Zaalvoetbal, ook wel futsal genoemd, is een dynamische en populaire variant van voetbal die wereldwijd wordt gespeeld. Het combineert de snelheid en techniek van voetbal met de dynamiek van een sportzaal. In Nederland wordt zaalvoetbal gereguleerd door de KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond), die specifieke spelregels hanteert om een eerlijk en competitief spel te waarborgen. Dit artikel duikt diep in de regels die van toepassing zijn op zaalvoetbal, met een speciale focus op de Tweede Divisie, en biedt een uitgebreid overzicht voor spelers, coaches en fans.
Wat is Zaalvoetbal/Futsal?
Futsal, afgeleid van de Spaanse woorden "fútbol" (voetbal) en "sala" (zaal), is een snelle en dynamische sport die wordt gespeeld op een harde ondergrond, meestal een sporthalvloer van speciaal samengesteld kunststof. Het spel legt de nadruk op individuele techniek, snelle combinaties en tactisch inzicht. De sport kan op verschillende niveaus worden beoefend, waardoor het toegankelijk is voor een breed publiek.
Geschiedenis van Futsal
Zaalvoetbal is ontstaan in de jaren 1930 in Argentinië en vond zijn weg naar Nederland in de jaren 1960. In 1968 werd zaalvoetbal officieel onderdeel van de KNVB. De sport is bedacht door Juan Carlos Ceriani, die de spelregels baseerde op elementen uit basketbal, handbal en waterpolo. Van basketbal nam hij de wedstrijdduur en teamgrootte over, van handbal de afmetingen van het veld en de doelen, en van waterpolo de regels voor de keeper. Futsal verspreidde zich snel over Zuid-Amerika en in 1965 werd de eerste internationale confederatie opgericht. In 1988 introduceerde de FIFA futsal als een nieuwe discipline, waarna Brazilië in 1989 de eerste wereldkampioen werd. Het eerste WK werd in Nederland gehouden, waar het Nederlands team de finale verloor van Brazilië. In 1996 organiseerde de UEFA het eerste Europese zaalvoetbalkampioenschap.
De Belangrijkste Spelregels van het Zaalvoetbal
De KNVB-regels voor zaalvoetbal zijn gebaseerd op de basisregels van het veldvoetbal, maar bevatten een aantal belangrijke verschillen die het spel uniek maken. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste regels:
- Het team: Een zaalvoetbalteam bestaat uit vijf spelers: vier veldspelers en een keeper.
- Wisselen: In tegenstelling tot veldvoetbal, mogen spelers bij zaalvoetbal doorlopend en onbeperkt worden gewisseld. Wissels vinden plaats via de wisselzone aan de zijlijn, voor de spelersbanken van beide teams. Teams spelen vaak in 'blokjes', vaste samenstellingen van veldspelers die goed op elkaar zijn ingespeeld.
- Het speelveld: Het speelveld is rechthoekig en heeft een lengte van minimaal 25 meter en maximaal 46 meter. De breedte varieert van 18 meter tot 25 meter. Voor internationale wedstrijden gelden afwijkende afmetingen (38-42 meter lengte en 20-25 meter breedte). Rondom het speelveld moet een obstakelvrije ruimte van 2 meter zijn. De lange zijden worden zijlijnen genoemd, de korte zijden doellijnen. Het middelpunt van het veld is gemarkeerd met een cirkel met een straal van 3 meter.
- Het doel: De doelen bij zaalvoetbal zijn 3 meter breed en 2 meter hoog, dezelfde afmetingen als bij handbal. De palen zijn vierkant en hebben een dikte van 8 cm aan alle zijden.
- De bal: Er wordt gespeeld met een speciale zaalvoetbal, ook wel plofbal genoemd. Deze bal is kleiner (maat 4) en zwaarder dan een veldvoetbal, waardoor hij minder stuitert.
- Speeltijd: Een zaalvoetbalwedstrijd bestaat uit twee helften van elk 20 minuten zuivere speeltijd. De klok wordt stilgezet wanneer de bal uit het spel is.
- Intrap: In plaats van een ingooi, wordt het spel bij zaalvoetbal hervat met een intrap wanneer de bal over de zijlijn gaat. De intrap wordt genomen vanaf de zijlijn, op de plaats waar de bal over de lijn is gegaan. De speler die de intrap neemt, moet de bal stil op de lijn plaatsen en mag niet met zijn voet over de lijn komen.
- Buitenspel: De buitenspelregel is niet van toepassing in het zaalvoetbal.
- Overtredingen en straffen: Net als bij veldvoetbal, worden overtredingen bestraft met een vrije trap. Een directe vrije trap wordt toegekend bij overtredingen zoals trappen, struikelen, duwen of vasthouden. Een indirecte vrije trap wordt toegekend bij minder ernstige overtredingen.
- Rode kaart: Een rode kaart in het zaalvoetbal heeft directe gevolgen. De speler die een rode kaart ontvangt, moet het veld en de zaal verlaten en krijgt een tijdstraf van 2 minuten. Het team van de weggestuurde speler moet gedurende deze tijd met een speler minder spelen.
- 4 seconden regel: Bij het nemen van een intrap, vrije trap, hoekschop of doelworp heeft de speler maximaal 4 seconden de tijd om het spel te hervatten. De scheidsrechter telt mee met zijn vingers in de lucht. Als de speler het spel niet binnen 4 seconden hervat, gaat het balbezit naar de tegenpartij via een indirecte vrije trap. Keepers mogen de bal niet langer dan 4 seconden op hun eigen speelhelft in bezit houden.
- Verzamelde fouten: Elk team mag per helft maximaal vijf directe overtredingen begaan. Vanaf de zesde overtreding krijgt de tegenpartij een directe vrije trap vanaf de 10-meterlijn, zonder muur. Als de overtreding dichter bij het doel wordt gemaakt dan de 10-meterlijn, mag de vrije trap vanaf de plaats van de overtreding worden genomen.
- Time-outs: Elk team heeft recht op één time-out van 60 seconden per helft.
- Keeper: De keeper mag buiten het strafschopgebied komen en spelers mogen zich binnen het strafschopgebied bevinden. Na een achterbal moet de keeper de bal inwerpen, niet intrappen. De keeper mag de bal niet nogmaals aanraken voordat deze op de helft van de tegenstander is geweest of door een tegenstander is geraakt. Bij een terugspeelbal mag de keeper de bal niet met de handen pakken.
- Overige regels en bepalingen: Naast de bovenstaande regels, zijn er nog een aantal andere belangrijke bepalingen die van toepassing zijn op het zaalvoetbal:
- Slidings: Slidings zijn toegestaan, maar spelers mogen elkaar nauwelijks aanraken. Slidings zijn niet toegestaan voor de keeper.
- Plafond: Als de bal het plafond raakt, wordt het spel hervat met een vrije schop voor de tegenstander op de plaats waar de bal het laatst is gespeeld.
- Afstand: Bij een intrap vanaf de zijkant moet de tegenpartij minimaal 5 meter afstand houden.
- Niet opdagen: Als een team niet of niet op volle sterkte aanwezig is op de afgesproken datum, moet dit minimaal 48 uur van tevoren worden gemeld. Bij het niet nakomen van deze regel verliest het team reglementair met 5-0. Na twee keer niet opdagen wordt het team uit de competitie verwijderd.
Competitiestructuur in Nederland
Sinds het seizoen 2012-2013 kent Nederland drie landelijke competitieniveaus in het zaalvoetbal:
Lees ook: Tweede Ronde KNVB Beker: Alle Details
- Eredivisie: De hoogste competitie van Nederland.
- Eerste Divisie: Het niveau onder de Eredivisie.
- Topklasse: Onder de Eerste Divisie bevinden zich drie Topklassen.
Daarnaast zijn er op districtsniveau competities van 5 tot 8 niveaus, waarvan de hoogste de Hoofdklasse is.
Speelgerechtigdheid in de Tweede Divisie en andere competities
Een belangrijk aspect van de zaalvoetbalregels is de speelgerechtigdheid van spelers. Dit bepaalt in welke teams en competities een speler mag uitkomen, en is bedoeld om competitievervalsing te voorkomen. De regels omtrent speelgerechtigdheid zijn complex en afhankelijk van de leeftijd, het geslacht en het niveau van de speler, evenals de specifieke competitie waarin hij of zij speelt.
Algemene principes van speelgerechtigdheid:
- Vastspelen: Een speler speelt zich vast voor een team of competitie door een bepaald aantal wedstrijden te spelen. Dit aantal varieert afhankelijk van de competitie en de leeftijd van de speler.
- Hogere en lagere klasse: Een speler die zich heeft vastgespeeld in een hogere klasse, mag in principe niet meer uitkomen in een lagere klasse.
- Onderscheid in speeldag: In sommige gevallen wordt er een onderscheid gemaakt tussen zaterdag- en zondagteams. Een speler die in een zaterdagteam heeft gespeeld, mag dan niet meer in een zondagteam uitkomen, en omgekeerd.
- Bekerwedstrijden: Bekerwedstrijden tellen in de meeste gevallen niet mee voor de telling van het aantal wedstrijden dat een speler heeft gespeeld.
Specifieke regels voor verschillende categorieën:
De regels voor speelgerechtigdheid verschillen voor jeugd, senioren (mannen en vrouwen) en specifieke leeftijdscategorieën zoals JO23 en MO20. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste regels:
- Jeugd en Meiden (JO13 t/m JO19, MO13 t/m MO20):
- Een speler/speelster is vastgespeeld als hij/zij in 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse.
- Onder een lager team wordt verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet.
- Jeugdspelers/meiden hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse.
- Wedstrijden behorend tot de reguliere competitiefasen (hoofdklasse fase 1 t/m 3 en divisie najaar/ voorjaarsreeks) worden meegeteld in de wedstrijdtelling.
- Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan naar aanleiding van een (her)indeling of expliciete toestemming.
- De minimale leeftijd van 15 jaar om bij de senioren uit te komen blijft ongewijzigd.
- Voor de MO20 competities geldt dat een speelster die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt.
- Senioren Mannen en Vrouwen:
- Een speler/speelster is vastgespeeld als hij/zij in 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een hogere klasse. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt.
- In de Categorie A senioren mannen Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie speelt een speler zich bij 18 wedstrijden vast.
- Spelers geboren op of na 1 januari 2003 behouden de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Zodra een speler uit deze leeftijdsklasse vijf (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speler niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
- Voor senioren vrouwen geldt met ingang van het seizoen 2025/’26 een “speelgerechtigdheidsladder”: Eredivisie t/m 2e Divisie > Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B senioren vrouwen. Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse is uitgekomen, dan mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen.
- Vrouwen en meiden die geboren zijn op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse.
- Vrouwen en meiden die geboren zijn op of na 1 januari 2006 hebben de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speelster niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
- JO23 en MO20:
- Je bent vastgespeeld als je in 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse.
- Je bent vastgespeeld als je 15 (na)competitiewedstrijden bent uitgekomen in een elftal dat behoort tot een competitie op zaterdag. Dan mag je niet meer uitkomen in beker- en (na) competitiewedstrijden op zondag en omgekeerd.
- Speler(s) kunnen zonder gevolgen voor de eigen leeftijdsklasse (dus onbeperkt) in andere seniorenklassen uitkomen.
- Voor de JO23 gelden deze regels ook voor doelverdedigers die op of na 1 januari 1998 geboren zijn.
Belangrijk om te weten:
- Bovenstaande regels gelden alleen voor het uitkomen in categorie A. Voor speler(s) die alleen in categorie B uitkomen gelden geen beperkingen.
- Het is niet toegestaan om in een lagere leeftijdsklasse uit te komen dan die van je eigen leeftijd.
- De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar.
- Onder een hoger team wordt verstaan: een team dat in een hogere divisie of klasse is ingedeeld.
Verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en 1e elftal op zondag:
Voor verenigingen die zowel een 1e elftal op zaterdag als op zondag hebben, geldt dat een speler die heeft deelgenomen aan een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zaterdag niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd. Voor competities waarin sprake is van gemengde competities of weekendvoetbal (Tweede t/m Vierde divisie, 1e klassen mannen), geldt dat de door de vereniging gekozen speeldag bepalend is.
Zaalvoetbal Spelen: Tips en Benodigdheden
Om succesvol te zijn in zaalvoetbal competities is een goede voorbereiding van essentieel belang. Zorg ervoor dat je regelmatig traint en werk aan je technische vaardigheden, zoals passen, schieten en dribbelen. Naast individuele training is het ook belangrijk om als team te trainen. Oefen tactieken en werk aan de samenwerking met je teamgenoten. Een goede conditie is ook cruciaal, aangezien zaalvoetbal een snel en intensief spel is.
Lees ook: Alles over de Play-offs in de Tweede Klasse Hockey
Zaalvoetbal vereist een goede tactiek en teamwork. Het is belangrijk om te weten hoe je het beste kunt verdedigen en aanvallen. Werk aan je verdedigende positie, communicatie met je medespelers en het voorkomen van ruimte voor de tegenstander. Aanvallend is het belangrijk om goed samen te werken, combinatiespel te oefenen en kansen te creëren. Daarnaast is het belangrijk om snel te reageren op situaties en slimme beslissingen te nemen tijdens het spel.
Naast fysieke vaardigheden is mentale kracht en discipline ook van groot belang in zaalvoetbal competities. Blijf gefocust en gemotiveerd, zelfs als het spel niet goed gaat. Leer om te gaan met tegenslagen en fouten, en blijf positief en gemotiveerd. Het is ook belangrijk om discipline te tonen in je training, voeding en levensstijl. Zorg voor voldoende rust, eet gezond en vermijd slechte gewoonten die je prestaties kunnen beïnvloeden.
Lees ook: Uitslagen Handbal Tweede Divisie
tags: #tweede #divisie #zaalvoetbal #regels