallen uitkomende in de categorie B.
Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2005. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
7x7 Voetbal: Een Alternatief voor 35/45+
Voor mannen die na hun 35ste het voetballen zo leuk blijven vinden dat zij hun voetbalschoenen nog niet in de wilgen willen hangen, heeft de KNVB 7x7 35/45+ voetbal opgericht. Bij 7x7 voetbal nemen teams, bestaande uit zeven spelers het op een half veld tegen elkaar op. Niet het presteren staat centraal, maar wel het recreatieve voetballen met en tegen leeftijdsgenoten. 7x7 voetbal wordt aangeboden in drie verschillende vormen; toernooi, reeks en competitie.
Vanaf het seizoen ‘22/’23 start de KNVB met het aanbieden van 7x7 Voetbal voor de leeftijdscategorie 18+ mannen.