Een goede scheidsrechter is essentieel voor een eerlijk en vlot voetbalspel. Naast een grondige kennis van de spelregels, is effectieve communicatie cruciaal. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de signalen die een scheidsrechter gebruikt, en geeft inzicht in de overwegingen die een scheidsrechter maakt tijdens een wedstrijd.
Het Gebruik van het Fluitsignaal
Het fluitsignaal is het belangrijkste communicatiemiddel van de scheidsrechter. Het dient echter weloverwogen gebruikt te worden.
- Analyse Moment: Voetbalscheidsrechters dragen hun fluitjes in hun handen, niet continu in hun mond. Door het scheidsrechtersfluitje naar de mond te brengen om te kunnen blazen heeft een scheidsrechter een moment om een fout te analyseren.
- Fluitsignaal met Mate: Fluit met mate. Als de bal duidelijk het doel in is gegaan, is het niet nodig om te fluiten. Wijs dan eenvoudigweg in de richting van de middencirkel.
- Kracht van het Signaal: Om het gebruik van het fluitsignaal extra te benadrukken wanneer het echt nodig is kun je het ook af en toe laten wanneer het niet echt nodig is om het te blazen. Wanneer de bal bijvoorbeeld zo buiten het veld wordt geschopt dat iedereen dit kan zien is fluiten wellicht wat overbodig. Zo zet je voor de essentiële spelmomenten en momenten waar het minder evident is voor de spelers extra kracht bij met je fluitsignaal. Zo worden spelonderbrekingen bij overtredingen zoals buitenspel of gevaarlijk spel extra duidelijk kenbaar gemaakt.
- Duidelijke Situaties: Als de bal duidelijk het doel in is gegaan, is het niet nodig om te fluiten. Wijs dan eenvoudigweg in de richting van de middencirkel. Je kunt dan echter wel weer blazen op die zeldzame momenten dat doelpunt minder duidelijk is. Bijvoorbeeld wanneer de bal de paal raakt, over de doellijn gaat en dan terugkaatst.
- Soorten Fouten: Je blaast het fluitje in normale spelsituaties voor veel voorkomende fouten, buitenspel en wanneer de bal nét over de zijlijn of doellijn gaat. Je blaast heel hard voor een slechte overtreding, voor een strafschopfout of om een doelpunt te weigeren.
- Intonatie: De intonatie is ook erg belangrijk. Mensen praten in het dagelijks leven ook met een scala aan emoties die vreugde, verdriet, enthousiasme en nog veel meer kunnen overbrengen. En naar sprekers die een hele presentatie op dezelfde monotone manier vertellen zou je ook niet meer aandachtig luisteren. Het belangrijkste is het plezier in de wedstrijd, dus straf niet te zwaar als iets niet goed gaat.
Voorbereiding voor de Wedstrijd
Een goede voorbereiding is het halve werk. Dit omvat niet alleen fysieke voorbereiding, maar ook communicatie met de teams en het controleren van de benodigde materialen.
- Aanwezigheid: Kom minimaal 30 minuten voor aanvang van de wedstrijd bij het terrein en meld je bij de leider van het team welke je gaat fluiten, zodat ook hij/zij door kan gaan met de voorbereidingen van het team.
- Controle: Controleer de spelerspassen en het wedstrijdformulier.
- Kleding en Materiaal: Zorg ervoor dat je geschikte sportkleding draagt met goed schoeisel. In de bestuurskamer liggen scheidsrechtershirts in de kast. Hier liggen ook stopwatches, fluitjes, schrijfboekjes en pennen. Ook vlaggen zijn aanwezig voor de wedstrijden op groot veld (Vanaf D-pupillen).
- Wedstrijdbal en Toss: Vaak heeft de leider wel een goede wedstrijdbal bij zich. Gebruik een muntstuk voor het tossen. De winnaar kiest de speelhelft en de verliezer krijgt de aftrap.
- Instructies: Loop naar de trainers en stel jezelf voor. Vraag of er nog bijzonderheden zijn.
- Grensrechters: Vraag beide teams wie de grensrechters zijn. Laat ze bij corners op de achterlijn staan, zodat zij kunnen zien of de bal over de lijn gaat. Vraag hun duidelijk te vlaggen welke kant de inworpen op gaan. Vraag ze niet voor overtredingen te vlaggen.
- Teamwork: Je laat alle spelers elkaar een hand geven.
- Spelplezier: Zorg ervoor dat de spelers er lol in hebben.
- Praktische Zaken: Als bij een speler een veter los zit, wijs hem er dan op.
Kaarten en Tijdstraffen
Het geven van kaarten en tijdstraffen is een belangrijk onderdeel van de taak van de scheidsrechter. Het is essentieel om de regels correct toe te passen en de administratie nauwkeurig bij te houden.
- Gele Kaart: Een gele kaart betekent dat de speler tien minuten uit de wedstrijd moet. Ze spelen dan met een man minder. Je schrijft op je papier in welke minuut en welke speler een gele kaart krijgt. Als ze geen nummers hebben, omschrijf je de speler, bijvoorbeeld: "die blonde met die bril".
- Rode Kaart: Een rode kaart betekent dat de speler helemaal niet meer mee mag doen.
- Administratie: Vul in de app in hoeveel gele kaarten je aan elk team hebt gegeven. Dat vul je in op het tabblad Tijdstraffen (dus niet bij Kaarten!). Een rode kaart vul je wel in op het tabblad Kaarten. De KNVB wil ook weten welke speler dat was.
- Tijdstraf Regels: Tijdstraf kan niet worden opgelegd aan elftallen die uitkomen in de categorie A van het veldvoetbal. Een tijdstraf duurt 10 minuten. Het toezicht op de speler aan wie tijdstraf is opgelegd, is in handen van de scheidsrechter. Hij houdt ook de tijd bij en noteert de naam van de speler aan wie tijdstraf is opgelegd. De tijdstraf gaat in bij het hervatten van het spel. De tijdstraf kan slechts eenmaal per speler per wedstrijd worden opgelegd bij een waarschuwing. Hierbij moet de scheidsrechter wel de gele kaart tonen. Krijgt een speler een tweede waarschuwing dan volgt de rode kaart. Indien aan de aanvoerder van een elftal tijdstraf is opgelegd, moet zijn taak gedurende de tijdstraf aan een andere speler worden overgedragen. Als een doelverdediger tijdstraf krijgt opgelegd, dan moet een andere speler zijn plaats als doelverdediger innemen. Als een speler zijn tijdstraf van 10 minuten niet kan volmaken, omdat de rust aanbreekt, dan zal hij het resterende gedeelte van de tijdstraf in de tweede helft dienen te ondergaan. Indien een speler zijn tijdstraf van 10 minuten niet kan volmaken omdat de wedstrijd wordt gestaakt, dient hij het restant te ondergaan vanaf de spelhervatting. Dit betekent dat, indien de wedstrijd alsnog uitgespeeld dient te worden op een later tijdstip, de desbetreffende speler aan wie een tijdstraf was opgelegd niet aan het restant van de wedstrijd mag deelnemen totdat de volledige tijdstraf is uitgezeten. Als het aantal spelers vanwege het aantal tijdstraffen onder de 7 daalt, moet de wedstrijd worden gestaakt.
Na de Wedstrijd
Ook na de wedstrijd zijn er nog enkele belangrijke taken voor de scheidsrechter.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
- Wedstrijdformulier: Na de wedstrijd vult de scheidsrechter het digitale wedstrijdformulier in. Vaak kan de leider hier wel mee helpen. De uitslag moet door de scheidsrechter bevestigd worden. Kaarten die gegeven zijn kunnen ook ingevoerd worden.
- Materiaal: Na de wedstrijd geef je de bal/vlaggen weer terug aan de leider.
- Consumptie: In de rust en na afloop mag je natuurlijk iets te drinken nemen in de bestuurskamer.
- Spelerspassen: Vlak voor de wedstrijd worden de passen aan de scheidsrechter overhandigd, hij/zij controleert in het bijzijn van de aanvoerders/leiders van beide elftallen de gegevens op het wedstrijdformulier aan de hand van de passen. Dit gebeurt in een ruimte naar keuze van de scheidsrechter. Na de wedstrijd controleert de scheidsrechter aan de hand van de spelerspassen de persoonsgegevens van de wisselspelers. De aanvoerders/leiders gaan akkoord met het digitale wedstrijdformulier, waarmee zij verklaren aanwezig te zijn geweest bij de controle van de spelers passen en geen bezwaar maken tegen de aantekeningen op het formulier. Door het controleren van het digitale wedstrijdformulier, verklaart de scheidsrechter alle gegevens te hebben gecheckt aan de hand van de passen. Hij geeft de passen hierna terug aan de aanvoerders/leiders. Visuele controle van de passen is zowel voor als na de wedstrijd mogelijk. Als één of beide aanvoerders/leiders visuele controle wensen, kunnen zij dit vooraf, in de rust of direct na de wedstrijd bij de scheidsrechter melden.
Essentiële Eigenschappen van een Goede Scheidsrechter
Een goede scheidsrechter beschikt over meer dan alleen kennis van de regels. Objectiviteit, controle en consistentie zijn cruciaal.
- Verplichtingen: Een scheidsrechter dient te zorgen voor: a. Veiligheid van de spelers b. Objectiviteit (geen enkele speler mag oneerlijk voordeel krijgen). Om aan deze verplichtingen te kunnen voldoen, moet hij het spel controleren.
- Zonden: De volgende 7 zonden leiden tot verlies van controle: 1. Gebrek aan conditie 2. Een slechte kennis van de spelregels 3. Slechte positiebepaling 4. Gebrek aan zelfbeheersing 5. Gebrek aan concentratie 6. Inconsequentie 7. A. 1. 2. 3.
- Streng Begin: Reageer streng op gebeurtenissen die in het begin van de wedstrijd belangrijk zijn. Om later het spel te verstrakken is moeilijk, zelfs voor ervaren scheidsrechters.
- Overtredingen: Overtredingen waarop gelet moet worden zijn: a. Het trappen van of naar een tegenstander b. Het laten vallen van een tegenstander, (foutief uitgevoerde sliding) c. Het springen op of naar een tegenstander d. Het onjuist aanvallen van een tegenstander e. Het slaan, duwen of vasthouden van een tegenstander f. Het spuwen van een tegenstander g. Het onjuist uitvoeren van een tackel h. 4.
- Beoordeel de Wedstrijd: Beoordeel de aard van de wedstrijd. Als het een open en sportieve wedstrijd is laat dan de voordeelregel volledig intact.
- Gele Kaart Procedure: Zorg dat de spelers, die zich schuldig maken aan overtredingen die bestraft moeten worden met een gele kaart dat deze zo rustig mogelijk wordt getoond. De scheidsrechter moet hierbij proberen emoties te onderdrukken en elk vertoon van show te vermijden. Wees duidelijk en gedecideerd en geef geen aanleiding tot irritatie.
- Identificatie: Zorg dat er geen misverstand bestaat over de identiteit van de speler die in het geding is.
- Vermaning: Voor kleine of grotere overtredingen, waarvoor je de voordeelregel hebt toegepast, vergeet dan niet de overtreder te vermanen of te waarschuwen, (geel 10 min regeling) zodat er niet gedacht kan worden dat je het niet gezien of gemerkt hebt.
- Consistentie en Concentratie: Concentreer je en wees consequent tijdens de gehele wedstrijd. M.a.w. je fluit niet voor duwen gedurende de eerste vijftien minuten van de wedstrijd en aan het einde van de speelhelft weer wel, of je laat voor blauw doorspelen en voor rood niet bij gelijke overtredingen. Laat je niet afleiden door het publiek en concentreer je meer tijdens de laatste 20 minuten.
- Regelkennis: Marchandeer niet met de regels. Blijf constant op de hoogte van (nieuwe) ontwikkelingen binnen de regels.
Momenten van Extra Concentratie
Er zijn specifieke momenten in de wedstrijd waarop de scheidsrechter extra alert moet zijn.
- Begin van de Wedstrijd: In de eerste minuten, om de geplande onregelmatigheden zoals vasthouden, een licht duwtje, de kop in te drukken.
- Twijfelachtige Beslissingen: Na een twijfelachtige of foutieve beslissing, zoals voordeelregel foutief toegepast, buitenspel, etc. is het zeer belangrijk om je eigen kalmte te bewaren.
- Na Doelpunten/Strafschoppen: Na een strafschop of doelpunt.
- Verandering in Spel: Na een lange tijd van open spel is het mogelijk dat het spel ineens explodeert. Verstrak de wedstrijd onmiddellijk om erger te voorkomen.
- Laatste Minuten: In de laatste 15 minuten moet je jezelf er toe dwingen; hier kan een wedstrijd uit de hand lopen.
De Rol van de Assistent-Scheidsrechter
De assistent-scheidsrechter speelt een cruciale rol in het ondersteunen van de scheidsrechter.
- Samenwerking: De belangrijkste taak van een assistent-scheidsrechter is om samen te werken met de scheidsrechter. Het is belangrijk om te onthouden dat de scheidsrechter de eindverantwoordelijkheid heeft, en de assistent-scheidsrechter is er om te helpen bij het nemen van de juiste beslissingen.
- Objectiviteit: Hoewel het begrijpelijk is dat men affiniteit kan voelen met een van de teams op het veld, is het cruciaal om objectief te blijven en de regels correct toe te passen.
- Afspraken Vooraf: Voor de wedstrijd begint, zal de scheidsrechter doorgaans afspraken maken met de assistent-scheidsrechter. Dit initiatief ligt bij de scheidsrechter en duurt meestal slechts enkele minuten. Tijdens dit overleg geeft de scheidsrechter korte instructies en specifieke aanwijzingen.
- Buitenspel: Een van de belangrijkste taken van de assistent-scheidsrechter is het beoordelen van buitenspelsituaties. Het is belangrijk om de positie van de voorlaatste verdediger te observeren. De assistent-scheidsrechter moet zich ter hoogte van deze verdediger positioneren om een correct oordeel te kunnen vellen. Het is essentieel om hierbij de tijd te nemen en gebruik te maken van de "twee seconden bedenktijd" om een weloverwogen beslissing te nemen.
- Wissels: De assistent-scheidsrechter assisteert ook bij het correct uitvoeren van wisselspelers.
- Lijnbeoordeling: Dit geeft de assistent goed zicht op de lijn en kan zo beoordelen of de bal de lijn volledig heeft gepasseerd.
- Instructies Opvolgen: Het is van cruciaal belang dat de assistent-scheidsrechter alert is op de signalen van de scheidsrechter. Deze signalen kunnen bestaan uit een fluitsignaal, het opsteken van een vinger, een doorspeelgebaar of de verbale aanwijzing "ga door". Zodra de scheidsrechter een van deze signalen geeft, dient de assistent-scheidsrechter direct de vlag omlaag te doen en het spel te laten hervatten.
- Positie bij Doelgebied: De assistent-scheidsrechter dient zich ter hoogte van het doelgebied te positioneren om te kunnen beoordelen of de bal zich binnen het doelgebied bevindt.
Lees ook: Een Terugblik op de Loopbaan van Wim Meijer
Lees ook: Code Scheidsrechter Volleybal
tags: #scheidsrechter #signalen #voetbal #uitleg