Rugby is een dynamische en opwindende teamsport die wereldwijd wordt gespeeld. Het combineert kracht, uithoudingsvermogen en strategisch denken, en biedt een unieke ervaring voor zowel spelers als toeschouwers. Deze gids is bedoeld om beginners een helder inzicht te geven in de basisregels en concepten van rugby.
Wat is Rugby?
Rugby is een teamsport die wordt gespeeld op een grasveld met twee teams van 15 spelers (bij de jeugd zijn er varianten met minder spelers). Het doel is om meer punten te scoren dan de tegenstander door de bal over de try-line (achterlijn) van de tegenstander te drukken (een "try") of door de bal tussen de palen van het doel te schoppen.
De Basisprincipes
Rugby lijkt een eenvoudig spel: je mag de bal in je hand nemen en de bedoeling is dat je de bal achter de trylijn van de tegenstander tegen de grond drukt. Het lijkt echt makkelijker dan het is, je mag de bal naar een medespeler gooien maar een van de belangrijkste regels in rugby is: de bal moet altijd naar achteren gespeeld worden. Deze en meerdere regels in rugby maken een goede samenwerking en sterke discipline noodzakelijk.
Spelverloop
Meestal zal een speler proberen met de bal in de handen zoveel mogelijk terrein te winnen door vooruit te rennen tot het moment dat hij getackeld of tegengehouden wordt. Op dat moment zal hij proberen de bal schuin achterwaarts af te spelen naar een medespeler die vervolgens terrein probeert te winnen door naar voor te lopen. Op deze manier wordt geprobeerd de try-line van de tegenstander te bereiken, zodat er gescoord kan worden.
De Bal
De wedstrijd draait om het bezit van de ovaalvormige bal, het overwinnen van terrein en het scoren door de bal op de grond te drukken voorbij de achterlijn: de try.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
Passen en Rennen
De spelers mogen rennen met de bal in de handen. Een belangrijke regel is dat je de bal niet voorwaarts mag overgooien. Terrein mag alleen worden gewonnen door met de bal te lopen of hem vooruit te schoppen. Het afspelen naar een teamgenoot [passen] mag alleen in achterwaartse richting.
Tackelen
Alleen de speler met de bal mag getackeld of tegengehouden worden. Tackelen of tegenhouden mag alleen met de armen en handen gebeuren. Naar elkaar schoppen is ten strengste verboden. Andere spelers mogen elkaar niet hinderen.
Schoppen
Je mag de bal schoppen. Dat kan handig zijn als een verdedigende of als een tactische aanvallende actie. Als de bal in de buurt van de eigen try-line pas bemachtigd kan worden zal vaak, om terrein te winnen, de bal naar voor geschopt worden. Het doel hiervan is terrein terug te winnen. Dit kan door achter de bal aan te hollen en hem weer te pakken zien te krijgen, of te zorgen dat de bal zover mogelijk van de eigen tryline over de zijlijn uit te gaat.
Spelregels in Detail
Rugby is gebonden aan veel spelregels. Het is soms best ingewikkeld, die regels van het volwassen rugby. Daarom speelt de jeugd een spelvorm die is aangepast aan hun leeftijd en ontwikkeling. Per jeugdcategorie zijn er afwijkende spelregels ten opzichte van de regels voor volwassenen.
Scoren
- Try: Een try levert vijf punten op. Dit gebeurt door de bal achter de try-line van de tegenstander op de grond te drukken.
- Conversie: Na een try krijgt het team de kans om een conversie te scoren, wat nog eens 2 extra punten oplevert. Hierbij wordt van een bepaalde plek op het veld geprobeerd de bal tussen de palen te schoppen. De horizontale as waarop de bal zich bevind word de off-side lijn genoemd. aan hun kant van deze denkbeeldige lijn.
- Penalty Kick: Bij een penalty mag de bal tussen de palen worden geschopt, deze levert 3 punten op.
- Drop-goal: In het spel zelf mag de bal ook tussen de palen worden geschopt, een drop-goal is gedaan. deze levert 3 punten op. Dit moet gebeuren met een zogeheten drop-kick, waarbij de bal eerst de grond moet raken voor het schoppen.
Overtredingen en Hervattingen
- Scrum: Lichte overtredingen zoals het laten vallen van de bal of een pass naar voren worden bestraft met een scrum. In de scrum staan van elk team 8 (bij de jeugd: 5 of 3) voorwaartsen in een vaste formatie tegenover elkaar. De spitsen van beide teams staan in gehurkte houding tegenover elkaar en raken in elkaar verstrikt.
- Line-out: Als de bal over de zijlijn gaat, wordt het spel hervat met een line-out waarbij de tegenpartij in mag gooien. Als de bal uit gaat, wordt een line-out geformeerd. Een aantal spelers van beide teams stelt zich in twee rijen naast elkaar loodrecht op de zijlijn op, waarna de bal wordt ingegooid.
- Penalty: Zware overtredingen zoals het praten tegen de scheidsrechter of buitenspel worden bestraft met een penalty (strafschop). Bij een penalty moet de tegenstander 10 meter achteruit en mag je de bal met een kick, een achterwaartse pass of een scrum in het spel brengen. Maar als je in de buurt van de palen bent, mag je ook op de palen schieten.
Contactmomenten
Niet alleen bij een tackel doe je leuke contacten op. Ook bij een maul of ruck maak je contact.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
- Maul: Je botst met de bal in je armen tegen een speler en draait je lichaam in. Je wacht op hulp van een maatje als de tegenstander je vastpakt. Niet alleen bij de tackel maak je contact; ook bij een MAUL maak je contact. Je botst tegen een speler en draait je lichaam in. Je wacht op hulp van een maatje als de tegenstander je vastpakt. Soms krijg je een kluwen spelers die duwen en trekken om de bal te krijgen.
- Ruck: Soms krijg je een kluwen spelers die duwen en trekken om de bal te krijgen.
Spelduur
Rugby wordt door twee teams van 15 spelers gespeeld met een eivormige bal buiten op een grasveld vanaf september tot en met mei. De speelduur bedraagt 2 maal 40 minuten met een korte rust op het veld. Na de eerste 40 minuten wisselen de teams van speelhelft. De pauze is bedraagt ongeveer 5 minuten. Een rugbywedstrijd duurt in totaal 80 minuten, verdeeld over twee helften van elk 40 minuten. Tussen de helften is er een pauze van maximaal 10 minuten. Het spel eindigt niet onmiddellijk aan het einde van de reguliere speeltijd. Zolang de bal nog in het spel is, gaat het spel door totdat de bal buiten de baan gaat of een bepaalde spelactie, zoals een scrum, line-out, vrije trap of strafschop, is voltooid. Pas dan wordt het spel officieel als afgelopen beschouwd.
De Geschiedenis van Rugby
Rugby heet rugby omdat het balspel in het Engelse stadje Rugby werd uitgevonden. De legende vertelt dat tijdens een potje voetbal in 1823, William Webb Ellis de bal plotseling in zijn armen pakte en er vandoor rende om bij de tegenstanders te gaan scoren.
Rugbyposities op een Rij
Alle spelers hebben in het veld specifieke functies. Het bijzondere aan rugby is dat er voor ieder lichaamstype een passende positie bij rugby bestaat. Als je behoorlijk sterk bent, dan is er misschien een plek voor jou tussen de aanvallers. Als je daarentegen nogal snel en atletisch bent, dan ben je misschien in goede handen bij het back team.
Aanval (Forwards)
- Props: Deze spelers staan op de eerste rij van de scrum en zorgen voor stabiliteit. Je moet sterk en stabiel zijn om de druk van je tegenstander te kunnen weerstaan.
- Hooker: De hooker bevindt zich tussen de twee rekwisieten in de eerste rij. Zijn belangrijkste taak is om de bal met zijn voet terug te slaan tijdens scrums en om inworpen in het veld te coördineren.
- Locks (Tweede Rij): Deze lange spelers vormen het midden van de tweede rij. Ze zijn belangrijke spelers in lineouts en moeten omhoog springen om de bal veilig te stellen. In de menigte doen ze krachtig werk om de eerste rij te veroveren.
- Flankers (Wingers): Wingers moeten snel en behendig zijn in zowel verdediging als aanval. Ze proberen de tegenstander onder druk te zetten en de bal te veroveren.
- Nummer Acht: Het nummer acht verbindt de tweede rij met de vleugelspelers. Hij moet in aanvallende situaties de bal naar voren kunnen drijven en fungeren als schakel tussen aanvallers en verdediging.
Achterhoede (Backs)
- Scrum Half: De scrumhalf is de bemiddelaar tussen de aanvallers en de backs. Hij brengt de bal in het spel en verdeelt deze onder het achterste team.
- Fly-Half: De fly-half is vaak de spelmaker van het team. Hij neemt belangrijke beslissingen, zoals wanneer hij de bal moet passen, trappen of rennen, en stuurt de aanval.
- Centre: deze spelers zijn robuust en moeten zowel verdedigend als aanvallend krachtig optreden. Ze ondersteunen de verbinder en helpen ruimte te creëren voor de brede spelers en geven goede passes.
- Wings: Vleugelspelers zijn vaak de snelste van het team en hebben de taak om aanvallen van buitenaf te leiden. Ze moeten pogingen kunnen scoren wanneer ze de bal dichtbij de zijlijn ontvangen.
- Fullback: De fullback fungeert als de laatste verdedigingslinie en moet sterk zijn in verdediging en aanval. Hij onderschept hoge ballen, houdt doorgebroken spelers tegen en ondersteunt de brede spelers in de aanval.
Elke positie vervult zijn eigen belangrijke rol in het team, dus elke speler is essentieel voor het team en het collectieve succes ervan.
Rugby voor Beginners: Tips en Advies
Ben je geïnteresseerd in een sport die niet alleen kracht en uithoudingsvermogen vraagt, maar ook heel leuk is en je integreert in een sterke gemeenschap? Dan is rugby wellicht iets voor jou. Of je nu op zoek bent naar een nieuwe sportieve uitdaging of gewoon iets nieuws wilt proberen: rugby houdt je fit en biedt je spannende wedstrijden in een uitdagende, actievolle sfeer.
Lees ook: Van rugby naar media: JayJay Boske
Geschiktheid
Het spelen van rugby vraagt uithoudingsvermogen, kracht en teamgeest, waardoor deze sport bijzonder aantrekkelijk is voor mensen die van fysieke activiteit houden, graag in teamverband spelen en klaar zijn om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Je moet echter niet bang zijn voor fysiek contact en bereid zijn om andere spelers aan te pakken, te blokkeren en zelf aangevallen te worden.
Tips voor Beginners
Rugby is een intense sport die zowel fysieke fitheid als strategisch denken vereist. Als beginner zijn er enkele basistips om je op weg te helpen en ervoor te zorgen dat je sneller vooruitgang boekt.
- Sluit je aan bij een team: je kunt het beste een rugbyclub bij jou in de buurt zoeken. Daar kun je deelnemen aan een proeftraining en ontdekken of de sport en het team bij je passen.
- Leer de basis: Op de club kun je onder professionele begeleiding de juiste techniek voor passes, trappen en tackles leren en de basis van het spel en de tactiek erachter begrijpen. Zo boek je snel vooruitgang.
- Fitness opbouwen: Rugby is fysiek veeleisend. Werk aan je uithoudingsvermogen, kracht en behendigheid om bij te blijven in het spel.
- Teamwerk: Rugby is een teamsport. Leer communiceren en samenwerken met je medespelers om succesvol te zijn.
- Angst voor fysiek contact overwinnen: Rugby brengt veel fysiek contact met zich mee. Het is belangrijk om je mentaal voor te bereiden en technieken te leren om blessures te voorkomen.
Met deze tips leg jij de basis voor jouw kennismaking met rugby en kun je vanaf het begin genieten van het spel. Rugby is een sport die bijna alle belangrijke spiergroepen gebruikt en je conditie op holistische wijze verbetert. Het combineert duur- en krachttraining op een unieke manier, waardoor het hele lichaam wordt uitgedaagd en versterkt.
Rugbykleding en Uitrusting
Om rugby te spelen heb je geen uitgebreide beschermingsmiddelen nodig. Voor een proeftraining heb je doorgaans alleen comfortabele sportkleding nodig die geschikt is voor het weer en goed passende sportschoenen (bij voorkeur met noppen). Als je rugby serieus wilt beoefenen en je bij een team wilt aansluiten, kun je het beste investeren in een hoogwaardige rugbyuitrusting waar je lang plezier van kunt hebben.
- Rugbybal: De ovale bal is het hart van het spel. Beginners kunnen starten met maat 1 en daarmee beginnen met trainen.
- Rugbyschoenen: Deze speciale schoenen zorgen voor de nodige grip op het gras. De noppen zijn belangrijk om stabiel te blijven tijdens snelle richtingsveranderingen en in drukte. Het exacte aantal noppen is afhankelijk van je positie en je voorkeuren.
- Mondbeschermer: Een essentieel onderdeel om je tanden en kaak te beschermen tijdens de fysieke confrontaties op het veld. De gebitsbeschermer is vaak gemaakt van thermoplastisch materiaal en kan daardoor precies op jouw gebit worden aangepast.
- Rugbyshirt, sokken en shorts: Rugbykleding is gemaakt van duurzaam materiaal dat zelfs bij intensief contact niet scheurt. Het shirt moet goed passen zonder je bewegingsvrijheid te beperken.
- Beschermende kleding: Vooral beginners kunnen hoofdbescherming, schouderbescherming en een beschermende broek dragen om deze gevoelige delen van het lichaam te beschermen en meer zelfvertrouwen te krijgen.
Met deze basisuitrusting ben je klaar om je eerste stappen op het rugbyveld te zetten en optimaal van het spel te genieten. Bij de keuze van je rugbyuitrusting kun je het beste advies inwinnen bij je club, trainer of speciaalzaak, zodat je uitrusting echt bij je past en van hoge kwaliteit is.
Verschillende Vormen van Rugby
Wist je dat er maar liefst acht vormen van rugby zijn? In de basis hetzelfde spelletje met hetzelfde doel (een try drukken), maar met variatie in het aantal spelers, het veld (gras/zand/afmetingen) en wat aanpassingen in regels. Het soort rugby dat het meest gespeeld wordt is Rugby Union, dat Rugby Club Zwolle ook speelt. Echter heb je ook nog Rugby League, Sevens Rugby, Beach Rugby, Rolstoel Rugby, Walking Rugby, Touch Rugby en Tag Rugby! Rugby is zo gestructureerd dat het zich aanpast aan verschillende leeftijden en ontwikkelingsniveaus. Kinderen starten dus met een speciaal ontwikkelde variant zoals tag rugby, waarbij het contact tot een minimum wordt beperkt. Door rugby te spelen leren kinderen en jongeren belangrijke waarden zoals teamwerk, respect en discipline, terwijl ze hun kracht, uithoudingsvermogen en coördinatie verbeteren.
Rugby in Nederland
In Nederland spelen we Rugby Union, met dezelfde spelvorm en regels als bij het internationaal rugby. Bij de volwassenen bestaat het team uit 15 spelers. Groot of klein, snel of een beer, jongen of meisje, het mooie van rugby is dat er voor iedereen wel een plekje te vinden is in het rugby team.