Het correct toepassen van de KNVB-regels omtrent speelgerechtigdheid is essentieel voor een eerlijk en competitief voetbalspel. Overtredingen kunnen leiden tot aanzienlijke boetes, puntenaftrek en schorsingen. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste regels en consequenties.
Wat is Speelgerechtigdheid?
Aan de speelgerechtigdheid van een voetballer zijn regels verbonden. Op deze pagina vindt u alle informatie over 'vastspelen'.
Vastspelen: Definitie en Doel
Vastspelen betekent dat een speler niet meer mag deelnemen aan wedstrijden van een lagere klasse of op een bepaalde speeldag, omdat hij eerder heeft gespeeld in wedstrijden van een team dat uitkomt in de A-categorie van een hogere klasse of op een andere speeldag.
De vastspeelregeling is in het leven geroepen om te voorkomen dat sterkere spelers lagere elftallen gaan versterken in bijvoorbeeld promotie- of degradatiestrijd. Deze regels bevorderen gelijkwaardigheid in wedstrijden, waardoor spelers zich optimaal kunnen ontwikkelen en met plezier op hun eigen niveau kunnen voetballen.
Het Tellen van Wedstrijden
Nauwkeurigheid is cruciaal bij het beoordelen van de speelgerechtigdheid van een speler. Alleen de wedstrijden waaraan de speler daadwerkelijk heeft deelgenomen tellen mee. Een speler die wel op het wedstrijdformulier staat, maar enkel op de bank heeft gezeten, wordt niet meegeteld. Een wedstrijd die niet volledig is uitgespeeld en waarvan het restant op een later moment wordt gespeeld, wordt als één gespeelde wedstrijd beschouwd.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
De Spelerspas: Een Cruciaal Document
De KNVB hanteert een duidelijke regel: wie geen spelerspas bij zich heeft, mag niet spelen. Ieder KNVB-lid van 11 jaar en ouder is verplicht om tijdens de wedstrijd een geldige spelerspas te tonen. De spelerspas draagt bij aan het stimuleren van Fair Play en biedt de mogelijkheid om personen te identificeren bij ongeregeldheden. Bovendien kan de scheidsrechter de identiteit van spelers controleren, waardoor niet-gerechtigde spelers (bijvoorbeeld spelers uit de verkeerde leeftijdscategorie, geen KNVB-lid of lid van een andere vereniging) kunnen worden geweerd. De spelerspas is primair ingevoerd om wangedrag en overtredingen met betrekking tot de speelgerechtigdheid te bestrijden.
Controlemogelijkheden en Verantwoordelijkheden
De spelerspas is door de KNVB ingevoerd om wangedrag op en rondom het veld en overtredingen ten aanzien van de speelgerechtigheid te bestrijden. De spelerspas heeft derhalve als doel de controlemogelijkheden te verbeteren. Het is de taak van de scheidsrechters om voor de wedstrijd in het bijzijn van de aanvoerders/begeleiders de passen te controleren. Met een spelerspas is het makkelijker de identiteit vast te stellen van een speler die zich voor, tijdens of na de wedstrijd heeft misdragen en daarnaast kan de controle op speelgerechtigheid van spelers bij bindende wedstrijden verbeterd worden.
Sancties bij Overtredingen
Het spelen met een niet-gerechtigde speler kan leiden tot diverse sancties, zowel voor de speler als voor het team en de vereniging.
Spelen Zonder Geldige Spelerspas
Indien een ongerechtigde speler (geen lid van de KNVB) zonder naam of met een verkeerde naam op het wedstrijdformulier staat vermeld en hij meespeelt met een team dan kan de vereniging daarvoor een boete opgelegd worden ter hoogte van € 350,-. Bij het betreffende team kan daarnaast ook nog eens 5 winstpunten in mindering worden gebracht. De aanvoerder en/of de trainer van het betreffende team kan voor 4 wedstrijden uit zijn ‘functie’ ontzegd worden. Indien de ongerechtigde speler is uitgesloten, geschorst of lid is van een andere vereniging dan kan hij worden geschorst voor 10 wedstrijden.
De KNVB maakt geen onderscheid tussen het spelen zonder pas en het spelen met een ongeldige spelerspas. Overigens wordt een verlopen spelerspas aangemerkt als ongeldig. De betrokken speler riskeert een schorsing van 3 t/m 6 wedstrijden. De vereniging van de speler loopt bij deze overtreding het risico - slechts indien er geen bevrijdend verweer wordt gevoerd - een boete van € 74,- te moeten betalen of indien er meerdere spelers met een ongerechtigde pas spelen zelfs € 148,-. Daarnaast kan 1 winstpunt in mindering worden gebracht bij het betreffende team. Ook een scheidsrechter loopt het risico bij het onvoldoende controleren van de spelerspassen dat hij geschorst wordt. Bij de eerste overtreding zal het blijven tot een berisping of een schorsing van 1 wedstrijd.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Misbruik van Spelerspassen
Het komt bij het recreatievoetbal vaak voor dat spelers gaan voetballen met de spelerspas van een ander. Indien een speler dit doet hangt hem een zware straf boven het hoofd, namelijk een schorsing van 6 t/m 10 wedstrijden. De speler wie zijn spelerspas afstaat aan een ander loopt het risico 4 t/m 8 wedstrijden geschorst te worden. De vereniging kan in dit geval een boete krijgen van €184,- plus het feit dat 3 winstpunten in mindering worden gebracht bij het betreffende team.
Aanzetten tot Overtredingen en Niet Meewerken aan Controles
Het aanzetten tot het spelen zonder spelerspas ofwel het aanzetten tot het spelen met een ongeldige pas c.q. pas van een ander wordt ook bestraft. Het niet meewerken aan een controle van de scheidsrechter wordt ook door de KNVB bestraft. Betreffende speler riskeert een schorsing van 6 t/m10 wedstrijden. De vereniging kan in dit geval een boete van € 184,- opgelegd krijgen en mogelijk kunnen er 3 punten in mindering worden gebracht bij het betreffende team.
Vernietiging of Vermissing van Spelerspassen
Indien spelerspassen bewust worden vernietigd of zoek worden gemaakt, hanteert de KNVB zelfs een strafmaat van 3 tot 6 maanden. Het betreffende team kan 5 winstpunten in mindering krijgen en de vereniging kan in dat geval een boete van € 369,- worden opgelegd.
Herhaalde Overtredingen
Indien er herhaaldelijk overtredingen plaatsvinden dan zal de Tuchtcommissie zich over de zaak buigen. Zij kunnen bijvoorbeeld bij het herhaaldelijk opstellen van niet gerechtigde spelers bepalen om een elftal uit de competitie te nemen.
Verantwoordelijkheid en Naleving
Het naleven van de overtredingen blijft uiteraard een zaak van de scheidsrechters, clubs en de spelers zelf. De KNVB heeft simpelweg niet de mankracht om wekelijks honderden controleurs op pad te sturen. Toch is het verstandig - gezien de hoge straffen, boetes en mogelijke schorsingen die gegeven kunnen worden indien een lid zonder (geldige) spelerspas speelt - om het devies van de KNVB op te volgen. De KNVB hanteert vanaf het seizoen 2006/’07 een zeer duidelijke regel: wie geen spelerspas bij zich heeft mag niet spelen. Ieder lid van de KNVB van 11 jaar en ouder is verplicht een geldige spelerspas tijdens de wedstrijd in te leveren.
Lees ook: Complete handleiding hockeyregels
Praktijk en Verbeterpunten
Praktijk leert echter dat de controle voor de wedstrijd door de scheidsrechter nogal eens te kort schiet. Zo hadden drie van de zeven verdachten die vorig jaar grensrechter Richard Nieuwenhuizen doodschopten geen spelerspas. De gedachte achter de invoering van de spelerspas van de KNVB was dat indien er ongeregeldheden tijdens de wedstrijd zouden zijn een spelerspas uitkomst kan bieden om de betreffende personen te achterhalen. Daarnaast kan de scheidsrechter de identiteit van de spelers vaststellen zodat niet gerechtigde spelers (verkeerde leeftijdscategorie, geen KNVB-lid of lid van een andere vereniging) doorzien worden en zij niet kunnen spelen. Praktijk leert echter dat de controle op het spelen met geldige spelerspassen door de scheidsrechter nogal eens te kort schiet. De scheidsrechter kijkt enkel of de namen op het wedstrijdformulier kloppen met de overlegde spelerspasjes. Wie er daadwerkelijk in het veld deelnemen aan de wedstrijd wordt echter niet gecontroleerd.
Tuchtzaken en Schorsingen
Naast de regels omtrent de spelerspas, zijn er ook specifieke regels omtrent schorsingen en tuchtzaken.
Gevolgen van een Rode Kaart
Een speler die wegens twee keer geel de rode kaart heeft gekregen, is automatisch voor de eerstvolgende wedstrijd uitgesloten in het veldvoetbal. Wanneer een speler twee gele kaarten krijgt in een competitiewedstrijd of een daarmee samenhangende wedstrijd heeft dit tot gevolg dat de speler is uitgesloten van deelname aan competitiewedstrijden en daarmee samenhangende wedstrijden totdat zijn team de eerstvolgende competitiewedstrijd of daarmee samenhangende wedstrijd heeft gespeeld. Deze speler is dus niet uitgesloten voor bekerwedstrijden. De twee gele kaarten worden niet geregistreerd op de staffel.
Wanneer een speler twee gele kaarten krijgt in een bekerwedstrijd heeft dit tot gevolg dat de speler is uitgesloten van deelname aan bekerwedstrijden totdat zijn team de eerstvolgende bekerwedstrijd heeft gespeeld. Deze speler is dus niet uitgesloten voor competitiewedstrijden of daarmee samenhangende wedstrijden. De twee gele kaarten worden niet geregistreerd op de staffel.
In het futsal is een speler die wegens twee keer geel de rode kaart heeft gekregen in de eredivisie mannen/vrouwen of eerste divisie vrouwen automatisch voor de eerstvolgende wedstrijd uitgesloten.
Directe Rode Kaart Regeling
Een speler of wisselspeler die voor, tijdens of na een bindende wedstrijd door de scheidsrechter disciplinair is bestraft met een directe veldverwijdering, is voor geen enkel team speelgerechtigd om deel te nemen aan bindende wedstrijden tot en met de dag waarop het team de eerstvolgende bindende wedstrijd heeft gespeeld. Onder een bindende wedstrijd wordt verstaan een competitiewedstrijd, een daarmee samenhangende wedstrijd en een bekerwedstrijd. De club en speler zijn overigens zelf verantwoordelijk voor naleving van deze regel. Als gevolg van de directe rode kaart kan betrokkene vóór de eerstvolgende bindende wedstrijd een schikkingsvoorstel van de aanklager of een uitspraak van de tuchtcommissie ontvangen.
Indien betrokkene in verweer gaat tegen het schikkingsvoorstel van de aanklager of in beroep gaat tegen de uitspraak van de tuchtcommissie, blijft de directe rode kaartregeling van kracht. Dit betekent dat betrokkene ondanks het ingediende verweerschrift of beroepschrift niet speelgerechtigd is voor de eerstvolgende bindende wedstrijd. Enkel in het geval dat de aanklager vóór de eerstvolgende bindende wedstrijd de tuchtzaak seponeert of wanneer de tuchtcommissie, dan wel de commissie van beroep betrokkene vóór de eerstvolgende bindende wedstrijd vrijspreekt, is betrokkene speelgerechtigd voor de eerstvolgende bindende wedstrijd.
Heeft de speler na de eerstvolgende gespeelde officiële wedstrijd nog geen schikkingsvoorstel van de aanklager ontvangen, dan is meespelen weer toegestaan. Als de directe rode kaartregeling is toegepast, dan mag deze wedstrijd van de uiteindelijke straf worden afgetrokken. In het schikkingsvoorstel van de aanklager wordt dit ook vermeld.
De directe rode kaartregeling is met ingang van het seizoen 2021/'22 eveneens van toepassing op teamofficials. Dus ook functionarissen (trainer, leider, verzorger etc.) op de bank kunnen een rode kaart krijgen en worden weggestuurd.
Gele Kaarten en Competities
Bij het registreren van waarschuwingen is er een onderverdeling in drie categorieën:
- Registraties uit competitiewedstrijden (inclusief beslissingswedstrijden voor promotie, degradatie of periodekampioenschap en kampioenswedstrijden);
- Registraties uit bekerwedstrijden;
- Registraties uit promotie- en degradatiewedstrijden/play-offs.
Uitsluitingen vanuit de bekercompetitie gelden niet voor de overige competities en omgekeerd.
Een met de competitie samenhangende wedstrijd is een promotie- en degradatiewedstrijd/play-offwedstrijd, maar bijvoorbeeld ook een beslissingswedstrijd voor promotie, degradatie of periodekampioenschap en een kampioenswedstrijd.
Uitsluitingen die worden opgelegd als gevolg van overtredingen in het veldvoetbal zijn niet van toepassing op futsal en omgekeerd, tenzij het tuchtrechtelijk orgaan gelet op de ernst van de overtreding anders beslist. Uitsluitingen die worden opgelegd naar aanleiding van overtredingen in competitiewedstrijden of met de competitie samenhangende wedstrijden, zijn ook van toepassing op bekerwedstrijden en omgekeerd, tenzij het tuchtrechtelijk orgaan gelet op de ernst van de overtreding anders beslist.
Uitzitten van Straf en Meespelen in Ander Team
Een uitsluiting (als gevolg van de directe rode kaart regeling) geldt tot en met de gehele dag waarop het team waar de rode kaart is opgelopen de eerstvolgende officiële wedstrijd heeft gespeeld. Dit houdt in dat een (wissel)speler niet ’s ochtends met een ander elftal mag meespelen als de wedstrijd van zijn/haar eigen elftal pas ’s middags plaatsvindt. Ook is het niet mogelijk ’s middags met een ander elftal mee te spelen als het eigen team van de (wissel)speler die ochtend de eerstvolgende officiële wedstrijd heeft gespeeld.
Verweer Indienen
Als je een schikkingsvoorstel van de aanklager hebt ontvangen dan heb je drie werkdagen de tijd om je verweerschrift in te dienen. Dit verweerschrift moet je persoonlijk indienen bij de aanklager en moet voorzien zijn van je naam en je KNVB-relatienummer. Als je na drie dagen je verweer indient en dus te laat bent, dan kan je verweer helaas niet meer in behandeling worden genomen en staat je straf vast.
Functieontzegging voor Trainers
Ontzegging van het recht om één of meerdere functies te mogen uitoefenen kan alleen worden opgelegd naar aanleiding van een overtreding begaan in de uitoefening van een functie. In zijn schikkingsvoorstel bepaalt de aanklager welke functies worden ontzegd en voor welke periode of voor hoeveel officiële wedstrijden deze ontzegging geldt.
In deze periode - of gedurende het genoemde aantal wedstrijden - is het niet toegestaan om de functie van trainer bij een ander team van zijn vereniging uit te oefenen. Mocht de trainer bij meerdere verenigingen een functie vervullen, dan geldt de functieontzegging alleen voor de vereniging waarbij hij op het moment van de overtreding de functie uitoefende, tenzij het tuchtrechtelijk orgaan gelet op de ernst van de overtreding anders beslist.
Andere Functies Tijdens Uitsluiting
Een uitsluiting heeft alleen betrekking op het als speler niet mogen meespelen in officiële wedstrijden. Andere functies, bijvoorbeeld als trainer of als assistent-scheidsrechter, mogen gewoon worden uitgeoefend.
Restant van Gestaakte Wedstrijd
Een speler die is uitgesloten van deelname aan competitie- en/of bekerwedstrijden mag wel meedoen aan het restant van een gestaakte wedstrijd dat in zijn uitsluitingsperiode wordt gespeeld, wanneer hij/zij ook de oorspronkelijke wedstrijd had mogen spelen.
Verder geldt in het algemeen voor het uitspelen van een restant dat het niet noodzakelijk is dat weer dezelfde spelers worden opgesteld. Wel dienen alle spelers speelgerechtigd te zijn. Een speler die in het gespeelde gedeelte van een gestaakte wedstrijd uit het veld is gestuurd, mag niet deelnemen aan het restant, ook al heeft hij/zij de straf voor de directe rode kaart al uitgezeten.
Spelers die zijn gewisseld in het gespeelde gedeelte van een gestaakte wedstrijd, die behoort tot categorie A, mogen eveneens niet meespelen in het restant van deze wedstrijd (in categorie B is dit wel toegestaan).
Wanneer een speler officieel is uitgesloten, maar wel het restant van een eerder gestaakte wedstrijd mag uitspelen, mag deze wedstrijd dan in mindering worden gebracht op het aantal wedstrijden uitsluiting dat is opgelegd?
Indien een speler is uitgesloten van deelname aan competitie- en/of bekerwedstrijden, maar wel mag meespelen in het restant van een gestaakte wedstrijd aangezien hij toen ook speelgerechtigd was, zal dit uitspelen niet gelden als een wedstrijd die van het aantal wedstrijden uitsluiting zal kunnen worden afgetrokken, ongeacht of hij wel of niet meespeelt.
Om een wedstrijd in mindering te kunnen brengen op het aantal wedstrijden uitsluiting zal deze wedstrijd moeten plaatsvinden na het opleggen van de straf. Wanneer die wedstrijd niet is uitgespeeld kan deze wel in mindering worden gebracht, maar is betrokkene niet gerechtigd aan het restant van de wedstrijd deel te nemen. Dit wordt namelijk gezien als een vervolg van een eerder vastgestelde wedstrijd.
Clubstraf in Mindering Brengen
Wanneer de clubleiding naar aanleiding van een overtreding van een van haar spelers zelf besluit deze speler uit te sluiten voor een aantal wedstrijden mag dit in mindering worden gebracht op de door het tuchtrechtelijk orgaan opgelegde straf.
Voorwaarde is wel dat het bestuur van de vereniging dit binnen drie werkdagen na de wedstrijddag schriftelijk aan de aanklager heeft gemeld.
Op de standaard rapportformulieren kan dit worden ingevuld. Achteraf kan een vereniging zich niet beroepen op een opgelegde clubstraf.
Wijzigen van een Uitspraak
Wanneer het door een onvoorziene verandering van omstandigheden, als bijvoorbeeld het betrokken team is teruggetrokken of een speler inmiddels senior is, niet (meer) mogelijk is de straf of maatregel geheel of gedeeltelijk ten uitvoer te leggen, kan de commissie die de straf of maatregel heeft opgelegd, op gemotiveerd verzoek van de betrokkene en met inachtneming van de voorschriften bedoeld in artikel 100 van het Reglement Tuchtrechtspraak Amateurvoetbal, de uitspraak wijzigen. Maar deze wijziging kan alleen als doel hebben de tenuitvoerlegging aan te passen aan de gewijzigde omstandigheden. In het geval dat een team uit de competitie is teruggetrokken of een jeugdspeler net naar de senioren is overgegaan kan de straf of maatregel worden gekoppeld aan een ander team.
Inzage in Dossiers van de Tuchtcommissie
Een betrokkene of zijn/haar gemachtigde heeft het recht het dossier van zijn/haar zaak in te zien. Het is dus niet mogelijk voor iemand die niet rechtstreeks bij de zaak betrokken is, zonder machtiging de betreffende stukken in te zien.
Opschorting bij Beroep
Door het instellen van beroep wordt de tenuitvoerlegging van de opgelegde straf of maatregel niet automatisch opgeschort. Er bestaat wel een mogelijkheid voor de voorzitter van de commissie van beroep om op basis van zijn bevoegdheden zelf te besluiten tot opschorting van een straf of maatregel, of dit te doen op verzoek van degene die het beroep heeft ingesteld.
Dit kan wanneer al vaststaat dat betrokkene moet worden vrijgesproken, wanneer er naar het oordeel van de voorzitter ernstige fouten zijn gemaakt tijdens de procedure, of dat de straf die is opgelegd niet in verhouding staat tot de gemaakte overtreding. Bij opschorting krijgt betrokkene en zijn/haar bestuur hierover bericht. Het instellen van beroep heeft dus géén automatische opschorting tot gevolg.
Tuchtzaak bij Niet Spelen van de Wedstrijd
Het kan zo zijn dat het niet lukt om een wedstrijd in overleg met de tegenstander te verplaatsen. In zo’n geval is er sprake van het ‘niet opkomen c.q. niet spelen’ van ofwel de thuisvereniging ofwel de bezoekende vereniging. Vanuit de aanklager volgt er dan een schikkingsvoorstel met een boete en eventueel punten in mindering wegens het niet spelen van deze wedstrijd.
Let op het volgende:
Het enkel tijdig melden aan de tegenstander dat de wedstrijd niet gespeeld kan worden, zónder tijdig een nieuwe datum in te plannen met deze tegenstander, zorgt er niet voor dat er geen tuchtzaak voor het niet spelen van de wedstrijd wordt aangemaakt. Ook het gegeven dat getracht is in overleg met de tegenstander de wedstrijd te verplaatsen, maar de tegenstander niet wilde meewerken aan deze verplaatsing, is geen reden om géén tuchtzaak te starten. De tegenstander is namelijk geenszins verplicht om deze medewerking te verlenen. Via Sportlink Club is het mogelijk om een overzicht op te vragen van alle tuchtzaken van de vereniging.
Speelgerechtigdheid en Aantal Wedstrijden
Speelgerechtigdheid is een belangrijk onderwerp onder clubs in het amateurvoetbal. Hoeveel wedstrijden mag een voetballer in een hoger elftal meedoen voordat deze is, zoals dat heet, vastgespeeld? Er zijn regels verbonden aan de speelgerechtigdheid van een voetballer. Op grond van het bepaalde in artikel 27 lid 1 en 2 van het Reglement Wedstrijden Amateurvoetbal heeft het bestuur amateurvoetbal het speelgerechtigd zijn van spelers voor lagere teams beperkt.
Voorbeelden van Vastspelen
Voorbeeld 1
Een speler in de leeftijdsklasse JO17 is in een seizoen uitgekomen in 15 competitiewedstrijden voor uitsluitend de JO17-1 (bv. categorie A, 4E divisie). De speler is in dat seizoen niet meer gerechtigd uit te komen in een competitie- of bekerwedstrijd voor een lager team dan het (hogere) team waarvoor de speler in dat seizoen in 15 competitiewedstrijden is uitgekomen, zoals de JO17-2 (bv.