In de basketbalscene van Amsterdam is Joe Spinks, ook wel bekend als "The Bull", een gevestigde naam. Met twee MVP-titels bij de Astronauts en maar liefst zeven kampioenschappen (vijf als speler en twee als assistent-coach) heeft hij een indrukwekkende staat van dienst opgebouwd. Onder de vleugels van coaches Ton Boot en Arik Shivek beleefde hij glorietijden met de Astronauts. Van zijn studententijd bij Campbell University, waar hij werd uitgeroepen tot Big South Conference Rookie of the Year en Big South Conference Player of the Year, tot zijn professionele carrière als basketballer en coach, staat Joe Spinks synoniem voor hard werken, doorzettingsvermogen en resultaatgerichtheid. Deze mentaliteit geeft hij nu door aan talentvolle middelbare scholieren op de Eastern Guilford High School.
Van American Football naar basketbal
Voordat Joe Spinks zijn passie voor basketbal ontdekte, speelde hij American football. Tijdens een recreatieve sportweek in Amerika, waar football, basketbal en honkbal werden aangeboden, koos hij aanvankelijk voor de eerste twee, omdat hij nog geen ervaring had met basketbal. "Daarom waren football en honkbal de enige twee sporten die ik probeerde," legt Joe uit. "Een jaar later raadde een buurjongen me aan om basketbal eens te proberen. Op mijn tiende begon ik officieel met basketbal. Als kind keek ik altijd graag naar de Philadelphia 76ers en was ik helemaal weg van Julius Erving - Dr. J." De eerste drie jaar combineerde hij basketbal nog met football en honkbal, maar na een blessure stopte hij met football. Honkbal bleef hij wel beoefenen, waarbij hij de rol van catcher vervulde. Echter, door zijn snelle groei als tiener kreeg hij last van knieproblemen, mede doordat een catcher constant in een gehurkte positie speelt. Basketbal werd zijn comfortzone, waar hij hard werkte om beter te worden. Een basketbalkamp bleek de springplank naar zijn universiteitsloopbaan. De universiteitscoach van het kamp nam contact op met zijn middelbare schoolcoach en adviseerde hem om Joe in de gaten te houden. Die zomer groeide Joe nog eens 17 centimeter en kreeg hij een studiebeurs aangeboden.
Het verkrijgen van een studiebeurs was geen vanzelfsprekendheid. Verschillende vrienden wezen coaches op zijn talent, maar het duurde even voordat zijn harde werken en het bereiken van de halve finale van het state championship op de middelbare school werden beloond met een plek aan Campbell University. "Het leuke is dat mijn beste vriend, die destijds bij mij aan de overkant woonde, eerder door Campbell University en coach Billy Lee was benaderd. Die vriend raadde hem aan om eens naar mij te kijken. Ze twijfelden op dat moment of ik wel goed genoeg was. Ik was nog niet door hen benaderd, hoewel een andere vriend op de middelbare school een vader had met connecties met Campbell. Op dat moment werd ik aan hen voorgesteld, maar opnieuw ontstond de twijfel of ik wel goed genoeg zou zijn. Ik bleef doorgaan met basketballen, en ondertussen hielden andere scholen mij in de gaten. We speelden dat jaar het staatskampioenschap, en ze zagen me spelen. Vanaf dat moment kreeg ik een studiebeurs aangeboden."
Succesvolle start bij Campbell University
Op zijn achttiende begon Joe Spinks aan zijn avontuur bij Campbell University, wat al snel een succes bleek. In 1991, tijdens zijn eerste jaar, werd hij uitgeroepen tot Big South Rookie of the Year. "Tot op de dag van vandaag, bijna 34 jaar later, ben ik nog steeds blij met het feit dat ik geweldige spelers om me heen heb gehad," aldus Joe. "Tijdens mijn eerste jaar had het team te maken met veel blessures. Op dat moment was ik nog een ‘role player’, maar werd ik wel als scorende factor ingezet om het gemis van diverse spelers op te vullen. We waren al halverwege dat seizoen, maar mijn voornaamste taak was over het algemeen rebounden. Toch was het een begin van mijn scorende rol. Vanaf het derde jaar nam mijn scoreproductie toe, en samen met Scott Neely (voormalig speler van Landstede Hammers en assistent-coach van EiffelTowers Nijmegen) waren wij de scorende spelers. We hebben een record neergezet bij Campbell: de meeste punten samen gescoord in één wedstrijd." In 1994 voltooide Joe zijn studie Sport & Management aan Campbell University en begon hij aan zijn professionele basketbalcarrière.
Eerste stappen in Europa
Zijn eerste Europese bestemming was het Zweedse Södertälje, een plaats die bekend staat om zijn kerken en oude gebouwen. Bij de Södertälje Kings, zoals de organisatie toen heette, begon zijn professionele avontuur. "Om eerlijk te zijn, ik had echt last van heimwee aan het begin," herinnert Joe zich. "Ik was het klimaat niet gewend, zoals de sneeuw die in oktober al kwam aanzetten. Ondanks dat was het een leuke ervaring. Het was voor het eerst dat ik wegging uit Amerika, en als eerstejaars prof weet je niet gelijk wat dat inhoudt." Na zijn eerste jaar in Zweden vertrok Joe in 1995 naar Finland om te spelen voor Namika Lahti, dat in 2015 failliet ging. Met Lahti speelde hij nog tegen een Nederlands team, GOBA Gorinchem, in de kwalificatieronde van de Europa Cup. "Ik heb een geweldige tijd in Finland gehad; veel van het land en de cultuur kunnen ontdekken. Dat maakte het basketballen ook leuker als je dat kon doen. Tegen GOBA, een team dat destijds in Nederland speelde, hebben we nog een keer een Europees duel moeten spelen. Dat team bestond uit allerlei hele goede Nederlandse spelers, alsof zij de beschikking hadden over het nationale team. We hebben met slechts twee punten verschil gewonnen, waarna we tegen een team uit Spanje moesten spelen."
Lees ook: Waarom rugby meer is dan alleen een sport
Doorbraak in Amsterdam bij de Ricoh Astronauts
Via Vilvoorde en het Portugese Ílhavo kwam Joe Spinks in 1998 in Amsterdam terecht, bij de Ricoh Astronauts. Dit markeerde het begin van een lange en succesvolle periode in de hoofdstad. "Ik had vlak daarvoor een langdurige blessure gehad. Ik was echt uit vorm. Vlak daarvoor was ik ook getrouwd met Dawn, en zij kwam over naar Nederland. Ik was altijd nerveus om mijn baan kwijt te raken, maar op een dag kwam mijn coach Ton Boot naar me toe. Hij legde een arm om mijn schouder en zei ‘maak je geen zorgen om je baan, dat komt echt wel goed’. Ook Ruud Frese, de toenmalige voorzitter van de Ricoh Astronauts, had volledig vertrouwen in me. Hij vertelde me dat ik een goede speler ben, dat ik in vorm moest komen, en dat het dan zeker goed zou komen. Ik kwam in vorm, en ik begon ook steeds beter te spelen. Een nerveuze start werd omgezet in een prachtige tijd die zou komen. Ruud Frese was echt de beste manager waar ik ooit mee heb gewerkt. Hij zorgde echt goed voor zijn spelers, en ook voor al hun familieleden. Hoewel het moeilijk leek, ben ik tegelijkertijd ook erg blij dat ik het op deze manier heb kunnen meemaken tijdens mijn eerste jaar in Amsterdam. Ton Boot heeft me enorm veel geleerd. Het is soms best grappig om vandaag de dag van mijn eigen spelers te horen waarom ik soms zo hard kan coachen."
De legendarische finale van 1999
In Joe's eerste seizoen in Amsterdam plaatsten de Astronauts zich voor de tweede keer in hun bestaan voor de best-of-seven play-offserie, de finale van 1999 tegen Hans Verkerk Keukens Den Helder. De opdracht was simpel: wie vier van de maximaal zeven wedstrijden won, werd kampioen van Nederland. De Astronauts eindigden als eerste in de reguliere competitie, en Den Helder als tweede. Dat betekende dat de Astronauts de eerste wedstrijd thuis in de Apollohal mochten spelen, maar Den Helder was met 53-66 te sterk. Van de eerste vier wedstrijden won Den Helder er drie, en dus stonden de Astronauts met 1-3 achter in de serie. Dat betekende dat Den Helder nog maar één wedstrijd hoefde te winnen, en de Astronauts drie keer op rij om kampioen te worden. Wedstrijd nummer 5 werd in Amsterdam met 63-49 gewonnen, maar Den Helder mocht wedstrijd nummer 6 thuis spelen in hun eigen sporthal De Slenk. "Ik herinner me dat we aankwamen in de sporthal in Den Helder. Tony Miller, de guard van Den Helder en een aantal jaren later ook een teamgenoot van ons bij de Astronauts, zei dat hij zijn vriendin al had gebeld voor deze gelegenheid, dat deze game voor Den Helder zou zijn. Ik keek op, en er waren overal ballonnen, en de bloemen en champagne waren aanwezig in de sporthal. Chris McGuthrie keek ook omhoog en zei tegen me: ‘Oh Joe, je voelt het wel een beetje op deze manier; ze zijn serieus van plan een groot feest te organiseren’. Ik herinner me dat ik zei dat ze niet gelukkig naar huis zouden gaan die avond. Dat gebeurde ook niet, want na een spannende wedstrijd wonnen we ook in Den Helder en brachten we de stand op 3-3."
De zevende en beslissende wedstrijd in Amsterdam werd voorafgegaan door een bizarre situatie. Joe Spinks werd ziek en had moeite om op tijd in de Apollohal te komen. "Voordat deze wedstrijd begon werd ik ziek. Hier in Nederland kun je niet zomaar aan medicijnen komen, in tegenstelling tot Amerika waar je naar de winkel of de drogist/apotheek kunt gaan en ze kunt krijgen. Mijn keel zat echt dicht, en mijn vrouw ging met de auto naar de afspraak voor wat medicijnen. Tegen Chris zei ik dat hij alvast naar de Apollohal kon gaan, en dat ik met Dawn daar naartoe zou komen. Ik denk alleen dat ze in de war was met de tijd, want toen de tijd begon te dringen was ze nog niet terug. Uit nervositeit ben ik vanuit Almere met de trein naar Amsterdam gegaan. Ik dacht echter dat deze trein naar een plek in Amsterdam zou gaan waar ik de tram zou nemen. De trein stopte echter bij Amsterdam RAI, en er kwam maar geen tram aan. Ook de taxi weigerde me naar de Apollohal te brengen, omdat dat te dichtbij was en hij geen omzet daaruit kon genereren. Vanaf de RAI ben ik naar de Apollohal gaan rennen om op tijd te komen. De afspraak met Ton Boot was dat elke speler minstens anderhalf uur voor elke wedstrijd aanwezig moest zijn. Ton nam die afspraak altijd serieus: als je te laat kwam zou je niet spelen. Ik kwam pas 75 minuten voor de wedstrijd binnen, en ik legde hem het verhaal uit. Hij zei: ‘Joe, het is oké. Ga je omkleden en klaarmaken voor de wedstrijd’. Dat is wat ik nog het beste kan herinneren, om op tijd voor deze wedstrijd te komen."
Ondanks de hectische voorbereiding was Joe Spinks direct scherp toen de wedstrijd eenmaal begon. De sfeer in de Apollohal was geweldig en de wedstrijd werd gekenmerkt door een naadloze samenwerking tussen Joe en Chris McGuthrie. "Toen de wedstrijd eenmaal begon, zat ik er gelijk in. De sfeer in de Apollohal, met de fans tussen Amsterdam en Den Helder, was geweldig. Ook was het zo dat tijdens deze wedstrijd het startpunt was van de naadloze connectie tussen Chris en mij. Ik pakte een steal, en Chris sprintte al naar de andere kant van het veld. Ik gaf een lange pass naar onze aanvalshelft, en Chris ontving de bal en verzilverde de lay-up. Deze aanvallen zouden toonaangevend zijn voor het verloop van de wedstrijd, en voor het feit dat Chris en ik elkaars gedachten konden lezen tijdens het spel." De Ricoh Astronauts beschikten niet alleen over ervaren spelers, maar ook over jonge talenten die steeds sterker werden. Joe Spinks heeft ze zien groeien en heeft ook zelf een ontwikkeling doorgemaakt. "Ik heb geleerd hoe je een betere basketballer kon zijn. Naast coach Ton Boot heb ik geweldige teamgenoten gehad die mij ook een beter speler maakten. Voorheen dacht ik dat ik een fysiek sterke speler was, totdat ik met Mario Bennes in het team kwam. Hij leerde mij om nog meer fysiek te spelen, net als Milko Lieverst en Rolf Franke. Mijn aanvallende spel is met Chris McGuthrie steeds beter geworden. Alles werd een wisselwerking in het team, aangezien de jonge talenten destijds in Amsterdam ook steeds beter werden, zoals Raoul Heinen, Sydmill Harris, later ook Sander van der Holst, Niels Meijer en Stefan Wessels. Wij hebben onze routine en ervaring kunnen inzetten op de jonge spelers, en wij hebben ook zeker van elkaar geleerd. Er was ook nooit sprake van arrogantie, maar hebben altijd respect getoond. Zelfs buiten Nederland."
Europese successen en latere kampioenschappen
In het seizoen 2000/2001 beleefden de Astronauts een succesvolle Europa Cup-campagne, waarin ze de halve finale bereikten. Deze prestatie werd mogelijk gemaakt door een overwinning op het Turkse Fenerbahçe SK, een team dat tegenwoordig in de EuroLeague speelt. "Op hetzelfde tijdstip troffen twee teams in twee verschillende sporten een tegenstander waarbij men niet had gedacht dat zij ze zouden verslaan: wij met de Astronauts versloegen Fenerbahçe, en Fenerbahçe versloeg voetbalclub Manchester United," vertelt Joe. "De fans van Fenerbahçe zijn echt enorm levendig, dat merkte je toen we daar de return moesten spelen. Toen wij naar Istanbul gingen om daar het duel voor de tweede keer aan te gaan met Fenerbahçe, en een 93-73 overwinning van vorige week moesten verdedigen, verkeerde Turkije in een economische crisis. Wij wilden iets gaan eten, en alles was op dat moment nog iets van een halve gulden waard. Ondanks dat was het geweldig om daar te spelen. We verloren met tien punten verschil, maar hadden een marge van tien punten over voor de halve finale van de Korać Cup." Na het kampioenschap van 1999 volgden er nog twee in 2000 en 2001.
Lees ook: Basketbal taart versieren
Een rollercoasterjaar: 2001-2002
Het seizoen 2001-2002 zou de geschiedenis ingaan als het rollercoasterjaar van de Astronauts. "Ja, dat seizoen was echt een moeilijk jaar voor de Astronauts," herinnert Joe zich. "We speelden Europees in de Saporta Cup, maar dat Europees avontuur eindigde snel. We wonnen eind 2001 weliswaar de Ricoh Cup (laatste jaar van de FEB Cup), maar werden in de Basketball Cup in de kwartfinale uitgeschakeld door EiffelTowers Nijmegen. Na de eerste competitiehelft verloren we zoveel wedstrijden waardoor we van de eerste plek naar de derde plek gingen. Veel mensen gaven ons weinig kans om voor het vierde jaar oprij kampioen van Nederland te worden." In de play-offs begonnen de Astronauts de best-of-three serie tegen EBBC Den Bosch, dat nota bene de Basketball Cup tegen EiffelTowers had gewonnen. Toch lukte het om opnieuw de finale te behalen via Den Bosch en NAC Breda, waar EiffelTowers de tegenstander was. Joe's beste vriend Scott Neely was op dat moment de assistent-coach van Marco van den Berg bij EiffelTowers. EiffelTowers begon de best-of-seven serie met het thuisvoordeel, omdat ze als eerste waren geëindigd in de competitie en de Astronauts als derde. De serie verliep in evenwicht, waarbij de wedstrijden om en om werden gewonnen in Nijmegen door EiffelTowers en in Amsterdam door de Astronauts. Na vijf wedstrijden kwam EiffelTowers op matchpoint en konden ze in Amsterdam, voor een uitverkochte Sporthallen Zuid, kampioen worden. Joe Spinks herinnert zich nog precies hoe beladen deze wedstrijd was en de intensiteit van het duel. "Wedstrijd nummer 6: we stonden ineens op achterstand met nog een minuut te spelen. Zo’n reeks aan kampioenschappen kon na drie jaar ineens voorbij zijn. Toch kwamen we terug op voorsprong, maar Nijmegen kwam nog gelijk te staan (67-67) met nog 20 seconden te gaan. We hadden een plan in gedachte: Chris Mims van EiffelTowers had de bal, en op dat moment hebben we hem op zo’n manier klem gezet dat hij voor een geforceerd schot moest gaan die mis ging."
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
tags: #scoring #in #basketball #english