Selectieteams in Hockey voor Jonge Spelers: Een Uitgebreide Gids

Het selecteren van jonge spelers voor hockeyteams is een complex proces dat veel vragen oproept bij zowel spelers, ouders als clubs. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de verschillende aspecten die hierbij een rol spelen, van de teamindelingen en selectieprocedures tot de talentontwikkelingsprogramma's en de visie van verschillende hockeyclubs.

Teamindelingen: Een Jaarlijkse Puzzel

Aan het einde van het seizoen staat elke hockeyclub voor de taak om de teamindelingen voor het nieuwe seizoen te bepalen. De deadline voor het opgeven van de teams bij de hockeybond (KNHB) is 11 juni. Tot 15 juni is er nog ruimte om wijzigingen door te voeren in de teamsamenstellingen. Deze periode is vaak spannend, omdat veel spelers en ouders graag willen weten in welk team ze volgend seizoen zullen spelen.

Bijna alle jeugdteams zien er elk jaar anders uit, omdat spelers doorschuiven naar een nieuwe leeftijdscategorie. De teamsamenstelling wordt gebruikt om de sterkte van de O18, O16 en O14-teams te bepalen en ze in de juiste klasse in te delen, met evenwaardige tegenstanders. De sterkte van een team wordt aangeduid met de term 'rating'.

Hoe wordt de rating bepaald?

Na afloop van het seizoen krijgt elk team punten op basis van de eindklassering in de competitie. Spelers uit dat team nemen deze punten mee naar de indeling van het volgende seizoen. In een Onder 16-1 team zitten bijvoorbeeld spelers die daar vorig seizoen al in speelden, maar ook spelers uit bijvoorbeeld de Onder 16-2 en Onder 14-1 van vorig seizoen. Elke speler krijgt een waarde die gekoppeld is aan de eindklassering van het team waarin hij/zij vorig seizoen speelde. Het gemiddelde hiervan levert de rating van het team op, die gebruikt wordt bij de indeling van de Onder-18, -16 en -14 teams.

Clubs kunnen hun wensen doorgeven, maar in principe wordt in de genoemde categorieën ingedeeld op basis van de rating. Bij breedteteams kan hier flexibeler naar gekeken worden dan bij prestatieteams. Vooral in de landelijke competities is de rating doorslaggevend. De KNHB vraagt verenigingen om zo zorgvuldig mogelijk te zijn met het opgeven van de teamsamenstellingen en adviseert om dit niet door één persoon te laten doen, maar om meerdere mensen mee te laten kijken en controles uit te voeren.

Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.

De Nieuwe Onder 11 Competitie

Komend seizoen wordt er voor het eerst in de Onder 11-competitie gespeeld. In de Onder-11 speel je in negentallen en in de Onder-12 speel je als elftal. In de Onder-11 mogen ook spelers meedoen die de Onder-12-leeftijd hebben. Het is belangrijk dat spelers zoveel mogelijk in de leeftijdscategorie hockeyen waarin ze thuishoren, maar clubs moeten ook kijken wat het beste past bij hun situatie. Grote clubs kunnen vaak in alle categorieën teams inschrijven, maar kleinere clubs moeten de mogelijkheden en flexibiliteit die de KNHB biedt goed bekijken. Sinds dit jaar is het mogelijk om met drie verschillende clubs een team samen te stellen bij extreme tekorten. Tot dit seizoen kon dit alleen met twee clubs.

Reistijd en Indelingen

Bij indelingen komt altijd de reistijd ter sprake. In de landelijke competitie of als standaardteam speel je geregeld buiten je district. De KNHB probeert op ieder niveau rekening te houden met reistijd, maar vaak geldt dat hoe hoger je speelt, hoe groter de afstanden worden en hoe meer de rating bepalend is voor de indelingen. In dunbevolkte hockeygebieden zoals Zeeland en Zuid-Limburg is het bijvoorbeeld onmogelijk om eigen competities te vullen.

De voorlopige indelingen worden in juli gedeeld met de verenigingen.

Tophockey en Talentontwikkeling bij Clubs

Sommige hockeyclubs, zoals Alliance, streven ernaar om een omgeving te creëren waarin elke hockeyer zich thuis voelt. Breedtehockey is onmisbaar voor een vereniging waar familiewaarden voorop staan. Bij de jongste jeugd ligt de nadruk op een gebalanceerde samenstelling van de teams. Voor veel leden is hockey een recreatieve sport, maar anderen hebben de ambitie om tophockeyer te worden en in de selectieteams van hun club te spelen.

Alliance richt zich op deze groep en wil aantrekkelijk hockey spelen op hoog niveau, zowel bij de junioren als de senioren. De doelstelling is om bij de senioren een stabiele eersteklasser te zijn, met de ambitie om op langere termijn naar de overgangsklasse te gaan, bij voorkeur met instroom van spelers uit eigen jeugd. De inzet is om elk jeugdlid zo goed mogelijk te ontwikkelen op technisch, tactisch, mentaal en fysiek gebied. Al vanaf de O12-categorie wordt een gedeelte van de jeugd opgeleid voor tophockey, met de wens dat velen uiteindelijk in Dames 1 of Heren 1 terecht zullen komen. Dit betekent dat er al in de jeugd veel van de spelers wordt gevraagd. Om de kinderen al op jonge leeftijd de kans te geven zich maximaal te ontwikkelen, trainen de meeste tophockey teams drie keer per week. Op jongere leeftijd ligt hierbij het accent op plezier, techniek en motorische ontwikkeling, op latere leeftijd worden daar tactiek, kracht en mentaliteit aan toegevoegd.

Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse

Clubs zorgen voor goed opgeleide trainers, en technische coördinatoren zorgen voor een goede begeleiding van de trainers van de verschillende selectieteams. Zaalhockey is een waardevolle aanvulling voor de ontwikkeling van spelers. Uitgangspunt is om alle spelers uit de selectie- en opleidingsteams de gelegenheid te bieden hun technische vaardigheden en tactisch inzicht te verbeteren door goede zaaltraining en zaal-speelminuten. Daarnaast is er vaak een keepersprogramma, met een eigen keeperscoördinator. De tophockeycommissie is verantwoordelijk voor het tophockeybeleid en alle daarbij behorende hockey-technische en organisatorische zaken voor de jeugdselectieteams. Jaarlijks bepaalt de commissie welke teams als selectieteam of als opleidingsteam worden aangewezen, met een duidelijk beleid en goede communicatie naar de spelers en ouders.

De KNVB en Hockeyclubs Experimenteren met Nieuwe Aanpakken

Jonge voetballers en hockeyers hebben waarschijnlijk meer plezier in hun sport en ontwikkelen hun talenten beter als ze tot ongeveer hun twaalfde jaar allemaal evenveel aandacht krijgen. Vanuit die gedachte is voetbalbond KNVB begonnen met een onderzoek naar trainingen waarin ook niet-selectieteams de best mogelijke training krijgen. Hockeyclubs experimenteren al langer met deze nieuwe aanpak; sommige spelen ook competitiewedstrijden bij de jongste jeugd zonder selecties.

In beide sporten gaat het om een kleine revolutie in het denken over opleiden. De traditie is dat clubs bij kinderen op 6- of 7-jarige leeftijd al een duidelijke schifting maken. De betere spelertjes komen in een selectieteam terecht, met veelal de beste coaches, de sterkste tegenstanders en de meeste trainingen. De minder talentvolle kinderen spelen "recreatief" in de lagere teams en oefenen meestal maar een keer per week.

De Nadelen van Vroege Selectie

Los van de oneerlijkheid van dit systeem vragen wetenschappers én opleiders zich steeds meer af of je op deze manier niet allerlei talent laat liggen. Zij weten inmiddels dat talent heel moeilijk te voorspellen is. Kinderen ontwikkelen zich fysiek en geestelijk heel verschillend. Er zijn richting puberteit 'vroegrijpers' en kinderen die juist relatief laat op hun groeipiek komen. De grotere en sterkere jongens en meisjes vallen eerder op bij scouts en andere beslissers, terwijl de meer fragiele en kinderlijke 7-jarigen geen kans krijgen.

Vervolgens dreigt een selffulfilling prophecy, zoals specialist voetbalontwikkeling Jorg van der Breggen van de KNVB het uitdrukt. De geselecteerde kinderen zetten de grootste stappen in hun ontwikkeling omdat zij op het hoogste niveau trainen en spelen; de recreatieve spelers krijgen niet altijd de kans om aan te haken omdat ze die voordelen moeten missen. Zowel in het voetbal als het hockey gaan veel van de kinderen uit deze laatste categorie ruim voor hun 18e iets anders doen.

Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.

Project 'Gelijke Kansen Jeugdvoetbal'

De KNVB heeft vier grotere amateurclubs in verschillende delen van het land gevraagd mee te doen aan het project 'Gelijke Kansen Jeugdvoetbal'. Het doel is om te kijken wat er gebeurt als alle kinderen ongeacht hun niveau oefenen onder leiding van gediplomeerde trainers en met een gelijk aantal trainingsuren. Ook moet duidelijk worden hoe je dat het in de praktijk het beste organiseert. De KNVB investeert in dit geval in ondersteuning en in de kosten van de opleidingen. Hopelijk kunnen andere clubs profiteren van de inzichten die dit oplevert, zegt Van der Breggen. "Hoe ver zij daar in willen gaan, dat laten we aan de clubs zelf. Het gaat ons in de eerste plaats om de bewustwording."

Benjamin Sietsma, coördinator van de onderbouw bij de Groningse voetbalclub Be Quick 1887, heeft de vrijdagmiddag ingeruimd voor het experiment. "We gaan het zo proberen in te richten, dat het voor iedereen zo leuk en uitdagend mogelijk is. Iedere week gaan we op een andere manier training- en wedstrijdgroepjes formeren. Niet op de klassieke manier, door de besten bij elkaar te plaatsen, maar door in te delen op lengte, geboortemaand of volledig willekeurig. Ondertussen vullen wij allerlei vragenlijsten in voor de KNVB, zodat zij daar onze bevindingen precies kunnen bijhouden. Stap voor stap, dit is best een cultuurverandering in het voetbal."

Sietsma vervolgt: "We kunnen nu nog niet bewijzen dat dit werkt, maar ik denk dat het wel helder is dat de huidige aanpak niet werkt. We missen inderdaad talent, dat blijkt wel uit het zogenoemde geboortemaand-effect. Selectieteams zitten vol kinderen uit de eerste helft van het kalenderjaar, die over het algemeen iets verder zijn in hun ontwikkeling. Kinderen die toevallig in november of december zijn geboren, worden veelal over het hoofd gezien."

Andere Initiatieven

Voetbalvereniging Orion uit Nijmegen begint met de allerjongste kinderen, de onder 8- en onder 9-teams, die op maandag gezamenlijk trainen. De komende jaren komt daar volgens hoofd jeugdopleiding Maarten van Helvoirt steeds een lichting bij, tot alle teams tot de onder 12 op deze manier trainen. Daarnaast komt er op vrijdagmiddag voor iedereen een 'instuifmiddag' bij, waar kinderen vrij kunnen inlopen en kunnen trainen rond een bepaald thema, van voetbaltechniek tot straatvoetbal en bredere motorische vaardigheden die een relatie met de sport hebben. Dat laatste komt voort uit een ander nieuw inzicht in de sportwetenschap: kinderen moeten eigen keuzes kunnen maken willen zij zich optimaal ontwikkelen. De wedstrijden gaan bij Orion nog wel op de 'ouderwetse' manier. Van Helvoirt: "Daar is de het huidige competitiesysteem van de KNVB nog niet op ingericht, je wilt niet dat gemengde teams van kinderen van verschillend niveau het risico lopen dik te verliezen omdat ze compleet verkeerd zijn ingedeeld. Maar ook daar zijn op de langere termijn mogelijkheden voor, met andere competitievormen."

De Maastrichtse Hockey Club (MHC) gaat een stap verder. Daar spelen vrijwel alle kinderen tot 12 jaar wél hun wedstrijden met teams waarin goede en minder goede bewegers gemixt zijn. "Selecties brengen best veel stress met zich mee in de praktijk", weet bestuurslid Patrick Maas, die ook een meisjesteam coacht. "En stress wil je zoveel mogelijk weghouden bij kinderen in de basisschoolleeftijd. Laat ze lekker spelen! Vanaf 13 gaan prestaties bij ons wel een steeds grotere rol spelen, dan kunnen kinderen ook beter omgaan met die druk." Om dat voor elkaar te krijgen, heeft MHC flink geïnvesteerd in de coaches. Ieder team heeft nu een betaalde trainer die ook bij de wedstrijden aanwezig is. De reacties op de nieuwe aanpak zijn wisselend, zegt Maas. "We krijgen veel positieve reacties, maar er zijn prestatieve ouders die hier moeite mee hebben. Bij de kinderen hebben we gemerkt dat motivatie heel belangrijk is. Als iedereen zijn best doet, hebben de betere spelers minder moeite met verschillen dan als sommigen voor hun gevoel de kantjes er af lopen. Daar gaan we nu meer op letten bij de indelingen van teams."

Selectieprocedures voor KNHB Teams

De Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB) heeft een gestructureerde selectieprocedure voor jeugdteams, variërend van U14 tot U21.

• U14 en U15: Regionale Opleidingsteams

  De selectieprocedure voor U14 en U15 teams is anders dan die voor de overige selectieteams. Bij U14 wordt er gewerkt met 8 regio's, elk met een jongens- en een meisjesteam. Bij U15 worden deze regio's samengevoegd tot 4 steunpunten.

  • U14 Selectie:

    1. Aanmelding door de vereniging: De hockeyvereniging kan spelers opgeven voor een U14 opleidingsteam van de regio. In april ontvangen verenigingen een oproep om spelers uit een bepaalde jaargang op te geven voor de selectie.
    2. Selectietrainingen: De KNHB Jeugdopleiding organiseert 4 selectietrainingen in juni. Hier trainen alle spelers gezamenlijk en spelen ze onderling wedstrijden.
    3. Opleidingsteam: Vanaf september start het opleidingsteam met trainen op de maandagavond.
    4. KNHB Volvo Opleidingsontmoetingsdag (OOD): In de herfstvakantie spelen alle 8 regionale opleidingsteams tegen elkaar.
    5. Naselectie: Via de naselectie kunnen spelers worden toegevoegd aan de selectie. Na de winter bestaat de selectie uit maximaal 18 spelers en 3 keepers. Spelers die toe zijn aan een hoger niveau, kunnen worden toegevoegd aan het U15 opleidingsteam van het steunpunt.
    6. Tweede Trainingsblok: Vanaf maart start het tweede trainingsblok.

  • U15 Selectie:

    1. Steunpunten: De 8 regio's van U14 worden samengevoegd tot 4 steunpunten. Elk steunpunt heeft een U15 opleidingsteam voor jongens en meisjes.
    2. Teamsamenstelling: De teams worden samengesteld uit de U14 opleidingsteams van de 2 regio's die samen het steunpunt vormen.
    3. Trainingen: In september start de selectie met trainen.
    4. KNHB Volvo opleidingsontmoetingsdag (OOD): In april hervatten de U15 opleidingsteams hun programma met de KNHB Volvo opleidingsontmoetingsdag (OOD).
    5. Nederlands U15 Selectie: Na deze OOD kunnen spelers worden uitgenodigd voor de Nederlands U15 selectie, waarvan het programma loopt tot en met Pinksteren.
    6. Betrokkenheid van Bondscoaches: De (assistent-)bondscoaches van de Nederlands U15 selectie zijn in de eerste seizoenshelft betrokken bij de trainingen van de U15 opleidingsteams van de steunpunten. Op basis van de bevindingen van de coaches van de U15 opleidingsteams bepalen de (assistent) bondscoaches in november welke spelers uitgenodigd worden voor Nederlands U15 selectie. Deze selectie start de tweede seizoenshelft in maart de trainingen en neemt deel aan een internationaal toernooi tijdens Pasen en een internationale uitwisseling rondom Hemelvaart/Pinksteren.

• U16, U18 en U21: Nationale Selecties

  De Nederlands U16, U18 en U21 selecties hebben een eigen programma met trainingen en internationale toernooien.

  • Nederlands U16 Selectie: Deze selectie start in september met trainen en het spelen van onderlinge wedstrijden. Van deze groep worden ongeveer 23 spelers geselecteerd. De Nederlands U16 selectie traint tot en met de herfstvakantie. Tijdens de tweede seizoenshelft bereiden de teams zich voor op 3 internationale evenementen tijdens Pasen, Pinksteren en in de zomer. Bondscoach Mark Dekker heeft achttien speelsters geselecteerd voor het 4 Nations toernooi in Tsjechië. Nederland U16 - India U16 op 16 oktober 2023 in Ede.
  • Nederlands U18 Selectie: Deze selectie traint tot en met de herfstvakantie. Gedurende de tweede seizoenshelft bereiden de teams zich voor op verschillende internationale evenementen tijdens Pasen en in de zomer. Bondscoach Daan Sabel heeft negentien speelsters geselecteerd voor het 4 Nations toernooi in Duitsland. Joost Tolboom in actie voor Nederlands Jongens U18 tegen Engeland tijdens het drielandentoernooi in Utrecht op 8 april 2022. Bondscoach Peter Jonker heeft achttien spelers geselecteerd voor het 4 Nations toernooi in Duitsland. Nederlands Meisjes U18 en Nederlands Jongens U18 komen in actie in het Duitse Wiesbaden.
  • Nederlands U21 Selectie: Het programma van de Nederlands U21 selectie is afhankelijk van de nationale en internationale speeldagenkalenders, aangezien dat programma wordt afgestemd op het programma van het Nederlands Elftal Dames en Heren.

• Algemene Selectiecriteria en Naselecties

  • Opgegeven door de vereniging: Om in aanmerking te komen voor een KNHB selectieteam, moet je worden opgegeven door je vereniging. De vereniging moet van mening zijn dat je voldoende kwaliteiten hebt om in aanmerking te komen voor een bepaald selectieteam.
  • Naselecties: Op meerdere momenten vinden er naselecties plaats. Er zijn naselecties voor spelers waarvan de vereniging vindt dat ze in aanmerking komen voor een bepaald selectieteam, maar die niet door de club in het seizoen ervoor zijn opgegeven. Voor spelers die deelnemen aan de naselectie van een U14 of U15 opleidingsteam geldt dat zij worden uitgenodigd voor een training van het U14 opleidingsteam van de regio of het U15 opleidingsteam van het steunpunt waaronder hun vereniging valt. Spelers die deelnemen aan de naselectie van de Nederlands U16 of Nederlands U18 selectie worden uitgenodigd voor een dubbeltraining bij SV Kampong Hockey, de centrale trainingslocatie van de KNHB.
  • Uitnodigingen: Als je rechtstreeks uitgenodigd wordt door de KNHB, kun je de uitnodigingen van de naselectie van de U14, U15 opleidingsteams én Nederlands U16 verwachten in oktober (2024).
  • Training tijdens naselectie: Tijdens de training van de naselectie worden oefeningen gedaan en onderlinge wedstrijden gespeeld onder begeleiding van de KNHB coaches en scouts. Zij worden hierbij ondersteund door clubcoaches. De deelnemers aan de naselectie die geschikt worden gevonden, worden direct toegevoegd aan de selectie. De deelnemers (opgegeven door de vereniging) die geschikt gevonden worden, ontvangen een uitnodiging voor de naselectie van de KNHB. Als ze daar worden geselecteerd, volgt een uitnodiging voor een stage met de desbetreffende nationale selectie.
  • Technische Commissie: Alléén de Technische commissie c.q. commissie Tophockey van een vereniging mag deze talenten opgeven. Daarnaast is het van belang te weten dat opgegeven spelers worden getest op het allerhoogste niveau. Als vereniging kun je voor de naselectie van Nederlands U16 en U18 maximaal 1 speler OF keeper per jaargang en per geslacht opgeven.
  • Internationale Toernooien: De Nederlandse jeugdselecties spelen tijdens het paasweekend verschillende internationale toernooien. In het Tsjechische Hradec Králové speelt Meisjes U16 en Jongens U16 hockeyt in Glasgow. Coach Bas de van de Schueren heeft 22 speelsters geselecteerd voor het 5 Nations toernooi in Valkenswaard. Coach Thijmen Schenk heeft 22 spelers geselecteerd voor het 5 Nations toernooi in Valkenswaard.

Hockey op het CSE: Een Intensief Programma

Hockey op het CSE (Centrum voor Sport en Educatie) is een programma dat is ontworpen om jonge hockeyers de mogelijkheid te bieden om hun sport optimaal te combineren met hun schoolopleiding.

• Individuele Ontwikkeling: Bij het CSE staat de individuele ontwikkeling van de speler centraal. Er wordt getraind in thema’s, zowel in balbezit als niet-balbezit.
• Trainingsfaciliteiten: Als hockeyer op het CSE train je in de onderbouw 3 ochtenden per week en in de bovenbouw 2 ochtenden per week op de watervelden van HC Zwolle. In de wintermaanden wordt er indoor getraind in de blaashal op het complex van HC Zwolle.
• Skills Programma: Sport en onderwijs worden op het CSE op unieke wijze aan elkaar verbonden door het Skills programma. Deze bestaat uit drie onderdelen: Athletic, Talent en Physical Skills.
• Selectieprocedure CSE: Om in aanmerking te komen voor Hockey op het CSE, moet je eerst geselecteerd worden. Daarom houden we voor elk van onze sporten selectietrainingen deze vinden plaats in februari en maart.
• Toelating tot het CSE: Bij het CSE komen kinderen binnen via een selectie in hun sport. De sportmanager bepaalt op basis van vastgestelde criteria of een talent kan instromen in het gewenste programma. Nadat een talent is aangenomen bij de sport, vindt er een check op de onderwijsaanmelding plaats. Bij aanvullende (zorg)vraag vindt er een intakegesprek plaats.
• Monitoring van de Ontwikkeling: Zodra een talent is gestart, wordt naast het monitoren van de voortgang in het onderwijs ook de ontwikkeling in de sport nauwlettend gemonitord. Op basis van vooraf helder gestelde doelen maakt de sportmanager inzichtelijk hoe de ontwikkeling van een talent verloopt. Zodra de ontwikkeling van een talent significant achterblijft of er sprake is van een zeer langdurige blessure (met bijvoorbeeld het ontbreken van uitzicht op volledig herstel) en dit na bijsturing niet verandert of wanneer er geen zicht is op verandering, stroomt een talent volgens een zorgvuldig protocol uit het sportprogramma en stopt daarmee ook het CSE-onderwijsprogramma.

Vrijwilligers en Clubcultuur

Veel hockeyclubs draaien op de inzet van vrijwilligers. De club moedigt leden aan om zich in te zetten voor de club, bijvoorbeeld als trainer, coach, scheidsrechter of in een van de vele commissies.

tags: #selectieteams #hockey #jonge #spelers