Het Nederlandse volleybal kent een breed scala aan scheidsrechters, van verenigingsscheidsrechters die thuiswedstrijden fluiten tot nationale en internationale scheidsrechters die actief zijn op het hoogste niveau. De scheidsrechters zijn onmisbaar om de wedstrijden in goede banen te leiden. In dit artikel wordt ingegaan op de verschillende niveaus van scheidsrechters, hun verantwoordelijkheden, en de nieuwe opleidingen die vanaf september 2025 beschikbaar komen. Ook wordt de afscheidswedstrijd van een bekende Eredivisie scheidsrechter belicht.
Scheidsrechtersniveaus en Licenties
Elk volleybalteam heeft de verplichting om een aantal wedstrijden te fluiten. Het is hierbij van groot belang dat de wedstrijden worden gefloten door scheidsrechters met de juiste licentie. Het inzetten van een scheidsrechter met een onjuiste licentie kan leiden tot een boete. De aanstelling van scheidsrechters is afhankelijk van het niveau van de wedstrijd. Wedstrijden tot en met de 1e klasse worden aangewezen door US, terwijl de Nevobo verantwoordelijk is voor de aanstelling van scheidsrechters in hogere klassen.
Om de spelregels te leren kennen of op te frissen, kan men de spelregels raadplegen. Voor wie de regels denkt te beheersen, is er de mogelijkheid om via www.volleybalmasterz.nl een spelregeltoets te doen en zo een licentie tot en met de 3e klasse te behalen. Inloggen kan met het spelersnummer, zodat de licentie op naam komt te staan.
Voor wie op een hoger niveau wil fluiten, bijvoorbeeld omdat men het leuk vindt, het team een leveringsplicht heeft, of men meer voor de vereniging wil doen, is er de vaardigheidstraining voor scheidsrechters tot en met de 1e klasse. Deze training wordt door US georganiseerd (gemiddeld 1 keer per jaar) en duurt 2 tot 3 uur. Na het volgen van deze training is men bevoegd om tot en met de 1e klasse te fluiten. Een andere mogelijkheid is het fluiten van wedstrijden tot en met de 3e divisie. Hiervoor wordt een persoonlijk leertraject samengesteld, afhankelijk van de volleybal- en scheidsrechterervaring.
Overzicht van Scheidsrechtersniveaus
De Nevobo heeft de scheidsrechters onderverdeeld in verschillende niveaus, elk met een eigen bevoegdheid:
Lees ook: Word Scheidsrechter: KNVB Cursussen
- Nationale scheidsrechters:
- N1: Eredivisie en Topdivisie
- N2: Eerste Divisie
- N3: Tweede Divisie
- Regioscheidsrechters:
- R1: Derde Divisie en lager
- R2: Promotieklasse en lager
- R3: VS-3 Cursist (promotieklasse)
- Verenigingsscheidsrechters (fluiten thuiswedstrijden):
- V2: Promotieklasse en lager
- V4: 1e klasse en lager (afgeronde VS-2 opleiding)
- V5: VS-2 cursist in opleiding
- V6: 3e klasse en lager (incl. jeugd, m.u.v. Topklasse A en B)
- V7: 3e klasse en lager (m.u.v. Topklasse A en B)
- V8: VS-2 jeugd in opleiding (m.u.v.
Belangrijke Documenten en Spelregels
Voor een duidelijk overzicht van alle actuele spelregels verwijst de NeVoBo naar de volgende documenten:
Zaalvolleybal:
- Officiële Spelregels 2019-2020 - Topdivisie en lager
- Overzicht wijzigingen Spelregels 2019-2020 - Topdivisie en lager
Cool Moves Volleybal (CMV):
- Officiële Spelregels CMV 2019-2021
Week van de Scheidsrechter
De Week van de Scheidsrechter is een jaarlijks terugkerend evenement waarbij sportend Nederland de scheidsrechter in het zonnetje zet. Het is een moment om de scheidsrechters te bedanken voor hun inzet, omdat zij het mogelijk maken dat teams kunnen shinen in de sporthallen.
Afscheid van Henk Woudstra
Een memorabel moment in de volleybalwereld was de afscheidswedstrijd van Henk Woudstra, een N1 nestor van het Nederlandse scheidsrechterscorps in de volleybal Eredivisie. Na meer dan 40 jaar onafgebroken actief te zijn geweest in de Eredivisie, nam Henk afscheid tijdens de wedstrijd tussen Abiant Lycurgus en Landstede Volleybal. Frans Lodérus fungeerde als 2de scheidsrechter en Hans Nieukerke sprak Henk toe.
Henk Woudstra deelde zijn ervaringen en inzichten over het scheidsrechtersvak. Hij benadrukte dat theoretische kennis van de regels essentieel is, maar dat er meer nodig is om een goede scheidsrechter te zijn. Persoonlijkheid, ervaring en het vermogen om met situaties om te gaan zijn eveneens van groot belang. Hij gaf aan dat de nieuwe randvoorwaarden, zoals het licentiesysteem, BMI en leeftijd, het voor vrijwilligers niet gemakkelijker maken om topsportoffers te brengen.
Henk haalde ook enkele anekdotes uit zijn lange carrière aan, zoals de keer dat hij na de wedstrijd de pastoor nodig had om naar huis te kunnen rijden, en de keer dat hij Esther Spekschoor een gele kaart gaf in haar afscheidswedstrijd. Hij vertelde ook over zijn internationale ervaringen, waarbij hij in diverse landen en toernooien heeft gefloten.
Lees ook: Top scheidsrechters in voetbalgeschiedenis
Koos Nederhoed: Een Leven Lang Volleybal
Een andere bekende naam in de volleybalwereld is Koos Nederhoed, bestuurslid van VC Sneek en internationaal scheidsrechter. Koos begon zijn carrière in 1978 en mocht vanaf 1998 zijn kunsten laten zien in de Eredivisie. Vanaf 2000 was hij actief op Europees en wereldniveau, waar hij Wereldkampioenschappen, de World League, en finales van clubteams en de Champions League begeleidde.
Koos staat bekend om zijn Friese nuchterheid en zijn vermogen om dingen op te lossen met humor. Hij was jarenlang aanvoerder van het volleybalteam en heeft altijd de drive gehad om dingen te regelen en mensen iets te leren. In 2018 kwam er een einde aan zijn carrière als scheidsrechter op het hoogste niveau vanwege zijn leeftijd, maar hij bleef betrokken bij de sport als bestuurslid bij VC Sneek en als Challenge Referee (VAR).
Als Challenge Referee ondersteunt Koos de beslissingen van de scheidsrechter middels camerabeelden. Hij is erg content met de introductie van het Challenge systeem in Nederland, omdat het een stukje rechtvaardigheid toevoegt aan de wedstrijden.
Nieuwe Opleidingen voor Trainers en Scheidsrechters
Vanaf september 2025 komen er nieuwe opleidingen beschikbaar voor trainers en scheidsrechters. Deze opleidingen zijn modulair opgebouwd en sluiten aan op elke fase van de ontwikkeling, van beginner tot internationaal niveau. De opleidingen hebben een duidelijke structuur en herkenbare naamgeving, waardoor in één oogopslag duidelijk is op welk niveau iemand actief is.
Overzicht van de nieuwe opleidingen voor trainers:
- Volleybal Trainer Beginnend: ondersteuning bij trainingen binnen de vereniging, t/m 3e klasse
- Volleybal Trainer Vereniging: zelfstandig training geven, t/m 1e klasse
- Volleybal Trainer Regio: training en begeleiding op regionaal niveau, t/m 3e divisie
- Volleybal Trainer Nationaal: coaching op landelijk niveau, t/m Topdivisie
- Volleybal Trainer Nationaal plus: trainen op het hoogste nationale niveau, t/m Eredivisie
- Volleybal Trainer Internationaal: begeleiding op internationaal niveau, zoals nationale teams of FIVB/CEV
Overzicht van de nieuwe opleidingen voor scheidsrechters:
- Volleybal Scheidsrechter Beginnend: fluiten binnen de eigen vereniging, t/m 3e klasse
- Volleybal Scheidsrechter Vereniging: zelfstandig fluiten, t/m 1e klasse
- Volleybal Scheidsrechter Regio: fluiten op regionaal niveau, t/m 3e divisie
- Volleybal Scheidsrechter Nationaal: fluiten op landelijk niveau, t/m Topdivisie
- Volleybal Scheidsrechter Nationaal Plus: fluiten op het hoogste nationale niveau, t/m Eredivisie
- Volleybal Scheidsrechter Internationaal: actief op internationaal niveau, zoals FIVB/CEV
Bij elk niveau zijn diploma’s beschikbaar in vier disciplines: zaalvolleybal, beachvolleybal, zitvolleybal en jeugdvolleybal.
Lees ook: Carrières van oud-scheidsrechters
tags: #scheidsrechters #volleybal #eredivisie #namen