Volleybal, een dynamische sport die wereldwijd door miljoenen mensen wordt beoefend, kent een rijke geschiedenis. Van zijn bescheiden begin als een minder fysieke variant van basketbal tot zijn huidige status als een populaire Olympische sport, heeft volleybal een opmerkelijke transformatie doorgemaakt. Dit artikel duikt in de oorsprong van volleybal, de ontwikkeling ervan in Nederland en de huidige status als een sport voor jong en oud.
De Amerikaanse Roots: William G. Morgan en de Geboorte van Volleybal
Officieel staat de Amerikaan William G. Morgan bekend als de bedenker van volleybal. Hij bedacht deze sport in 1895 als een combinatie tussen tennis, basketbal en honkbal. Morgan was sportleider bij de Young Men Christian Association (YMCA) in Massachusetts, waar hij les gaf aan een groep oudere zakenlieden. Hij zocht naar een alternatief voor basketbal, dat hij te hard vond voor deze groep.
Morgan verzamelde spelregels uit bestaande sporten als tennis, basketbal en honkbal. De bal mocht de grond niet raken en moest over het net worden gespeeld (volley). Een netservice mocht je een keer opnieuw doen en je mocht de bal voor jezelf omhoog spelen (dribbelen) tot een meter voor het net. Een wedstrijd bestond uit ‘innings’, zo’n inning was voorbij wanneer alle spelers van beide teams een serveerbeurt hadden gehad. Het was bovendien ook mogelijk om één tegen één te spelen, maar ook tien tegen tien.
Oorspronkelijk stond het spel bekend als "Mintonette", een spelletje voor zakenlui die een minder fysiek spelletje wilden spelen dan basketbal. De naam "volleybal" werd later bedacht door J. Halsted van het Springfield College, waar ook basketbal werd ontwikkeld.
De Introductie in Nederland: Pater Simon Buis en de Eerste Clubs
In 1925 werd volleybal voor het eerst in Nederland gespeeld. Pater Simon Buis (1892-1960) bracht het spel naar Nederland na een bezoek aan de Amerikaanse staat Illinois. Volleybal werd als eerst gespeeld in het Missiehuis Sint Willebrord in Uden. Maar verder dan andere missiehuizen en seminaries kwam het spel niet.
Lees ook: Internationale ambities van korfbal
Volleybal sloeg zo aan bij de AMVJ, dat niet lang daarna een aparte volleybalclub werd opgericht, genaamd AMVJ. Dit gebeurde in 1930. Het werd bekender toen in 1945 de militairen uit Canada, Polen en Amerika overal in het land volleybal speelden. Volleybal werd een echte schoolsport in de naoorlogse jaren. Mensen hanteerden op verschillende plaatsen, verschillende spelregels. Dat kwam omdat uitwisseling van ervaringen en inzichten nauwelijks gebeurden, omdat men sowieso al weinig contact met elkaar had. Deze chaos kwam aan het licht toen in 1946 een team uit Den Haag op bezoek ging bij AMVJ. Zo ontstond er een behoefte aan een instantie die coördinerend zou optreden en die uniformiteit zou nastreven.
De Nederlandse Volleybal Bond (NeVoBo): Uniformiteit en Groei
Op 18 januari 1947 richtte Amsterdamse sportleraar Dick Schmüll de Landelijke Volleybal Commissie op die de voorbereiding van een bond op zich nam. Op 6 september 1947, ruim een half jaar later, werd in het Centraal Gebouw der AMVJ in Amsterdam de Nederlandse Volleybal Bond (NeVoBo) opgericht. Het resultaat van deze oprichting is dat duizenden Nederlanders volleybal spelen volgens dezelfde spelregels en normen.
De NeVoBo groeide snel. Na één jaar telde de NeVoBo 1.281 leden en in 2000 waren er ongeveer 135.000 volleyballers lid. Om dit te bereiken organiseert de NeVoBo voor verschillende groepen van verschillende niveaus. Daarnaast ontwikkelt en organiseert de NeVoBo allerlei opleidingen voor trainers, scheidsrechters en verenigingskader schoolt het jonge volleybaltalenten.
Vanwege het grote aantal christenen in de achterban is spelen op zondag lange tijd taboe. Bijkomend voordeel: de volleybalbond groeit de eerste twintig jaar hard, want de christelijke gemeenschap is groot. Op 7 december 1969 staat de teller op 40.000 en is de Nevobo een van de grotere sportbonden in Nederland.
De Basisregels van Volleybal
Het gewone volleybal is een balsport wat wordt gespeeld op een veld van 18 x 9 meter met een net ertussen in de zaal. Twee teams, bestaande uit 6 personen proberen de bal over het net naar de tegenpartij te krijgen en op deze manier punten te scoren. Je scoort een punt als de bal in het vak van de tegenpartij de grond raakt, of als de tegenstander voor het laatst de bal raakt en de bal uitgaat of in het net terechtkomt.
Lees ook: Softbalhandschoen materiaal: Welke moet je kiezen?
Een wedstrijd bestaat uit vijf sets. Om een set te winnen moet je als eerste 25 punten halen. Wel heb je twee punten verschil nodig, dus als het 25-24 staat dan moet je nog een punt scoren om de set winnen. Bij een 2-2 stand in sets wordt er een beslissende set gespeeld. Deze set gaat tot 15 punten en moet ook gewonnen worden met minimaal 2 punten verschil.
Tijdens de rally mag de bal binnen het team 3 keer overgespeeld worden. Bij de derde slag moet de bal over het net geslagen worden. Je mag de bal niet twee keer raken, je moet de bal dus gelijk doorspelen.
Over het algemeen worden de volgende posities in het veld ingenomen: linksvoor, rechtsvoor, mid-mid, rechtsachter, linksachter en middenachter.
Volleybal Top Sport: Successen en Uitdagingen
In 1963 ontstond er een grote rel tussen de bond en het Nederlands Olympisch Comité (NOC). Het NOC weigerde de ploeg aan te wijzen voor de Olympische Spelen van Tokio, terwijl zij zich daarvoor wel hadden geplaatst. Het Nederlandse team moest eerst het toernooi om het West-Europees Kampioenschap in Hengelo winnen en dan mochten ze pas naar Tokio.
In de jaren ’80 gaat een groep fanatieke spelers bij Brother/Martinus uit Amstelveen trainen, o.l.v. toptrainer Arie Selinger. Hun eerste doel is het halen van de top van het Europese clubvolleybal. Piet de Bruin, de toenmalige voorzitter van de NeVoBo, was ook bereid deze stap te maken voor het nationale team. Ze behaalden een zilveren medaille bij de Olympische Spelen in Barcelona, 1992. Onder leiding van een nieuwe coach, Joop Alberda, behaalde het Nederlandse team goud bij de Olympische Spelen in Atlanta.
Lees ook: De grammatica van leenwoorden: hockey
Sinds 1995 is het topvolleybal ondergebracht in een aparte organisatie: De Stichting Top Volleybal Nederland (TVN). Zij houden zich bezig met de organisatie en marketing van de nationale teams.
De NeVoBo streeft ernaar om met de best denkbare jeugdopleiding de wereldtop blijvend te bezetten.
Andere Vormen van Volleybal: Beachvolleybal en Unified Volleybal
Naast het traditionele zaalvolleybal zijn er verschillende andere populaire vormen van volleybal, zoals beachvolleybal en zitvolleybal.
Beachvolleybal wordt gespeeld door teams van twee personen en de nadruk ligt hierbij meer op de verdediging dan op de aanval. Beachvolleyballers zijn all-round spelers. Je moet alle aspecten van het beachvolleybal beheersen om een topspeler te kunnen worden. Tactisch gezien is het een ingewikkeld spelletje. Met twee personen moet een veld van 8 bij 8 meter verdedigd worden.
Unified Volleybal is een vorm van volleybal waarbij er gespeeld wordt door mensen met en zonder verstandelijke beperking. Elk team bestaat uit drie spelers met een beperking en drie Unified Partners. De Unified Partners begeleiden de sporters en stellen de sporters in staat om deel te nemen aan sport. Op die manier wordt sport toegankelijk en mogelijk voor iedereen. Bij Unified Volleybal is het niveau verschillend; van recreatief tot competitief, de regels worden daar ook dusdanig op aangepast.
Blessures bij Volleybal
Er komen veel blessures voor bij de volleybalsport. Uit de laatste onderzoeken is gebleken dat in Nederland 190.000 blessures per jaar in het volleybal optreden. 78.500 hiervan moeten medisch behandeld worden. Onderzoekers concludeerden ook dat per 1.000 uur volleybal gemiddeld 2,4 blessures ontstaan. De NeVoBo voerde ook eens een blessureregistratieproject uit in 1998-1999.
Volleybal: Een Sport voor Iedereen
Volleybal is een populaire sport in Nederland en men speelt dit in de zaal, buiten en in de zomer zelfs op het strand. Volleybal is een sport die van 6 tot 80 jaar te beoefenen is. Onder het beleidsthema "Volleybal een leven lang" werken ze aan het ontwikkelen van het juiste aanbod, de juiste volleybal -en wedstrijdvormen voor de juiste mensen. Naast wedstrijden is volleybal ook een ontzettend leuke sport om op recreatief niveau te spelen.